Moedwil en misverstand: Novellen

by Willem Frederik Hermans

'Willem Frederik Hermans' eerste novellenbundel Moedwil en misverstand (1948) bevat verhalen die thematisch erg veel verwantschap hebben, maar die wat betreft hun uiterlijke vorm sterk uiteenlopen. Naast realistische verhalen, zoals Elektrotherapie, staan 'droomverhalen' zoals Atonale.
Droom en werkelijkheid wisselen elkaar in deze bundel af en dat in meer dan één opzicht. Niet alleen staan realistische verhalen naast droomverhalen, ze zijn bovendien elkaars complement. In zekere zin zijn ze zelfs onderling verwisselbaar: zoals het in de droomverhalen in laatste instantie om de werkelijkheid gaat, zo komt in de realistische verhalen het woeden van duistere driften aan de oppervlakte.
Het motto dat Hermans aan de eerste druk van de bundel meegaf, biedt een vingerwijzing voor het verband tussen de twee soorten verhalen. Het motto luidt: 'Das leben und die Träume sind Blätter eines und des nämlichen Buches' en is ontleend aan het werk van Arthur Schopenhauer. De filosoof varieert in dit citaat op de oeroude metafoor van 'de wereld als boek'. Zijn wereld is kennelijk als een 'boek' waarin zulke ogenschijnlijk diverse 'bladen' als 'Leben' en 'Träume' dezelfde tekst bevatten.
Op analoge wijze, zo suggereert het motto, verhouden de droomverhalen uit de bundel zich tot de realistische verhalen uit de bundel. (...)
Moedwil en misverstand bevat al zeer veel van wat op grond van later werk als de thematiek van deze auteur zou worden aangemerkt. De verschillende verhalen uit de bundel zijn dan ook te beschouwen als segmenten van het grondverhaal - de 'persoonlijke mythologie'- dat Hermans met het publiceren van deze bundel heeft aangesneden en waaraan hij een oeuvre lang zal blijven schrijven.'

Wilbert Smulders in Verboden toegang

Genres: Dutch Literature, Literature, Short Stories, Fiction

166 pages, Paperback

First published January 1, 1948

About the author

Willem Frederik Hermans is one of the greatest post-war Dutch authors. Before devoting his entire life to writing, Hermans had been teaching Physical Geography at the University of Groningen for many years. He had already started writing and publishing in magazines at a young age. His polemic and provocative style led to a court case as early as 1952. His caustic pieces were compiled in Mandarijnen op zwavelzuur (Mandarines in Sulphuric Acid, 1963), which was reprinted with additions a number of times. It is Hermans’s belief that in order to survive people have to create their own reality. It is inevitable that all these experiences of reality will collide. Language is essential to create order out of chaos and plays an important role in this process. In his essays on Wittgenstein, Hermans studied this problem in depth. In his novels and stories Hermans places his characters in a world of certainty for themselves but equivocal for the reader. It is in this field of tension that the intrigue in De tranen der acacia’s (Acacia’s Tears, 1949) and in De donkere kamer van Damocles (The Darkroom of Damocles, 1958) develops. Although stories such as Moedwil en misverstand (Malice and Misunderstanding) and Paranoia have a surrealistic tendency, Hermans’ novels The Darkroom Of Damocles, Nooit meer slapen (Beyond Sleep), Uit talloos veel miljoenen (From Countless Millions) are more realistic or satirical and everything in his rich oeuvre is subordinate to the author’s pessimistic philosophy.

Reviews

[José Van Rosmalen · Rating 4 out of 5]

Deze bundel bevat tien verhalen, waaronder enkele qua omvang novellen kunnen worden genoemd. Ze zijn geschreven toen Hermans begin twintig was; hij was nog bezig zijn vorm te vinden. De titel met de tegenstelling moedwil en misverstand past wel bij het pessimistische wereldbeeld van de auteur. De verhalen kennen geen happy end. Het verhaal ‘Atonale’ is nogal experimenteel en surrealistisch. Het verhaal ‘dokter Klondyke’ over een nepdokter vind ik het sterkste van de bundel. Alles bijeen is dit jeugdwerk van Hermans zeer levenswaardig, ook omdat je al de contouren ziet van zijn schrijverschap met als hoogtepunten ‘Nooit meer slapen’ en ‘De donkere kamer van Damocles’.

[Martijn van Bruggen · Rating 3 out of 5]

Bundel met verhalen van een piepjonge Hermans. 'Een ontvoogding', 'Elektrotherapie' en 'Dokter Klondyke' vond ik echt goed, de andere verhalen niet. Gelukkig maar dat hij op z'n twintigste niet alleen maar topverhalen schreef, dat zou wel erg ontmoedigend zijn.

Ook in deze verhalen van Hermans komt weer vaak een huilende man voor, wat ik heel nice vind. Zelfs vandaag de dag wordt het huilen van een man vooral als ongemakkelijk ervaren, maar als je Hermans' (inmiddels toch 80 jaar oude) verhalen leest ben je helemaal in de veronderstelling dat het normaal is - wat het ook is. Hier een paar voorbeelden:

Ik voelde mij flauw worden. Ik kon niet meer zitten, maar liet mij achterover vallen en legde mijn hoofd in haar schoot. Snikkend keek ik langs haar boezem naar haar op. 'Ik ben niet dronken, Halimah, maar toch moet ik huilen. Gun mij dat ik zo blijf liggen en huil. Ik ben niet dronken en toch verdrietig.' ('Een ontvoogding', p. 14)

Varenhijt had een gevoel alsof hij moest gaan huilen. Ook hij! ('Atonale', p. 27)

De student lachte eerst om zijn veronderstelling, maar toen hij in de portiek van zijn vriend stond, begon hij zacht te huilen. ('Dokter Klondyke', p. 127)

Geeft ook wel weer aan hoe machteloos en verloren de hoofdpersonages van Hermans zich steevast voelen. Of het nou moedwil is of misverstand: alles gaat fout.

[Charlotte · Rating 3 out of 5]

Hermans ❤️ Het was niet ‘de laatste roker’, maar ik heb er wel relatief van genoten.


Een ontvoogding 3/5

“Bij alles wat men nastreeft, weet men dat het is; alleen wie de mislukking beoefent weet het niet.”

“Niets is verstandiger dan angstig zijn; wanneer ongegrond, heeft men gewonnen.”


De tocht 3/5

“De tijd blijft steeds een ruige draad die dóór ons getrokken wordt.”


Loo-Lee ?

Geen rating snap ik niet


Samen naar Oostende 3,5/5

Snap de symboliek ook niet helemaal, maar schitterend gezchreven. Intussen artikel erover gelezen van iemand van een fac letteren en oké, ja, schoon

Elektrotherapie 3,5/5

Dokter Klondyke 2/5

Emigratie 2/5

Het lek in de eeuwigheid 2,5/5

Ezelsoren 4/5 leuk

De kat Kilo 4/5

[Joost · Rating 3 out of 5]

Ongeveer 3 echt goede donkere verhalen, de rest voor mij te surrealistisch. Hoogtepunt vond ik Elektrotherapie, Atonale vond ik niks.

[Kirsten Paoline König]

Episch dit weer te herlezen. De heer Hermans stal mijn hart tijdens mijn studie en ik dacht zo'n beetje alles van hem te hebben gelezen. Helemaal niet waar, blijkt!
.
.
Ik ben begonnen met het vroege 'Moedwil en Misverstand' dat nog in de kast stond - een selectie op z'n minst absurdistische korte verhalen die zeker niet te duiden zijn. Ik kom graag goed in een verhaal en heb er moeite mee als ze kort zijn en hoofdpersonen snel wisselen. Maar daar had ik bij W.F. geen last van: de ene briljante zin volgt de andere hysterische situatie op - loved it. Wat een grootmeester ♥️
.
.
Next: 'Conserven' en 'De tranen der acacia's' - van beiden staat me niet bij dat ik ze heb gelezen 🥰
.
.
#wfhermans #hermansherlezen

[Laurens Monster · Rating 3 out of 5]

Adelphe had de rails waarlangs zijn gedachten gleden, verbogen. Hij besefte dat volkomen. Maar overtuigd als hij was van hun veerkracht, had angst voor een herhaling zich niet van hem meester gemaakt.

Boven het land, een brede rivier van rook, die, onbedijkt, over de hemel stroomde, tot hij, aan de andere einder, zichin de oceaan van het heelal verloor.

Haar angst speelde schaak op de zwarte en witte tegeltjes van de vloer. Maar zij verloor.

[Ashley · Rating 3 out of 5]

Een thematisch onsamenhangend geheel van enkele van Hermans' vroege werken. Kwalitatief is de bundel zeer wisselend, maar verhalen als "Loo-Lee", "Dokter Klondyke" en het humoristische korte verhaal "Ezelsoren" maken het de moeite van het lezen meer dan waard.

[Victor · Rating 4 out of 5]

Een ontvoogding: 4/5
Atonale: 3,5/5
Loo-Lee: 5/5
Samen naar Oostende: 4/5
Elektrotherapie: 5/5
Dokter Klondyke: 4,5/5
Emigratie: 3/5
Het lek in der eeuwigheid: 3,5/5
Ezelsoren: 3,5/5
De kat Kilo: 4/5

[Willemjan Brinkman · Rating 2 out of 5]

Beetje vreemde verhaaltjes, enkele waren wel goed

[Apo · Rating 5 out of 5]

Louis zat in zijn trui achter de tafel, die hij met een klein servet gedeeltelijk had gedekt. 'Bonsoir' zei hij. zijn bovenlip, altijd door een korstje koortslip overschaduwd, trok nors als altijd. Maar zij was zo blij dat hij er nog zat, de man die zij al meer dan tien jaar haatte. Zij had hem kunnen kussen op de kale baan die midden ver zijn schedel liep, al stonk wat er van zijn haar over was, altijd.

Als je bij me langs komt in Bergen mag je hem lenen al heb ik hem zelf bij mijn ouders uit de kast gegapt.