Roman van Heinric en Margriete van Limborch

by Anoniem, Ingrid Biesheuvel (Translator)

Margriete verdwaalt tijdens een jachtpartij, wordt ontvoerd en belandt uiteindelijk aan het hof van de keizer van Constantinopel, dat door de sultan van Babylonië belegerd wordt. Haar broer Heinric beleeft op zoek naar zijn zuster talloze avonturen en maakt als onbesuisde jongen een hoofse ontwikkeling door, die hem laat zegevieren op alle fronten. Ook het amoureuze. Er wordt stevig gevochten maar ook gediscussieerd over het wat en hoe van de hoofse liefde.
Dit alles maakte de Limborch tot een veertiende-eeuwse young adult-roman, die in de aantrekkelijke hedendaagse prozavertaling van Ingrid Biesheuvel nu ook toegankelijk is voor moderne lezers.

488 pages, Hardcover

First published January 1, 1318

Reviews

[Remco Sleiderink · Rating 5 out of 5]

De Middelnederlandse Roman van Heinric en Margriete van Limborch is een omvangrijk, gevarieerd en amusant verhaal. Ik heb me er in het verleden al dikwijls mee beziggehouden, maar nog nooit kon ik de volledige tekst zo goed tot me laten doordringen als via deze eerste volledige vertaling. Ingrid Biesheuvel heeft ervoor gekozen zich te baseren op twee verschillende handschriften. Elk handschrift is het resultaat van veelvuldig kopiëren en door deze handschriften te combineren slaagt Biesheuvel erin het oorspronkelijke verhaal beter te benaderen. Dat verhaal begint op het moment dat de hertogsdochter Margriete tijdens een jachtpartij verdwaalt. Al snel waaiert het verhaal uit met steeds nieuwe personages en nieuwe avonturen met de strijd om Constantinopel als orgelpunt. De dichter trekt alles uit de (boeken)kast om te tonen wat de liefde zoal vermag: never a dull moment. In de eerste helft van de veertiende eeuw werd deze roman in Brabant een echte bestseller. Tien procent van alle Brabantse handschriften uit die periode (inclusief de fragmentarisch bewaarde handschriften) zijn handschriften van de Limborch. En de beste manier om de Limborch te lezen – toen en nu – is door die voor te (laten) lezen. Laat de woorden weerklinken en geniet van de bizarre wendingen die deze dichter weet op te dissen.

[✨ Lotte · Rating 4 out of 5]

Het is een goede roman. Ingrid Biesheuvel heeft een mooie en vlotte vertaling uit het Middelnederlands en het Ripuarisch gemaakt. De plot is wel repetitief, want de plot draait telkens om het proces van hoofse liefde dat hand in hand gaat met hoofse, onverslaanbare ridders die hun dapperheid willen bewijzen in epische gevechten. De roman zet me wel aan om meer Middelnederlandse literatuur te lezen, so here I come! 😊👐🤩

~ 26/01/2022 ~

[Guus van der Peet · Rating 5 out of 5]

De ultieme middeleeuwse YA-blockbuster: gedurende 22.000 versregels reizen de hoofdpersonen door Europa terwijl ze in magische kastelen belanden, jonkvrouwen verleiden en de gehele Europese en Arabische adel een kopje kleiner maken. Met als climax een epische veldslag bij Constantinopel waar Tolkien nog een puntje aan kan zuigen. Daarnaast is het zo fijn progressief wat betreft representatie: Margriete doet in intellect niet onder aan de mannen; laaggeboren schildknapen als Evax en Jonas zijn niet minder begaafd in vechten en verleiden dan de ridders die zij dienen; en de christelijke hoofdpersonen vinden het geen enkel probleem om bevriend te raken met de Saraceense ridder Demophon. Ik ga hier mijn scriptie over schrijven, dus over drie maanden ben ik de avonturen van Margriete, Heinric, Echites en de anderen waarschijnlijk helemaal zat. Maar voor nu blijf ik nog even genieten van de Middelnederlandse roman en de fantastische prozavertaling van Ingrid Biesheuvel.

[Gijs Huppertz · Rating 4 out of 5]

https://ongeduld.com/2021/12/20/roman...

Een van de oudste midnederlandse werken, gepromoot als een young adult boek en tegelijkertijd lezend als een hack & slash boek met liefde als thema, wat is dit? De Roman van Heinrich en Margriete van Limborch is een van de oudste werken met een puur Nederlandse oerbron. De meeste oudere teksten zijn naar het Latijns of Grieks te herleiden als men onderzoek gaat doen naar een bron, echter is dit boek puur Nederlands. Uitgegeven ergens tussen 1291 en 1321 is het daarmee een van de oudste werk uit het Nederlandse taalgebied en tegelijkertijd een van de oudste boeken die ik tot nu toe gelezen heb.

Zoals ik al benoemde, werd het boek gepromoot als een young adult boek omdat het vele thema’s aantikt die daar ook vaak besproken worden zoals liefde en het proces van volwassen worden. Beide thema’s zijn ook zeker terug te vinden in het boek, echter denk ik dat het boek gemaakt is voor een breder publiek. Allereerst natuurlijk voor de geïnteresseerde in oudere werken en in het specifiek binnen ons taalgebied, verder toont het interessant inzicht in de normen en waarden van deze tijd. In het specifiek boek 10, Jonas. Hier lezen we hoe een jonge man via dromen zich trouwt aan vrouwe hoogmoed en wanneer hij zich in het nauw bevindt, alleen gelaten wordt door vrouwe koopmanschap en vrouwe luiheid. Een wijze les voor deze jonge man. Al helemaal als een latere droom hem deze les extra inwrijft en hem trouwt met vrouwe ootmoed, mate en vrees (sinds Gods toorn bevreesd behoorde te worden). Het doet mij denken aan een eerder boek dat ik heb gelezen “Het Civilisatieproces” van Norbert Elias, waar hij een studie verrichtte naar dit soort boeken om te kijken of gedragingen en normen veranderde over tijd. Ik vraag mij af of hij dit boek heeft gelezen, want betreft civilisatie, hoofsheid en normen en waarde brengt het een duidelijke boodschap over.

In het boeken volgen we allereerst Heinric en Margriete, zoon en dochter van de Hertog van Limborch. Dit gebied is niet te verwarren met het huidige Limburg, maar bevond zich in delen van het huidige Limburg, België en Duitsland. Tijdens de jacht raakt Margriete verdwaald en beland via een lange omweg in Constantinopel terecht (het huidige Istanbul). Haar broer Heinric komt te weten waar zij zich bevind en vraagt zijn vader hem tot ridder te slaan zodat hij zijn zus thuis kan brengen. Dit brengt hem op een pad vol gevaren en uitdagingen, waarbij hij meerdere malen af gaat en zich ontwikkeld door deze falen tot een volwassenen. Ditzelfde geldt voor Margriete die allereerst in Athene belandt, waar de zoon van de Graaf van Athene, Echites, hopeloos verliefd op haar wordt. Zijn ouders zijn echter minder verliefd op deze verdwaalde dame zonder adellijke stand (voor zover zij weten). Uiteindelijk wordt ze vanwege haar invloed op Echites bijna vermoord door zijn ouders. Uiteindelijk beland ze dan aan het hof van de keizer van Constantinopel. Echites die van verdriet en woede niet weet wat mij moet, wordt door zijn ouders naar Constantinopel gestuurd om toch Margriete over te halen zijn vrouw te zijn. Hier zien we een interessante twist, waarin Margriete niet als de aanhankelijke stereotype prinses wordt beschreven, maar als adellijke dame die deze jonge man eerst op zijn plek zet en hem vraagt zich te bewijzen aan haar. Hier zien we eenzelfde verhaal patroon als we zagen bij Heinric, waarin de jongeman op pad gestuurd wordt met een bepaald doel (zijn zus terug vinden, een dame haar eer winnen), maar tegelijkertijd een pad van volwassenheid bewandeld.

Een ander interessant thema is de relatie tussen het Oosten en het Westen. Constantinopel wordt belegerd door de Keizer van Babylonië. Tegelijkertijd worden wij meegenomen naar Aragon, een niet meer bestaand rijk uit het oude Spanje dat aangevallen wordt door Saracenen. In beide gevallen staat een Westelijke, Christelijke macht tegenover een Oosterse, Islamitische macht. Tegelijkertijd moeten we als lezer onthouden dat dit geschreven is tussen 1291 en 1321, maximaal zo’n 80 jaar na de 9e kruistocht. Echter worden de Islamitische legers met niets minder dan respect beschreven. Sterker nog, een van de Islamitische edelen strijdt tijdelijke mee met de Westerse legers, raakt bevriend met deze legerleiders en trouwt zelfs met een Westerse bruid. Deze edelman speelt uiteindelijk ook een sleutelrol in het sluiten van vrede tussen deze twee legers (dat beschreven wordt als een legermachten naar Wereldoorlogse grootte). De rol van vrouwen is ook interessant beschreven in het boek. Zo hebben we de onafhankelijke prinsessen die de jongemannen op pad sturen tot mannelijkheid, maar worden we ook geïntroduceerd tot een koningin amazone die zelfstandig halve legers het hiernamaals in helpt.

Het boek is niet een van de fijnst geschreven boek qua karakter diepgang of wereld beschrijving, maar voor een verhaal uit twaalf-, dertienhonderd bestaande uit 23.018 versregels vergeef ik dat en heb ik enorm genoten van dit bijzondere verhaal.

[LW · Rating 3 out of 5]

Een allegaartje van allerlei kernverhalen, Griekse sagen, Romeins epos, Arthuriaanse thema’s, (Lancelot die gek wordt en naakt rondloopt), Venus die te pas en ten onpas opduikt, maar het stuk van Evax en Sibilie, is wel interessant: de arme schildknaap die ridder wordt, gek wordt van liefde voor de reeds getrouwde koningin van Aragon, die uiteindelijk toegeeft, en een plan bedenkt. Hij veinst dat hij dood is en wordt begraven. Een jaar later gaat zij naar Santiago de Compostella en faket ook zij haar dood, en als arme maar gelukkige mensen trekken ze rond. Tot zij denkt dat ze hem in een laag leven heeft verlokt en hem verlaat. Hij wordt koning van Aragon, en ontdekt dat zij een borduurster is geworden in Venetië. Eind goed. Dat is op zich een roman waard. Je krijgt ook de indruk dat de schrijver vooral de minne wilde bezingen en minder de strijd.

Het is ook opvallend hoe internationaal al die ridderromans zijn. Ze trekken over de continenten alsof het niets is. Misschien omdat hun geografie niet al te betrouwbaar was, maar misschien ook omdat dit een van de grote verdoken verleidingen was van dit soort verhalen, voor mensen die heel erg aan hun haard gebonden waren.

[Myrthe · Rating 3 out of 5]

Dit boek is een goede moderne Nederlandse vertaling van de middeleeuwse tekst. Een aanrader voor iedereen die zich bekend wil maken met ridderepiek. De verschillende verhaallijnen waren goed verwoven. Alleen de herhaling en het religieuze aspect was niet altijd zo boeiend om te lezen.

[Davied van Berlo · Rating 4 out of 5]

Een middeleeuwse ridderroman uit ca. 1300 met veel hoofse liefde en bloederige veldslagen. Fascinerend inkijkje in wat het luisterende en leze de publiek van toen normaal en belangrijk vond!