What do you think?
Rate this book
Magical House Protection: The Archaeology of Counter-Witchcraft
Belief in magic and particularly the power of witchcraft was once a deep and enduring presence in popular culture. “Diving into Brian Hoggard’s Magical House Protection is a remarkable experience… [It] provides an immersive and fascinating read.”― Fortean Times People created and concealed many objects to protect themselves from harmful magic. Detailed are the principal forms of magical house protection in Britain and beyond from the fourteenth century to the present day. Witch-bottles, dried cats, horse skulls, written charms, protection marks and concealed shoes were all used widely as methods of repelling, diverting or trapping negative energies. Many of these practices and symbols can be found around the globe, demonstrating the universal nature of efforts by people to protect themselves from witchcraft. From the
The most popular locations to conceal objects within buildings are usually at portals such as the hearth, the threshold and also voids or dead spaces. This suggests that people believed it was possible for dark forces to travel through the landscape and attack them in their homes. Whether these forces were emanations from a witch in the form of a spell, a witch’s familiar pestering their property, an actual witch flying in spirit or a combination of all of those is difficult to tell. Additional sources of danger could be ghosts, fairies and demons. People went to great lengths to ensure their homes and property were protected, highlighting the fact that these beliefs and fears were visceral and, as far as they were concerned, literally terrifying.
The most popular locations to conceal objects within buildings are usually at portals such as the hearth, the threshold and also voids or dead spaces. This suggests that people believed it was possible for dark forces to travel through the landscape and attack them in their homes. Whether these forces were emanations from a witch in the form of a spell, a witch’s familiar pestering their property, an actual witch flying in spirit or a combination of all of those is difficult to tell. Additional sources of danger could be ghosts, fairies and demons. People went to great lengths to ensure their homes and property were protected, highlighting the fact that these beliefs and fears were visceral and, as far as they were concerned, literally terrifying.
336 pages, Paperback
First published January 1, 2019
8 people are currently reading
222 people want to read
About the author
Brian Hoggard
10 books8 followersBrian has been conducting research into the archaeology of magical building protection since 1999. He has a popular website at www.apotropaios.co.uk and in 2019 his book, Magical House Protection – The Archaeology of Counter-Witchcraft was published by Berghahn Books. When not in lock-down he lectures widely for groups all over the UK and Europe.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 6 of 6 reviews
July 29, 2019
Recensie Volkskunde 120/2
Brian Hoggard, Magical House Protection. The Archaeology of Counter-Witchcraft, Berghahn Books, New York, 2019, 336 blz., ill.; ISBN 978-1-78920-205-2; 105, 00 $. E-boek: 978-1-78920-206-9; 26,21 $.
Bijgeloof is van alle tijden. Ook al lijkt het minder ingebed dan in vroegere tijden, toch is het nog altijd alom aanwezig. Het kruisje met palmtakje vind je dan wel steeds minder in de Vlaamse huiskamer, het betekent niet dat we ons niet nog altijd beschermen. Brian Hoggard is een onafhankelijk onderzoeker die sinds 1999 op zoek gaat naar dergelijke artefacten die ons tegen het kwade hebben beschermd. Hij onderhoudt er zelfs een website over: www.apotropaios.co.uk. Op die manier krijgt hij informatie uit alle (voornamelijk Engelssprekende) delen van de wereld wat leidt tot het grootste bestaande gegevensbestand van dergelijke voorwerpen.
Het boek dat voorligt gaat in de eerste plaats over dergelijke praktijken in Groot-Brittannië vanaf de veertiende eeuw tot op vandaag. Maar het lijdt geen twijfel dat heel wat van de beschreven praktijken zich niet storen aan brexit en tot ver over de landsgrenzen ook gekend zijn. In de titel valt overigens het woord archeologie op. De auteur is namelijk vooral geïnteresseerd in wat er tijdens de bouwwerken werd ingemetseld of verstopt als afweermiddel tegen het boze. En het is voornamelijk tijdens afbraak dat archeologen op dergelijke voorwerpen stoten. Het onderwerp situeert zich ergens tussen geschiedenis en archeologie: historici willen documenten en krijgen hier voorwerpen, archeologen hebben vooral oog voor de gebouwen, en niet zozeer voor deze trivia. Op die manier is er veel interessant materiaal verloren gegaan. Een bijkomend probleem is dat bijvoorbeeld bouwvakkers die het meest met dergelijke artefacten in aanraking komen helemaal niet geïnteresseerd of opgeleid zijn om die zaken op een verstandige manier te behandelen.
Het speciale aan dit boek is het feit dat Hoggard vooral voorwerpen bespreekt die buiten het gewone vallen en daarom tot op heden zelden in werken over magie werden beschreven. Nochtans werden en worden ze heel vaak gevonden in plaatsen waar er een opening/portaal in een huis is, onder andere dorpels en haarden.
Het boek zelf bestaat uit twee delen. In het eerste deel gaat het vooral om de context en de voorwerpen zelf, in het tweede gedeelte hebben we enkele case studies en een compendium van gevonden voorwerpen.
In een soort inleidend hoofdstuk schrijft Hoggard over folklore (in zijn Engelse betekenis), hekserij en religie als de context voor bijgeloof. De nadruk ligt hier vooral (en uiteraard niet ten onrechte) op hekserij en religie, maar tegelijkertijd gaat hij daardoor wel wat voorbij aan de reden voor bijgeloof die ook en vooral ligt in het gebrek aan kennis over de wereld rondom ons. De mens blijft op zoek naar redenen en verklaringen voor fenomenen die hij niet kent of niet begrijpt en grijpt daardoor vaak naar een bovennatuurlijke uitleg. Het is net iets te makkelijk om alles via hekserij of godsdienst te verklaren. Uit de uitgebreide bibliografie blijkt dat Hoggard zich voor haast honderd procent op Engelstalige literatuur heeft gebaseerd, hier had een blik over de grenzen toch voor wat meer nuancering kunnen zorgen. Ook al moeten we toegeven dat het boek in eerste instantie over voorwerpen in Groot-Brittannië gaat. En wat die voorwerpen betreft, de auteur is hier wel heel grondig en exhaustief tewerk gegaan. In de volgende hoofdstukken neemt hij telkens een ander voorwerp on der de loep.
Een typisch Brits (en dus ook Amerikaans) fenomeen zijn de heksenflessen die in de zeventiende eeuw verschijnen. Vreemd genoeg is dat gebruik slechts begonnen toen de continentale baardmankruiken werden geïmporteerd. Die kruiken werden gevuld met o.a. urine en puntige voorwerpen en “onttoverden” zo de kracht van de heks of tovenaar.
Het meest voorkomende voorwerp blijkt de verborgen schoen te zijn. Die kun je zo wat op alle mogelijke plaatsen in een huis verstoppen om verlies van een naaste te voorkomen, maar je vindt ze toch meestal in schouwen en aan deuren, omdat de plekken zijn waar boze geesten een huis het makkelijkst kunnen binnendringen. Het gebruik zou teruggaan op de legende van John Schorn, een officieuze Engelse heilige die er in slaagde de duivel naar zijn schoen te verbannen.
Maar ook katten werden verstopt. Als geluksbrengers of als beschermers tegen magie of pest. Soms hebben die dieren een muis of een rat in hun muil. Er moeten veel meer katten ingemetseld zijn dan de 161 geregistreerde, omdat bij vondst die meestal werden vernietigd of verbrand. Waarom katten? Ze zijn natuurlijk een perfect antidotum tegen de zwarte kat als helper van heksen. In de dierensector heb je ook de paardenschedel, waarbij de stap naar het hoefijzer als geluksbrenger heel snel is gezet.
Zeer frequent zijn dan weer geschreven toverformules (charms) die vooral een persoonlijke wens tot bescherming uitdrukken. Ze worden vaak opgevouwen en in spleten van houten balken gestopt, maar door de vergankelijkheid van het materiaal dan wel weer vaak gedeeltelijk of totaal vergaan. Zoals bij de vorige voorwerpen werkt Hoggard met de vele voorbeelden die hij heeft gevonden en die hem werden gemeld via zijn website. Die charms werden vaak ook gedragen als amulet, ingenaaid in kledij of zelfs in een drankje opgedronken.
Beschermingstekens zijn dan weer overal en volop aanwezig. Omdat het hier meestal gaat om gekraste tekens in alle mogelijke materialen, zijn ze ook duurzamer en overleven de tijd. Het gaat heel vaak om wiel- en kompasvormige rituele merktekens. Vaak vind je op die tekens de letters M, W (of twee keer een V) en V, die zouden refereren aan Maria, Virgo virginium of virgin. Hoggard beschrijft verder welke soort tekens allemaal worden gekrast, tot en met afbeeldingen van schoenen, pentagrammen, brandplekken en dies meer.
Het eerste deel wordt afgesloten met een hoofdstuk waarin een heel aantal andere voorwerpen worden aangehaald. Er kan in ieder geval heel veel: stoffelijke dierenresten, messen, kledingstukken, poppen, lepels, kleipijpen, kruisen, donderstenen, padden, muntstukken. Met andere woorden ongeveer alles kan worden gebruikt.
Maar evenzeer als er hier tal van voorbeelden werden aangehaald als protectieve magie heb je ook heel wat voorbeelden van destructieve, zwarte magie. Poppetjes (denk maar aan envoutement) zijn vaak een middel om schade te berokkenen of op zijn minst te willen. Een bekend fenomeen, waarbij we toch wat meer vergelijkend materiaal uit het buitenland hadden verwacht, want het is een wereldwijd verspreide vorm van bijgeloof.
Het tweede deel van het boek bestaat uit enkele case studies, waarbij plots verbazingwekkend een Italiaans dorp verschijnt. Het grootste gedeelte van het boek (meer dan 150 bladzijden) is een compendium van gevonden voorwerpen in Engeland, Wales, Schotland en de Verenigde Staten.
Toch blijft het jammer dat de auteur in deze uitstekende, vooral descriptieve studie zijn onderwerp bijna uitsluitend tot de Angelsaksische wereld beperkt. Net de confrontatie met het Europese vasteland en met andere culturen zou dit werk nog rijker hebben gemaakt. Het is jammer genoeg een evolutie die we steeds meer zien, naarmate Engels steeds krachtiger wordt als universele omgangs- en wetenschapstaal. Spijtig daarbij dat waardevolle informatie in andere talen hierbij steeds makkelijker wordt verwaarloosd.
We willen tot slot nog eens wijzen op een andere evolutie. De hoge prijs die tegenwoordig vaak voor wetenschappelijke boeken moet worden betaald. Gelukkig kun je je voor een vierde van de prijs het boek elektronisch aanschaffen. Dat doet uiteraard niets af van de waarde van dit werk, toch een van de eerste van die omvang dat het fenomeen van magische huisbescherming zo uitvoerig beschrijft.
Paul Catteeuw
Brian Hoggard, Magical House Protection. The Archaeology of Counter-Witchcraft, Berghahn Books, New York, 2019, 336 blz., ill.; ISBN 978-1-78920-205-2; 105, 00 $. E-boek: 978-1-78920-206-9; 26,21 $.
Bijgeloof is van alle tijden. Ook al lijkt het minder ingebed dan in vroegere tijden, toch is het nog altijd alom aanwezig. Het kruisje met palmtakje vind je dan wel steeds minder in de Vlaamse huiskamer, het betekent niet dat we ons niet nog altijd beschermen. Brian Hoggard is een onafhankelijk onderzoeker die sinds 1999 op zoek gaat naar dergelijke artefacten die ons tegen het kwade hebben beschermd. Hij onderhoudt er zelfs een website over: www.apotropaios.co.uk. Op die manier krijgt hij informatie uit alle (voornamelijk Engelssprekende) delen van de wereld wat leidt tot het grootste bestaande gegevensbestand van dergelijke voorwerpen.
Het boek dat voorligt gaat in de eerste plaats over dergelijke praktijken in Groot-Brittannië vanaf de veertiende eeuw tot op vandaag. Maar het lijdt geen twijfel dat heel wat van de beschreven praktijken zich niet storen aan brexit en tot ver over de landsgrenzen ook gekend zijn. In de titel valt overigens het woord archeologie op. De auteur is namelijk vooral geïnteresseerd in wat er tijdens de bouwwerken werd ingemetseld of verstopt als afweermiddel tegen het boze. En het is voornamelijk tijdens afbraak dat archeologen op dergelijke voorwerpen stoten. Het onderwerp situeert zich ergens tussen geschiedenis en archeologie: historici willen documenten en krijgen hier voorwerpen, archeologen hebben vooral oog voor de gebouwen, en niet zozeer voor deze trivia. Op die manier is er veel interessant materiaal verloren gegaan. Een bijkomend probleem is dat bijvoorbeeld bouwvakkers die het meest met dergelijke artefacten in aanraking komen helemaal niet geïnteresseerd of opgeleid zijn om die zaken op een verstandige manier te behandelen.
Het speciale aan dit boek is het feit dat Hoggard vooral voorwerpen bespreekt die buiten het gewone vallen en daarom tot op heden zelden in werken over magie werden beschreven. Nochtans werden en worden ze heel vaak gevonden in plaatsen waar er een opening/portaal in een huis is, onder andere dorpels en haarden.
Het boek zelf bestaat uit twee delen. In het eerste deel gaat het vooral om de context en de voorwerpen zelf, in het tweede gedeelte hebben we enkele case studies en een compendium van gevonden voorwerpen.
In een soort inleidend hoofdstuk schrijft Hoggard over folklore (in zijn Engelse betekenis), hekserij en religie als de context voor bijgeloof. De nadruk ligt hier vooral (en uiteraard niet ten onrechte) op hekserij en religie, maar tegelijkertijd gaat hij daardoor wel wat voorbij aan de reden voor bijgeloof die ook en vooral ligt in het gebrek aan kennis over de wereld rondom ons. De mens blijft op zoek naar redenen en verklaringen voor fenomenen die hij niet kent of niet begrijpt en grijpt daardoor vaak naar een bovennatuurlijke uitleg. Het is net iets te makkelijk om alles via hekserij of godsdienst te verklaren. Uit de uitgebreide bibliografie blijkt dat Hoggard zich voor haast honderd procent op Engelstalige literatuur heeft gebaseerd, hier had een blik over de grenzen toch voor wat meer nuancering kunnen zorgen. Ook al moeten we toegeven dat het boek in eerste instantie over voorwerpen in Groot-Brittannië gaat. En wat die voorwerpen betreft, de auteur is hier wel heel grondig en exhaustief tewerk gegaan. In de volgende hoofdstukken neemt hij telkens een ander voorwerp on der de loep.
Een typisch Brits (en dus ook Amerikaans) fenomeen zijn de heksenflessen die in de zeventiende eeuw verschijnen. Vreemd genoeg is dat gebruik slechts begonnen toen de continentale baardmankruiken werden geïmporteerd. Die kruiken werden gevuld met o.a. urine en puntige voorwerpen en “onttoverden” zo de kracht van de heks of tovenaar.
Het meest voorkomende voorwerp blijkt de verborgen schoen te zijn. Die kun je zo wat op alle mogelijke plaatsen in een huis verstoppen om verlies van een naaste te voorkomen, maar je vindt ze toch meestal in schouwen en aan deuren, omdat de plekken zijn waar boze geesten een huis het makkelijkst kunnen binnendringen. Het gebruik zou teruggaan op de legende van John Schorn, een officieuze Engelse heilige die er in slaagde de duivel naar zijn schoen te verbannen.
Maar ook katten werden verstopt. Als geluksbrengers of als beschermers tegen magie of pest. Soms hebben die dieren een muis of een rat in hun muil. Er moeten veel meer katten ingemetseld zijn dan de 161 geregistreerde, omdat bij vondst die meestal werden vernietigd of verbrand. Waarom katten? Ze zijn natuurlijk een perfect antidotum tegen de zwarte kat als helper van heksen. In de dierensector heb je ook de paardenschedel, waarbij de stap naar het hoefijzer als geluksbrenger heel snel is gezet.
Zeer frequent zijn dan weer geschreven toverformules (charms) die vooral een persoonlijke wens tot bescherming uitdrukken. Ze worden vaak opgevouwen en in spleten van houten balken gestopt, maar door de vergankelijkheid van het materiaal dan wel weer vaak gedeeltelijk of totaal vergaan. Zoals bij de vorige voorwerpen werkt Hoggard met de vele voorbeelden die hij heeft gevonden en die hem werden gemeld via zijn website. Die charms werden vaak ook gedragen als amulet, ingenaaid in kledij of zelfs in een drankje opgedronken.
Beschermingstekens zijn dan weer overal en volop aanwezig. Omdat het hier meestal gaat om gekraste tekens in alle mogelijke materialen, zijn ze ook duurzamer en overleven de tijd. Het gaat heel vaak om wiel- en kompasvormige rituele merktekens. Vaak vind je op die tekens de letters M, W (of twee keer een V) en V, die zouden refereren aan Maria, Virgo virginium of virgin. Hoggard beschrijft verder welke soort tekens allemaal worden gekrast, tot en met afbeeldingen van schoenen, pentagrammen, brandplekken en dies meer.
Het eerste deel wordt afgesloten met een hoofdstuk waarin een heel aantal andere voorwerpen worden aangehaald. Er kan in ieder geval heel veel: stoffelijke dierenresten, messen, kledingstukken, poppen, lepels, kleipijpen, kruisen, donderstenen, padden, muntstukken. Met andere woorden ongeveer alles kan worden gebruikt.
Maar evenzeer als er hier tal van voorbeelden werden aangehaald als protectieve magie heb je ook heel wat voorbeelden van destructieve, zwarte magie. Poppetjes (denk maar aan envoutement) zijn vaak een middel om schade te berokkenen of op zijn minst te willen. Een bekend fenomeen, waarbij we toch wat meer vergelijkend materiaal uit het buitenland hadden verwacht, want het is een wereldwijd verspreide vorm van bijgeloof.
Het tweede deel van het boek bestaat uit enkele case studies, waarbij plots verbazingwekkend een Italiaans dorp verschijnt. Het grootste gedeelte van het boek (meer dan 150 bladzijden) is een compendium van gevonden voorwerpen in Engeland, Wales, Schotland en de Verenigde Staten.
Toch blijft het jammer dat de auteur in deze uitstekende, vooral descriptieve studie zijn onderwerp bijna uitsluitend tot de Angelsaksische wereld beperkt. Net de confrontatie met het Europese vasteland en met andere culturen zou dit werk nog rijker hebben gemaakt. Het is jammer genoeg een evolutie die we steeds meer zien, naarmate Engels steeds krachtiger wordt als universele omgangs- en wetenschapstaal. Spijtig daarbij dat waardevolle informatie in andere talen hierbij steeds makkelijker wordt verwaarloosd.
We willen tot slot nog eens wijzen op een andere evolutie. De hoge prijs die tegenwoordig vaak voor wetenschappelijke boeken moet worden betaald. Gelukkig kun je je voor een vierde van de prijs het boek elektronisch aanschaffen. Dat doet uiteraard niets af van de waarde van dit werk, toch een van de eerste van die omvang dat het fenomeen van magische huisbescherming zo uitvoerig beschrijft.
Paul Catteeuw
April 7, 2025
This was an interesting exploration of some of the objects and markings that have been thought to protect homes from witchcraft through the centuries. From shoes to horses' skulls, witch bottles to Marian marks, England to America, and with a wealth of examples, the author covers a comprehensive breadth of material. Anyone looking to further research the topic would find this book an invaluable resource.
Researchers and casual readers should note, however, that there is a tendency to attribute to apotropaic measures anything unexplained (shoe outlines in churches a way to draw holy power up through the foot into the body - but could it not be a medieval "I woz ere"?) and little consideration is given to other alternatives. Coupled with the book's evident need for a good proofreader, it did cause me to doubt the reliability of the text.
On the whole, though, this was a quick and accessible read that opened my eyes to a very common, but to me previously unknown, feature of daily life in medieval England and beyond. Worth picking up for those with interest.
Researchers and casual readers should note, however, that there is a tendency to attribute to apotropaic measures anything unexplained (shoe outlines in churches a way to draw holy power up through the foot into the body - but could it not be a medieval "I woz ere"?) and little consideration is given to other alternatives. Coupled with the book's evident need for a good proofreader, it did cause me to doubt the reliability of the text.
On the whole, though, this was a quick and accessible read that opened my eyes to a very common, but to me previously unknown, feature of daily life in medieval England and beyond. Worth picking up for those with interest.
February 3, 2021
The evidence of the magical devises are well covered with explanation, perhaps too well covered of each kind. It is a light study of a neurotic past in an anthropological direction, I guess that study could continue into the present . I like to consider the character of beings in such straights. I as well consider myself; The book has been a many months read with my rough lately life actually considering the book out on a reading stand may actually offer to me some kind of magical protection in its being around.
I have had fun with the book.
I have had fun with the book.
February 11, 2025
The first half of the book is a great, accessible journey through a variety of historical finds mostly discovered during house renovations, building demolitions and the like, focussing on the folk magic ways that people tried to protect their homes and buildings against evil magic and curses and why they were used. It really helps take you back and get into the mindset of the people that left those offerings, and there is a good selection of photos as well.
The second half of the book is a gazetteer of finds (where and what and when), mostly from the UK.
The second half of the book is a gazetteer of finds (where and what and when), mostly from the UK.
June 26, 2022
Super interesting read! Loved all the evidence provided in this text via the Finds Gazetteer. I was also excited to see Vermont represented with a few finds that had been reported to Apotropaios.
Highly recommend if you are a history buff and/or interested in learning more about folklore and counter-witchcraft measures taken throughout the years!
Highly recommend if you are a history buff and/or interested in learning more about folklore and counter-witchcraft measures taken throughout the years!
March 1, 2021
Loved it! Very comprehensive. Could do with a few more images in the gazetteer I think.
Displaying 1 - 6 of 6 reviews