Anadolu-Türk Kentinde Fiziksel Yapının Değişimi: 11.-15. Yüzyıllar

by Uğur Tanyeli

Anadolu'da Türkleşme sürecinin erken evresini oluşturan 11.-15. yüzyıl aralığındaki kentsel değişim süreçleri üzerinde hala az sayıda çalışma var. Böyle bir girişimde başvurulabilecek özgün kaynaklar çok kısıtlı sayıdadır. 7-8 yüzyıl önceki mekânlar üzerinde alan gözlemleriyle yargılar verme imkânları yok dene - bilecek kadar azdır. Arşiv belgeleri erken dönemlere doğru uzanıldığında iyice seyrelir ve hiçe kadar düşer. Anadolu kentlerinin radikal değişimler yaratacak geç 19 yüzyılı öncesinde yapılmış haritalarına rastlama olasılığı da yok gibidir. Dolayısıyla, fiziksel yapı konusunda olsa olsa erken 20 yüzyıl kent planlarını kullanarak düşünme imkânı bulunabilir. Başka bir açmaz, dönemi aydınlatabilecek kent arkeolojisi araştırmalarının da azlığıdır. Halen iskân edilmekte olan Ortaçağ kentleri üzerinde kapsamlı araştırma yapma niyetiyle neredeyse karşılaşılmaz. O yüzden arkeolojik fiziksel verilere dayanarak Londra veya Viyana Ortaçağı üzerine konuşmak Kayseri, Sivas, Erzurum veya Konya üzerine konuşmaktan çok daha kolaydır. Türkiye'de kent merkezlerinde inşa edilen hemen her yeni yapı önceki arkeolojik katmanları düpedüz tahrip eder. Alttakiler merak edilmez, görülse de çoğu zaman kayda geçmez ve silinip giderler. Bu kitap söz konusu kısıtlılıklar çerçevesinde, önceki araştırmacıların vardığı sonuçlara katılmaktan çok, onların eleştirisiyle düşünebilme arayışıdır.

408 pages, Paperback

Published November 16, 2021

About the author

1952 yılında doğan Uğur Tanyeli İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nde mimarlık eğitimi aldı. Doktorasını İstanbul Teknik Üniversitesi'nde veren mimar, her iki üniversitede de araştırma görevlisi olarak görev aldı. 1992 ile 1998 yılları arasında da Anadolu Üniversitesi'nde görev aldı. 1998 yılında profesör ünvanını alan Uğur Tanyeli, aynı yıldan 2011 yılına kadar Yıldız Teknik Üniversitesi'nde görev yaptı. 2011-2012 akademik yılından itibaren Mardin Artuklu Üniversitesi'nde görev alacaktır.

Reviews

[Bahadır]

Türkiye’de yaşadığımız kentler nasıl bu hale geldiler? Niçin yapıların arasında hala boş arsalar var diye merak edenler okuyabilir.

[Oguz Coskun · Rating 5 out of 5]

Anadolu şehirlerinin Bizans döneminden sonra, önce Selçuklu, ardından Beylikler ve Erken-Geç Osmanlı dönemlerinde nasıl bir gelişme gösterdiklerini, bilindik şehircilik bakış açısından bağımsız ve özgün bir araştırma ile inceleyen çok değerli bir çalışma. Hocamızın emeğine ve bu konudaki bilgisine hayran olmamak mümkün değil.