Mãi mãi tuổi 20

by Nguyễn Văn Thạc

Truyện đang nói đến đó là người đã đoạt giải Nhất cuộc thi học sinh giỏi Văn lớp 10 toàn miền Bắc năm học 1969-1970. Nguyên là sinh viên xuất sắc nhất lịch sử của khoa Toán – Cơ, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, anh nhập ngũ cuối năm 1971, hy sinh tại chiến trường Quảng Trị năm 1972, khi chưa đầy 10 tháng tuổi quân và 20 tuổi đời…

Người ấy là Nguyễn Văn Thạc!

Trong khi sưu tầm “Những lá thư và nhật ký thời chiến Việt Nam” để phục vụ cho việc biên soạn bộ sách tiểu thuyết cùng tên, tôi bất ngờ nhận được một tư liệu qúy do ông Nguyễn Văn Thục - người anh trai của liệt sĩ, thay mặt gia đình chuyển đến. Đó là hàng trăm lá thư, cùng cuốn nhật ký dày 240 trang chép tay, của tác giả Nguyễn Văn Thạc mang tên “Chuyện đời” (trước khi kính chuyển bản thảo tới Nhà xuất bản Thanh Niên, tôi đã đề nghị với gia đình liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc đổi tên là “Mãi mãi tuổi hai mươi”).

Unknown Binding

About the author

Thuở học sinh

Nguyễn Văn Thạc sinh ngày 14 tháng 10 năm 1952 tại làng Bưởi, Hà Nội (Quê gốc là xã Cổ Nhuế - Từ Liêm - Hà Nội), sinh ra trong một gia đình thợ thủ công (dệt), là con thứ 10 trong 14 anh em. Tuy nhà nghèo nhưng anh học rất giỏi. Là học sinh A1 (giỏi toàn diện) suốt 10 năm phổ thông (chương trình trung học phổ thông ở miền Bắc lúc đó chỉ có hệ 10 năm). Năm học lớp 7, Thạc đoạt giải Nhì (không có giải Nhất) học sinh giỏi Văn thành phố Hà Nội. Trong những năm học phổ thông, anh đã có nhiều tác phẩm văn, thơ được đăng trên các báo, được tuyển chọn in thành sách cùng với các tác phẩm của các tác giả thanh thiếu nhi khác như Trần Đăng Khoa, Hoàng Nhuận Cầm, ... Năm học lớp 10 (lớp cuối bậc trung học phổ thông), trường cấp ba Yên Hòa B, Hà Nội, anh đã đoạt giải Nhất cuộc thi học sinh giỏi Văn lớp 10 toàn miền Bắc Việt Nam, năm học 1969-1970. Với thành tích đó anh được Ban Tuyển sinh Hà Nội xếp vào diện cử đi đào tạo tại Liên Xô. Tuy nhiên học giỏi và hạnh kiểm tốt mới chỉ là hai trong nhiều tiêu chuẩn xét cử đi học nước ngoài thời đó. Vì vậy, sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông anh đã thi và đỗ vào khoa Toán-Cơ, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, học khóa 15 (K15 Toán-Cơ) đến hết chương trình năm thứ nhất thì nhập ngũ.

Chiến đấu và hy sinh

Giữa năm 1971, Quân đội Nhân dân Việt Nam chuẩn bị lực lượng cho những cuộc tổng tấn công đầu năm 1972 tại các chiến trường Quảng Trị, Bắc Tây Nguyên, và Đông Nam Bộ (Bình Long, Bình Phước), trong đó hướng chủ yếu là Quảng Trị. Ngày 6 tháng 9 năm 1971, cùng với 21 sinh viên của K15 Toán-Cơ và nhiều sinh viên khác, anh gia nhập Quân đội Nhân dân Việt Nam. Sau 6 tháng huấn luyện, tháng 4 năm 1972 anh bắt đầu hành quân vào chiến trường. Anh viết cuốn nhật ký "Chuyện đời" từ ngày 2 tháng 10 năm 1971 đến ngày 3 tháng 6 năm 1972; trước khi hành quân vào chiến trường Quảng Trị anh đã gửi cuốn nhật ký cùng nhiều lá thư về cho anh trai từ ngã ba Đồng Lộc. Hai tháng sau (ngày 30 tháng 7 năm 1972) anh đã hy sinh tại chiến trường Quảng Trị.

Cuốn sách Mãi mãi tuổi hai mươi

Bìa cuốn nhật ký do NXB Thanh niên ấn hành
Bài chi tiết: Mãi mãi tuổi hai mươi
Năm 2005, cuốn nhật ký của Nguyễn Văn Thạc đã được Nhà Xuất bản Thanh niên in thành cuốn sách "Mãi mãi tuổi hai mươi" cùng với nhiều lá thư, hình ảnh về anh. Cuốn Nhật ký này đã gây được tiếng vang lớn trong toàn xã hội và trở thành một sự kiện văn học, phát hành kỷ lục bởi giá trị nhân văn, nghệ thuật từ một tâm hồn cao đẹp, thiết tha yêu quê hương, đất nước.

Reviews

[Phan · Rating 5 out of 5]

Quan niệm của NVT về việc ghi nhật ký: " Nếu như người viết Nhật ký là viết cho mình, cho riêng mình đọc thì cuốn Nhật ký đó sẽ chân thực nhất, sẽ bề bộn và sầm uất nhất - Người ta sẽ mạnh dạn ghi cả vào đấy những suy nghĩ tồi tệ nhất mà sự thực họ có. Nhưng nếu Nhật ký mà có thể có người xem nữa thì nó sẽ khác và khác nhiều - Họ không dám nói thật, nói đúng bản chất sự kiện xẩy ra trong ngày, không dám nói hết và dúng những suy nghĩ đã nẩy nở và thai nghén trong lòng họ." Khi viết cuốn Nhật ký của mình, anh NVT không có ý định sẽ để ai đọc nội dung, những gì trong Nhật ký là những gì chân thật nhất, cảm xúc nhất về Đời, về Người mà anh ghi lại từ ngày đầu nhập ngũ, vừa hành quân vừa rèn luyện để sẵn sàng ra chiến trường, trong những năm tháng có thể coi là ác liệt nhất trong kháng chiến chống Mỹ để đi đến thắng lợi hoàn toàn.
Anh nhập ngũ ngày 6/9/1971 và hy sinh tại chiến trường Quảng Trị ngày 30/7/1972 khi chưa tròn 20 tuổi đời. Chỉ 10 tháng tuổi quân nhưng khi ra đi, anh đã để lại 240 trang nhật ký, hàng chục bức thư, 16 tập thơ và một số ghi chép bị thất lạc khác.
Điều mình cảm nhận được về Anh: Đó là một tâm hồn nhạy cảm, nhiều suy tư không kém phần lãng mạn. Hầu như trang nhật ký nào T cũng nhắc đến Như Anh, sự khoắc khoải trong tình yêu, sự cô đơn của một tâm hồn cần 1 tri kỷ để bầu bạn trút bầu tâm sự. Nhưng "ngoài lòng yêu em, anh còn lòng yêu nước", lòng yêu nước của Anh tăng thêm trên mỗi bước chân, mỗi chặng đường anh đi tới.
Nếu như đã xem Mùi Cỏ Cháy, ta sẽ nhận ra những câu văn quen thuộc đã được trích ra làm lời thoại trong phim. Với đứa xem phim cả chục lần như mình, những câu ấy thân thuộc biết chừng nào. Và nhờ "Mãi mãi tuổi Hai mươi", mình mới hiểu, tại sao Thăng (nhân vật được lấy hình mẫu của Anh NVT) lại muốn mình được chôn dưới gốc cây bạch đàn. Bởi lẽ, cây bạch đàn, rừng bạch đàn gắn bó với Anh như người bạn, người dõi theo bước đường hành quân, chặng đường rèn luyện trước khi bước vào trận đánh của người chiến sỹ sinh viên.
Cuộc đời người lính không phải lúc nào cũng sôi nổi, cũng đầy nhiệt tình khi có ngọn lửa của lòng yêu nước hun đúc. Nhật ký cũng đã ghi lại trung thực những lúc tâm trạng Anh đi xuống, nhiều giai đoạn như bị trầm cảm vì những lúc mãi quẩn quanh, cô đơn, vì chưa được cầm súng ra trận, chưa được xông pha, thỏa chí trai "giết giặc, báo thù nhà". Anh đã thấy không ít đồng đội đào ngũ, Anh không thế, vẫn kiên định với sự lựa chọn của mình.
Chưa tròn 20 nhưng suy nghĩ của Anh, cũng như những chiến sĩ sinh viên khác mà mình gặp trong Mùi Cỏ Cháy, trong Mưa đỏ đều rất trưởng thành, trách nhiệm. Khi mình 20, mình đã không trưởng thành được như thế...

[Phuc Nguyen · Rating 4 out of 5]

Đọc nhật ký chiến tranh luôn hấp dẫn hơn là đọc lịch sử bởi người viết đang sống trong chính giai đoạn mà người ấy ko biết rằng ngày mai cuộc chiến sẽ đi về đâu. Khi đọc mình cảm nhận được một tinh thần trách nhiệm với dân tộc của những thanh niên ngày ấy, lý do tại sao họ lại chiến đấu và vượt qua được, khiến mình tự hỏi liệu mình có làm được như vậy không nếu như có 1 cuộc chiến xảy ra. Nó khiến mình liên tưởng mạnh đến nhân vật William trong 2 số phận cũng từng bỏ lại mọi thứ để đi theo tiếng gọi của đất nước. Chỉ tiếc là quyển nhật ký dừng lại trước khi chàng trai tham gia vào chiến trường mà chủ yếu ở giai đoạn hành quân, mình đã hy vọng rằng được nhìn chiến trường Quảng Trị từ góc nhìn của một người trong cuộc.

[Lily2192 · Rating 4 out of 5]

gọi là nhật ký nhưng văn không khác gì tiểu thuyết, đúng hs giỏi toàn diện. Mọi cung bậc cảm xúc đều có trong cuốn sách này: căm thù Mỹ, thương nhớ gia đình, ng thương, khinh bỉ những kẻ đào ngũ...có lúc ủy mị nhưng có lúc tràn hy vọng. Nhưng vì chưa có đoạn nói về các trận chiến nên chưa wow

[Nguyen Hanna · Rating 5 out of 5]

Một người lính khao khát được ra chiến trường, một thanh niên tiêu biểu yêu nước. Một cuốn nhật ký đan xen nhiều cảm xúc: vừa khao khát, tình yêu, thương nhớ đến cháy bỏng, một lòng yêu nước nồng nàn. Tiếc là chiến tranh phải đánh đổi, tác giả mất quá sớm khi trong mình còn bao hoài bão dang dở.