What do you think?
Rate this book
Χαμένες ταυτότητες
Το βάθος της ταλαιπωρίας που βίωσα δεν υπάρχει λέξη για να του δώσει μορφή. Για να γίνει κανείς φάλαινα πρέπει να πιει θαλασσινό νερό, να γευτεί τη γλυκόπικρη γεύση που αφήνει κάθε ιστορία. Συνήθως στη ζωή έχουμε επιλογές, αλλά υπάρχουν στιγμές που δεν μπορείς να επιλέξεις τον τρόπο με τον οποίο θέλεις να ζήσεις. Κάπως έτσι ξεκίνησε και η δική μου ζωή, δίχως επιλογή, δίχως όνειρα.
Ο Ρεζά Γκολαμί γεννήθηκε το 1988 στην πόλη Καμπούλ του Αφγανιστάν. Στις Χαμένες Ταυτότητες μας αφηγείται την ιστορία του: την παιδική ηλικία του σε μια χώρα διαλυμένη από εμφύλιους πολέμους και φυλετικές διαφορές, και τις μεταναστεύσεις του πρώτα στο Πακιστάν κι ύστερα στο Ιράν, ώσπου το 2006, σε ηλικία δεκαεπτά ετών, κατάφερε να φτάσει στην Ελλάδα.
Η συγκλονιστική μαρτυρία του, γραμμένη χωρίς μελοδραματισμούς και κατηγορώ, δίνει στον αναγνώστη να καταλάβει οριστικά και αμετάκλητα γιατί η προοπτική μιας ξεφούσκωτης βάρκας που θαλασσοδέρνεται στα κύματα μοιάζει για τον πρόσφυγα με ταξίδι προς την ελευθερία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Ο Ρεζά Γκολαμί γεννήθηκε το 1988 στην πόλη Καμπούλ του Αφγανιστάν. Στις Χαμένες Ταυτότητες μας αφηγείται την ιστορία του: την παιδική ηλικία του σε μια χώρα διαλυμένη από εμφύλιους πολέμους και φυλετικές διαφορές, και τις μεταναστεύσεις του πρώτα στο Πακιστάν κι ύστερα στο Ιράν, ώσπου το 2006, σε ηλικία δεκαεπτά ετών, κατάφερε να φτάσει στην Ελλάδα.
Η συγκλονιστική μαρτυρία του, γραμμένη χωρίς μελοδραματισμούς και κατηγορώ, δίνει στον αναγνώστη να καταλάβει οριστικά και αμετάκλητα γιατί η προοπτική μιας ξεφούσκωτης βάρκας που θαλασσοδέρνεται στα κύματα μοιάζει για τον πρόσφυγα με ταξίδι προς την ελευθερία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
128 pages, Paperback
Published June 1, 2021
1 person is currently reading
25 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 7 of 7 reviews
September 2, 2021
"Το Αφγανιστάν ήταν η χώρα μου, εκεί ήταν η πόλη όπου γεννήθηκα, εκεί ήθελα να μείνω, εκεί όπου έσφιξαν τα κόκκαλά μου, εκεί όπου έμαθα να περπατάω, να γελάω, που είπα τις πρώτες λέξεις μου. Σε εκείνους τους δρόμους όπου μεγάλωσα, έπαιξα, χτύπησα, γέλασα και διασκέδασα".
Ο Ρεζά Γκολαμί ζει στην Αθήνα από το 2006 έχοντας ενεργή παρουσία στην αφγανική κοινότητα και παλεύοντας για τα δικαιώματα των προσφύγων. Στο βιβλίο του Χαμένες Ταυτότητες εξιστορεί την ζωή του από τα παιδικά του χρόνια στην Καμπούλ, τις μετακινήσεις του στις γειτονικές χώρες και εν τέλει την άφιξή του στην Ελλάδα. Οι δυσκολίες που έζησε τόσο από τους Ταλιμπάν στον τόπο του, όσο και ο ρατσισμός με τον οποίο βρέθηκε αντιμέτωπος παντού. Ταυτόχρονα, περιγράφει συνοπτικά την ιστορία του Αφγανιστάν και το πώς ήταν πάντα ένα κομμάτι γεωγραφικού κρέατος ανάμεσα στα δόντια των Βρετανών, των Ρώσων, των Αμερικάνων και όχι μόνο.
Διαβάζοντας ένα βιβλίο όπως αυτό, όπως και εκείνο της Παρβάνα Αμίρι, είναι αδιανόητο να μην αντιληφθεί ο αναγνώστης τι σημαίνει να είσαι πρόσφυγας, να αναγκάζεσαι να φύγεις από το σπίτι σου.
Παρόλα αυτά ο Ρεζά Γκολαμί δείχνει μέσα από την δική του ιστορία ότι ενώ παντού τριγύρω υπάρχουν πόλεμοι, φονταμενταλισμός, ρατσισμός και μίσος, υπάρχουν άνθρωποι όπως ο ίδιος που με πείσμα και πυγμή μπορούν να σταθούν στα πόδια τους και πως υπάρχουν άνθρωποι αλληλέγγυοι που θα βοηθήσουν εκείνον που έχει ανάγκη. Αξίζει να διαβαστεί από όλους.
"Ο αγώνας για να αναδείξω την αξία και τον πόνο των προσφύγων είναι καθημερινός. Τα αποτελέσματα αυτού του αγώνα τα συναντάς κι εσύ διαβάζοντας αυτό το βιβλίο. Και όπως τριγυρίζεις στους δρόμους της Αθήνας, ίσως συναντήσεις κι εσύ τον επόμενο ήρωα να κοιμάται σε μια άγνωστη γωνιά στα Προπύλαια..."
Ο Ρεζά Γκολαμί ζει στην Αθήνα από το 2006 έχοντας ενεργή παρουσία στην αφγανική κοινότητα και παλεύοντας για τα δικαιώματα των προσφύγων. Στο βιβλίο του Χαμένες Ταυτότητες εξιστορεί την ζωή του από τα παιδικά του χρόνια στην Καμπούλ, τις μετακινήσεις του στις γειτονικές χώρες και εν τέλει την άφιξή του στην Ελλάδα. Οι δυσκολίες που έζησε τόσο από τους Ταλιμπάν στον τόπο του, όσο και ο ρατσισμός με τον οποίο βρέθηκε αντιμέτωπος παντού. Ταυτόχρονα, περιγράφει συνοπτικά την ιστορία του Αφγανιστάν και το πώς ήταν πάντα ένα κομμάτι γεωγραφικού κρέατος ανάμεσα στα δόντια των Βρετανών, των Ρώσων, των Αμερικάνων και όχι μόνο.
Διαβάζοντας ένα βιβλίο όπως αυτό, όπως και εκείνο της Παρβάνα Αμίρι, είναι αδιανόητο να μην αντιληφθεί ο αναγνώστης τι σημαίνει να είσαι πρόσφυγας, να αναγκάζεσαι να φύγεις από το σπίτι σου.
Παρόλα αυτά ο Ρεζά Γκολαμί δείχνει μέσα από την δική του ιστορία ότι ενώ παντού τριγύρω υπάρχουν πόλεμοι, φονταμενταλισμός, ρατσισμός και μίσος, υπάρχουν άνθρωποι όπως ο ίδιος που με πείσμα και πυγμή μπορούν να σταθούν στα πόδια τους και πως υπάρχουν άνθρωποι αλληλέγγυοι που θα βοηθήσουν εκείνον που έχει ανάγκη. Αξίζει να διαβαστεί από όλους.
"Ο αγώνας για να αναδείξω την αξία και τον πόνο των προσφύγων είναι καθημερινός. Τα αποτελέσματα αυτού του αγώνα τα συναντάς κι εσύ διαβάζοντας αυτό το βιβλίο. Και όπως τριγυρίζεις στους δρόμους της Αθήνας, ίσως συναντήσεις κι εσύ τον επόμενο ήρωα να κοιμάται σε μια άγνωστη γωνιά στα Προπύλαια..."
October 11, 2021
Στο βιβλίο του Primo Levi «Αν αυτό είναι ο άνθρωπος» διαβάζουμε πως, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, οι Ναζί εξολόθρευαν τους Εβραίους αφού πρώτα χρησιμοποιούσαν κάθε μέσο ώστε οι τελευταίοι να χάσουν και το παραμικρό ίχνος ανθρώπινης υπόστασης. Για το λόγο αυτό τους ξύριζαν τα κεφάλια και τους έντυναν με τις ίδιες ριγέ στολές έτσι ώστε να είναι πιο εύκολο να τους αντιμετωπίζουν ως μάζα κι όχι ως ξεχωριστούς, μοναδικούς ανθρώπους με σκέψεις και συναισθήματα κι άρα να είναι πιο εύκολο και να τους εξολοθρεύουν.
Το απόσπασμα αυτό έρχεται συνειρμικά στη σκέψη μου κάθε φορά που αντιμετωπίζουμε ομάδες ανθρώπων ως μάζες, κοινώς όταν τους βάζουμε όλους στο ίδιο τσουβάλι. Είναι πολύ πιο εύκολο να αποστασιοποιηθούμε και να απαξιώσουμε μερίδες ανθρώπων όταν τους αντιμετωπίζουμε ως μάζες και όχι ως ξεχωριστές οντότητες. Κρεμάμε πιο εύκολα ταμπέλες όταν αυτές αφορούν σε μάζες, λέμε πχ οι «λαθρομετανάστες» αλλοιώνουν τον πολιτισμό μας ή ήρθαν να βιάσουν τις γυναίκες μας. Οι χρήστες του όρου «λαθρομετανάστης» εννοούν φυσικά κάθε μετανάστη ή πρόσφυγα που έρχεται στη χώρα μας, άσχετα αν αυτός είναι νόμιμος ή παράτυπος. Γι’ αυτούς δεν κάνει διαφορά. Είναι όλοι «λαθραίοι», δηλαδή είναι όλοι το ίδιο ανεπιθύμητοι, το ίδιο μιάσματα.
Κι ας μη γελιόμαστε, ο όρος χρησιμοποιείται υποτιμητικά για να μειώσει και να καταστήσει υποδεέστερη τη συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων κι όχι γιατί οι χρήστες του όρου έπαθαν ξαφνικά κρίση γλωσσικής ακρίβειας. Άλλωστε, «[...] η γλώσσα δεν είναι κοινωνικά αθώα. Αντίθετα, ένα σύνολο συμπληρωματικών νοημάτων που δίνουν στις λέξεις η παράδοση, τα κοινωνικά πιστεύω και οι ρυθμίζοντες την επικοινωνία κοινωνικοί κανόνες, μεταδίδονται με τις πιο απλές φράσεις ή με την επιλογή ακόμη και μιας λέξης. Η γλώσσα μεταδίδει πολυάριθμες κοινωνικές πληροφορίες και μηνύματα και αναδεικνύεται με αυτόν τον τρόπο σε έναν από τους κατεξοχήν φορείς ιδεολογίας. [...] η γλώσσα δεν αποτυπώνει απλά πραγματικότητες αλλά συμβάλλει επίσης καθοριστικά στη διαμόρφωσή τους» (Μαίρη Μαργαρώνη, Φιλόλογος-Κοινωνική Ανθρωπολόγος-Ειδική Παιδαγωγός, «Λογοτεχνία, γλώσσα και αναπηρία στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση: Συμβολή στη θεωρία της κοινωνικής κατασκευής της αναπηρίας» στο Διεθνές Συνέδριο «Έρευνα, Εκπαιδευτική Πολιτική & Πράξη στην Ειδική Αγωγή»).
Αν πάψουμε να αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους ως μάζες κι αν αρχίσουμε να ακούμε τις ιστορίες του καθενός ξεχωριστά, αν αναλογιστούμε πως κάθε άνθρωπος έχει μια προσωπική, μοναδική ιστορία, είναι ένα πλάσμα με σκέψεις, συναισθήματα και αγωνίες, τότε μπορεί και να δούμε τον κόσμο με άλλη ματιά. Ένας τέτοιος άνθρωπος από αυτούς που έχουν να διηγηθούν την ιστορία τους είναι κι ο Αφγανός Ρεζά Γκολαμί.
Ο Ρεζά γεννήθηκε το 1988 στην Καμπούλ. Έζησε την παιδική του ηλικία σε μια χώρα διαλυμένη από εμφύλιους πολέμους και φυλετικές διαφορές. Παιδί ακόμη, δέκα ετών, με δίψα για γνώση και όνειρα μετανάστευσε αρχικά στο Πακιστάν, όπου έζησε τρία χρόνια, δουλεύοντας ως ράφτης και πηγαίνοντας παράλληλα σχολείο. Μετά τα τρία χρόνια επέστρεψε στην πατρίδα του, σύντομα, όμως, κατέφυγε στο Ιράν όπου έζησε για σύντομο χρονικό διάστημα υπό το φόβο της απέλασης. Στη συνέχεια πέρασε στην Τουρκία και το 2006, ήρθε στην Ελλάδα, σε ηλικία δεκαεπτά, πλέον, ετών. Το 2011 και μετά από μια σειρά απορριπτικών αποφάσεων από την επιτροπή ασύλου, έλαβε πολιτικό άσυλο, ενώ το 2016 έλαβε την ελληνική υπηκοότητα. Στην Ελλάδα τελείωσε το σχολείο, εργάστηκε ως εργάτης, ως βοηθός ξυλουργού, ως μεταφραστής και διερμηνέας. Το 2014, νοσταλγώντας τις γεύσεις της παιδικής του ηλικίας, νοίκιασε ένα μαγαζί στα Εξάρχεια κι άνοιξε τη “Folia” όπου και πάντρεψε την αφγανική και την ελληνική κουζίνα. Το 2012 εκλέχτηκε πρόεδρος της αφγανικής κοινότητας. Σήμερα είναι φοιτητής στο ΕΑΠ και ασχολείται ενεργά με θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Συνηθίζουμε να λέμε για τους ανήλικους μετανάστες πως δεν είναι παιδιά, πως τα χαρτιά τους είναι πλαστά, πως είναι ενήλικες που παρουσιάζονται ως ανήλικοι για να τύχουν καλύτερης μεταχείρισης. Έχουμε όμως αναρωτηθεί ποτέ σε ποια ηλικία αυτοί οι άνθρωποι έπαψαν να είναι παιδιά; Έχουμε αναρωτηθεί αν έζησαν ποτέ ως παιδιά; Ο Ρεζά λέει: «Όταν γινόμαστε δεκατεσσάρων χρονών, μας θεωρούν άντρες πια και πρέπει να προστατεύσουμε την οικογένειά μας με κάθε τρόπο». Λέει επίσης πως δεν έζησε ποτέ ως παιδί. Μεγάλωσε σε ένα ακατάλληλο περιβάλλον για παιδιά, έμαθε από μικρός να κρύβεται στο καταφύγιο και γύρω του να σκάνε βόμβες. Στα δέκα του, μετανάστευε στο Πακιστάν, είδε σκηνές απίστευτης βίας να εξελίσσονται μπροστά στα μάτια, σκηνές που αποτυπώθηκαν σαν εφιάλτες. Στη ζωή του δεν υπήρξε ποτέ αυτό που ονομάζουμε παιδική αθωότητα. Τα παιδιά αυτά έχουν μάθει από τη γέννησή τους να επιβιώνουν, έχουν ενηλικιωθεί προ πολλού.
Συνηθίζουμε επίσης να λέμε πως οι Αφγανοί δεν είναι πρόσφυγες, όπως πχ οι Σύριοι. Πως στην πατρίδα τους δε γίνεται πόλεμος. Ο Ρεζά λέει ότι στο Αφγανιστάν ποτέ δεν είχαν ειρήνη. Ήταν τεσσάρων ετών όταν ξεκίνησε ο εμφύλιος πόλεμος το 1992 κι όταν άρχισε η άνοδος των Ταλιμπάν, οι οποίοι το 1996 κατέλαβαν την Καμπούλ και σταδιακά ολόκληρη τη χώρα. Αλλά ακόμη κι αν δεν υπήρχε πόλεμος, ο Ρεζά μας λέει πως και ο λιμός είναι ένας πόλεμος: «Ζούσαμε εν μέσω δύο πολέμων, διότι και ο λιμός είναι ένας πόλεμος, και έπρεπε να επιβιώσουμε με κάθε τρόπο». Και όπως είχε πει κι ένας αγαπημένος συγγραφέας, όλοι όσοι εγκαταλείπουν την πατρίδα τους πρόσφυγες είναι. Γιατί συνηθίζουμε να κάνουμε διαχωρισμό ανάμεσα σε πρόσφυγες και μετανάστες, οι πρώτοι ίσως και να δεχτούν την εύνοιά μας, οι δεύτεροι δεν υπάρχει περίπτωση. Όμως, δεν είναι εύκολο για κανέναν να φύγει από τη χώρα του. Για να το κάνει, κάτι τον έχει διώξει από κει, είτε είναι πόλεμος, είτε στέρηση δικαιωμάτων, είτε φόβος για τη ζωή του, είτε πείνα, ανέχεια, κακουχίες, ανάγκη για επιβίωση.
Ο Ρεζά ήρθε στην Ελλάδα το 2006. Δεκαπέντε χρόνια πριν. Τα πρόσφατα γεγονότα στο Αφγανιστάν και η κατάσταση από δω και πέρα είναι τραγικά, κυρίως για τις γυναίκες: «Το μεγάλο θύμα του καθεστώτος των Ταλιμπάν ήταν οι γυναίκες: Βρέθηκαν εγκλωβισμένες σε μια σειρά “αρχών” και “ηθικών” κανόνων που τις ήθελαν υποτελείς, χωρίς δικαιώματα και αξιοπρέπεια, να μένουν δέσμιες στο σπίτι, καταδικασμένες επ’ αόριστον στη σιωπή. Τυλιγμένες επί ποινή θανάτου στην μπούργκα, υποχρεώνονται να εγκαταλείψουν τα σχολεία και τα πανεπιστήμια, ενώ δεν έχουν δικαίωμα ούτε καν στην ιατρική περίθαλψη». Όλα αυτά το 1996.
Όταν διάβασα την «Ιστορία της Θεραπαινίδας» για πρώτη φορά, σκέφτηκα, μας πώς είναι δυνατόν να συμβαίνει κάτι τέτοιο; Γυναίκες με στολές που κρύβουν τα σώματα και τα μαλλιά τους, που δεν τους επιτρέπεται να διαβάσουν και να γράψουν, που τους έχει στερηθεί κάθε ελευθερία και κάθε δικαίωμα. Αναρωτήθηκα, πώς το επέτρεψαν οι υπόλοιπες πολιτισμένες χώρες; Μετά έκανα έναν παραλληλισμό με τις γυναίκες στο Αφγανιστάν. Πώς το επιτρέπουν αυτό που συμβαίνει εκεί οι υπόλοιπες πολιτισμένες χώρες;
Η δυσ��οπία είναι λοιπόν πραγματικότητα και συμβαίνει δίπλα μας. Όμως, συμβαίνει σε μια χώρα που αφήνει αδιάφορη την κοινή γνώμη. Διάβασα κάπου, σχετικά με τα βιβλία δυστοπίας, πως «η δυστοπική μυθοπλασία είναι όταν παίρνεις πράγματα που συμβαίνουν στην πραγματική ζωή σε περιθωριοποιημένους πληθυσμούς και τα εφαρμόζεις σε ανθρώπους με προνόμια». Δε θα ήταν σίγουρα ίδια η αντίδραση της κοινής γνώμης αν η κατάσταση στο Αφγανιστάν, όσον αφορά στις γυναίκες, συνέβαινε σε μια ευρωπαϊκή χώρα ή στην Αμερική. Όχι πως για τα παιδιά, αλλά και για πολλές κατηγορίες αντρών είναι υποφερτή η ζωή στο Αφγανιστάν. Για το λόγο αυτό αποφασίζουν και να φύγουν αναζητώντας καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και την ελπίδα να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους.
Η αξία αυτού του βιβλίου έγκειται στο ότι ακούγεται μια φωνή. Την ίδια στιγμή τόσες άλλες σωπαίνουν. Αλλά κι όταν κάποιοι από τους ανθρώπους αυτούς, τους Αφγανούς, τους Πακιστανούς, τους Αφρικανούς αποπειραθούν να μιλήσουν, να διηγηθούν την ιστορία τους, να διαμαρτυρηθούν, να καταγγείλουν, ο υπόλοιπος κόσμος τους χλευάζει και γελάει μαζί τους, λες και είναι τα παιδιά ενός κατώτερου θεού. Γιατί άραγε; Όπως λέει κι ο Ρεζά: «Ποιος εμπιστεύεται τώρα έναν πρόσφυγα; Ποιος θα αγκαλιάσει έναν πρόσφυγα; Και εγώ τι θα απογίνω σε μια άγνωστη πατρίδα;» και παρακάτω «έχουμε δικαίωμα να ζήσουμε και να κάνουμε επιλογές. Τότε γιατί θέλουν να μας αφαιρέσουν αυτά τα δικαιώματα; Εμείς δεν είμαστε άνθρωποι; Εμείς δεν έχουμε ψυχή; Εμείς δεν έχουμε μητέρα και πατέρα; Η προσφυγιά για κάποιους ήταν ταξίδι θανάτου, για κάποιους άλλους ένα ταξίδι στο μέλλον».
Τα παιδιά του Αδάμ είναι μέλη ενός σώματος.
Όλα τους μοιράζονται την ίδια ρίζα.
Εσύ που δεν νιώθεις τον πόνο του άλλου,
δεν σου αξίζει να λέγεσαι άνθρωπος
(απόσπασμα από το ποίημα «Τα παιδιά του Αδάμ», του Πέρση ποιητή Σααντί, 13ος αιώνας μ.Χ.)
Ονειρεύομαι έναν κόσμο χωρίς σύνορα.
Συνέντευξη:
https://www.lifo.gr/culture/vivlio/re...
Το απόσπασμα αυτό έρχεται συνειρμικά στη σκέψη μου κάθε φορά που αντιμετωπίζουμε ομάδες ανθρώπων ως μάζες, κοινώς όταν τους βάζουμε όλους στο ίδιο τσουβάλι. Είναι πολύ πιο εύκολο να αποστασιοποιηθούμε και να απαξιώσουμε μερίδες ανθρώπων όταν τους αντιμετωπίζουμε ως μάζες και όχι ως ξεχωριστές οντότητες. Κρεμάμε πιο εύκολα ταμπέλες όταν αυτές αφορούν σε μάζες, λέμε πχ οι «λαθρομετανάστες» αλλοιώνουν τον πολιτισμό μας ή ήρθαν να βιάσουν τις γυναίκες μας. Οι χρήστες του όρου «λαθρομετανάστης» εννοούν φυσικά κάθε μετανάστη ή πρόσφυγα που έρχεται στη χώρα μας, άσχετα αν αυτός είναι νόμιμος ή παράτυπος. Γι’ αυτούς δεν κάνει διαφορά. Είναι όλοι «λαθραίοι», δηλαδή είναι όλοι το ίδιο ανεπιθύμητοι, το ίδιο μιάσματα.
Κι ας μη γελιόμαστε, ο όρος χρησιμοποιείται υποτιμητικά για να μειώσει και να καταστήσει υποδεέστερη τη συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων κι όχι γιατί οι χρήστες του όρου έπαθαν ξαφνικά κρίση γλωσσικής ακρίβειας. Άλλωστε, «[...] η γλώσσα δεν είναι κοινωνικά αθώα. Αντίθετα, ένα σύνολο συμπληρωματικών νοημάτων που δίνουν στις λέξεις η παράδοση, τα κοινωνικά πιστεύω και οι ρυθμίζοντες την επικοινωνία κοινωνικοί κανόνες, μεταδίδονται με τις πιο απλές φράσεις ή με την επιλογή ακόμη και μιας λέξης. Η γλώσσα μεταδίδει πολυάριθμες κοινωνικές πληροφορίες και μηνύματα και αναδεικνύεται με αυτόν τον τρόπο σε έναν από τους κατεξοχήν φορείς ιδεολογίας. [...] η γλώσσα δεν αποτυπώνει απλά πραγματικότητες αλλά συμβάλλει επίσης καθοριστικά στη διαμόρφωσή τους» (Μαίρη Μαργαρώνη, Φιλόλογος-Κοινωνική Ανθρωπολόγος-Ειδική Παιδαγωγός, «Λογοτεχνία, γλώσσα και αναπηρία στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση: Συμβολή στη θεωρία της κοινωνικής κατασκευής της αναπηρίας» στο Διεθνές Συνέδριο «Έρευνα, Εκπαιδευτική Πολιτική & Πράξη στην Ειδική Αγωγή»).
Αν πάψουμε να αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους ως μάζες κι αν αρχίσουμε να ακούμε τις ιστορίες του καθενός ξεχωριστά, αν αναλογιστούμε πως κάθε άνθρωπος έχει μια προσωπική, μοναδική ιστορία, είναι ένα πλάσμα με σκέψεις, συναισθήματα και αγωνίες, τότε μπορεί και να δούμε τον κόσμο με άλλη ματιά. Ένας τέτοιος άνθρωπος από αυτούς που έχουν να διηγηθούν την ιστορία τους είναι κι ο Αφγανός Ρεζά Γκολαμί.
Ο Ρεζά γεννήθηκε το 1988 στην Καμπούλ. Έζησε την παιδική του ηλικία σε μια χώρα διαλυμένη από εμφύλιους πολέμους και φυλετικές διαφορές. Παιδί ακόμη, δέκα ετών, με δίψα για γνώση και όνειρα μετανάστευσε αρχικά στο Πακιστάν, όπου έζησε τρία χρόνια, δουλεύοντας ως ράφτης και πηγαίνοντας παράλληλα σχολείο. Μετά τα τρία χρόνια επέστρεψε στην πατρίδα του, σύντομα, όμως, κατέφυγε στο Ιράν όπου έζησε για σύντομο χρονικό διάστημα υπό το φόβο της απέλασης. Στη συνέχεια πέρασε στην Τουρκία και το 2006, ήρθε στην Ελλάδα, σε ηλικία δεκαεπτά, πλέον, ετών. Το 2011 και μετά από μια σειρά απορριπτικών αποφάσεων από την επιτροπή ασύλου, έλαβε πολιτικό άσυλο, ενώ το 2016 έλαβε την ελληνική υπηκοότητα. Στην Ελλάδα τελείωσε το σχολείο, εργάστηκε ως εργάτης, ως βοηθός ξυλουργού, ως μεταφραστής και διερμηνέας. Το 2014, νοσταλγώντας τις γεύσεις της παιδικής του ηλικίας, νοίκιασε ένα μαγαζί στα Εξάρχεια κι άνοιξε τη “Folia” όπου και πάντρεψε την αφγανική και την ελληνική κουζίνα. Το 2012 εκλέχτηκε πρόεδρος της αφγανικής κοινότητας. Σήμερα είναι φοιτητής στο ΕΑΠ και ασχολείται ενεργά με θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Συνηθίζουμε να λέμε για τους ανήλικους μετανάστες πως δεν είναι παιδιά, πως τα χαρτιά τους είναι πλαστά, πως είναι ενήλικες που παρουσιάζονται ως ανήλικοι για να τύχουν καλύτερης μεταχείρισης. Έχουμε όμως αναρωτηθεί ποτέ σε ποια ηλικία αυτοί οι άνθρωποι έπαψαν να είναι παιδιά; Έχουμε αναρωτηθεί αν έζησαν ποτέ ως παιδιά; Ο Ρεζά λέει: «Όταν γινόμαστε δεκατεσσάρων χρονών, μας θεωρούν άντρες πια και πρέπει να προστατεύσουμε την οικογένειά μας με κάθε τρόπο». Λέει επίσης πως δεν έζησε ποτέ ως παιδί. Μεγάλωσε σε ένα ακατάλληλο περιβάλλον για παιδιά, έμαθε από μικρός να κρύβεται στο καταφύγιο και γύρω του να σκάνε βόμβες. Στα δέκα του, μετανάστευε στο Πακιστάν, είδε σκηνές απίστευτης βίας να εξελίσσονται μπροστά στα μάτια, σκηνές που αποτυπώθηκαν σαν εφιάλτες. Στη ζωή του δεν υπήρξε ποτέ αυτό που ονομάζουμε παιδική αθωότητα. Τα παιδιά αυτά έχουν μάθει από τη γέννησή τους να επιβιώνουν, έχουν ενηλικιωθεί προ πολλού.
Συνηθίζουμε επίσης να λέμε πως οι Αφγανοί δεν είναι πρόσφυγες, όπως πχ οι Σύριοι. Πως στην πατρίδα τους δε γίνεται πόλεμος. Ο Ρεζά λέει ότι στο Αφγανιστάν ποτέ δεν είχαν ειρήνη. Ήταν τεσσάρων ετών όταν ξεκίνησε ο εμφύλιος πόλεμος το 1992 κι όταν άρχισε η άνοδος των Ταλιμπάν, οι οποίοι το 1996 κατέλαβαν την Καμπούλ και σταδιακά ολόκληρη τη χώρα. Αλλά ακόμη κι αν δεν υπήρχε πόλεμος, ο Ρεζά μας λέει πως και ο λιμός είναι ένας πόλεμος: «Ζούσαμε εν μέσω δύο πολέμων, διότι και ο λιμός είναι ένας πόλεμος, και έπρεπε να επιβιώσουμε με κάθε τρόπο». Και όπως είχε πει κι ένας αγαπημένος συγγραφέας, όλοι όσοι εγκαταλείπουν την πατρίδα τους πρόσφυγες είναι. Γιατί συνηθίζουμε να κάνουμε διαχωρισμό ανάμεσα σε πρόσφυγες και μετανάστες, οι πρώτοι ίσως και να δεχτούν την εύνοιά μας, οι δεύτεροι δεν υπάρχει περίπτωση. Όμως, δεν είναι εύκολο για κανέναν να φύγει από τη χώρα του. Για να το κάνει, κάτι τον έχει διώξει από κει, είτε είναι πόλεμος, είτε στέρηση δικαιωμάτων, είτε φόβος για τη ζωή του, είτε πείνα, ανέχεια, κακουχίες, ανάγκη για επιβίωση.
Ο Ρεζά ήρθε στην Ελλάδα το 2006. Δεκαπέντε χρόνια πριν. Τα πρόσφατα γεγονότα στο Αφγανιστάν και η κατάσταση από δω και πέρα είναι τραγικά, κυρίως για τις γυναίκες: «Το μεγάλο θύμα του καθεστώτος των Ταλιμπάν ήταν οι γυναίκες: Βρέθηκαν εγκλωβισμένες σε μια σειρά “αρχών” και “ηθικών” κανόνων που τις ήθελαν υποτελείς, χωρίς δικαιώματα και αξιοπρέπεια, να μένουν δέσμιες στο σπίτι, καταδικασμένες επ’ αόριστον στη σιωπή. Τυλιγμένες επί ποινή θανάτου στην μπούργκα, υποχρεώνονται να εγκαταλείψουν τα σχολεία και τα πανεπιστήμια, ενώ δεν έχουν δικαίωμα ούτε καν στην ιατρική περίθαλψη». Όλα αυτά το 1996.
Όταν διάβασα την «Ιστορία της Θεραπαινίδας» για πρώτη φορά, σκέφτηκα, μας πώς είναι δυνατόν να συμβαίνει κάτι τέτοιο; Γυναίκες με στολές που κρύβουν τα σώματα και τα μαλλιά τους, που δεν τους επιτρέπεται να διαβάσουν και να γράψουν, που τους έχει στερηθεί κάθε ελευθερία και κάθε δικαίωμα. Αναρωτήθηκα, πώς το επέτρεψαν οι υπόλοιπες πολιτισμένες χώρες; Μετά έκανα έναν παραλληλισμό με τις γυναίκες στο Αφγανιστάν. Πώς το επιτρέπουν αυτό που συμβαίνει εκεί οι υπόλοιπες πολιτισμένες χώρες;
Η δυσ��οπία είναι λοιπόν πραγματικότητα και συμβαίνει δίπλα μας. Όμως, συμβαίνει σε μια χώρα που αφήνει αδιάφορη την κοινή γνώμη. Διάβασα κάπου, σχετικά με τα βιβλία δυστοπίας, πως «η δυστοπική μυθοπλασία είναι όταν παίρνεις πράγματα που συμβαίνουν στην πραγματική ζωή σε περιθωριοποιημένους πληθυσμούς και τα εφαρμόζεις σε ανθρώπους με προνόμια». Δε θα ήταν σίγουρα ίδια η αντίδραση της κοινής γνώμης αν η κατάσταση στο Αφγανιστάν, όσον αφορά στις γυναίκες, συνέβαινε σε μια ευρωπαϊκή χώρα ή στην Αμερική. Όχι πως για τα παιδιά, αλλά και για πολλές κατηγορίες αντρών είναι υποφερτή η ζωή στο Αφγανιστάν. Για το λόγο αυτό αποφασίζουν και να φύγουν αναζητώντας καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και την ελπίδα να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους.
Η αξία αυτού του βιβλίου έγκειται στο ότι ακούγεται μια φωνή. Την ίδια στιγμή τόσες άλλες σωπαίνουν. Αλλά κι όταν κάποιοι από τους ανθρώπους αυτούς, τους Αφγανούς, τους Πακιστανούς, τους Αφρικανούς αποπειραθούν να μιλήσουν, να διηγηθούν την ιστορία τους, να διαμαρτυρηθούν, να καταγγείλουν, ο υπόλοιπος κόσμος τους χλευάζει και γελάει μαζί τους, λες και είναι τα παιδιά ενός κατώτερου θεού. Γιατί άραγε; Όπως λέει κι ο Ρεζά: «Ποιος εμπιστεύεται τώρα έναν πρόσφυγα; Ποιος θα αγκαλιάσει έναν πρόσφυγα; Και εγώ τι θα απογίνω σε μια άγνωστη πατρίδα;» και παρακάτω «έχουμε δικαίωμα να ζήσουμε και να κάνουμε επιλογές. Τότε γιατί θέλουν να μας αφαιρέσουν αυτά τα δικαιώματα; Εμείς δεν είμαστε άνθρωποι; Εμείς δεν έχουμε ψυχή; Εμείς δεν έχουμε μητέρα και πατέρα; Η προσφυγιά για κάποιους ήταν ταξίδι θανάτου, για κάποιους άλλους ένα ταξίδι στο μέλλον».
Τα παιδιά του Αδάμ είναι μέλη ενός σώματος.
Όλα τους μοιράζονται την ίδια ρίζα.
Εσύ που δεν νιώθεις τον πόνο του άλλου,
δεν σου αξίζει να λέγεσαι άνθρωπος
(απόσπασμα από το ποίημα «Τα παιδιά του Αδάμ», του Πέρση ποιητή Σααντί, 13ος αιώνας μ.Χ.)
Ονειρεύομαι έναν κόσμο χωρίς σύνορα.
Συνέντευξη:
https://www.lifo.gr/culture/vivlio/re...
December 13, 2021
Διάβασα το βιβλίο αυτό μέσα σε μία ώρα! Είναι μια συγκλονικστική μαρτυρία ενός πρόσφυγα που έφυγε από το σπίτι του, μόνος του, ενώ ήταν μόλις εννέα ετών! Οι εμπειρίες ενός μικρού παιδιού, η φρίκη που έζησε σε τόσα σημεία της ζωής του, η επιμονή για μάθηση, το ένστικτο της επιβίωσης κάτω από διάφορες και άθλιες συνθήκες, η επιμονή για εύρεση και για ένταξη σε μια κοινωνία χωρίς πολέμους και σφαγές, ο τρόπος που γίνεται η αφήγηση μέσα από την πρώτες σελίδες με τον παππού είναι ανατριχιαστικά ρεαλιστικές και η μεγαλύτερη απάντηση σε όλους καταφαίνονται εναντίον των κατετατρεγμένων αυτών ανθρώπων, εναντίον προσφύγων που ξεριζώνονται από τον τόπο τους για να γλιτώσουν από βόμβες και τη σφαγή. Είναι ένα βιβλίο αφύπνισης, μια γροθιά στο στομάχι από έναν συγγραφέα που στο τέλος, μετά απ' όσα πέρασε ένα παιδί το οποίο μετανάσευσε μόνο του, μου έδινε την εντύπωση ότι χαμογελούσε! Κι αυτό είναι η μεγαλύτερη απάντηση στο αν υπάρχει ελπίδα σε τούτο τον ντουνιά που ζούμε!
August 17, 2022
Για δυνατά στομάχια, η άλλη όψη και η αλήθεια της προσφυγιας με τα μάτια του πρόσφυγα. Πώς είναι να μην έχεις να φας, να μην μπορείς να πας σχολείο, να πρέπει να δουλεύεις από τα οκτώ σου χρόνια; Να ζεις εμφύλιο και δικτατορία; Να αναγκάζεσαι να φύγεις από τη χώρα σου στα 9;
Διαβάζεται σχετικά γρήγορα, σε ήσυχο περιβάλλον, καθώς περιλαμβάνει αρκετά ιστορικά στοιχεία του Αφγανιστάν.
Θα έπρεπε να μπει στα σχολεία, μπας και γίνουμε άνθρωποι...
Τέσσερα αστεράκια γιατί δυσκολεύτηκα με το ιστορικό κομμάτι (ποτέ δεν ήταν το φόρτε μου) και τα ονόματα (αυτό κι αν είναι θέμα) των ηγετών
Διαβάζεται σχετικά γρήγορα, σε ήσυχο περιβάλλον, καθώς περιλαμβάνει αρκετά ιστορικά στοιχεία του Αφγανιστάν.
Θα έπρεπε να μπει στα σχολεία, μπας και γίνουμε άνθρωποι...
Τέσσερα αστεράκια γιατί δυσκολεύτηκα με το ιστορικό κομμάτι (ποτέ δεν ήταν το φόρτε μου) και τα ονόματα (αυτό κι αν είναι θέμα) των ηγετών
February 13, 2023
Έχει χαραχτεί στη μνήμη μου. Μια πορεία ανθρώπου που έζησε τα χειρότερα και καθημερινά παλεύει για να ζήσει καλύτερα. Έχει πετύχει πράγματα που για άλλους ήταν ακατόρθωτα. Ταξίδεψα με τον Ρεζά στις σελίδες του βιβλίου του, τρόμαξα, λυπήθηκα, συγκινήθηκα. Μην χάσετε την ευκαιρία να διαβάσετε τη μαρτυρία του.
Πριν λίγο καιρό είχα την ευκαιρία να μιλήσω μαζί του στο πλαίσιο μιας συνέντευξης (podcast) το οποίο μπορείτε να βρείτε εδώ: https://podtales.gr/podcast/podcast-2...
Πριν λίγο καιρό είχα την ευκαιρία να μιλήσω μαζί του στο πλαίσιο μιας συνέντευξης (podcast) το οποίο μπορείτε να βρείτε εδώ: https://podtales.gr/podcast/podcast-2...
March 5, 2022
Σύντομο, ενημερωτικό και συγκλονιστικό, θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία.
October 29, 2021
και πέρασε και από την Παγανή της Μυτιλήνης
Κέντρο Κράτησης Μεταναστών στην Παγανή Μυτιλήνη
Displaying 1 - 7 of 7 reviews