Allá por 1982, Ryszard Kapuscinski empezó a tomar notas sueltas y aparentemente inconexas en torno a lo que sucedía a su alrededor, sazonándolas con grandes dosis de reflexión acerca del destino del hombre y el mundo contemporáneos. No tardó en descubrir que el fragmento no sólo se ajustaba perfectamente a su temperamento de escritor sino que, reunidos en un volumen, aquellos retazos de la realidad vivida acababan por formar, cual pinceladas impresionistas, un abigarrado y pertinente retrato de nuestra época. Paralelamente a obras monolíticas de Kapuscinski (como El Imperio o Ébano), se han publicado en su Polonia natal sucesivas entregas de Lapidarium (en noviembre de 2002 ha salido la quinta), cuya publicación hemos empezado por el tomo cuarto, por recomendación del propio autor.
Ryszard Kapuściński debuted as a poet in Dziś i jutro at the age of 17 and has been a journalist, writer, and publicist. In 1964 he was appointed to the Polish Press Agency and began traveling around the developing world and reporting on wars, coups and revolutions in Asia, the Americas, and Europe; he lived through twenty-seven revolutions and coups, was jailed forty times, and survived four death sentences. During some of this time he also worked for the Polish Secret Service, although little is known of his role.
Kapuscinski, en este librillo, destila, en microrrelatos o a rasgavuelo, algunas perlas de su mejor licor. No es un conjunto del todo fácil de leer y no se puede consumir de golpe. En realidad, esta declaración se la habría tomado el autor como un cumplido.
Al mismo tiempo, debido a la brevedad de sus pasajes, la lectura se presta a entretener los desplazamientos cotidianos en transporte público.
Lapidarium IV to kolejny tom wyjątkowego cyklu notatek, refleksji i zapisków Ryszarda Kapuścińskiego – mistrza polskiego reportażu, a zarazem uważnego obserwatora świata. Wydane po raz pierwszy w 2000 roku, stanowi zapis przemyśleń autora z końca lat 90., czyli czasu gwałtownych przemian – od geopolitycznych po kulturowe – które Kapuściński komentuje w charakterystyczny dla siebie sposób: zwięźle, gęsto od znaczeń, a zarazem poetycko.
To nie jest klasyczny reportaż ani esej. Lapidarium przypomina raczej intymny dziennik intelektualny, w którym obok uwag o historii XX wieku – wieku totalitaryzmów, wojen i globalizacji – pojawiają się rozważania o literaturze, sztuce, podróżowaniu czy samej kondycji człowieka. Kapuściński potrafi jednym zdaniem uchwycić napięcie między wielkością ludzkich osiągnięć a otchłanią zbrodni i upadku, które ten sam wiek XX przyniósł.
Tom czwarty jest szczególnie refleksyjny – autor spogląda w przeszłość, ale myślami sięga też w przyszłość, dostrzegając, że świat staje się coraz bardziej „planetarny”, zrywający więzi z tradycją i żyjący w stanie nieustannej zmiany. W tych notatkach widać zarówno doświadczenie reportera, który przez dekady obserwował różne kontynenty, jak i filozoficzną wrażliwość pisarza szukającego sensu w chaosie współczesności.
Lapidarium IV to lektura wymagająca, bo nie daje gotowych odpowiedzi – raczej prowokuje do pytań i własnych przemyśleń. To Kapuściński w wersji najbardziej osobistej: erudyta, świadek i poeta zarazem.
Acabando las obras que me quedan por leer de Kapuscinski… hasta el momento el peor libro. Una serie de textos cortos, reflexiones, que bien podrían haber quedado contenidas en otros libros. Así, fuera de contexto, no me han dicho gran cosa.
Mistrz. To niby tylko luźno powiązane ze sobą zapiski i notatki, a i tak widać od razu, jak nieziemsko inteligentnym i wrażliwym człowiekiem był autor. Najbardziej uderza to, że większość Jego spostrzeżeń jest nadal aktualna (23 lata później). Dla mnie to jest właśnie geniusz.