Van muur tot muur - De wereldpolitiek sinds 1989

by Jonathan Holslag

Het jaar 1989 luidde een nieuwe periode van vrijheid en welvaart
in. Dertig jaar later lijkt dit gouden tijdperk voorbij. Waar
ging het mis? Hoe kan het dat het ideaal van globalisering en
van internationale verbondenheid teloorging?

Jonathan Holslag navigeert langs de kalme zeeën en kolkende
stromen die de wereldpolitiek sinds 1989 gekend heeft. Hij vertelt
hoe de westerse hegemonie ten onder ging aan groeiend
consumentisme, ongelijke handel en halfbakken diplomatieke
betrokkenheid. Holslag laat zien hoe tegelijkertijd andere
machten, zoals China en Rusland, konden groeien. Met verve
ontrafelt hij de draden van dit verhaal, en toont dat het niet
zozeer de ambitie van China, de sluwheid van Poetin of de hebzucht
van Afrikaanse heersers was die tot deze donkerte geleid
heeft; het was de onkunde van het Westen.

Van muur tot muur is een magistraal geschreven boek dat diepgaande
vragen stelt. Hoe zijn we op dit punt gekomen? En welke
lessen kunnen we leren van de politieke arrogantie en zelfgenoegzaamheid
in onze recente geschiedenis?

Genres: History, Politics, Nonfiction, Society, International Relations

429 pages, Hardcover

Published September 1, 2021

About the author

Jonathan Holslag is a professor of international politics at the Free University of Brussels, where he teaches diplomatic history and international politics. He also lectures on geopolitics at various defence academies in Europe and the Nato Defence College. He was invited as a guest lecturer to various universities, including the Central Party School of China, the Harvard Kennedy School, and Sciences Po, Paris.

Reviews

[Davy · Rating 3 out of 5]

De insteek is boeiend, een strategische analyse van de wereldpolitiek van de laatste 30 jaar, maar het resultaat stelt wat teleur. Als je Holslag een beetje volgt, lees je hier eigenlijk niet veel meer wat hij in interviews en opiniestukken al vaak stelt: de kansen die het Westen gemist heeft na de val van de Muur, de opkomst van China, enz. Hij toont uitvoerig aan dat de globalisering haar ambities niet gehaald heeft, maar na een tijd wordt het wat eenzijdig. Kort door de bocht: wat er vandaag misloopt is allemaal de schuld van het Westen en haar hypocriete, naïeve en incompetente politici, de Chinezen zijn superintelligente meesterstrategen, Poetin wordt rijk door gewoon op zijn troon te blijven zitten en de rest, de rest telt niet mee. Wiens schuld het ook is, dat er geen wereldwijde liberale democratische revolutie ontstaan is, maar integendeel autocratische regimes sterker geworden zijn is een feit (en misschien is dat dan wel de schuld van die regimes zelf ? zelfde resultaat, andere bril).

[SG · Rating 5 out of 5]

Indringende beschrijving van de laatste 30 jaar in de wereldgeschiedenis. Een aanrader voor iedereen die de wereld wil begrijpen.

[Marcos · Rating 5 out of 5]

Provides important foundational knowledge on global politics and helps to place political developments in their context of a longer and often quite complicated historical framework. It does a great job of connecting all major conflicts from the past 30 years in one single overview. Could be considered a must-read for anyone who wants to better understand political history.

Although Holstag likes to zoom in on the countless negative aspects and missed opportunities from the West, it still helps to deepen your understanding on various topics.

Personally it helped me to grasp better why it remains challenging for other countries to introduce and embrace democracy, citizen rights, more liberal values... Often they've been through an entirely different historical/economical/social process with other religions, values, views, dependencies, etc. Changing such core political aspects take time and a good understanding of the country and people to guide the change while keeping local values intact. During which you continuously have parties derailing the plan and pointing out negative aspects (though greatly smaller than the positive ones), gaining people's goodwill, come into power, change laws into their favor, slowly pulling more power towards them and in the end completely f*cking everyone over. After some decades they die and someone else takes over, or the country is thrown into chaos. A process that endlessly repeats itself in favor of autocracies.

Still the only regions that 'succesfully' implemented democracy went through centuries of colonialism, industrial revolutions, enlightments and eventually a thorough redistribution of the gathered wealth. Took us +300 years. And stilll we're struggling to maintain a healthy democracy, battling remaining issues.

How can we expect a country with a different history to change through a sped-up process and without proper support? Worse even, now citizens have to fight the endless financial help their leaders get from other global autocaracies to keep current powers in place, and are bound to more regulations than the West ever has. Talking about a challenge...

[Marie-Paule · Rating 5 out of 5]

De Koude Oorlog ging voorbij. Het Westen bevond zich in een comfortabele positie, ging op zijn lauweren rusten en zette in om consumptie. In plaats van zijn relatieve sterkte na de Koude Oorlog in te zetten voor de versterking van economie en samenleving, gingen we ons met zijn allen te buiten aan overmatige consumptie.... van goedkope Chinese producten en goedkope energie uit het Midden-Oosten en Rusland. De maakindustrie verhuisde naar het Oosten, en wij werden een samenleving van juristen, adviseurs, winkelcentra en restaurants.

Onze verslaving aan goedkope producten maakte China steeds machtiger. Onze markten werden opengegooid, maar China wist de zijne spitsvondig te beveiligen en tegelijkertijd Westerse technologie binnen te halen. De hang naar winst van de multinationals, maakten van mensenrechten en duurzaamheid als voorwaarden tot handel, bij voorbaat dode letter. ‘Wat Volkswagen wil, bepaalt uiteindelijk wat Duitsland wil, en wat Duitsland wilt, bepaalt het Europese slagorder’. Neoliberalisme in zijn perfecte, naakte, ijzige vorm.

De droom dat het Zuiden zou delen in de vruchten van de mondialisering, bleef bij een droom. India, dat een tegenpool had kunnen vormen met zijn grote bevolking en IT-sector is daar een schrijnend voorbeeld van. Afrika werd leeggeroofd onder het toezicht van corrupte autocratische regimes, die graag een graantje meepikken en die, onder het mom van stabiliteit, geen haar breed in de weg gelegd werden door het Westen. De instabiliteit in het Zuiden is een grote aanjager voor de migratiecrisis, die door de klimaatverandering alleen maar erger kan worden. De bescherming van onze buitengrenzen besteden we uit aan autocratische regimes ...

De USA zweerde bij een unilateraal beleid en liet de internationale organisaties (IMF, WHO, Wereldbank, ....) versloffen

In het machtsvacuüm dat ontstond, gingen regionale spelers hun voordeel halen. Rusland dat met de inkomsten uit gas zijn militaire kracht kon heropbouwen, Saudi-Arabië dat met zijn petrodollars onrust stookte in het Midden-Oosten en bij uitbreiding, in de hele wereld. Van twee walletjes eten, is altijd lonend voor partijen op de achtergrond.

Zo is, zonder dat we er erg in hadden, China een opkomende wereldmacht geworden, die nu ook militair in staat is om het evenwicht in de Stille Oceaan te challengen , zonder dat er noemenswaardige reactie komt.

Onze centrum-regeringen waren niet in staat om een afdoend antwoord te bieden. Ze liepen over van goede wil, ze beschikten over de juiste analyses, maar hadden de moed niet om dingen te veranderen, met steeds meer lethargie bij de bevolking tot gevolg. Ze gingen voorbij aan het feit dat de kosmopolitische mondiale wereld van winstbejag Jan-met-de-pet onbehagen en schrik aanjoeg. En zo ontstond er ruimte voor een nationalistisch, uiterst-rechts discours. Maar deze stroming boos ook geen perspectief aan Jan-Modaal, omdat ze hem even lethargisch maakten door erop te hameren dat ‘het de schuld van anderen was’.

Kortom, het Westen heeft veel krediet en respec verloren, zowel binnenlands als internationaal.

Waar ligt de oplossing? China bestrijden :weinig kans op slagen en mogelijks gevaarlijk. Misschien moet de Westerse wereld maar eens zelf het heft in handen nemen : het overdreven consumentisme bij de bevolking en het lege, gedereguleerde winstbejag van multinationals aan banden leggen, terug inzetten op duurzame productie, de enorme handelstekorten terugdringen, samenlevingsopbouw, beter onderwijs, een gezonde staat,... En dat liefst combineren met nieuwe, eerlijke kansen voor het Zuiden om daar het machtsvacuüm duurzaam terug te dringen. Willen we samen die ambitie opnemen, en ons daarvoor inspannen? Dat is de grote vraag.

Een indringend en overzichtelijk boek dat tot nadenken stemt en ons oproept om na te denken over onze eigen gedrag en houding. Knap geschreven!

[Saskia · Rating 4 out of 5]

Indrukwekkende beschrijving van drie decennia wereldpolitiek. Door zich vooral te richten op binnenlandse politiek en door te weinig eensgezindheid heeft het Westen zich laten verrassen door de opkomst van het terrorisme en door de groeiende invloed van China. Daarmee is de wereld de afgelopen decennia onrustiger geworden. Een heel goed maar niet bepaald opbeurend boek. Iets meer advies over hoe dan wel had ik op prijs gesteld.

[Koen Maegherman · Rating 4 out of 5]

Jonathan Holslag takes on a history journey of the last 30 years. The major conclusion is that the Western world seemed to a in perfect starting position after the collapse of Berlin was but that somehow we have fallen into many traps. He describes amongst others the complacency, the blindness caused a mistaken superiority feeling, the neo-liberal politics, the consumerism, the many (proxy)wars, the idea that we can just and export liberal democracy and the questionable relationships with nations that we benefit from while we know they are not typically examples of human right developments. And the lack of our ability to invest in infrastructure, long term assets, security has weakened us overal. The country that has most benefited from the changing world order is definitely China that leaves its neighbors far behind, that is building up a strong army, that is building new silk roads and that has a bit stake in many African countries.
It is a nice and well composed books with many underpinned facts and figures but it doesn’t make you feel happy.

[Lyckle Griek · Rating 3 out of 5]

Book started off quite strong, but fizzled out a bit in the latter half. Some missed opportunities in terms of clearer structuring his argument.

[Johan · Rating 2 out of 5]

370 pages. Interesting analysis but after 200 pages he has nothing more to add.

[Daniel Schotman · Rating 4 out of 5]

Dit is niet een primair zoals de titel suggereert een geschiedenis van 1989 tot 2020. Dat is het ook wel maar primair is het toch echt een ongekend harde en bittere kritiek op alles wat het westen fout heeft gedaan in die jaren en wat daar de gevolgen van zijn. Het jammere is alleen wel. Door primair te focussen op het westen lijkt hij (misschien onbewust) te suggereren dat alleen het westen fouten maakt. Terwijl het boek veel sterker was geweest als de auteur daar de fouten van China en Rusland tegenover had gezet. Immers worden ook daar fouten gemaakt en misschien nog wel veel grotere (lees over China in combinatie met dit boek China Na Mao van Frank Dikotter wat daar specifiek voor China op ingaat om he te beseffen dat ook daar leiders blaken van arrogantie, totaal incompetent zijn, geen idee hebben wat ze aan het doen zijn, niet leren van fouten en ook net als in het westen maar wat aan kneuteren).

Soortgelijke kritiek wordt ook geuit in Globalisation And Its discontent van Joseph Stiglitz maar dan specifiek over het functioneren van het IMF.

Absoluut een aanrader om te lezen ook al leest het soms als een denderende klachten trein waar geen einde aan lijkt te komen (moest soms echt even op adem komen en lees het wel in combinatie met andere boeken en lees het niet als een geschiedenis van de laatste 30 jaar. Daarvoor zijn Post Wall, Post Square van Spohr en Empire Of Democracy van Reid-Henry of zelfs het tweede deel van de Europa biografie van Kershaw bruikbaarder.

[Clark Peeters · Rating 5 out of 5]

Hoe staan we ervoor? Het milieu krijgt klappen, het klimaat ontspoort, het aantal armen neemt toe, ambachten verdwijnen, leegstaande winkelpanden nemen toe, de maakindustrie verdwijnt naar lagelonenlanden, overheden krijgen het moeilijk om hun initiële taken te vervullen en op de koop toe zijn een aantal landen hun militaire kracht aan het opdrijven. Hierrond een consistent verhaal opbouwen vergt een brede, kritische en onafhankelijke kijk op de samenleving en zijn actoren. Hoewel de academische achtergrond niet kan worden ontkend, is het een zeer leesbaar werk waarin de link met het dagelijks bestaan hier en elders nooit veraf is. Een boek over verleden, heden en toekomst. Recht de rug en handen uit de mouwen!

[Filip Zajíček · Rating 5 out of 5]

Holslag pravděpodobně rozcupuje vaši představu o posledních třiceti letech. Kromě mnoha jiného popisuje a pečlivě mapuje rozpory mezi tím, co jako Západ říkáme, a co pak doopravdy děláme. Proč jsme promarnili šance, které se nám naskytly v 90. letech a jak na nás dopadá skutečnost, že jediné na čem se dokážeme shodnout je jen další spotřeba a honba za vyššími zisky.

[Wouter · Rating 5 out of 5]

Zeer goede en in mijn ogen verpletterende analyse van de laatste 30 jaar die heel veel huidige gebeurtenissen perfect kaderen!

[Yoshi Delaey · Rating 3 out of 5]

Eerder een 3.5, geen 3 maar ook geen 4.
Zeker een erg interessant boek en begrijpbaar geschreven, maar soms wat teveel herhaling. Andere aspecten worden dan, voor mij persoonlijk, te weinig uitgelegd waarom ze een probleem zijn, maar wel telkens terugkomen. Het gaat ook iets te snel voorbij aan de vooruitgangen die wel geboekt zijn en plaats sommige cijfers niet in hun context. Over cijfers gesproken: in het begin van het boek wordt er best veel gebruik gemaakt van grafieken en data om de tekst te staven, maar dit neemt heel erg af wat ik persoonlijk jammer vond.

Jonathan Holslag blijft voor mij wel een belangrijke stem om te volgen.

[Ivo · Rating 2 out of 5]

Overdreven negatief. Geeft vaak geen context waardoor iets negatiever lijkt dan het is

[Louis · Rating 3 out of 5]

Interesting, well-written book. The general point is correct I think. Some remarks however: I think the emphasis on trade imbalances is not as important as the author suggests. He clearly has a lot of expertise in the area of defense and its implications for power and the rise of China which I found incredibly enlightening. On the other hand, the economic aspects of his book, lack insight and detail. For instance an explanation of neoliberalism and inequality (trickle-down economics, Kuznets curve, etc.) and the reasons why the financial crises of the past 30 years happened, would be a valuable addition. A mention of Bretton Woods and the differences in comparison to today (capital flight and tax evasion is unfortunately easy today, but this wasn't always the case.) Some insight in these matters also explains why governments and the EU have, at times, felt the need to be so stringent in their budgets. Sometimes the book seems not so nuanced because of this. Though I support the general thesis and idea that Western governments have been very hypocritical in trade deals and the urgent need for morals and ethics in politics. I personally think politicians should be forced to follow ethics courses if they want to become politicians. Because it's basically their jobs to make ethical decisions for their people and not follow some lobbyist or supposed ideology (which is more often than not just a very superficial mask to garner power.)

[Pieterjan · Rating 4 out of 5]

Sobering view of our contemporary world, starting from the period when the Wall came down. Holslag serves the usual Western perspective on world affairs, but also, and more valuablely, Holslag examines Western attitudes from non-Western points of view, involving both state and non-state actors. It is refreshing to read a political history from the point of view of Africa, the Middle East and Asia.

The mood in this thoughtful and versatile book is especially sad. Holslag specifically talks about the wave of optimism that swept the world after the end of the Cold War (The End Of History and The Last Man - Fukuyama) has given way to disappointment and disillusionment about democracy. Politicians have clearly failed to meet the challenges of the past three decades. What the hell happened? He started from that question to write this book. The answer: decades of hubris and complacency. It's hard to argue with his damning conclusion.

[Karl Lauwers · Rating 4 out of 5]

Zeer interessant en aan te raden boek. Leest ook heel vlot, en geeft een helder inzicht in verschillende evoluties binnen de wereldpolitiek. Het maakt ook een scherpe analyse van het Westerse handelen in d de voorbije decennia.

Soms is de kritiek op de Westerse politiek iets te gemakkelijk en blijven de alternatieven/aanbevelingen te algemeen. Al is de insteek van het boek eerder om de analyse te maken (in plaats van een compleet politiek antwoord te formuleren), maar zo blijft het natuurlijk weinig concreet of toepasbaar.

Maar dus zeker een aanrader om het boek te lezen: zowel naar interessante inzichten, vlot leesbaarheid, en prikkelende analyse die ons moet wakker schudden!

[Jacques Thielen · Rating 4 out of 5]

Het boek van Holslag geeft een duidelijk beeld over de internationale ontwikkelingen van de laatste drie decennia. Het is helder geschreven maar je wordt er niet optimistisch van, integendeel. De mondiale ontwikkelingen bieden weinig reden tot optimisme of geloof in oprechtheid en een eerlijke wereld. Des te meer beklemmend als je de inhoud van dit boek afzet tegen de discussies in eigen land, een heel klein vlekje van weinig betekenis op het wereldtoneel.

[Boudewijn Hogeboom · Rating 5 out of 5]

Een fascinerend verslag van hoe het westen na de val van de muur de eigen idealen en de hoop van armere landen verkwanselde door te kiezen voor consumentisme en bezuinigen op en afbraak van collectieve voorzieningen als scholen, infrastructuur, defensie en gezondheidszorg. En hoe het daarmee, door de toenemende import van olie en de export van de productie anti westerse landen welvarend en machtig maakte.

[Dieter · Rating 4 out of 5]

Goed overzicht van de wereldpolitiek sinds 1989 met een wat pessimistisch beeld tegenover het Westen en veel lof voor China als wellicht de nieuwe dominante wereldleider. Op zich weinig nieuws als je het nieuws wat volgt, maar wel vlot overgebracht.

Na een tijd trad er veel herhaling op en werd telkens op dezelfde nagel geklopt. Kon gemakkelijker 100 pagina’s korter zonder iets aan inhoud in te boeten.

[Sem · Rating 5 out of 5]

Zeer informatieve en boeiende beschrijving van de mondiale geschiedenis over de afgelopen 3 decennia. Zoals Holslag in het eerste hoofdstuk beschrijft worden door Harari en Rosling relatief positief optimistische trends benadrukt. Maar kan worden afgevraagd of, over de geschiedenis, voldoende potentie is benut. Absolute aanrader voor eenieder die zich wil mengen in het huidige gesprek over de mondiale economie en ontwikkelinngen.

[Enie X · Rating 4 out of 5]

It takes some courage to write about recent history, en en for a professor who teaches international politics. Overall, I find this book quite informative. I lived all the decades of which the book covers. It offers a clear prospective of the version of history observed from Brussels, mainly European. Yes, the West missed a few decades to decadence. Well, they made their adversaries richer as well. What can you do now?
An interesting read! I hope I could listen to the author’s lecture one day.

[Roland Glotzer · Rating 5 out of 5]

This is probably one of the best books I have ever read on current geopolitics. It is balanced, factual and faces today’s reality and flaws head on. It clearly shows how Western countries have prioritised consumerism over security, neglecting civic responsibility. I highly recommend this book to anyone interested in the history of the last thirty years and what the future may bring.

[Stijn Schellinck · Rating 4 out of 5]

Interessant overzicht van wat er zich de voorbije 30 jaar afspeelde. Enkele interessante takeaways rond China. Langer over gedaan omwille van de ontwikkelingen in Oekraïne. De voorspellingen en illustraties van onze zwaktes tegenover Rusland worden soms wel heel pijnlijk uitgelicht. Frustrerende voorspellingen gezien de huidige situatie :)

[Jo Robbelein · Rating 5 out of 5]

Dit boek geeft een mooi overzicht van drie decennia aan internationale politiek. Heel veel pijnpunten worden besproken en een zekere reflectie wordt meegegeven. Dit boek bevat ook tal van referenties en leads om zich verder te verdiepen in bepaalde onderwerpen.

[Nick · Rating 3 out of 5]

Jonathan Holslag while writing this book:

[Brendt · Rating 3 out of 5]

Heel interessante analyse van het neoliberalisme en haar gevolgen op geopolitiek en samenleving.

[Ruben · Rating 3 out of 5]

Heldere stellingen, goed onderbouwd, logische structuur.
Maar ook herhalingen, kon 100 pagina's korter voor mij. Vandaar 3 sterren, en niet 4.

[Ewoud Van Brabant · Rating 4 out of 5]

Goed boek maar de auteur valt soms in herhaling.

[Evelien Janssen · Rating 3 out of 5]

3,5*
Interessant naslagwerk.

Wat me stoorde is dat heel veel problemen geschetst worden, maar geen poging gedaan wordt om oplossingen voor te stellen