مساله این است که ما برای بسیاری از پرسشها پاسخ عالمانه نداریم. گاهی کورش علیانی در این کتاب فارغ از شعارها و هیاهوها، در پی شناخت ریشهای و تاریخی مساله اسرائیل برمیآید و با یک سلسله روایت تاریخی که از ۱۴۰ سال پیش شروع میشود و تا زمان نگارش کتاب در سال ۱۳۹۹ ادامه دارد، میکوشد تکوین و تشکیل این دولت و این کشور را پیگیری کند. پس یک خصوصیت مهم این کتاب، عنصر «روایت» است که در همه اجزای آن حضور دارد و همین، آن را جذاب میسازد و ملالآوری مباحث تاریخی و سیاسی را میگیرد. کورش علیانی داستان آدمها و نهادهای دخیل در این پروژه را بازگو میکند و البته بازگوکردنی بر اساس اسناد تاریخی. چاپ ۱۴۰۰
"وقتی جان انسانی را به قصد بستانند، چه فرقی میکند که سرش را ببرند، یا آن قدر او را گرسنگی بدهند که جان بسپارد، یا او را با گاز خفه کنند؟ نهایتاً اینها میزان پلشتی قاتل یا میزان خصومت طرفین را نشان بدهد. اما به من ربطی ندارد. آنچه برای من مهم است این است که عده ای را به خاطر این که فرزند خانواده ای و خانواده هایی هستند به خاطر دین نژاد یا فرهنگ کشته اند، بی این که جرمی کرده باشند یا در جنگ با کسی بوده باشند. آنچه به کار من می آید این است که «فاجعه» رخ داده است و من اگر انکار کنم عملاً دارم مجوزی برای انکار فاجعه های بعدی صادر میکنم که ای بسا خودم یکی از قربانیانشان باشم و خوب غالباً این قدرم عقل و نقابت باشد که با خودم چنین خصومتی نورزم."
ما به عنوان یک شهروند ایرانی چه مواقعی با اسرائیل مواجه شدهایم و آیا محلهای برخورد ما با اسرائیل در نظرمان آنقدر مهم بودهاند که «اسرائیل» مسئله ما بشود؟
پاسخها برای این پرسش میتواند به نسبت هر آدمی متفاوت باشد اما بعید میدانم افراد زیادی باشند که اسرائیل برای آنها چیزی فراتر از اخبار جستهگریخته خبرگزاریها، روز قدس، تعصب دینی، انصراف ورزشکاران ایرانی و برخی کشورهای دیگر درمقابل ورزشکاران اسرائیلی و دشمنی دیرینه جمهوری اسلامی با این رژیم باشد.
در این میان #کورش_علیانی معتقد است، اسرائیل یک متاستاز است. بهتر اگر بگویم اسرائیل یک سرطان است با متاستاز یا فراگستری شدید. از طرفی او معتقد است بنمایه اسرائیل تبعیض است؛ بنابراین میشود اسرائیل را مساوی تبعیض دانست و متاستاز اسرائیل را متاستاز تبعیض. یعنی اسرائیل با گسترشش، تبعیض را فراگیر میکند و لوازم اصلی این گسترش نیز ترور و تعدی است.
شما هم قبول دارید در صورت قبول این ادعاها، مسئله اسرائیل بسیار جدیتر از تصورات ماست؟ چیزی ورای یک مسئله منطقهای، سیاسی و حتی مذهبی. یک مسئله انسانی منحصر به فرد که نمیشود برای تقریب ذهن گفت شبیه فلان مسئله است.
#متاستاز_اسرائیل تلاش میکند چنین چیزی را ثابت کند و درمسیر این اثبات اطلاعات مختصر و قابل توجهی از تاریخ شکلگیری این گروه تروریستی و سیاستهای آن ارائه میکند که مواد استدلال نویسندهاند و من فکر میکنم کتاب تا حد قابل توجهی در این مسیر موفق بوده.
در کنار اینها زبان نویسنده جذاب و فرم کار فوقالعاده است، طوری که خواندن یکباره ۲۷۲ صفحه کتاب هم آدم را خسته نمیکند. از طرفی ارجاعات متعدد و ترغیب خواننده به جستجوی بیشتر، شیرینی خواندن این کتاب را دوچندان میکند و خواننده بعد از پایان کتاب فکر میکند، نه یک کتاب مختصر که یک مجموعه مفصل دو جلدی را مطالعه کرده.
البته آمدن پانویسها در انتهای هر بخش و معلوم نبودن نقلقولها بعضی اوقات توی ذوق میزند. یعنی همینطور داری میخوانی یکهو سیاق متن عوض میشود و بعد میفهمی این یک نقل قول بوده یا برای دیدن یک ارجاع باید کلی ورق بزنی تا برسی به پایان بخش و این برای من اصلا دلپذیر نبود.
درهرحال خواندن «متاستاز اسرائیل» مجموعا برای من که اسرائیل همیشه برایم یک مسئله نسبتا جدی بود، بسیار لذتبخش بود چون چیزهایی را در سرم تکان داد و مسئله اسرائیل را برایم تبدیل به مسئلهای جدیتر و با ابعاد گستردهتری کرد و فکر میکنم هرکس انسان برایش کمی مهم باشد خواندن این کتاب میتواند برایش لذتبخش و جذاب باشد.
باسمه 🔰 بعیده که شخصی داخل ایران زندگی کرده باشه و لااقل کلیاتی از قضیه فلسطین نشنیده باشه؛ اما متأسفانه با تقریب بالایی میشه گفت کیفیت این دانسته ها (و حتی کمیتش) خیلی خیلی کمه… اولین بار زمان جنگ 2021 بود که کتاب «10 غلط مشهور درباره اسرائل» اثر مورخ اسرائیلی ایلان پاپه رو خوندم. گرچه کتاب برای مخاطب غربی و عبری نوشته شده، ولی اینقدر نکات جدید و شنیده نشده برای من داشت که خودم شوکه شدم… 🔰 از اون زمان به بعد بود که وقت گذاشتم تا یک سری منبع با کیفیت پیدا کنم برای جبران این نادانسته ها. روند هرچقدر هم جلوتر رفت، بیشتر اثبات کرد که مقابله با موجودیتی این چنینی در ابعاد مختلف چقدر ضروری هست… [لیست اون کتابها رو در بهخوان احتمالاً ایجاد کنم و جای دیگه هم اگه کسی خواست، ازم بپرسه بهش میگم.] 🔰 برسیم به این کتاب! فکر نمیکردم این کتاب، اینقدر برام جالب بشه؛ ولی شد! این کتاب روایتی بی تکلف، وطنی و متفاوت رو به قضیه شکل گیری موجودیت اشغالگر قدس داره که ار لحاظ ارجاعات و استنادات هم اصلاً دست بسته عمل نکرده و میشه بهش مطمئن بود. روایت "تبعیض" محور شکل گیری ایده اسرائیل و استمرارش گرچه ممکنه مسئله ای حاشیه ای به نظر بیاد؛ اما آقای علیانی تلاش کردن نشون بدن که اتفاقاً دال محوری قضیه همین بوده و هست. 🔰 کتاب، پیوست هایی در انتهای خودش داره که واقعاً در حد متن کتاب عالی هستن… روایت های «علی کو؟ علی کو؟» و «ربایش و قتل محمد ابوخضیر» از دردناک ترین روزمره های فلسطینی بودن که قلم شیوای آقای علیانی باعث میشد حس کنی انگار اونجایی… 🔰 آقای علیانی از جناح چپ سپهر سیاسی ایران هستن. گمان میکنم به سبب همین گرایشات، در مواردی از نقش شوروی و یا چپگراهای اسرائیلی در ابتدای تأسیس رژیم صهیونیستی چشم پوشی شده. نگاه ایشون هم به شکل مبارزاتی تا حدی باز هم با این مسئله مواجه هست که خب البته اینقدر نکات اثرگذاری نیست که کار رو علیل بکنه. انتقاد دیگه هم کنار هم گذاشتن پانویس و ارجاع در انتهای هر فصل بود که باعث تکرر رفت و برگشت میشد 🔰 حتماً توصیه میکنم کتاب رو مطالعه بکنید 🇵🇸🧡
«کتابی که قبلش باید کتابهای دیگری در مورد صهیونیسم و تاریخ فلسطین اشغالی خوانده باشید.» این جمله توصیف من از این کتاب سیصد صفحهای است. چرا؟ چون این کتاب به نظر میرسد درباره اسرائیل است ولی قرار نیست «داستان» اسرائیل را برایمان بگوید. البته در همان «روایت استمرار تبعیض و ترور و تعدی» را که میخواهد ثابت کند، بخشهای زیادی از داستان را هم خواهد گفت؛ جایی در بستر تاریخ شکلگیری صهیونیسم، بخشی دیگر در بررسی سؤالات مربوط به عملکرد رژیم و بخشی دیگر در مبارزات انسان فلسطینی. اما معمولا هدفش این است که از دل این «داستان» پرسشهایی که حول مسائل فلسطین مطرح شدهاند را پاسخ بدهد. مثلا اینکه در یک فصل ثابت میکند تفکر صهیونیستی چقدر از نیچه متأثر بوده و این را مفروض میگیرد که مخاطب برایش اشکال و سؤال مطرح بوده که آیا بزرگان صهیونیسم نیچهای بودهاند یا نه! نویسنده آن چیزی را که میخواسته بگوید به خوبی بیان کرده ولی مخاطب هدفش را میتوانست کمی عام در نظر بگیرد. با کمبود کتابهای تألیفی در حوزه فلسطین (که بخشی از اقبال به این کتاب به نظرم تابع همین عامل بوده) اگر تلاش میشد کمی ریشه بحثها بیشتر باز شود در روشنتر شدن بحث مؤثر بود.
مؤلف در کل توانسته نظریهای را در مباحث فلسطین-اسرائیل مطرح کند و در اثبات آن بکوشد. نظریهای که اولا به خوبی فاصلهاش را با نظریه یهودستیزانه صهیونیسم (یعنی نظریات مرتبط با تاریخ یهود که کل مبارزه با رژیم صهیونیستی را در تحریفات یهودیت خلاصه میکند) مشخص میکند و ثانیا ابعاد خودش را بسط میدهد. نظریهای که میتواند جوابی برای چرایی مبارزه انسان امروز با این غده سرطانی باشد فارغ از اینکه مسلمان باشد یا نه، اسلامگرا باشد یا نه، طرفدار جمهوری اسلامی ایران باشد یا نه. در این میان حوادث بعد از طوفان الاقصی (که چاپ کتاب قبل از آن بوده) همگی در اثبات نظریه یا شاهد مثال بودن برای آن به کار میآیند.
از ذکر این نکته نمیتوانم بگذرم که ثبت خاص مؤلف در ذکر نامها و کلمات عبری عامل مهمی در فهم سختتر کتاب شده است. از ابتدا تا انتهای کتاب، بخشی از عملکرد ذهنی منِ مخاطب درگیر کلمات ناآشنا میشود. مدام باید این صدای ذهنی که صیون را صهیون و هرصل را هرتزل میخواند را نشنیده میگرفتم.
در انتها خواندنش را در این شرایط امروزی برای همه نه تنها مناسب بلکه ضروری میدانم ولی قبلش ولو کوتاه در مورد تاریخ صهیونیسم و فلسطین مطالعه داشته باشید یا از ابزارهای هوش مصنوعی برای گرفتن اطلاعات بیشتر در حین خواندن مطالب مختلف فصول بهره ببرید.
طوفان الاقصی بهانهای شد که این کتاب را بخوانم تا بیشتر با تاریخ شکلگیری اسرائیل آشنا شوم. از همان ابتدای جنگ کتاب را شروع کردم و به درک من از شرایط جنگ و خبرها کمک کرد. نویسنده ادعایی برای بیطرفی ندارد و البته که در این مورد نمیتوان بیطرف بود، اما منابع اکثرا از منابع عبری و غربی است. البته بیشتر اتفاقات در حد اشاره است و مطالعه بیشتری را برای هر مورد میطلبد. اما اجمالا کمک خیلی خوبی برای شناخت ذات استعمارگر و تروریست رژیم صهیونیستی است.
نه می شود گفت بد و نه خوب...یک جورایی جویده جویده یک سری مطالبی گفته می شود مثلا اطلاعات تاریخی و...ولی نتیجه اش چیزی در نمی آید. البته من یک خواننده به شدت معمولی هستم ولی کتاب رنگ شعارزدگی زیادی دارد و برای من قانع کننده نیست...
بر خلاف کتابهایی که عملا یهودیت و صهیونیسم را برابر فرض میکنند و به نحوی کتاب ضدیهود میشود تا ضدصهیونیسم، به نظرم علیانی خیلی خوب این دو را از هم تمیز میده و عملا به چاه ضدیهود بودن نمیافته. این امر در فصل ابتدایی که روایات تاریخی را با هم مقایسه میکند کاملا مشخص میشود و در این فصل دیدگاه خیلی خوبی به خواننده میدهد که بتواند این مرز باریک را حس کند.
یک ایرادی که در زمان نقل قول ها در کتاب وجود داشت، عدم هر گونه علامت گذاری بود به صورتی که بعد از خواندن یک پاراگراف با تفاوت زبانی که ایجاد شده بود خواننده اول گمراه میشه بعد حدس میزنه این قسمت احتمالا نقل قول مستقیم فلان فرد بوده.
در کل کتاب خوب و خواندنی بود و به نظرم به هدف خودش که نویسنده قصد داشت دست پیدا کرده، یعنی بررسی پیوستگی سه «ت» که همان تبعیض، ترور، تعدی است که به گمان نویسنده اولی ریشه و دوتای بعدی ابزارهای گسترش اسرائیل بودهاند.
شاید ربطش آشکار نباشد ولی لحظهای که کتاب را بستم یاد همان بندِ جاودانه از آن شعرِ افتادم که از خیلی سال قبل توی ذهن و زبانم مانده: و دانستم که شعر و لفاظی تا چه اندازه از هم دورند.
کورش علیانی در این کتاب سعی کرده است دلیل غدهٔ سرطانی بودن اسرائیل را تنها با ارجاع به مراجع اسرائیلی و بعضاً آمریکایی نشان بدهد. این کتاب از قرن نوزدهم و تلاشهای سرمایهداران صهیونیست (به قول علیانی «صیونیست») شروع میکند، و با مرور اتفاقاتی مانند ترور سفیر بریتانیا، بمبگذاریهای مختلف در چند جا برای تهدید بریتانیا، و اتفاقاتی از این دست، میگوید اول آن که اسرائیل یهودیت نیست، ثانیاً روش تهدید، تبعیض و ترور چیزی نبوده که اول شروع شده باشد و بعد از ثبات اسرائیل به پایان رسیده باشد. در ادامه ارجاعاتی به مطالعات باستانشناس اسرائیلی میدهد که میگوید اتفاقاً ادعاهای مبتنی بر کتاب مقدس زیاد با شواهد جور درنمیآید و مساحت سرزمین موعود بسیار کمتر از آن چیزی است که اشغال شده است. حتی این که از جهت بنیاسرائیل بودن، مطالعات ژنتیک نشان میدهد که عربهای فلسطینی به واقعیت نزدیکترند. کتاب در مجموع خوب است اما متأسفانه علیانی پراکندهگویی کرده و یک جورهایی با ریختن کلی اطلاعات زیاد کمکی به خواننده نمیکند که نخ تسبیح قصه را به دست آورد. متن علیانی خودمانی است اما سلیس نیست. علیانی جوری برخی از ارجاعات را ترجمه کرده که حس میکنم وسواس زبانشناسیاش (به خاطر تحصیلات زبانشناسی) تبدیل به سختخوانی مطلب شده است.
کتاب آشنایی با تاریخ شکل گیری اسرائیل و معرفی و نقد ریشه های نظری صیونیزم است. از نقاط قوت کتاب ارجاعات فراوانش به منابع معتبر است که خواننده کنجکار را ترغیب می کند تا در مورد موضوع بیشتر بخواند وبداند. اما خود کتاب مسائل را کوتاه توضیح می دهد و سریع از روی آن عبور می کند. شاید از نظر من میشد اندکی بیشتر بعضی مسائل را بسط داد؛ مخصوصا مسائل نظری در مورد فاشیسم. اگر مثل من تا به حال کتابی در مورد اسرائیل نخوانده اید حتما توصیه می کنم و اگر اهل مطالعه در این موضوع هستید باز هم توصیه می کنم چرا که در بخش هایی از کتاب مثل فصل "گلخانه آقای آیزنهاور" نویسنده حرفی جدید می زند که محصول تحقیق شخصی اش است.
خیلی نثرش برای من سنگین بود. به عنوان خواننده ای که مثل سایر کتاب های جام جم دنبال یه متن روایی روون بودم بعد از هشتاد صفحه خوندن کتاب رهاش کردم. هر صفحه پر بود از اسم و مکان و... که برای کسی که تخصصی در زمینه تاریخ نداره خوندن کتاب رو سخت میکنه