تفسیر سورآبادی

by ابوبکر عتیق ابن محمد نیشابوری, علی اکبر سعيدی سيرجانی

تفسیر معروف به «تفسیر سورآبادی» تألیف ابوبکر عتیق نیشابوری متوفی به سال ۴۹۴ هجری، بعد از «تفسیر طبری» و «تفسیر اسفراینی» کهن‌ترین تفسیر قرآن به زبان فارسی است. مؤلف خود آن را «تفسیر التفاسیر» نامیده است. تفسیری است بسیار مفصل شامل ترجمه همه سوره‌های قرآن، شأن نزول و محل نزول آیات، عدد آیات و حروف سور و فضیلت آیات و تفسیر آنها. بیشتر بر اساس روایاتی که از عبدالله بن عباس پسر عم پیامبر به او رسیده بود؛ ولی با توجه به راویان و مفسران دیگر. اهمیت این تفسیر به لحاظ نثر روان و لطیف آن نیز درخور توجه است و از بهترین نمونه‌های نثر ساده و روشن و شیوایی است که از قرن پنجم هجری بازمانده است. همچنین این تفسیر مشتمل بر لغات و اصطلاحات و صورت‌های خاصی از کلمات است که دامنه اطلاع از زبان فارسی رایج در قرن پنجم را می‌افزاید

Genres: Literature

748 pages, Hardcover

First published October 1, 2001

Reviews

[Mana Ravanbod · Rating 4 out of 5]

از بین این دوره کارهای آقای مدرس صادقی سه کتاب را مشخصاً بیشتر می‌پسندم.
یکیش همین داستان‌های تفسیر سورآبادی (عتیق نیشابوری) است که واضح است شمار زیادی از کتابخوانان نه دستشان به دوره کامل تفسیر سورآبادی می‌رسد نه اگر برسد پولش را دارند و نه هر کسی حوصله دارد تمام آن را بنشیند بخواند. مقدمه و انتخاب قصه‌ها و حروف‌چینی و اینها هم تمیز بود.
دومی تاریخ بیهقی برای مقدمه‌اش. (البته این تدوین و دستکاری و حذف در سیر کتاب را نپسندیدم. اجتهاد زیاده بود.)
سومی هم قصه‌های تفسیر طبری که آن هم مثل تفسیر سورآبادی نه کسی می‌رود چهار جلد بخرد نه چاپ درستی دارد (چهارجلدی که این پنج‌ساله دانشگاه تهران می‌فروشد افست بی‌کفیت از روی چاپ چهل سال پیش است با صحافی و کاغذ فاجعه) و نه کسی حوصله‌اش می‌رسد. برای نیتی که داشته کار درخوری‌ست. مقدمه و تنظیم و نسخه‌پردازی و اینها هم تمیز است.
در کل این کتاب‌ها چند تا خوبی دارند: یکی اینکه حقیقتاً کم‌غلط و چشم‌نواز (از حیث انتخاب فونت) و تمیزند و نسخه‌پردازی خوبی دارند. دوم اینکه معلوم است به درد اهل تحقیق و آکادمی نمی‌خورد و آدم را از مراجعه به اصل بی‌نیاز نمی‌کند ولی برای قشر کتابخوانی که حالا می‌خواهد لذتی ببرد از قصه‌های متون کلاسیک خوب است. سوم اینکه لغتنامه‌ای ته هر کتاب با حوصله تنظیم شده که اغلب کم‌اشتباه است و یاریگر خواننده‌ی کتاب. چهارم اینکه چقدر جلدها افتضاح است و بعضاً در حالت شومیز صحافی‌شان ایراد دارد که بهتر است جلد سخت بخرید. پنجم اینکه دست آقای مدرس‌صادقی درد نکند، انصافاً داستان‌نویس معاصر کمتر سراغ دارم از روی این متون بتواند بخواند چه برسد فرق فاصله و نیم‌فاصله و فاصله‌جامد را بفهمد چه برسد مقدمه هم بتواند بنویسد و لغتنامه در بیاورد و اساساً این حوصله و سواد کم‌یاب است. حالا با داستان‌هاش میانه‌ای ندارم حرف دیگری‌ست. شاید هم من اشتباه می‌کنم. جستارهای خاطره‌ایش محشر است.

[Hossein Smanai · Rating 4 out of 5]

سورآبادی اساسا قصه گوست...گاهی حتی دست به تغییر زاویه دید میزند
مثلا آنجا که ابوبکر از غار میگوید دوربین روایت از نگاه اوست چون تنها او شاهد ماجرا بوده
تصحیح و ویرایش مدرس صادقی هم از فرط خوبی به چشم نمی آید