“Doğu klasikleri arasında yer alan Esrârnâme [Sırlar Kitabı], yazıldıktan sonra birçok Fars ve Türk şairini etkilemiştir. Mevlânâ’nın çocuk yaşta iken edindiği bu kitabın onda bıraktığı izler Mesnevî’ye aynen yansımıştır. Daha önce aynı tarzda yazılan ve İranlı şair Senâî-i Gaznevî’ye ait Hadîkatu’l-hakîkat [Gerçeğin Bahçesi] da bu eserin kaleme alınmasında etkili olmuştur. İşlenen bazı konularda Hayyam etkisi açıkça görülmektedir. Attâr’ın edebî hayatının birinci ve en verimli döneminde kaleme alınan bu tasavvufî mesnevî, sembollerle, üstü kapalı ibarelerle doludur.Bu çeviride yararlanılan iki bilimsel neşrin açıklamalar bölümünde bunlar izah edilmeye çalışılmışsa da bazı yerlerde Esrârnâme’yi yayımlayanlar da işin içinden çıkamamışlardır. Zaman zaman basit bir konu veya kelime uzun uzun tefsir edilirken, çapraşık ve üstü kapalı ifadeler ya atlanmış ya da bir iki cümleyle geçiştirilmiştir.Esrârnâme’nin çevirisinde iki yol izlenebilirdi. Birinci yolda, bu manzum eser nesren çevrilir, beyitler arasında bağlantı kurularak paragraf çevirisi yapılabilirdi. İkinci yol ise her beytin nazmen çevirisini yapmaktı. Biz ikinci yolu tercih ettik. Tasavvuf terminolojisine ait kelimelere dokunmadan, serbest vezinle, mümkün olduğu kadar kafiye tutturarak, herkesin anlayabileceği bir âşık edebiyatı dilini tercih ettik.”Mehmet Kanar
Conference of the Birds, masterpiece of Persian poet and mystic Attar, fully named Farid ad-Din Attar, allegorically surveys Sufism.
From Nishapur, an immense influence of better known pen, "the perfumer," of Abū amīd bin Abū Bakr Ibrāhīm, a Muslim theoretician and hagiographer, lasts.
Inci taneleri...Kitapta cok etkileyici beyitler var. Lakin daha ilginci, sade ve basit gorunen beyitlerin bile insana tesir edisi... Mevlana'nin Mesnevisini yazarken, bu kitaptan etkilenmesine sasmamak gerek... "Her zerrenin O'nunla bir sirri var" "Ne canin haberi var neyin canidir, Ne bedenin haberi var kimin bedenidir. Ne kulak kendi isittiginden haberdar, Ne goz kendi gordugunden haberdar." "Ask kemale ermedigi surece iki alemde bir zerre bile kipirdamaz" "Ask sana senin gucun kadar gorunur. Askin ilaci gozyasi ile sabirdir"
Benzetmelerinin arkasindaki hikmeti cozemesekte cok guzeldi. Yeri geldi dokundu, yeri geldi tebessum ettirdi. Insanin toprak oldugunu ayri dusunulemeyecegini bence en guzel bu sekilde ifade edebilirdi.
ey Engin varlık senin dinginliğinden korkuyorum Senin bir dalgan gelse bir çok gemi batar senin yüzünden. Sanki denize söylenmemiş gibi, bir kıyamet psikolojisi var gibi dizelerde.
Tamamını tek seferde okuyup bitirmek imkansız. Mevlana çocukken okumuş. Bazı bölümleri öne çıkıyor, bazı bölümleri atlayarak okudum. Çevirinin sorunsuz olduğunu söyleyebilirim. Kendini aşmış rubaileri var, diğer Nişaburlu düşünürler gibi.