What do you think?
Rate this book
Geniusze strategii
"Lis zna się na wielu rzeczach, za to jeż na jednej, wielkiej rzeczy."
Archiloch z Paros
Johan Lewis Gaddis, wybitny amerykański historyk, znawca problematyki zimnej wojny, analizuje myśl i działania wielkich strategów, od perskiego króla Kserksesa przez Napoleona po Roosevelta, z perspektywy sentencji starogreckiego poety, zinterpretowanej przez brytyjskiego filozofa Isaiaha Berlina w słynnym eseju Jeż i lis. Esej o pojmowaniu historii u Tołstoja. Gaddis prowadzi czytelnika przez kolejne epoki i w każdym z rozdziałów przedstawia wielkie postacie historyczne, które musiały podejmować strategiczne decyzje: Kserksesa i Artabanosa, Peryklesa młodego i starego, Oktawiana Augusta i Marka Antoniusza, św. Augustyna i Machiavellego, Filip II i Elżbietę I, ojców założycieli Stanów Zjednoczonych i króla Jerzy III; Napoleona i Clausewitza, Lincolna, prezydentów Wilsona i Roosevelta. Zastanawia się, która z nich– jak jeż – jest zapatrzona w dalekosiężne cele i dąży do ich osiągnięcia, nie zważając na okoliczności, a która podąża ścieżką lisa, biorąc pod uwagę wymogi chwili. Kiedy i czy w ogóle udaje im się skutecznie powiązać cele ze środkami, jakie mają do dyspozycji – tylko bowiem pogodzenie w sobie Berlinowskich jeża i lisa pozwala odnieść sukces. "Cele żyją bowiem tylko w wyobraźni, mogą być nieskończone: jak tron na księżycu, z którego rozciąga się piękny widok. Środki jednak są nieubłaganie ograniczone: to ludzie na polu walki, okręty na morzu i oddziały, które trzeba zaaprowizować. Jeśli cokolwiek ma się udać, cele i środki muszą ze sobą współgrać. Nigdy jednak nie można traktować ich wymiennie".
Archiloch z Paros
Johan Lewis Gaddis, wybitny amerykański historyk, znawca problematyki zimnej wojny, analizuje myśl i działania wielkich strategów, od perskiego króla Kserksesa przez Napoleona po Roosevelta, z perspektywy sentencji starogreckiego poety, zinterpretowanej przez brytyjskiego filozofa Isaiaha Berlina w słynnym eseju Jeż i lis. Esej o pojmowaniu historii u Tołstoja. Gaddis prowadzi czytelnika przez kolejne epoki i w każdym z rozdziałów przedstawia wielkie postacie historyczne, które musiały podejmować strategiczne decyzje: Kserksesa i Artabanosa, Peryklesa młodego i starego, Oktawiana Augusta i Marka Antoniusza, św. Augustyna i Machiavellego, Filip II i Elżbietę I, ojców założycieli Stanów Zjednoczonych i króla Jerzy III; Napoleona i Clausewitza, Lincolna, prezydentów Wilsona i Roosevelta. Zastanawia się, która z nich– jak jeż – jest zapatrzona w dalekosiężne cele i dąży do ich osiągnięcia, nie zważając na okoliczności, a która podąża ścieżką lisa, biorąc pod uwagę wymogi chwili. Kiedy i czy w ogóle udaje im się skutecznie powiązać cele ze środkami, jakie mają do dyspozycji – tylko bowiem pogodzenie w sobie Berlinowskich jeża i lisa pozwala odnieść sukces. "Cele żyją bowiem tylko w wyobraźni, mogą być nieskończone: jak tron na księżycu, z którego rozciąga się piękny widok. Środki jednak są nieubłaganie ograniczone: to ludzie na polu walki, okręty na morzu i oddziały, które trzeba zaaprowizować. Jeśli cokolwiek ma się udać, cele i środki muszą ze sobą współgrać. Nigdy jednak nie można traktować ich wymiennie".
384 pages, Paperback
Published January 1, 2021
3 people are currently reading
55 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 2 of 2 reviews
Read
September 4, 2025Lisioły strategii
.
Wychłostać morze, to dopiero pokaz siły *mruknął Lisioł, patrząc na króla Persji Kserkesa* wrzuć jeszcze kajdanki w morską toń, niech znają swoje miejsce *dodał po chwili futrzak, z niedowierzaniem patrząc jak król Persji z ochotą stosuje się do lisiej rady*. Cóż, przynajmniej nie trzeba powtarzać przejazdu pomiędzy przeciętym w pół synem Lidyjczyka Pytiosa. Trzeba przyznać, że Król Królów bywał drażliwy, aż strach pomyśleć jaką miał minę na widok pustych Aten. Jeszcze lepszą musiał mieć w trakcie Bitwy pod Salaminą. Lisioł z radością pomachał Kserkesowi, gdy ten uciekał wraz ze swoim tronem, drżąc ze strachu, że Grecy zdążą mu odciąć most z łódek. Wtedy musiałby nauczyć się pływać, czego jego żeglarze nie potrafili - ale wpadka *rzucił rozbawiony Lisioł*. Może być tylko jeden Król Królów i jest nim... to chyba wszyscy wiedzą?
.
Poza Kserkesem Lisioł spotkał sporo starych znajomych np. Sun Tzu, Clausewitz, Machiavelii. Mistrzowie strategii wepchnięci w ramy teorii lisa i jeża. Co to właściwie jest? W skrócie lisem jest osoba potrafiąca chwytać wiele wątków naraz, czasem nawet sprzecznych ze sobą. Dzięki czemu lisy podróżują krętą ścieżką, a nawet skaczą, biegają, piszczą i chodzą pod prąd. Natomiast jeże są konsekwentne w działaniu. Stawiają sobie duży cel, do którego dreptają - często bez względu na koszty. Możecie więc zadać sobie pytanie, czy jesteście lisem czy jeżem? Teoria przewiduje posiadanie cech obu tych zwierząt jednocześnie.
.
Podsumowując książka "Geniusze Strategii" Johna Lewisa Gaddisa przypomina jeden długi esej. Mamy tutaj całą paletę wątków przeplatanych z tematem rozdziału. Mamy więc np. inwazje Kserkesa, za chwilę teorię lisów i jeży, po czym znowu Kserkesa. Tematy płynnie przepływają między sobą, co z pewnością ułatwia czytanie, aczkolwiek Lisioł podkreśla tutaj, że książka jest świetna na start. Dla osób chcących poznać bliżej zagadnienia strategii, wejść w temat i poczuć jego rytm. Istoty zanurzone po czubek uszu oraz ogona w tej tematyce mogą uznać lekturę za zbyt lekką.
.
Wychłostać morze, to dopiero pokaz siły *mruknął Lisioł, patrząc na króla Persji Kserkesa* wrzuć jeszcze kajdanki w morską toń, niech znają swoje miejsce *dodał po chwili futrzak, z niedowierzaniem patrząc jak król Persji z ochotą stosuje się do lisiej rady*. Cóż, przynajmniej nie trzeba powtarzać przejazdu pomiędzy przeciętym w pół synem Lidyjczyka Pytiosa. Trzeba przyznać, że Król Królów bywał drażliwy, aż strach pomyśleć jaką miał minę na widok pustych Aten. Jeszcze lepszą musiał mieć w trakcie Bitwy pod Salaminą. Lisioł z radością pomachał Kserkesowi, gdy ten uciekał wraz ze swoim tronem, drżąc ze strachu, że Grecy zdążą mu odciąć most z łódek. Wtedy musiałby nauczyć się pływać, czego jego żeglarze nie potrafili - ale wpadka *rzucił rozbawiony Lisioł*. Może być tylko jeden Król Królów i jest nim... to chyba wszyscy wiedzą?
.
Poza Kserkesem Lisioł spotkał sporo starych znajomych np. Sun Tzu, Clausewitz, Machiavelii. Mistrzowie strategii wepchnięci w ramy teorii lisa i jeża. Co to właściwie jest? W skrócie lisem jest osoba potrafiąca chwytać wiele wątków naraz, czasem nawet sprzecznych ze sobą. Dzięki czemu lisy podróżują krętą ścieżką, a nawet skaczą, biegają, piszczą i chodzą pod prąd. Natomiast jeże są konsekwentne w działaniu. Stawiają sobie duży cel, do którego dreptają - często bez względu na koszty. Możecie więc zadać sobie pytanie, czy jesteście lisem czy jeżem? Teoria przewiduje posiadanie cech obu tych zwierząt jednocześnie.
.
Podsumowując książka "Geniusze Strategii" Johna Lewisa Gaddisa przypomina jeden długi esej. Mamy tutaj całą paletę wątków przeplatanych z tematem rozdziału. Mamy więc np. inwazje Kserkesa, za chwilę teorię lisów i jeży, po czym znowu Kserkesa. Tematy płynnie przepływają między sobą, co z pewnością ułatwia czytanie, aczkolwiek Lisioł podkreśla tutaj, że książka jest świetna na start. Dla osób chcących poznać bliżej zagadnienia strategii, wejść w temat i poczuć jego rytm. Istoty zanurzone po czubek uszu oraz ogona w tej tematyce mogą uznać lekturę za zbyt lekką.
December 27, 2022
Nie wiadomo o czym tak naprawdę jest ta książka. Autor ewidentnie ma w głowie jakąś myśl, którą chce się z nami podzielić, ale jest to na przemian chaotyczne lub naciągane. Górnolotny fundament, jaki miały dla tej pozycji stanowić analizy Isaiaha Berlina na temat rozróżnienia wielkich strategów na lisy i jeże, zostaje zagubiona w potoku wniosków, które autor w mojej ocenie wyciąga zupełnie na siłę. Szkoda, bo sporo przytoczonych wątków historycznych jest bardzo ciekawych. Niestety tylko do momentu refleksji na temat tego, co rzekomo udowadniają. Cóż, istnieje cienka granica między odnajdywaniem genialnych zależności, a obklejaniem ścian szopy zakreślonymi flamastrem wycinkami z gazet. John Lewis Gaddis niebezpiecznie po niej stąpa. Dla mnie spory zawód.
Displaying 1 - 2 of 2 reviews