Seneca 1: Những bức thư đạo đức – Triết học thực hành: Chủ nghĩa Khắc kỷ trong đời sống

Letters on Ethics #1

by Seneca, Andy Lương (Translator)

Chủ Nghĩa Khắc kỷ (Stoicism) là một trường phái triết học cổ đại được sáng lập bởi nhà triết học Zeno xứ Citium vào đầu thế kỷ thứ 3 Trước Công Nguyên. Sau đó trường phái này được kết thừa bởi ba trụ cột thời La Mã là Seneca, hoàng đế Marcus Aurelius và Epictetus.

Chủ Nghĩa Khắc kỷ được khai sinh với sứ mệnh trui rèn bản lĩnh và tinh thần của con người trước những áp lực và khổ đau trong cuộc sống. Trong một thế giới hiện đại chênh vênh và đầy khủng hoảng: thất nghiệp, dịch bệnh, nỗi đau, cái chết, Chủ nghĩa Khắc kỷ sẽ giúp bạn vững vàng đối mặt và tìm được sự bình thản trong tâm trí (the tranquillity of mind), để không bị "cuốn theo chiều gió" trước vô vàn những cám dỗ và khó khăn của đời sống thường ngày.

Lucius Annaeus Seneca - một trong ba trụ cột của Chủ nghĩa Khắc Kỷ, đã sử dụng một định dạng văn bản triết học do chính ông sáng tạo ra là các bức thư gần gũi, thân thiện với nhiều đối tượng độc giả để nhằm trả lời cho câu hỏi “làm thế nào một cá nhân có thể đạt được cuộc sống tốt đẹp”. Tính độc đáo của thể loại văn bản này đã được thể hiện trọn vẹn trong tác phẩm nổi tiếng bậc nhất của ông "Moral letters from Seneca to Lucilius”. Tác phẩm này đã được tác giả Andy Lương và đội ngũ Spiderum dịch lại dưới tên “Seneca: Những bức thư đạo đức – Chủ nghĩa Khắc kỷ trong đời sống”.

- VỀ TÁC GIẢ SENECA -

Lucius Annaeus Seneca (4 TCN - 65) là một triết gia người La Mã thuộc trường phái Triết học Khắc kỷ và là chính khách, nhà biên kịch, nghệ sĩ hài đương thời, ngoài ra ông còn là một tên tuổi lớn của văn học La Mã.

Seneca quan tâm đến việc áp dụng các nguyên tắc đạo đức Khắc Kỷ vào cuộc sống của mình để chữa lành những tổn thương tâm lý. Câu hỏi chi phối các tác phẩm triết học của ông là làm thế nào một cá nhân có thể đạt được cuộc sống tốt đẹp.

Các tác phẩm của ông chứa đầy những ví dụ sống động, những ẩn dụ ấn tượng, những câu nói hay và những hiệu ứng âm thanh dứt khoát. Ông biết cách thay đổi giọng điệu, từ cuộc trò chuyện bình thường đến lời cổ vũ mạnh mẽ và sự lên án quyết liệt.

- AI NÊN ĐỌC CUỐN SÁCH NÀY? -

Những bạn trẻ đang tìm hiểu về triết học, đặc biệt là về Chủ nghĩa Khắc kỷ và phương pháp thực hành triết học trong cuộc sống thường ngày

Những ai quan tâm tới văn học, lịch sử, nghệ thuật Hy Lạp - La Mã cổ đại để tìm về các tri thức trường tồn qua dòng thời gian của Seneca, Marcus Aurelius, Plato…

Những ai đang gặp vấn đề với việc phát triển bản thân, các mối quan hệ, sự nghiệp, tình cảm và cần lời khuyên thực sự có ý nghĩa

Những bạn trẻ muốn trang bị cho mình một tâm thức mạnh mẽ để sẵn sàng đương đầu với thời đại biến đổi khôn cùng.

_______________________________
- Tác giả: Lucius Annaeus Seneca
- Dịch giả: Andy Luong
- Số trang: 338
- Ngày xuất bản: 05/05/2021

Genres: Philosophy, Nonfiction, Self Help, Psychology

Paperback

First published January 1, 2015

About the author

Lucius Annaeus Seneca (often known simply as Seneca or Seneca the Younger); ca. 4 BC – 65 AD) was a Roman Stoic philosopher, statesman, and dramatist of the Silver Age of Latin literature. He was tutor and later advisor to emperor Nero, who later forced him to commit suicide for alleged complicity in the Pisonian conspiracy to have him assassinated.

Reviews

[Hà Khuất · Rating 3 out of 5]

3.5-4
Cuốn này mình thấy là một cuốn bổ trợ khá hay cho cuốn CNKK của nhà XB Thái Hà.
Cá nhân mình thì mình thấy cuốn này bao hàm được khá nhiều khía cạnh của cuộc sống và đi thẳng vào vấn đề, kiểu là đâp thẳng bài học vào mặt các bạn ấy, nên nchl lượng kiến thức và lời khuyên khá lớn so với thời gian bỏ ra

Điểm trừ là vì ngắn và trực tiếp quá nên đôi chỗ mình thấy đọc k đã, mình thì vẫn thích kiểu diễn giải từ đầu đến cuối và phân tích kĩ hơn xíu để đọc cho thấm
Nhưng mà với các bạn lười đọc sách dài thì Oke ạ

[Nguyên Trang · Rating 3 out of 5]

Bạn nào thích self-help thì nên đọc những cuốn này này. Rất là self-help mà người nói cũng thuộc dạng vĩ nhân chứ không nói tào lao. Mà ngàn năm rồi nhưng các vấn đề vẫn y chang =))

Anw quan điểm của mình về cuốn này cũng giống như quan điểm chung về khắc kỷ, là nó như chicken soup của phật giáo, dù có thể 2 thứ này hoàn toàn không liên quan gì tới nhau về mặt lịch sử. Các lời khuyên trong này rất khôn ngoan nhưng không đạt tới rốt ráo như nikaya và nó giống các sách self-help nói chung ở chỗ là những lời dạy dù rất hay nhưng dễ lọt tai này ra tai kia. Giống như đi nghe giảng bên phật giáo, những lời này có thể rất tốt theo dạng mưa dầm thấm lâu đọc mãi cũng được tí nhưng để đạt tới sự thay đổi một cách tự nhiên thì khắc kỷ không có cách gì trong khi phật giáo có thiền.

Như mình thiền vipassana, là thiền quán chứ có liên quan gì tới kiến thức dạy dỗ gì đâu, và mình cũng không thiền vì mục đích gì nhưng mà thiền cái tự dưng thay đổi cả vị giác khứu giác gu ăn uống sách vở âm nhạc tranh ảnh cho tới cả việc tự dưng bỏ shopping hay tranh luận hơn thua =)))) nói chung mọi thói xấu đều từ từ tự nhiên bỏ mất dù chẳng có lời hay ý đẹp dạy dỗ uốn nắn minh triết gì ở đây sất =)) đến cả crush ngày xưa làm mình bầm gan tím ruột bây giờ mình cũng coi như con ruồi bay qua =))) tất nhiên không phải thay đổi ầm ầm. Người ngoài có khi cũng chẳng thấy mình khác gì nhưng mà chính mình thì mình biết mình thay đổi nhỏ ti ti thôi nhưng khác xưa lắm lắm =)))) anw thói xấu vẫn rất nhiều

Đó cái tật nói lắm nói lan man chưa thay đổi nhiều ;)) chốt lại thì sách đọc cũng được. Lời hay ý đẹp có khi như nước chảy lá khoai nhưng đọc mãi thì ít nhất cũng làm sạch lá mà ;))

[Lai Reading · Rating 4 out of 5]

Nghe là triết hơi sợ mà đọc cũng ổn áp phết. Không kiểu đao to búa lớn toàn về mấy chủ nghĩa hay diễn giải khó hiểu đâu, cuốn này rất gần gũi với tụi mình á.

Seneca: Những bức thư đạo đức gồm 124 lá thư, theo tài liệu còn gom nhặt được. Bản dịch này là dựa theo bản tiếng Anh mà người ta đã sưu tầm và biên soạn lại các lá thư trước đó á. Về bản tiếng Việt thì 124 lá thư được chia thành 2 cuốn tập 1 (60 lá thư đầu) và tập 2 (64 lá thư sau).

Các lá thư mà Seneca viết xoay quanh các vấn đề rất gần gũi và thiết thực, như là: tình yêu, sự ảnh hưởng của vật chất, tham vọng, thái độ sống của ta với mọi người xung quanh, về sự thông thái, phù phiếm và cả cái chết. Tên của mỗi lá thư được dịch theo bản tiếng Anh, cho người đọc dễ nắm bắt nội dung, chứ trước đó Seneca không có đặt tên như vậy. Mình thấy đây là một điểm cộng to bự cho đội ngũ biên soạn, để người đọc dễ dàng hình dung và nắm bắt xem mình sẽ đọc gì.

Cuốn này là triết nhưng không đáng sợ (trừ 80 trang đầu mà bạn có thể bỏ qua nếu không quen đọc nonfic), còn lại đọc dễ lắm. Và mình thấy đọc cuốn này giúp mình hiểu rõ mình hơn, lý giải tại sao mình có cảm xúc và hành động như vậy, gợi nhắc mình về những điều quan trọng trong cuộc sống. Vậy nên lúc đọc mình thấy được bình tâm rất nhiều.

[Nhi Nguyen · Rating 3 out of 5]

"Seneca - Những bức thư đạo đức" là tuyển tập các bức thư của triết gia Seneca về Chủ nghĩa Khắc Kỷ, nhằm trang bị cho con người hành trang để đối mặt và mỉm cười trước sóng gió của cuộc đời, đạt được sự bình thản trong tâm trí.

Trước hết, mình trân trọng nỗ lực của nhà @Spiderum đã mang các tựa sách có giá trị, thiết thực và hữu ích đến độc giả, nhất là đối tượng các bạn trẻ. Trước đây, mình luôn có sự dè chừng trước phạm trù triết học, một phần là vì chương trình học ở các trường đại học, cao đẳng có phần truyền thống và lý thuyết, nhưng bộ sách "Seneca - Những bức thư đạo đức" đã tiếp cận theo một hướng đi khác: triết học thực hành: chủ nghĩa Khắc Kỷ trong đời sống. Vì lẽ đó, chính nhờ bộ sách này của nhà Nhện mà mình đã học cách "yêu lại từ đầu" với triết học.

Thêm nữa, giống như tựa đề "Seneca - Những bức thư đạo đức", cuốn sách được triển khai dưới dạng các lá thư, kéo dài tầm 2 - 3 trang, nên cũng vừa vặn cho các bạn tàu ngầm, muốn dành thời gian chiêm nghiệm từng lá thư riêng lẻ (như mình) nhé.

Một lưu ý của mình là vì triết gia người La Mã Lucius Annaeus Seneca (4 TCN - 65) viết những lá thư này vào một thời đại khác với thời đại chúng ta đang sống, nên sự khác biệt về thời gian và không gian (thời đại, chính quyền, nhà nước, giáo dục, triết học,...) cũng yêu cầu người đọc giữ một bộ óc tỉnh táo để đón nhận, chọn lọc và học tập các nội dung phù hợp. Cụ thể, Seneca đã viết nên những lá thư khi đi qua những thăng trầm của đời người, từ giàu sang phú quý, đến cảnh nghèo khó tù đày. Có thể chính vì trải nghiệm riêng biệt của riêng triết gia, nên Seneca mới có cái nhìn tương đối mới lạ và nghiêm túc về lối sống và chủ nghĩa Khắc kỷ đến như vậy.

Hơn nữa, các bạn cũng nên lưu ý rằng vì mỗi tập sách đều có (hơn) 60 bức thư, tương ứng với 60+ chủ đề được bàn luận, đi kèm mỗi bức thư đều có độ dài tầm 3-5 trang, nên có thể có một số vấn đề cần được bàn luận sâu và kỹ lưỡng. Riêng với cá nhân mình, mỗi lá thư như này là một câu hỏi mở, để mình suy ngẫm về chính mình (điển hình là các lá thư về Đọc sách/Cái chết/Khổ luyện/Bản chất con người). Nói một cách khác, mình sẽ ưu tiên việc bản thân mình đi tìm câu trả lời cho vấn đề được gợi mở hơn là được cung cấp mọi thông tin chi tiết và sâu sắc. Điều đó cũng có nghĩa là tùy theo phương pháp đọc và kỳ vọng của mỗi cá nhân, bạn cũng sẽ đón nhận lá thư theo cách riêng của bạn nhé.

Điều tuyệt diệu nhất ở bộ sách "Seneca - Những bức thư đạo đức" này, đối với mình, là những điều Seneca gửi gắm qua những bức thư không mang tính quy chuẩn, ràng buộc hay áp đặt, mà ông trao vào tay người đọc một chiếc chìa khóa, để họ tự mở ra cánh cửa cho chính mình, bằng cách tạo dựng lối sống và những điều họ cho là quan trọng với chính họ. Điều này mang tính thực tiễn tương đối cao, vì Seneca sẽ đem đến cho độc giả tri thức và trải nghiệm cá nhân của ông cũng như bằng hữu, để họ củng cố và nâng cao quyền tự quyết của chính họ.

Dưới đây là 3 trích dẫn mà mình tâm đắc ở cuốn sách này:

1. "Nếu muốn chấm dứt lo toan, hãy tập trung tâm trí vào những thứ bạn sợ sẽ xảy ra, và tưởng tượng chúng chắc chắn sẽ xảy ra. Bất kể điều đó là gì, hãy ước lượng hậu quả trong đầu, và từ đấy, xem mình sợ đến đâu. Bạn sẽ sớm nhận ra những thứ bạn sợ thực chất không quá to tát hoặc sẽ chóng qua". (Bức thư số 24: ĐỐI MẶT VỚI SỢ HÃI)

2. "Chúng ta đã sai khi nghĩ rằng cái chết ở tương lai: thực ra nó đến với ta mỗi ngày, bằng chứng là toàn bộ quá khứ của ta thực ra đều đã chết rồi đó." (Bức thư số 1: VỀ TIẾT KIỆM THỜI GIAN)

3. Updating

[Licythuy · Rating 5 out of 5]

|Seneca: Những Bức Thư Đạo Đức|
⭐⭐⭐⭐⭐

Cuốn này làm mình phải suy nghĩ lại về những giá trị thực, những niềm tin của mình. Mỗi bức thư tuy ngắn nhưng chứa đựng rất nhiều bài học để suy ngẫm và nhìn nhận. Bởi vậy mà mình cũng tốn kha khá thời gian để hoàn thành, nhưng thực sự nhờ quá trình vừa đọc vừa nghĩ mà mình bắt đầu trau rèn được tư duy nhìn nhận sâu sắc một vấn đề, không chỉ ở trên bề mặt, những gì hiện ra mà còn tìm về bản chất bên trong. Seneca viết rất hay nên đọc không bị khô khan mà còn lôi cuốn, hấp dẫn.
Một số chủ đề mình thấy thú vị trong sách:
- Những điều ta có thể kiểm soát hoàn toàn, kiểm soát một phần và không thể kiểm soát
- Cái chết
- Danh vọng và tiền bạc
- Cái giá: cái giá không chỉ được thể hiện bởi tiền bạc, vật chất mà còn ở rất nhiều khía cạnh khác như: thời gian, sức lực, đạo đức,...
- Sống thuận theo tự nhiên
- Sức khoẻ, tâm trí,...
- Cách viết để truyền tải được thông điệp cụ thể, rõ ràng và thực sự mang lại giá trị
- Nghĩ đến và chuẩn bị cho khả năng xấu nhất có thể xảy ra: cái này mình đã sử dụng để giúp đỡ cho những người bị lo âu quá mức và nó thực sự có hiệu quả.
...
Bên cạnh đó mình cũng có nhiều lo ngại về việc nếu sống mà luôn phải chuẩn bị cho những hiểm nguy thì có... quá mệt không? Nhưng bởi vì cuốn sách được viết dưới một thời đại khác, rất xa so với hiện giờ nên mình thấy những lời khuyên đó cũng là hợp lí, tại lúc ấy thì chính quyền còn tha hoá, dân chúng lầm than nên con người phải chịu đựng những điều bất hạnh hơn so với bây giờ. Và mình cũng nghĩ ta nên thu nhận những phần kiến thức phù hợp với cuộc sống hiện tại của bản thân thay vì chỉ đọc mà không lọc lại ý kiến của tác giả. Một cuốn sách đáng đọc giúp ta nhìn nhận lại mọi việc đang diễn ra và trang bị thêm hành trang để đối mặt với biến chuyển của số phận.

[Finn · Rating 4 out of 5]

4.25

60 chủ đề về những mối quan tâm của con người, và hơn thế nữa, tất cả gói gọn trong những bức thư được biên thành một tập sách, giá trị còn lưu giữ mãi đến bây giờ. Không biết khi nào sẽ có tập 2.

Sau minimalism thì bây giờ độc giả quan tâm đến stoicism, nhưng mà những cuốn đại cương về triết thì khó đọc, nên nhiều Reviewer recommend cuốn này hơn. Đọc xong thấy đúng như kỳ vọng: không khó đọc, các chủ đề hấp dẫn.

Lời văn riêng của dịch giả mình không thích lắm nhưng bản dịch ổn và tâm huyết, bìa sách đẹp. Nhiều người phàn nàn về cỡ chữ nhỏ trong sách nhưng mình thấy đọc vậy lại tiện cho những người hay đọc chữ theo cụm.

Điểm trừ là sách có nhiều chủ đề quá, mỗi chủ đề lại chỉ khoảng 1-2 trang, trong khi phụ lục chiếm 1/3 sách, đọc chưa đã lắm.

[Toàn · Rating 5 out of 5]

Sách hay. Đọc về khắc kỷ chỉ cần 2 cuốn sách tiếng Việt là đủ đầy cho các bạn tham khảo:
1. Chủ nghĩa khắc kỷ - Phong cách sống bản lĩnh và bình thản của William B.Irvine. Dùng để hiểu về bản chất của khắc kỷ. Sách viết đơn giản, không đi quá sâu vào triết học nhưng vẫn đủ ý để hiểu thế nào là khắc kỷ.
2. Seneca - Những lá thư đạo đức. Đọc dễ hiểu, dễ ngấm, dễ áp dụng.
Lưu ý: Hai cuốn sách này không dành cho các bạn sống vội vã, mỗi ngày đọc 1 chương hoặc 1 thư, đọc đi đọc lại nhiều lần, suy tưởng sẽ nhận ra điều mình cần trong cuộc sống và từ đó áp dụng để làm cuộc sống mỗi ngày mỗi tốt lành hơn.

[Quyền Vũ · Rating 5 out of 5]

Một cuốn sách hay cho chúng ta nhiều bài học về cuộc sống.

[mingfeng_ · Rating 3 out of 5]

3.5 *

[Hà Trịnh · Rating 5 out of 5]

Ngoại trừ 70 trang đầu giới thiệu rời rạc về Seneca làm mình phát chán, thì nội dung những bức thư thực sự là “words of wisdom”.

Mình thích cách Seneca truyền đạt triết lý sống sâu sắc bằng những câu chữ rất giản dị và gần gũi. Nếu cuốn “Chủ Nghĩa Khắc Kỷ” hệ thống lại một cách thiết thực những quan niệm của Khắc Kỷ nhằm giúp người đọc dễ dàng áp dụng trong đời sống hằng ngày, thì cuốn này lại như những lời tâm sự từ một bậc hiền triết, mà từ bất cứ đâu cũng có thể trích dẫn ra 1 đoạn để làm triết lý sống và kim chỉ nam cuộc đời (tất nhiên là với những người có chung giá trị quan với tác giả).

Quá trình đọc cuốn sách cho mình cảm giác tận hưởng từng câu từng chữ, giống như mỗi ngày đọc được một quote hay về cuộc sống vậy. Với cuốn này, mình cảm thấy cách đọc phù hợp nhất là chỉ đọc mỗi ngày một chút, đọc chậm và suy ngẫm nhiều.

Vì là sách mượn nên mình chỉ có mỗi tập 1 :))). Chắc chắn sẽ tìm tiếp tập 2 để đọc trong tương lai gần.

[Bruce Do · Rating 4 out of 5]

Đọc khó hiểu hơn Aurelius, nhưng đáng suy ngẫm hơn.

Bản tiếng việt trình bày hơi chán; phần note lại để cuối sách chứ không phải ở chân trang; khá bất tiện khi đọc.

[Chi – cuddle.thereader · Rating 4 out of 5]

Trước giờ, mình chưa bao giờ ham thú tìm hiểu về triết học: lần cuối mình đọc về triết học chính là năm nhất Đại học và lần gần nhất mình nghe về chủ nghĩa khắc kỷ là khi mình xin mọi người rec những cuốn sách nên đọc. Cho tới khi mình mở những trang đầu tiên của cuốn này, mình vẫn còn những định kiến bởi ấn tượng về sự mơ hồ của triết vẫn còn quá đậm trong tâm trí mình.
Thế nhưng, mình vẫn tự nhắc bản thân về mục tiêu khám phá của năm nay để tạm quên đi những mặc định cũ và cho mình cùng triết học nói chung và chủ nghĩa khắc kỷ nói riêng một cơ hội.

Khác với những chủ nghĩa triết học khác, chủ nghĩa khắc kỷ sẽ không đưa chúng ta tới những vấn đề cao siêu lạ lẫm hay quá sâu xa, mà lấy trọng tâm là sự bình thản trong tâm trí nhằm giữ chúng ta không xa rời những phẩm cách tốt.

Hai cuốn này bao gồm 124 bức thư mà triết gia Seneca gửi bạn mình là Lucilius, trong đó ông chia sẻ những quan điểm của bản thân về rất nhiều vấn đề trong cuộc sống như tình bạn, việc đọc sách, chuyện già đi, hay về hạnh phúc tự thân. Trong những lá thư này, có những câu mình rất tâm đắc, nhưng cũng có những phần mình không đồng tình, tuy vậy, mọi thứ đều không khó hiểu.

Điều mình thích ở cuốn này chính là cách viết và giải thích rất dễ hiểu, hoàn toàn khác hẳn những câu từ phức tạp hay xa vời mình từng đọc về triết học. Mình khá ấn tượng với cách chia sẻ của tác giả, bởi từng lá thư đều đem lại cảm giác gần gũi nhưng thấu hiểu, khiến việc tìm hiểu về cách áp dụng chủ nghĩa khắc kỷ vào đời sống trở nên đơn giản hơn rất nhiều.

Với mình, bộ hai cuốn này thực sự là một sự lựa chọn thích hợp cho những anh em muốn tìm hiểu về chủ nghĩa khắc kỷ nhưng chưa biết nên bắt đầu từ đâu (như Chi 🥹) Lời cam đoan từ mình, một người từng ngay lập tức nói Không khi nghe tới triết gia hay triết học, là không khó hiểu ạ 🤣 Nếu ngại, anh em có thể thử tập 1 trước rồi mua tập 2 cũng chưa muộn ạ.

Nên thử ạ ✨

[True Blue · Rating 3 out of 5]

Về mặt triết học , theo bản thân mình cuốn này khó đọc và cách giải thích chưa xác đáng -thua xa cuốn chủ nghĩa khắc kỷ của tác giả William B.Irvine

[Phung Ngoc Nhu · Rating 4 out of 5]

Triết học của Seneca không phải là thứ đao to búa lớn, nói về những thứ cao xa dịu vợi như trong suy nghĩ của hầu hết chúng ta, nó chân thật và gần gũi đến đáng ngạc nhiên. Ông nói về những chủ đề khiến ta phải suy ngẫm lại về cách mình đang đối xử với chính bản thân và người khác.

“Và vì bạn không thể đọc tất cả sách trên đời, tốt nhất là nên hài lòng với những gì bạn có để đọc.” Trong thời đại này thì đây chẳng phải là một chuyện dễ dàng, ít nhất là đối với mình, mình đã và đang bị FOMO theo tất cả các xu hướng trên mạng xã hội, mình muốn đọc tất cả những quyển sách xuất hiện trong tầm mắt mình. Vì vậy mà khi còn đang đọc quyển này mình đã nghĩ đến chuyện bắt đầu một quyển khác rồi, mình không thấy thỏa mãn với những gì mình đang có và điều đó khiến mình không trân trọng hiện tại, mình sẽ cố gắng sửa đổi trong tương lai và biết đủ, vì như Seneca đã nói “Người nào có mặt ở mọi nơi thì thực ra lại chả ở một nơi nào.”

“Hơi buồn nhưng phải thừa nhận rằng: ta thường tự thêm thắt vào nỗi lo của chính mình, hoặc thổi phồng chúng, hoặc lo nghĩ quá xa xôi.” Tâm lý con người muôn đời nay vẫn vậy, chăm chăm vào nỗi buồn của chính mình, phóng đại sự việc lên rồi tự chìm đắm trong sự ưu sầu đó. Điều đó không giúp ích gì cho chúng ta cả, chỉ làm phiền tâm trí của ta thôi, khiến ta thiếu đi sự minh mẫn và sáng suốt vốn có. Vì thế nên cho dù có ở thời đại nào thì chúng ta cũng cần phải tu dưỡng tâm trí để có một đời sống tinh thần khỏe mạnh.

“Bạn có muốn biết điều gì khiến mọi người có quá nhiều kỳ vọng vào tương lai? Không ai thực sự kiểm soát được bản thân mình trong hiện tại.” Chúng ta để hiện tại của mình bị chi phối bởi quá nhiều các sự kiện mà không kiểm soát được, không có sự tự do ở hiện tại thì sao có thể bàn đến tương lai sẽ như thế nào chứ.

“Hãy nhận lấy trách nhiệm vinh quang ấy: nói những thứ đáng được ghi nhớ, truyền lại cho đời những thứ từ chính bản thân mình.” Câu nói này thì nhẹ nhàng, nhưng nó đánh vào mình một cú khá đau đấy. Mình là đứa thích trích dẫn, thích cực kỳ, như ngay trong bài viết này mình cũng vừa trích dẫn câu nói của Seneca đấy. Mình chưa bao giờ dừng lại và suy ngẫm về chuyện tự mình sẽ phát ngôn ra những câu nói sâu sắc sau đó trích dẫn bản thân mình. Không phải là mình không thể, nhưng như thế mình cứ cảm thấy nó không được uy tín do chưa được kiểm chứng qua thời gian và sự công nhận của người khác. Song, chuyện đó có thật sự quan trọng đến vậy không nhỉ, được kiểm chứng ấy. Trùng hợp là mình đang đọc quyển “Những người đàn ông không có đàn bà” của Haruki Murakami, trong câu chuyện đó cũng nói đến vấn đề trích dẫn này. Người này vừa nói một câu nghe có ý nghĩa một chút thì phản xạ đầu tiên của người kia là hỏi câu đó của ai thế. Cảm giác như cả nhân loại với hơn 7 tỷ bộ não đang dùng chung quyển từ điển trích dẫn của vài chục ngàn người được gọi là vĩ nhân ấy. Vì sao thế nhỉ, trích dẫn những người đó khiến cuộc trò chuyện được nâng tầm lên và nghe uy tín hơn à, có lẽ thế, nhưng điều đó cũng không hẳn là không tốt. Đâu phải khi không mà những người đó được gọi là vĩ nhân của thế kỷ đâu chứ. “Ta cần cách học thông thường để tiếp thu kiến thức, những đoạn trích chỉ có tác dụng khi ta đã nắm được kiến thức mà thôi.”

“Trẻ em và những người đã trở nên ngớ ngẩn không sợ chết, trạng thái của họ ban cho họ sự thanh thản. Thật đáng thất vọng nếu lý trí và sự thông tuệ không thể cho ta thứ mà sự ngờ nghệch ban cho họ.”

Mình rất thích cách đặt vấn đề trong câu chuyện này, nhưng vì dạng thư nên mỗi câu chuyện đều không quá dài, nhiều đoạn mình còn muốn đọc thêm thì hết mất rồi, nên 4 sao thui.

[Sang Tran · Rating 5 out of 5]

- Tập trung vào những điều mình có thể control, xoá bỏ những suy nghĩ về những việc out of your control
Ví dụ: chuẩn bị bài thuyết trình với nội dung mình đánh giá là tốt, tập cách thuyết trình, thời gian, thay vì nghĩ tới việc người nghe có thích nó không để rồi tự sinh ra lo lắng
- Bức thư số 1: trân trọng thời gian. Chúng ta nghĩ sai về cái chết là ở tương lai. Thực tế cái chết đến với ta mỗi ngày, bởi toàn bộ quá khứ đều đã chết đi
- Bức thư số 2: nên đọc sách của 1 số tác giả nhất định để tránh rối trí
- Bức thư số 3: hãy tin tưởng những người bạn thân của mình
- Bức thư số 4: hãy bình thản khi nghĩ về cái chết. Đó là điểm kết thúc của tất cả mọi người. Nhu cầu tự nhiên đặt ra cho con người: không bị đói, không bị khát, không bị lạnh. Đừng nghĩ nhiều về những vật chất phù phiếm mà ta không có được để rồi buồn rầu
- Bức thư số 5: không coi trọng vật chất, những cũng đừng sống kham khổ khác với mọi người bình thường. Vì như vậy có thể làm cho người mà ta muốn cảm hoá rời xa mình, vì họ không muốn sẽ trở nên giống ta. Hãy sống trong thực tại giống như những loài vật, khi chúng thoát khỏi nguy hiểm, chúng sẽ thấy thanh thản thay vì nghĩ về quá khứ và tương lai
- Bức thư số 6: nhận ra những tật xấu của bản thân và trở nên tốt hơn mỗi ngày. Hãy chia sẻ sự thông thái của mình thay vì giữ khư khư nó
- Bức thư số 7: đừng hùa theo đám đông để họ ảnh hưởng đến tâm tính và suy nghĩ của bạn
- Bức thư số 8: muốn có cuộc sống an nhàn thì hãy tránh khỏi những cám dỗ. Ta thường nghĩ ta kiểm soát chúng, nhưng thực ra chính chúng kiểm soát ta. Hãy để lại cho hậu thế những điều ý nghĩa hơn là của cải vật chất vô tri vô giác
- Bức thư số 12: hãy vui tươi nói với chính mình trước khi đi ngủ: mình đã hoàn thành cuộc sống của ngày hôm nay, mình đã hoàn thành chặng đường mà số phận sắp đặt. Nếu một điều là đúng, bất kể ai nói, nó vẫn sẽ đúng
- Bức thư số 13: Đừng hoảng loạn trước khi bất hạnh hay thử thách thực sẽ xảy đến. Có thể nó sẽ không bao giờ xảy ra. Ta thường tự thêm thắt vào nỗi lo của mình. Hãy tìm hiểu kỹ liệu có bằng chứng nào rõ ràng cụ thể không. Khi bỏ qua những nỗi lo vô cớ này, thứ bạn có được là Thời gian
- Bức thư số 14: Người biết hưởng thụ sự giàu sang nhất là người ít cần đến nó nhất. Ai cần đến tài sản sẽ luôn sợ hãi, tính toán thiệt hơn, biến mình thành một tay quản lý thay vì một ông chủ thực sự
- Bức thư số 17: Hạnh phúc và vô lo, cười vào cuộc sống tất bật của người giàu và sự hối hả của những kẻ bon chen chạy theo đồng tiền. Tại sao lại coi nhẹ bản thân như thế. Tại sao cứ chờ thu lãi, chờ khoản đầu tư có lợi nhuận, chờ tài sản thừa kế kếch xù trong khi có thể giàu có ngay lúc này?
- Bức thư số 18: Thử sống 3 4 ngày liên tiếp như một người nghèo khó để không bị nao núng nếu tương lai cũng rơi vào hoàn cảnh như vậy
- Bức thư số 22: Tự nhiên sinh ra chúng ta không ham muốn, sợ hãi, không mê tín, tráo trở. Vậy tại sao chúng ta lại không thuận tự nhiên
- Bức thư số 28: Bạn đi du lịch nhiều để mong giải toả căng thẳng nhưng thực ra những vấn đề vẫn theo bạn đến mọi nơi. Bạn cần cởi bỏ những thứ đang đè nặng tâm trí mình. Cho đến khi bạn làm vậy, không nơi chốn nào làm hài lòng bạn được. Tuy nhiên, nếu thực sự gỡ bỏ được căng thẳng trước những chuyến đi, thì những chuyến đi ấy sẽ mang lại cho bạn nhiều điều vui vẻ
- Bức thư số 33: Những người đi trước không phải thầy ta, mà chỉ là người đưa đường dẫn lối. Chân lý rộng mở cho tất cả mọi người, chưa có au độc chiếm trọn vẹn. Còn rất nhiều điều cần làm dành cho những người đi sau
- Bức thư số 36: Trẻ em hay người tâm trí lãng đãng đều không sợ chết. Trạng thái của họ mang đến sự tĩnh tại. Thật đáng thất vọng nếu sự thông tưej không thể đem đến cho ta thứ mà sự ngờ nghệch ban cho họ
- Bức thư số 40: Nói chậm thôi!
- Bức thư số 42: Khi một người có thể làm chủ bản thân, không thứ gì có thể được coi là mất mát. Nhưng, những người như thế rất hiếm gặp trên đời
- Bức thư số 43: một lương tâm trong sạch sẵn sàng đón nhận mọi sự nhòm ngó và phán xét. Chính bạn là nhân chứng cho mọi hành động của mình là tốt hay xấu
- Bức thư số 48: hãy tránh xa khỏi những thách thức và thói biện luận. Thật thà, giản dị trong ăn nói mới thích hợp với một con người đức hạnh
- Bức thư số 60: Nhu cầu tự nhiên của chúng ta rất ít. Chính lòng tham vô đáy là nguyên nhân khiến chúng ta lao theo những thứ vô độ

[Chi Luong · Rating 3 out of 5]

3.5 - 3.6

Buông bỏ những thứ không thuộc về mình. Chấp nhận sự thật. Rèn luyện một tâm trí vững vàng. Không tốn thời gian vào những điều vô bổ. Trân trọng những gì mình đang có. Giảm ham muốn vật chất. Bình yên tự tại. Và hiểu về cái chết.

Chắc hẳn những điều này không còn xa lạ với bất kì ai trong chúng ta nữa. Với Chủ nghĩa khắc kỉ nói chung và “Những lá thư đạo đức” của Seneca nói riêng, hầu hết vẫn là những vấn đề không quá xa lạ đó, nhưng lại có những điều vô cùng khác biệt. Khác biệt ở chỗ từng câu chữ Seneca viết ra như xoáy sâu vào tâm lí, những suy nghĩ, ham muốn của con người, ta dễ dàng nhìn thấy bản thân mình từ những câu chuyện đó, tức là cuốn sách này rất “thật”. Khác biệt nữa ở chỗ nó đề cao tính kỉ luật, sự nghiêm khắc, hoàn toàn không xu nịnh người đọc, không nói những lời ngọt ngào để ta nuông chiều bản thân, để nghĩ rằng ta đã hoàn hảo, mà thay vào đó là sự thúc giục chúng ta trong mỗi vấn đề phải nghiêm túc chiêm nghiệm, sáng suốt và vững vàng trong từng suy nghĩ, sau đó phải thật sự hành động. “Tôi hiểu bạn đã tiến bước khá xa. Tuy nhiên, tôi vẫn nói quan điểm của mình: tôi đặt kỳ vọng nơi bạn, nhưng vẫn chưa thực có lòng tin. Và tôi mong bạn cũng có thái độ như thế với bản thân, vì bạn cũng biết mình chưa có lý do để chắc chắn về bản thân lúc này. Hãy tiếp tục tự thử thách, tự kiểm điểm, và soi xét mình bằng nhiều góc nhìn khác nhau.”

Hơn hết, ‘Những bức thư đạo đức’ làm mình có cái nhìn khác về triết học. Mình đã từng run người khi nghĩ tới hai từ “triết học”, thế nhưng cuốn sách này giúp mình hiểu rằng triết học không hề khô khan, không hề khó hiểu, cũng chẳng hề xa rời thực tế, triết học chính là cuộc sống, rất gần gũi với con người. “Triết học, cốt ở hành động, không phải lời nói”. Qua lắng kính triết học, chúng ta thấu hiểu chính con người mình, hài lòng với thực tại, triết học giúp ta tìm tới một cuộc sống an lành, cân bằng, hạnh phúc hơn, sẵn sàng đón nhận những điều xảy ra trong tương lai (đặc biệt là cái chết). Thật đáng ngưỡng mộ khi cách đây hàng nghìn năm, trường phái Chủ nghĩa khắc kỷ đã ra đời với những tư tưởng vượt thời đại như vậy.

[Ha Trinh · Rating 5 out of 5]

Ngoại trừ 70 trang đầu giới thiệu rời rạc về Seneca làm mình phát chán, thì nội dung những bức thư thực sự là “words of wisdom”.

Mình thích cách Seneca truyền đạt triết lý sống sâu sắc bằng những câu chữ rất giản dị và gần gũi. Nếu cuốn “Chủ Nghĩa Khắc Kỷ” hệ thống lại một cách thiết thực những quan niệm của Khắc Kỷ nhằm giúp người đọc dễ dàng áp dụng trong đời sống hằng ngày, thì cuốn này lại như những lời tâm sự từ một bậc hiền triết, mà từ bất cứ đâu cũng có thể trích dẫn ra 1 đoạn để làm triết lý sống và kim chỉ nam cuộc đời (tất nhiên là với những người có chung giá trị quan với tác giả).

Quá trình đọc cuốn sách cho mình cảm giác tận hưởng từng câu từng chữ, giống như mỗi ngày đọc được một quote hay về cuộc sống vậy. Với cuốn này, mình cảm thấy cách đọc phù hợp nhất là chỉ đọc mỗi ngày một chút, đọc chậm và suy ngẫm nhiều.

Vì là sách mượn nên mình chỉ có mỗi tập 1. Chắc chắn sẽ tìm tiếp tập 2 để đọc trong tương lai gần.

[Gaevint Duy · Rating 4 out of 5]

Thật thú vị khi Tết này mình được đắm chìm trong những bức thư của Seneca gửi cho người bạn thân của mình. Tuy dưới dạng những lá thư nhưng bao hàm những nền tảng đạo đức, hệ tư tưởng cổ đại dưới ngòi bút của Seneca, cứ tưởng như một tác gia thời hiện đại vậy . Vì quá thực tế, thực tiễn và có thể thực hành luôn.
Một trong những quyển sách hiếm hoi được viết bởi chính trụ cột của Chủ Nghĩa Khắc Kỷ còn sót lại, tuy là sự trao đổi với bạn mình qua những lá thư nhưng thực tế như Seneca muốn gửi gắm đến tất cả mọi người.
Mình lại càng trầm trồ hơn khi biết hàng nghìn năm về trước lại có những triết lý cực kỳ văn minh và tiến bộ như thế. Văn phong rất dễ đọc, dí dỏm và hiện đại, đọng lại những suy ngẫm, chiêm nghiệm, bất ngờ sau những dấu chấm hết.
Tất nhiên mình sẽ đọc lại quyển sách này vào một thời gian nào đó.

[Tranhieu0410 · Rating 4 out of 5]

Được biết tới và có hứng thú với chủ nghĩa khắc kỉ cũng nhờ những bài viết của anh Andy Luong thông qua Spiderum. Anh Andy còn gửi cho mình bản tiếng anh, mình cũng nghiền ngẫm đọc rất nhiều thời gian và thật sự thấy ngấm. Nhưng để mà một người mới tìm hiểu về chủ nghĩa khắc kỉ, đặc biệt là Seneca thì khi đọc bản dịch tiếng Việt sẽ có thể bỏ qua rất nhiều điều thú vị. Chính vì vậy, những phần nhận xét của anh sau mỗi lá thư trong các bài viết ở Spiderum thật sự rất quan trọng với mình. Việc dành 1/3 cuốn sách cho phần giới thiệu có thể giảm bớt, thay vào đó bổ sung các nhận xét và giải thích cho mỗi bức thư riêng lẻ, hơn là phần chú thích cho từng bức thư như hiện tại rất khó theo dõi

Dù sao đây cũng là một cuốn sách hay, dịch cũng rất mượt mà. Và sẽ dễ đọc hơn cuốn Meditation của Marcus Aurelius, mọi người có thể đọc thêm các bài viết về từng lá thư để có thể thấm hơn.

[Trần Chi · Rating 5 out of 5]

Có thể là do expectation của mình khi bắt đầu đọc cuốn này hơi khác nên đọc không được thích lắm. Lúc đầu khi nghe tới triết học thực hành thì mình nghĩ là sẽ kiểu sách sẽ dẫn lý thuyết rồi đưa ra study case hoặc dạng metaphore gì đó để mình dễ liên tưởng và áp dụng vào cuộc sống hằng ngày. Nhưng với "Những bức thư đạo đức" thì không, Seneca chỉ đơn giản là viết thư về các sự kiện xảy ra mà thôi, nhưng ẩn trong đó là cách ông rèn luyện, áp dụng cũng như kêu gọi người đọc thực hành khắc kỷ. Đáng lẽ thì cũng rất hay nhưng với một đứa ko có lý thuyết như mình mà nhảy vô thực hành luôn thì hơi không thấm được.

[cqmdh]

Rất là hay ho luôn. Nên tò mò muốn biết xem người bạn kia đã viết lại cho Seneca những gì, để ông đáp lại những điều như thế. Một tình bạn hết sảy, khi 1 người sẵn sàng dọn kho sách của mình để tặng hết cho người kia. Thế gian tri kỷ cũng chỉ tới đó là cùng.
Vì những gì được truyền tải trong những bức thư mà môn triết học thực hành này rất nên được phổ biến mạnh mẽ hơn. Không chỉ là một chủ nghĩa, một phong trào, mà nên là một lối sống, để được là "người" nhất, ít nhất trong số kiếp đã được đầu thai này.

[Thanh · Rating 2 out of 5]

Lúc đầu mình cứ tưởng là sẽ đọc một tập hợp các bức thư của Seleca gửi cho mọi người nhưng không phải. Sau mỗi bức thư đều có phần bình luận của dịch giả, có lẽ đối với những người chưa biết đến chủ nghĩa khắc kỷ thì phần này cũng có ích còn đối với những người đã biết như mình thì lại khá khó chịu.
Nội dung thì chủ yếu là các việc mà một người nên làm để kiểm soát cuộc sống của mình, thoát khỏi những trói buộc của điều kiện khách quan bên ngoài.
Quyển này dùng cho người nhập môn khắc kỷ thì hơi lan man còn cho người đã biết rồi thì lại quá thừa thãi.

[Amé C · Rating 3 out of 5]

Sau khi đọc xong “Chủ nghĩa khắc kỷ” của William B.Irvine thì mình quá là hào hứng nên mua luôn quyển này.
Được viết dưới dạng những bức thư mà Seneca gửi cho bạn để nói về đủ thứ chuyện trên trời dưới đất ( đạo đức, cái chết, lối sống, tâm trí,…) và đương nhiên là vẫn mang giá trị đến tận ngày nay. Cá nhân mình thấy cuốn CNKK dễ đọc hơn. Và cũng vì đọc cuốn kia trước nên mình cảm thấy hiểu rõ cuốn này hơn.

[Thuận Lê · Rating 4 out of 5]

17 tuổi - lần đầu tiên tiếp cận đến chủ nghĩa khắc kỷ, khi đọc phần giới thiệu mình cảm giác hơi ngộp vì không nắm rõ được do có quá nhiều điều xa lạ. Nhưng đến những bức thư thì mình có cái nhìn tổng thể rõ hơn, rất nhiều bài học hay và ý nghĩa về nhiều khía cạnh cuộc sống mình có thể tiếp thu được qua từng bức thư.
Theo cá nhân mình thấy việc mỗi ngày dành thêm thời gian đọc lại từng bức thư càng khiến mình thích quyển sách này hơn.

[Ngo Linh · Rating 3 out of 5]

Quyển chủ nghĩa khắc kỷ tổng hợp tư tưởng chung của các nhà triết học nổi tiếng theo trường phái đó. Mình thấy nổi bật nhất là Seneca nên đọc thử quyển sách này. Tư tưởng của ông này rất hay, nhiều cái đáng học tập. Nhưng thực lòng mà nói thì mình thấy tư tưởng của chủ nghĩa khắc kỷ hơi gồng. Bên ngoài thì giống Phật giáo nguyên thuỷ, nhưng cốt lõi lại giống Bà la môn.

[thương · Rating 3 out of 5]

Nó khum phải type của mình gòi, đọc xong khum có đọng lại nhiều. Cho 3 sao vì có thể là cuốn sách hữu ích với ai đó (khum phải mình).

[Đăng Trịnh · Rating 5 out of 5]

Best among other Stoicism Book

[Khoa Nguyen · Rating 5 out of 5]

Can't wait to read part 2

[Trần Văn Tiến · Rating 4 out of 5]

Một cuốn sách hay về chủ nghĩa khắc kỹ. Tuy nhiên có nhiều tình tiếc khó hiểu vì thiếu chú thích. Và cái quần gì mà đoạn giới thiệu tới 80 trang vậy?

[neverblossom · Rating 4 out of 5]

3.5