Po euforii związanej z podpisaniem porozumień sierpniowych i powstaniem Solidarności nadchodzi ponura i trudna rzeczywistość. Polski rząd wprowadza reglamentację towarów, sklepy świecą pustkami, a premierem zostaje generał Wojciech Jaruzelski. Atmosfera roku 1981 sprawia, że niektórzy poważnie rozważają ucieczkę z Polski, zanim dojdzie do najgorszego. W grudniu zostaje ogłoszony stan wojenny, który wiele zmienia w życiu bohaterów. Dochodzi do aresztowań, a kraj pogrąża się w coraz większym chaosie, zaś marzenia o wolnej Polsce pękają jak bańka mydlana. Bez względu na poglądy i orientacje polityczne wszyscy żyją w niepewności i strachu. Bohaterowie zmagają się także z dramatami i problemami osobistymi, których rozwiązanie muszą odłożyć na później, a jedyne, czego pragną, to spokój, stabilizacja i względna normalność. Do tej ostatniej jest jednak jeszcze bardzo daleko.
Właśc. Joanna Jakubczak – olsztynianka, absolwentka Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Pasjonuje się literaturą biograficzną i grafiką, jest wolontariuszką Fundacji dla Rodaka, wspierającej Polaków na Wschodzie. Zadebiutowała w 2014 roku doskonale przyjętym Dziedzictwem von Becków. Od tego czasu wydała prawie czterdzieści bestsellerowych powieści, a czytelnicy pokochali je za doskonale odmalowane tło historyczne, wielowymiarowych bohaterów i dynamiczne fabuły. Mistrzyni sag rodzinnych, świetnie odnajduje się również w innych gatunkach, wplatając ich elementy do swoich powieści.
Wielokrotnie nominowana w plebiscycie portalu LubimyCzytać na najlepszą książkę roku, laureatka Wawrzynu – Literackiej Nagrody Warmii i Mazur za rok 2016.
Bohaterowie fenomenalnych sag Zemsta i przebaczenie, Zanim nadejdzie jutro oraz Prawdy zapisanej w popiołach powracają w Duchach minionych lat Joanny Jax. Serię tę tworzą Wiosenne przebudzenie, Letnie przesilenie, Jesienne pożegnanie i Zimowy sen.
Epoka Gierka i nowe pokolenie wkraczające w dorosłość. Teraz to między innymi syn Szymona Wielkopolskiego, Krzysztof przeżyje swoją pierwszą miłość. Córka Nadii, Majka wchodzi w okres buntu, a relacje Grzegorza Łyszkina i Karola Lewina nadal są bardzo napięte i mimo upływu wielu lat. Nadal między nimi panuje napięta atmosfera. Zarówno dla młodego pokolenia, jak i starszego poza problemami osobistymi, na ich życie nadal duży wpływ ma sytuacja w kraju, który wkracza w nową epokę.
Joanna Jax, niekwestionowana królowa powieści historycznej po raz kolejny zabiera czytelnika w przeszłość. Wraz z bohaterami przyglądamy się czasom odwilży po rządach Gomułki. Nowi włodarze stawiają na rozrost, na inwestycje i zaciąganie kredytów. Jednak dla obywateli niewiele się zmieniło. Nadal są kolejki, nadal szynkę - jak rzucili do sklepu, kupuje się na kilogram, a nie jak na Zachodzie w plasterkach. Postępująca podwyżka cen, nieustanne przerwy w dostawach prądu i przede wszystkim nowe strajki. Przyglądamy się rodzącej się opozycji. Narodzinom Komitetu Obrony Robotników, genezie Solidarności czy przełomowym wydarzeniom jak wybór Polaka, Karola Wojtyłę na papieża, ale również trudnej kwestii wprowadzenia stanu wojennego i licznych wówczas aresztowań. Wielopolscy, Piotrowscy, Łyszkin i Lewin angażują się w kwestie polityczne, ale sama polityka również upomina się o nich i ponownie zmusza do dokonywania moralnych wyborów. Ponadto również ich życie osobiste nie wolne jest od burz. Pojawiają się nowi przyjaciele i wrogowie, na własnej skórze przekonują się, jak Partia nadal wywiera wpływ na życie Polaków. Stoją nieraz po różnych stronach barykady, różnią się przekonaniami ale wszyscy próbują usilnie odnaleźć własne szczęście. W chorej rzeczywistości budują własny system wartości, błądzą i upadają, borykają się z wyrzutami sumienia i dokonują trudnych życiowych wyborów. Los natomiast nie szczędzi im trudów. Oczywiście autorka ponownie wykracza poza granice PRL-u. Barwnie obrazuje i porównuje codzienność Polski Ludowej z tą panującą po drugiej stronie żelaznej kurtyny. Znów dotyka okrucieństwa wojny na przykładzie interwencji radzieckiej w Afganistanie, gdzie znów podłość i człowieczeństwo ustawiają się w szranki.
Duchy minionych lat są bezpośrednią kontynuacją poprzednich sag i nie ukrywam, że chociaż cykl ten stanowi odrębną całość, to dobrze znać jego poprzedników. Zwłaszcza, że nawiązań do nich jest sporo. Zemsta, przebaczenie, miłość i nienawiść odgrywają znaczące rolę i wywierają nieustanny wpływ na to kim są i kim stają się bohaterowie. Przeszłość rodziców wywiera wpływ na postawy dzieci. To przeszłość w dużej mierze determinuje obecną tożsamość, a już rodzi się nowe pokolenie pozwalające lepiej zrozumieć wybory rodziców. W każdym razie Joanna Jax nie oszczędza zarówno bohaterów, jak i czytelnika. Gra na emocjach jednych, jak i drugich. A my czy tego chcemy, czy nie głowimy się, co byśmy zrobili na miejscu powieściowych postaci. To pełna wzruszeń, rozterek piękna podróż w przeszłość, a poza mile spędzonym czasem, dostajemy solidną lekcję historii obfitującą w ciekawostki. Dla jednych będzie to okazja do wspomnień tamtej szarej rzeczywistości, dla innych natomiast okazja do nadrobienia zaległości w wiedzy historycznej.
Lubię w pisarstwie Joanny Jax grę emocjami, i to zarówno tymi nierozerwalnie związanymi z naturą ludzką, niezależnie od okoliczności, jak i takimi, których występowanie i natężenie zależy od czasu i miejsca w jakich człowiek żyje.
W ostatniej powieści 16-tomowego cyklu, składającego się z czterech serii, historycznym tłem są lata 1981-1982. U bohaterów, których życie uczuciowe już wcześniej przechodziło rozmaite perturbacje, stan wojenny niektóre odczucia wyostrza, inne unicestwia lub, co naturalne w takich warunkach, zamienia w swoją odwrotność. Tym bardziej, że od dawna różnili się podejściem do rządów komunistów, rozmaicie oceniają „Solidarność” i obecnie mniej lub bardziej aktywnie działają po obu stronach barykady w tej polsko-polskiej wojence. Od wpływu historycznie uwarunkowanych emocji nie są również wolni ci, którzy na stałe lub czasowo żyją na emigracji.
Najważniejsze jest oczywiście na ile czytelnik - a ja tak miałam - angażuje się w tę emocjonalną grę, czy za jednych trzyma kciuki, a w stosunku do innych marzy mu się słodka zemsta. Nie dotyczy to naturalnie jedynie rozgrywek czysto politycznych, ponieważ jak we wszystkich historycznych romansach Joanny Jax głównym przedmiotem zainteresowań są związki miłosne. W „Zimowym śnie” autorka jest łaskawa. Dużo pada w powieści słów o wybaczeniu. Taka konwencja! Na szczęście kończy książkę w takim momencie, że ewentualne spekulacje o nawróceniu paru kanalii wydaje się pozostawiać do uznania czytelników.
Z drugiej strony jednak trochę jestem ciekawa, jaką przyszłość widziałaby Joanna Jax dla miękkich, czytaj: szlachetnych, funkcjonariuszy systemu, na czele z głównym macherem Igorem Łyszkinem.
Oceniam cały cykl. Joanna Jax jak zwykle nie zawodzi. Jej książki są gwarancją dobrze spędzonego czasu, z dynamiczną i nieprzewidywalną fabułą oraz nietuzinkowymi postaciami. Ten cykl to dalsze losy bohaterów znanych z "Zemsty i przebaczenia", "Zanim nadejdzie jutro" oraz "Prawda zapisana w popiołach". Oczywiście były momenty, które mnie drażniły, ale ogólnie z każdym tomem robiło się coraz ciekawiej. Jeżeli do tego dorzucimy intrygę, zemstę, nienawiść, przyjaźń czy miłość otrzymujemy mieszankę wybuchową. Zakończenie mogłoby być bardziej rozbudowane, dlatego odjęłam gwiazdki. Miło było powrócić do znanych bohaterów. Ja się nie nudziłam. Polecam.
Przez ostatnie dwa miesiące spędzałam każdy wieczór z bohaterami tej epickiej serii. Będę strasznie tęsknić bo naprawdę się do nich przywiązałam. Zimowy sen codziennie zwieńcza całą opowieść, a zwrot akcji rozgrywający się na ostatnich 80 stronach skradł moje serce doszczętnie. Już dawno podczas czytania nie czułam się tak wciągnięta w losy bohaterów. Przepiękna opowieść świetnie osadzona w historii naszych dziadków i pradziadków. Polecam wszystkim lubiącym powieści romantyczne z nutą historii:)
Dobiegła do końca przepiękna powieść o wielkiej przyjaźni i jeszcze większej miłości. Szkoda się żegnać, to była wspaniała literacka przygoda. Dziękuję pani Joannie.