Poëzie als alternatief

by Jeroen Dera

Het grote publiek associeert gedichten nog vaak met de romantiek van onbeantwoorde liefdes, zwaarmoedige gedachten, onvervulde verlangens, en ziet de schrijvers van de gedichten als gekwelde zielen, eenzame zieners in kommervolle omstandigheden, losgezongen van de wereld, meestal oude mannen met een baard. In Poëzie als alternatief maakt Jeroen Dera korte metten met deze clichés. Hij laat zien hoe divers de hedendaagse Nederlandstalige poëzie is en hoe ze de maatschappij een kritische spiegel voorhoudt. In hun gedichten leggen dichters een bom onder het kapitalisme, luiden ze de noodklok over het klimaat, geven ze een stem aan diegenen die veel te lang niet mochten spreken. De moderne poëzie is juist zeer betrokken bij de maatschappij. Ze opent met haar eigen middelen van taal en ritme de deur naar een alternatief voor onze politieke werkelijkheid. Hadden we allemaal maar op zo'n meeslepende en enthousiaste manier poëzie leren lezen.

Genres: Nonfiction

192 pages, Paperback

Published September 1, 2021

Reviews

[Mo Janssen]

Dit boek mag minstens mijn Goodreads score boosten na alles wat het me aangedaan heeft.

[Els · Rating 4 out of 5]

Poëzie als alternatief. Door: Jeroen Dera.

Er wordt nog steeds te weinig poëzie gelezen, onderwezen, gekocht. Elke lofzang of duiding over poëzie moedig ik, als fervent lezer van gedichten, aan.

In dit boek toont Dera aan dat poëzie veel meer is dan “’de romantiek van de particuliere emotie”. Oké, amper 0,25 procent van de boekenomzet (in Vlaanderen) komt van dichtbundels maar 7 procent van de mensen leest geregeld een gedicht, terwijl maar 6 procent af en toe eens tennist. Dit zijn maar een paar dingen die je leest in Poëzie als alternatief.

Naast die weetjes worden er ook veel dichters en (stukken) van hun teksten geanalyseerd en ontleed. Telkens in relatie met een thema dat ook in de maatschappij leeft (gender, klimaat, racisme, vrouw-zijn,…). Poëzie leeft niet langer enkel en alleen op papier; spoken word, Instagramdichters, straatpoëzie,…, dat alles vorm een groot onderdeel van het aanbod.

Poëzie draait om zoeken, proberen, dingen anders bekijken. Misschien is het net daarom dat in deze discipline van de letteren zo veel vernieuwends gebeurt? Jeroen Dera wijst ons bijvoorbeeld op de activistische gedichten van Lieke Marsman en Moya De Feyter of de gender gedichten van Marieke Lucas Rijneveld en Radna Fabia. Hij analyseert poëzie in relatie met de huidige samenleving maar bekijkt ook hoe die maatschappij de dichters vormgeeft.

Soms komen zijn analyses van gedichten (en zelfs zinnen of woorden) heel persoonlijk en subjectief over, botsten ze met mijn interpretatie. Maar hij geeft ook toe dat hij soms twijfelt of hij de plank niet helemaal misslaat als witte, mannelijke dertiger.

Jeroen Dera geeft de huidige poëzie en diens scheppers het podium dat ze verdienen en alleen daarvoor verdient hij al hulde.

[Loki :) · Rating 2 out of 5]

het boek beschrijft poëzie als een alternatief voor kapitalisme, neoliberalisme, klimaatverandering en margenalisering, maar blijft hierin altijd werken binnen het individualisme van kapitalisme en neoliberalisme. de gedichten zouden een "bom leggen" onder het kapitalisme, maar uiteindelijk wordt er nooit een analyse of oplossing geboden. neoliberalisme wordt eerst gepresenteerd als probleem, maar de oplossing die geboden wordt is escapisme voor individuen, niet het veranderen van concrete materiële omstandigheden. problemen worden wellicht benoemt, maar nooit begrepen en er worden al helemaal geen oplossingen geopperd.
dit is ook te zien in de manier waarop het boek gedichten presenteert: het gaat altijd om losse gedichten, nooit om grotere maatschappelijke structuren of bewegingen.
als de gepresenteerde problemen zodanig ernstig zijn dat er een alternatief nodig is, waarom moeten we dan blijven zoeken binnen de frames van deze problemen?
het laatste hoofdstuk is dan ook het beste, omdat dit concrete problemen benoemt en oproept tot verandering in het klaslokaal en de maatschappij.