In 1837 het 'n engel aan 'n jong skaapwagter verskyn, en die weerklank van hierdie gebeurtenis in sy eie lewe en dié van ander mense oor 'n tydperk van andehalwe eeu is die onderwerp van Karel Schoeman se nuwe roman.
Die uur van die engel is die tweede titel wat gepubliseer word van 'n beplande groep van drie romans onder die algemene naam Stemme. (flapteks)
Let wel: Hierdie lewe (Stemme, #2) is eerste gepubliseer in 1993; daarna Die uur van die engel (Stemme, #3) in 1995, en laastens Verliesfontein (Stemme, #1) in 1998.
Schoeman is one of a handful of Afrikaans authors who has achieved real greatness in his own lifetime. His prizes include the Hertzog prize for prose three times (1970, 1986, 1995), the CNA prize (1972), the Helgaard Steyn prize (1988), the W.A. Hofmeyr prize and the Old Mutual prize for literature/fiction (1984, 1991). His work investigates the existence of the Afrikaner in Africa, especially those that came from Europe.
After completing his schooling in Paarl, he went on to study a B.A. at the University of the Free State before going to a Catholic Seminary in Pretoria. In 1961 he joined the Franciscan Order in Ireland as a noviciate for priesthood, but then returned to Bloemfontein to continue studying Librarianship. Before returning to South Africa for good in 1983, he was a librarian in Amsterdam as well as a nurse in Glasgow. Back in South Africa he continued writing and working as a librarian in Cape Town. He currently lives in Trompsburg.
“De engel had hem roerloos aangekeken, vlammend boven de doornstruik, (en hier heeft de exegeet weer vaste grond onder zijn voeten, want dat gegeven is in verzen vastgelegd, alhoewel de dichterlijke vrijheid ook de nodige speelruimte mag worden vergund); niet helemaal recht in zijn ogen, maar een stukje hoger, alsof hij zich wel van de knielende jonge man tegenover hem bewust was, maar het eigenlijk niet nodig vond om dat op enige manier te laten merken, en evenmin had hij een beweging gemaakt of neiging tot spreken vertoond. Bij de jonge man was het ook niet opgekomen om zelf te proberen een gesprek met de hemelse afgezant aan te knopen, en hij beschouwde het als voldoende om deze zichtbare bekroning van zijn gebed te accepteren en met overeenkomstige roerloosheid te bejegenen, knielend op de steen in de middagzon, met opgeheven handen en open ogen, zich bewust van de echtheid van de uitzonderlijke verschijning zoals hij zich bewust was van de gloed van de zon, de hitte van de dag en de toenemende hardheid van de steen onder zijn knieën.“
Dit schrijft dominee Heyns eind 19e eeuw over Danie Steenkamp, een jonge schaapherder, aan wie in de zomer van 1838 een engel is verschenen.
“Het verleden is een ander land: waar is de weg die erheen leidt?”
Ook Nico Breedt, een TV-producent, die terugkeert naar het dorp waar hij is opgegroeid, is op zoek naar het verhaal van Danie Steenkamp. Of Danie Versies zoals de mensen hem ook wel noemden omdat hij versjes en gedichten schreef nadat engelen aan hem waren verschenen. En Jodocus de Lange, onderwijzer aan het begin van de 20e eeuw, is ook gefascineerd door Danie Steenkamp. Een verhaal dat zich afspeelt in Oranje-Vrijstaat, Zuid-Afrika.
Danie Steenkamp zelf komt ook aan het woord:
“Hoe zagen de engelen die ik had gezien eruit, wilden ze weten, en hadden ze vleugels gehad? Hoe zag de engel eruit die in het veld aan me was verschenen, en had hij in de lucht gezweefd of op een steen of een struikje gestaan, had hij een jurk aangehad als gewaad of een broek, en kon ik zijn voeten eronder zien uitsteken? Hoeveel centimeter hing hij boven de grond, vroegen ze, en riepen door elkaar heen en lachten en spotten zonder dat ik iets kon zeggen. Had hij Hooghollands gesproken zoals in de Bijbel of Nederlands zoals boerenmensen, […].”
Als geen ander weet Karel Schoeman het landschap, de sfeer en de verschillende tijden te treffen. Let op, dit boek leest langzaam en er gebeurt niet veel. En niet alles wordt uitgespeld voor de lezer. Prachtig vond ik het laatste deel waar de vrouwen een stem krijgen in het verhaal. Aan het eind gelijk weer de eerste 50 pagina’s opnieuw gelezen. En ontdekte ik weer nieuwe dingen. Wat een schrijver is deze man!
Dit boek is onderdeel van de trilogie Stemmen net als Dit leven en Verliesfontein. Boeken waarin terug wordt gekeken en het verleden tot leven komt. Heb je nog nooit iets gelezen van deze schrijver begin dan met Een ander land.
"Le passé est un autre pays: où est la route qui y mène ?"
Malgré l'extrême lenteur de l'histoire, j'ai persévéré jusqu'à au bout car la plume de Karel Schoeman est magnifique. Il a le don de vous transporter dans ce passé de l'Afrique du Sud des Bâtards et des Boers, en créant l'ambiance si particulière, lente et sombre, de cette époque.
Karel Schoeman has repeatedly acknowledged his debt to British writer L. P. Hartley's famous dictum that "the past is a foreign county: they do things differently there".
,,Die verlede is 'n ander land; waar is die pad wat soontoe loop?" Miskien spreek die laaste hoofstukkie ,,Terugkeer'' hierdie punt aan:
,,Wie kan hierdie afsydige en afwysende landskap verstaan wat geen toegewings maak nie . . . ''
,,Hoe moet mens lewe in hierdie kaal, harde land ... en is dit trouens moontlik om te oorlewe?''
,,Ontdekkings wag om gedoen te word, maar dis na binne dat die pad voer''
,,Moenie vra, moenie verwag, moenie hoop nie, moenie roer van die plek waar jy staan nie, en die antwoord sal gegee word sonder dat dit ooit nodig geword het om die verswee vrae te formuleer, Moenie probeer verstaan nie, want begrip is nie moontlik nie en aanvaarding die enigste doenlike reaksie''
As dit 'n ander land is, en die weg is ongebaand, hoekom wil ons soontoe gaan?
Is hierdie 'n roman of is dit deel 3 van 'n roman? Ek dink dis 'n roman maar is nie seker van enigiets in hierdie wonderlike stel van 3 boeke nie.
Ik genoot erg van Dit leven, en begin enthousiast aan dit nieuwe vertaalde boek maar Het uur van de engel is mij vééél te traag en met drie hoofdpersonen die alleen maar in zichzelf gekeerd zijn werkt het nergens naartoe. Een van de weinige boeken die ik weg heb gelegd. Het voelt alsof je op bezoek bent bij een bejaarde die je maar matig kent. Saai en muf.