ไต้หวันไม่ใช่ส่วนหนึ่งของจีน! ประวัติศาสตร์ชาติไต้หวัน

by Hsueh Hua-Yuan (Writer), Tai Pao-tsun (writer), Chow Mei-li (writer)

หนังสือเล่มนี้จะพาเราย้อนกลับไปดูความสัมพันธ์และปฏิสัมพันธ์ระหว่างดินแดนที่เราเรียกว่า จีน กับ เกาะไต้หวัน ว่ามีความเป็นมาอย่างไร ชาวจีนกับชาวไต้หวันเป็นพี่น้องเชื้อชาติเดียวกันจริงหรือไม่ และไต้หวันเป็นส่วนหนึ่งของ “จีน” จริงหรือเปล่า อีกทั้งยังแสดงให้เห็นว่าผู้คนบนเกาะอันงดงามกลางมหาสมุทรแปซิฟิกแห่งนี้สร้าง “ความเป็นไต้หวัน” และ “สำนึกแบบไต้หวัน” ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันอย่างไร

Genres: History

255 pages, Paperback

First published January 1, 2007

Reviews

[A. · Rating 2 out of 5]

Very disappointed. I found a bunch of mistakes in this version: incorrect info, typos, and stuff. Not so sure if this has been proven!!

[Tok · Rating 3 out of 5]

พอเห็นชื่อสำนักพิมพ์ก็รู้เลยว่าจะต้องเจอคำผิด แต่ไม่ได้คิดว่าจะเจอเยอะขนาดนี้ ไม่นับการเคาะขึ้นบรรทัด เว้นวรรค ขอบหน้า คำสะกดผิด/ซ้ำ ตัวอักษรที่จู่ๆ ก็โผล่มา ฯลฯ แต่ยังมีถึงกระทั่งคำจีนที่ปนด้วยตัวย่อ (ทั้งนี้เข้าใจว่าทางทีมตั้งใจให้ทั้งเล่มเป็นจีนตัวเต็ม เพราะเจอหลายจุด) หรือตัวอักษรจีนที่ผิดตัวไปเลย (ดูไม่ละเอียดแต่เจออย่างน้อยหนึ่งจุด) แต่ที่น่าสงสัยสุดคือคำขอบคุณคนพิสูจน์อักษรของเนติวิทย์ที่ไม่ตรงกับหน้าเครดิตในเล่ม

หนังสือโดยเฉพาะในบทแรกๆ เจือความเกรี้ยวกราดและโมโหของผู้เขียนแบบไม่ยั้งมือ ทำให้เราต้องเปลี่ยนเลนส์ในระหว่างอ่านเล่มนี้ขึ้นมานิดนึง เพราะปกติเวลาอ่านงานแบบนี้ในไทยจะคุ้นกับงานวิชาการที่ผ่าน peer review มากกว่า ต้องทำความเข้าใจใหม่ว่าหนังสือคงไม่ต้องการให้คนอ่านเปลี่ยนความคิดเท่าไหร่ ตั้งแต่ชื่อหนังสือแล้ว บางอย่างก็เป็นการยกโคว้ตจากใครบางคนขึ้นมาดื้อๆ เพื่อสนับสนุนความของตัวเอง

หนังสือแบ่งหัวข้อเป็นบทๆ เพื่อส่งเสริมชื่อหนังสือ ไม่ใช่การเล่าประวัติศาสตร์ตามลำดับเวลา ทำให้เราค่อนข้างสับสนตอนอ่านบ้าง ต้องมาจับหัวชนปลายเอาเอง และแน่นอนว่าหนังสือไม่สามารถอธิบายเหตุการณ์ทุกอย่างได้ละเอียดและหมดจด บางเหตุการณ์ที่คนเขียนคิดว่าไม่สำคัญในการส่งเสริมข้อความชื่อหนังสือมากจึงเป็นการพูดถึงแบบผ่านๆ (เช่น การกดขี่ของคนญี่ปุ่น หรือเหตุการณ์ 228)

ในแง่หนึ่ง การที่ยังต้องอธิบายถึงเรื่องนี้เป็นเรื่องน่าเศร้า เพราะการชักแม่น้ำทั้งห้ามาโต้เถียงคำพูดที่ว่าทำไมไต้หวันเป็นประเทศเป็นเรื่องที่อ่านแล้วก็ตลก non-sense และน่าเวทนา ไม่ใช่เพราะเป็นเหตุผลที่ฟังไม่ขึ้นหรืออะไร แต่เพราะตัวโจทย์ที่คนเขียนต้องแย้งนั้นตลกในตัวมันเองอยู่แล้ว เอาจริงๆ เรื่องพวกนี้ทำให้เรานึกถึงตำนานกษัตริย์ไทยหรืออะไรแบบนั้น มีการพูดถึงสายเลือดด้วย เลยนึกถึงภาพว่าถ้ามีข้อถกเถียงว่าไทยเป็นของจีนไหม เราอาจต้องทำงานวิจัยว่าคนในประเทศไทยเป็นคนไทยจริงๆ ไม่ใช่คนจีน โดยวิเคราะห์จากดีเอ็นเอ คงเป็นอะไรที่แปลกๆ น่าดู (เพราะประเทศไทยแปลว่าประเทศจีนใต้) และใช่ หนังสืออ้างถึงงานวิจัยทางพันธุกรรมของหลินที่ยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ (เพื่อนไต้หวันบอกว่าคนชาตินิยมไต้หวันสุดโต่งชอบยกขึ้นมาอ้าง)

แต่ในแง่ข้อดีที่หนังสือเล่มนี้มีต่อเรา นอกจากประวัติศาสตร์ที่ทำให้เราเห็นภาพชัดขึ้น (ก่อนเจียงไคเช็กมา มีคนหลายกลุ่มมาที่เกาะหลายระลอกก่อนหน้า และมีรูปแบบการดูแลในลักษณะอย่างไรบ้าง) การเลือกหยิบจับประวัติศาสตร์มาเล่าของคนไต้หวันที่ต่างกันไปสำหรับแต่ละคน อีกอย่างที่สำคัญคือความคิดในแง่ของชาตินิยม ที่มีความซับซ้อนและต่างจากไทย เพราะในฐานะคนไทยที่ถูกปลูกฝังความคิดนี้มาตั้งแต่เด็กและเอียนกับอะไรก็ตามที่โดยอ้างว่าเป็น ‘ความเป็นไทย’ ในขณะเดียวกัน ‘ความเป็นไต้หวัน’ ก็ซับซ้อนกว่ามาก ทำให้เรากลับมาคิดทบทวนถึงสิ่งนี้จริงๆ และ dissect ว่าอันที่จริงแล้ว ความหมายของมันสำหรับคนไทยก็น่าจะมีความซับซ้อนมากกว่าที่ถูกสอนหรือปลูกฝังต่อๆ กันมา

[Patzh Eaimtrakul · Rating 3 out of 5]

เรื่องนี้มันอธิบายทุกอย่างตั้งแต่เรื่องของเชื้อชาติ ทัศนคติของจีนแผ่นดินใหญ่ที่มองไต้หวัน และการอยู่ภายใต้อาณัติของฮอลันดาจนมาถึงญี่ปุ่น ก่อนที่จีนจะเข้ามาในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 ซึ่งถือว่าใหม่มากๆถ้าเทียบกับประวัติศาสตร์ที่ควรจะเป็นก่อนหน้านั้น เพียงแต่จีนเข้ามาดูในส่วนที่เป็นผลประโยชน์ของตัวเองในบางช่วงเวลาและบางพื้นที่ของไต้หวันแค่นั้นเอง จนมันทำให้เกิดหลายเหตุการณ์ที่กระทบกระทั่งเพราะทัศนคติและความเชื่อของคนแผ่นดินใหญ่และคนของไต้หวันมีความแตกต่างอย่างสิ้นเชิง จนไม่น่าเชื่อว่าเป็นเหตุการณ์ที่คนที่อ้างว่าเป็นพี่น้องเลือดเนื้อเชื่อไขหรือบรรพบุรุษทำกันได้ลง

มันแน่นอนอยู่แล้วว่าตัวหนังสือมันดีเฟนทุกอย่างว่าจีนไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับประเทศไต้หวัน และไม่มีอำนาจอะไรที่จะเข้ามารุกรานและพยายามทำให้เป็นส่วนหนึ่งของแผ่นดินใหญ่ ซึ่งถ้าให้ดีควรจะดูประวัติศาสตร์เกี่ยวกับจีนแผ่นดินไหวในมิติของมุมมองของชาวแผ่นดินใหญ่ประกอบน่าจะช่วยให้เห็นมิติของเรื่องราวเหล่านี้มากขึ้น

[Niadam Kaday · Rating 3 out of 5]

หนังสือชาตินิยมไต้หวัน น่าจะถูกใจสายแพนกรีน แต่คำผิดเยอะไม่ไหว ก่อนจะพิมพ์ได้ตรวจพิสูจน์อักษรบ้างไหม

[Peter A · Rating 5 out of 5]

The book was first published in 2005 by Taiwan Advocates, an organization conceived of by former President Lee Tenghui as a way to “continue the work of democratization and promoting Taiwan-centers consciousness.”

The authors carefully lay the groundwork for Taiwan’s unique history, culture, economy, and political system.

Prior to the 1600s, Taiwan’s major inhabitants were Austronesians. With European exploration and exploitation of material wealth from around the globe, the Dutch colonized a small portion of Taiwan’s south, around current-day Tainan, and invited workers from China, mostly southern China, to migrate and grow crops such as sugar cane and rice. During the Dutch colonialization (primarily 1624 to 1662 around Tainan, subsequently 1664 to 1668 around Keelung), immigrants flowed to Taiwan, seeking better opportunities. Most immigrant were male, and interbred with the indigenous (Pengpu, others) people.

After the Dutch were driven out by Zheng Chenggong, he and his family started a kingdom that lasted until 1683, when the Manchu’s (Qing Dynasty) defeated them and nominally (off and on) “ruled” parts of Taiwan until 1895. At that point, through the Treaty of Shimonoseki, the Qing Dynasty ceded Taiwan and the Pescadores to Japan. For the next fifty years, Japan ushered in the modernization of Taiwan in areas of transportation, communication, education, health…. During this period, though treated as second-class citizens, Taiwanese ethnic historical divides (Hokkien, Hakka, indigenous) blurred and slowly evaporated, creating a concept of Taiwanese consciousness.

After World War II, the Republic of China, on behalf of the Allies, assumed administrative responsibilities for Taiwan. Within eighteen months, the “mainlanders” had alienated the Taiwanese (through arrogance, disregard for any rule of law or human rights), and a spark set off a protest and massacre, the 228 Incident, with the deaths of between 18,000 and 28,000 individuals and, with only a brief respite, martial law until 1987.

Then, from 1987, the aspirations for democracy slowly manifest themselves and flourished.

Through the early chapters, the authors also expand on the differences between Taiwan and China, brought on by years of separation. Economically, the authors argue that the early Dutch experience imparted an entrepreneurial spirit to the Taiwanese, willing to engage in the world network of trade. The people who migrated to Taiwan wanted to escape the lives they lived, similar to many immigrants to the US. Also, they brought with them customs that they adopted in the pioneer life of Taiwan, creating gods and customs that don’t exist in China.

Finally, the authors address and refute many arguments we hear today by the PCR, that (p174):
• Taiwan has been traditionally territory of “China” since time immemorial;
• After the Second World War, Taiwan was to be “returned” to China according to the terms of the Cairo and Potsdam Declaration; and
• Based on the fact that the People’s Republic of China has replaced the Republic of China, the Taiwan is an extension of China’s civil war.

The authors’ early chapters refute the first bullet. The authors address the errors of the second assertion. Ultimately, the Korean war and the fear of the spread of communism led the US and the West to accept the KMT’s fait accompli of having changed its mandate to administer Taiwan to making part of the ROC.

Each of the chapters is complete with many references for the authors’ assertions. The Conclusion is a call to arms to see historical facts: Taiwan is not China.

The book is nearly 20 years old now. It gives a perspective from 2005, from a time of aspirations, having emerged from 38 years of martial law, with a democratically directly elected President, a peaceful change of power (to the first non-KMT president in Taiwan’s short democracy). But there was much more to be done.

Fortunately, through multiple additional elections and a strong Sunflower movement, democracy has prevailed, though Taiwan’s ambiguous international status remains.

Fortunately, new books are emerging in recent years to help us get an updated view (disclaimer: I have not yetread either of these, those both are now ordered):

• Revolutionary Taiwan: Making Nationhood in a Changing World Order, by Catherine Lila Chou and Mark Harrison, was just released in September 2024.
• Taiwan: A Contested Democracy Under Threat, by Jonathan Sullivan and Lev Nachman. Released October 2023.

FB: The book offers a thoughtful, logical argument of Taiwan’s uniqueness and distinction from China. In particular, it counters through fact repeated claims by the PRC that Taiwan is part of China. Alas, over the nearly twenty years since the book’s publication, the rhetoric and aggression against Taiwan has only increased. Logic and fact seem not to matter to some.