Le paquebot

by Pierre Assouline

Février 1932. Jacques-Marie Bauer, libraire spécialisé en ouvrages de bibliophilie, s’embarque à Marseille sur le Georges Philippar, un paquebot flambant neuf en route vers le Japon. Nouant des liens avec les autres passagers — le commandant Pressagny et sa petite-fille, l’assureur Hercule Martin, le pianiste russe Sokolowski, ou encore la séduisante Anaïs Modet-Delacourt —, il demeure mystérieux sur le motif de son voyage. Lorsque entrent en scène des Allemands, des camps ennemis se forment au sein de cette petite société cosmopolite : l’ascension d’Hitler divise l’assemblée. Aux sombres rumeurs du monde fait écho, sur le bateau, une suite d’avaries techniques inquiétantes…
À travers l’histoire épique et dramatique de cette croisière pendant laquelle le grand reporter Albert Londres trouva la mort, c’est le naufrage de l’Europe que Pierre Assouline retrace en un tableau saisissant.

Genres: Fiction

416 pages, Paperback

First published March 17, 2022

About the author

Pierre Assouline is a French author and journalist.

Reviews

[Tasos · Rating 4 out of 5]

Σε αντίθεση με το (πολύ) πιο διάσημο ναυάγιο του Τιτανικού, αυτό του γαλλικού υπερωκεάνιου Ζορζ Φιλιππάρ είναι πια ελάχιστα γνωστό στις μέρες μας, όπως και τόσα άλλα από τις πρώτες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα, ναυάγια που σόκαραν τον κόσμο της εποχής, προτού γίνει η αεροπλοΐα το νέο θαυμαστό τεχνολογικό επίτευγμα με τις αντίστοιχες πολύνεκρες τραγωδίες, συνυφασμένες θαρρείς με οτιδήποτε στο οποίο εμπλέκεται ο ανθρώπινος παράγοντας.

Αυτό το πραγματικό περιστατικό ενέπνευσε τον Πιερ Ασουλίν, πολυγραφότατη και σεβάσμια μορφή των γαλλικών γραμμάτων (μέχρι και στην επιτροπή των Γκονκούρ είναι), για ένα μυθιστόρημα, το πρώτο του που διαβάζω, το οποίο δεν αναζητά την ιστορική αλήθεια, αν και μένει πιστό στα γεγονότα, αλλά αφορμάται από την τραγωδία των 80 περίπου νεκρών (ο ακριβής αριθμός δεν εξακριβώθηκε ποτέ), όλων ταξιδιωτών της πρώτης θέσης, στην επιστροφή από το παρθενικό ταξίδι μιας (ακόμα) κορωνίδας της ναυσιπλοΐας από την Ιαπωνία στην Μασσαλία, για να στήσει μια μικρογραφία της «πολιτισμένης» κοινωνίας την εποχή του Μεσοπολέμου, λίγο πριν η ανεπίδεκτη μαθήσεως ανθρωπότητα παραδοθεί ξανά στη σφαγή και στο μίσος.

Με κεντρικό ήρωα έναν κοσμοπολίτη και μποέμ συλλέκτη και έμπορο σπάνιων βιβλίων, ο Ασουλίν συστήνει έναν ολόκληρο μικρόκοσμο από sui generis προσωπικότητες, οι οποίοι καταλαμβάνουν τους χώρους της πρώτης θέσης και περιφέρονται με όλη την έπαρση και την ennui της κοινωνικής θέσης τους, είτε είναι αριστοκράτες, ξεπεσμένοι και μη, είτε νεόπλουτοι μεγαλοαστοί, όλοι αφόρητα αλαζόνες, αλλά και τόσο γοητευτικοί συνάμα μέσα στην (παρ)ακμή τους, όλοι μορφωμένοι και βαθιά γνώστες της πολιτικής και του πολιτισμού, αλλά και τόσο ανίδεοι απέναντι στην πορεία της Ευρώπης.

Με μια γλώσσα σαμπανιζέ και αραχνοΰφαντη, με διαλόγους και σκέψεις γεμάτες από πνεύμα και διακειμενικές αναφορές (εξαιρετικά διαφωτιστικό το επίμετρο, όπως και η μετάφραση άλλωστε), θυμίζοντας άλλοτε Προυστ και άλλοτε Τόμας Μαν, το Μαγικό Βουνό του οποίου είναι ένα τόσο προφανές homage που το διαβάζει ο κεντρικός ήρωας, το Υπερωκεάνιο του Πιερ Ασουλίν είναι ένα ταξίδι στις πρώτες θέσεις μιας λογοτεχνίας που τολμά να είναι φιλόδοξη, χωρίς να επαίρεται, που γίνεται νοσταλγική, αλλά παραμένει μοντέρνα, που κολυμπά στον αφρό της επιφάνειας, αλλά κοιτάζει σε βάθος την άβυσσο.

[Μαρία Δριμή · Rating 3 out of 5]

Το διάβασα μέχρι τέλους χωρίς ενθουσιασμό. Ωραία γλώσσα και περιγραφές, αλλά μάλλον ανούσια πλοκή και υπερβολικά τα πραγματολογικά στοιχεία, σαν ρεπλίκα του Προυστ εν πλω. Προς το τέλος γίνεται πιο ενδιαφέρον.

[Georgina Koutrouditsou · Rating 5 out of 5]

Τελευταίο βιβλίο του 2023!Μαγικό!

[Sophie · Rating 2 out of 5]

A poor remake of The Magic Mountain on an ocean liner during his maiden journey between Marseille and Yokohama, whilst the world is sinking towards horror and destruction.
A mountain of cliches, pretentious cultural references, jingoistic and misogynistic reflexions by the pompous narrator and his self important 1st class fellow passengers .
Assouline’s writing has lost his magic .

[Michael Kotsarinis]

Ένα βιβλίο που μέσα από τον συμβολικό παραλληλισμό του, μας μεταφέρει το κλίμα και τις απόψεις της κοινωνίας της Ευρώπης για την πολιτική κατάσταση στη Γερμανία παραμονές ανόδου του Χίτλερ στην εξουσία.
Το θέμα συμβολικό και δυστυχώς επίκαιρο και πάλι με κεντρικό ζήτημα την αναγνώριση και αποδοχή ιδεολογιών και θέσεων επικίνδυνων όχι μόνο για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά τελικά για όλη την ανθρωπότητα.

Δείτε περισσότερα Ex Libris.

[Antonio Papadourakis · Rating 3 out of 5]

Ο Ζακ Μποέρ, έμπορος σπάνιων βιβλίων, ταξιδεύει στο παρθενικό και τελευταίο ταξίδι του υπερωκεάνιου 'Ζωρζ Φιλιππάρ' από την Μασσαλία προς την Σαγκάη. Το ταξίδι ξεκινάει στις 26.2.1932 και καταλήγει 3 μήνες αργότερα.
Κατά την διάρκεια του ταξιδιού συνδιαλλέγεται με διάφορα άτομα και καταγράφει τις σκέψεις του για το μέλλον της Ευρώπης, προβληματιζόμενος για την άνοδο των Ναζί, αλλά και τις σκέψεις του για τη ζωή γενικότερα.
"Όσο κι αν λατρεύουμε τη φυγή - τη μέθη της αναχώρησης, τη συγκίνηση της άφιξης -, πρέπει παρόλα αυτά και να επιστρέφουμε."
"Ένας λόγος χωρίς σιωπές είναι καθαρός θόρυβος, δεν ακούμε την πηγή του. Προσπαθήστε να κάνετε τον λόγο σας να ακουστεί δίνοντας φωνή στις σιωπή σας."
"Κάθε πλοίο αραγμένο σε λιμάνι είναι μία πρόσκληση σε ταξίδι."
"Οι ποιητές έχουν το προνόμιο να μη χρειάζεται να φύγουν για να ταξιδέψουν. Φεύγω σημαίνει αποκόπτομαι έστω για λίγο."
'Αρκούσε να ξύσεις λίγο την επιφάνεια για να διαπιστώσεις ότι η φλογερή του αυτοπεποίθηση έκρυβε μια εντυπωσιακή ανωριμότητα."
"Η μοναξιά μου δεν με βάρυνε ποτέ, αφού ήταν κατ' επιλογήν και όχι επιβεβλημένη. Το να νιώθεις μόνος, ακόμα και εγκαταλελειμμένος, είναι μία μορφή ευτυχίας, γιατί έχεις την ψευδαίσθηση ότι είσαι κοντά στην άκρη καρδιά της ζωής."
"Για να είναι κάποιος ανεκτικός, πρέπει να έχει ορίσει πρώτα την ανεπίτρεπτο, και οι διαχωριστικές γραμμές να είναι ευδιάκριτες."
"Κάποιες φορές το βάρος των νεκρών πάνω σ' εμάς τους δύσμοιρους ζωντανούς, είναι τόσο μεγάλο που θα θέλαμε να αρνηθούμε την παρακαταθήκη τους, παρά την ευγνωμοσύνη που μπορεί να νιώθουμε απέναντί τους για την ευγένεια αυτής της χωρίς διαθήκη κληρονομιάς."
"Θα μπορούσε να γίνει δηκτικός χωρίς να φανεί άξεστος, αλλά πού, δεν ήταν τέτοια πάστα. Η παιδεία κάποιου κρίνεται όμως και από αυτό: απ' την ευχέρεια με την οποία ταπεινώνει δημόσια ένα υπάλληλο, ο οποίος εξ ορισμού δεν του φταίει σε τίποτα."
"Η εργασία της μνήμης είναι τέτοια που, αναβιώνοντας διαρκώς έγχρονα συμβάντα -πρόσκαιρα μεν, αλλά που βιώνονται ως ξεχωριστά-, καταλήγει να τα φθείρει, οπότε, αυτά εντάσσονται σε μία προσωπική μυθολογία."
"Έστω και αν δεν πρέπει να το παρακάνουμε, υπάρχει πάντα η επιλογή της αυτοκτονίας, και ευτυχώς, μας ενισχύει την ψευδαίσθηση της ελεύθερης βούλησης. Χωρίς τη χίμαιρα ότι ο καθένας μπορεί να κάνει ό,τι θέλει με τη ζωή του, θα βυθιζόμασταν στην τρέλα."
"Πώς όμως θα μπορούσε μία νέα γυναίκα να καταλάβει τα βάσανα ενός άντρα που, με τα χρόνια συνειδητοποιεί ότι το θέμα δεν είναι τι έχεις αλλά σε τι έχεις πάψει να ελπίζεις."
"-Πώς εξηγείς όμως την αγάπη σου γι' αυτή τη γυναίκα;
-Όταν προσπαθείς να την εξηγήσεις, την καταστρέφεις. Αν βρίσκεις εξήγηση, σημαίνει ότι δεν είναι αγάπη, είναι κάτι άλλο."
"Ίσως έχω φτάσει σε αυτό το μεσοστράτι τη ζωής όπου νιώθεις ότι αρχίζεις να μπαίνεις σε κόντρα ρόλο: αφού έχεις ζήσει ότι ήταν να ζήσεις, γίνεσαι πια παρατηρητής. Το μόνο που επιδιώκω πλέον είναι η σωστή λέξη: αλλά και η σωστή σιωπή εκεί όπου τα πάντα κοπάζουν."
"Το καλό με τη λογοτεχνία είναι ότι, τις περισσότερες φορές, παραμένει στη σφαίρα του άχρονου, με αποτέλεσμα τα περιοδικά που γράφουν μόνο για συγγραφείς και βιβλία να γερνούν πολύ πιο αργά σε σύγκριση με αυτά που ακολουθούν την επικαιρότητα."
"Ήταν από εκείνα τα άτομα που πιστεύουν ότι αυτό που σκέφτονται είναι και η αλήθεια. Πράγμα που θα ήταν ανώδυνο αν δεν είναι ανήκε στην ολέθρια κατηγορία των ανθρώπων που πιστεύουν ότι έχουν πάντα δίκιο."
"Δεν αρκεί να βλέπεις αυτό που έρχεται, πρέπει και να μπορείς να κάνεις κάτι για αυτό."
"Το ότι ο άνθρωπος είναι ικανός για τα πάντα δεν σημαίνει και ότι πρέπει να επιτρέπει στον εαυτό του τα πάντα. Αν υπάρχει ένα δίδαγμα που αξίζει να κρατήσουμε από την ιστορία είναι αυτό."
"Δεν γινόμαστε άνθρωποι παρά μόνο όταν αποδεχόμαστε την τρωτότητά μας."
"Κι όμως, κανείς δεν θα 'πρεπε να μπορεί να κάνει το οτιδήποτε χωρίς να είναι ικανός να το δικαιολογήσει στο δικαστήριο της συνείδησης του."
"Όταν μας αγαπούν δεν αμφιβάλουμε για τίποτα. Όταν αγαπάμε αμφιβάλουμε για τα πάντα."
"Είτε ποίημα είτε τραγούδι, όταν ξέρεις ένα κείμενο απέξω, σημαίνει ότι έχεις βρει μία θέση τόσο στο μυαλό όσο και στην καρδιά σου."
"Αν κάποιος μπορεί να παραβιάζει τη συνείδηση ενός ζωντανού, εφόσον αυτός είναι ακόμα σε θέση να υπερασπιστεί τον εαυτό του, είναι ασυγχώρητο να προσβάλει τη συνείδηση ενός νεκρού."
"Τι είναι αυτό που πεθαίνει μαζί μας όταν πεθαίνουμε; Να κάτι που τα παιδιά μας και ακόμα περισσότερο τα εγγόνια μας, δεν θα μπορούσαν ποτέ να καταλάβουν: ότι μπορεί να συγκινούμαστε στη σκέψη κάποιων αναμνήσεων που θα φύγουν μαζί μ��ς, στη θέα ενός δενδρόκηπου με κυδωνιές ή αμυγδαλιές..."

[Theofanis Kalevras · Rating 3 out of 5]

Άρτιο λογοτεχνικά , προβλέψιμο και χωρίς ιδιαίτερη ένταση στο κείμενο, από πλευράς ουσίας ..

[Milad LEJAMTEL · Rating 4 out of 5]

Bin finalement, j'ai plutôt bien aimé. On se prend au jeu de la croisière mondaine, on vit le désastre final comme si on y était. C'est un OUI

[Eleni · Rating 1 out of 5]

Επίδειξη εξυπνακισμού και αυταρέσκειας. Ο συγγραφέας κουράζει, πλατειάζει, η ιστορία είναι ανούσια, σκέτη ταλαιπωρία. Οι χαρακτήρες εντελώς ρηχοί, πάρα πολλά ονόματα. Bof bof που λένε και οι Γάλλοι
Προσπεράστε αφοβα.

[Chris Plass · Rating 4 out of 5]

Ιστορικό μυθιστόρημα με φόντο το γαλλικό υπερωκεάνειο George Philippar, το οποίο βυθίστηκε στην επιστροφή από το παρθενικό του ταξίδι στην Κίνα, το Μάιο του 1932, λίγο πριν την αναρρίχηση του Χίτλερ στην Καγκελαρία που θα σημάνει και το ναυάγιο της Ευρώπης. Το βιβλίο είναι μια σαφής αναφορά στο Μαγικό Βουνό του Μαν, μόνο αυτή τη φορά, η υπόθεση, οι αντιπαλότητες, οι έρωτες, οι ιδεολογικοί διαξιφισμοί λαμβάνουν μέρος στο περίκλειστο χώρο της πολυτελούς Α' θέσης ενός υπερωκεάνειου. Εχει γίνει πολύ καλή δουλειά στη μετάφραση, ο λόγος είναι στρωτός, πλούσιος, λογοτεχνικός και υπάρχουν πρακτικές σημειώσεις της μεταφράστριας. Θα το εκτιμήσουν περισσότερο όσοι γνωρίζουν την ιστορία της ευρωπαϊκής δεκαετίας του 30 αλλά και οι βιβλιοόφιλοι, καθώς γίνονται πλήθος αναφορές σε βιβλία, ήρωες και συγγραφείς, μιας και ο πρωταγωνιστής είναι ένας βιβλιόφιλος παλαιοβιβλιοπώλης. θεωρώ πως ο συγγραφέας είχε χώρο να αναπτύξει ακόμα περισσότερο τις πολιτικές και ιδεολογικές διαμάχες και τα πολιτικά αδιέξοδα της εποχής όσο και το ερωτικό κομμάτι, που κατά τη γνώμη μου έχουν μείνει κάπως ανολοκλήρωτα. Δεν υπάρχει κάποια πλοκή, αλλά είναι μια θαυμάσια περιγραφή διαφόρων προσωπικότητων των επιβατών της Α' θέσης και των σύννεφων που μαζεύονταν πάνω από την Ευρώπη λίγο πριν η Γερμανία και κατά συνέπεια η Ευρώπη βρεθεί στο πάτο.

[Agnes Fontana · Rating 4 out of 5]

Jacques-Marie Bauer, libraire poursuivant une mystérieuse mission qui va s'éclairer peu à peu, embarque en 1932 sur un paquebot reliant la France au Japon et dont une partie de l'équipage semble inquiétée par d'étranges problèmes de sécurité. Il y a là des Français, des Allemands, des Russes, un Italien, une jeune fille, un petit garçon, un fameux auteur, des riches et des troisièmes classes, on se mélange peu. On s'observe, on suppute, on flirte, les discussions politiques vont bon train, la montée du nazisme en Allemagne suscite des affrontements passionnés. Le paquebot est une métaphore de la vie, où nous cheminons côte à côte en nous jouant mutuellement la comédie, mais surtout de l'Europe des années trente qui file vers la catastrophe sans vouloir s'en rendre compte et en voulant croire jusqu'au bout au jeu et à la fête. Stefan Zweig et son Monde d'Hier, Thomas Mann et sa Montagne Magique hantent explicitement le pont-promenade. C'est délicieusement lent, avec des saynettes extérieures, et la vie intérieure, aussi, de notre libraire à la fois homme du monde et un peu misanthrope. On chemine avec plaisir sur ce paquebot, en savourant les habituelles trouvailles d'écriture de Pierre Assouline. Je tiens ce Paquebot pour son meilleur roman depuis l'indépassable Lutetia.

[Δημήτρης Κώτσος · Rating 4 out of 5]

Το Φεβρουάριο του 1932 στο λιμάνι της Μασσαλίας το υπερωκεάνιο Ζορζ Φιλιππάρ θα εκτελέσει το πρώτο του δρομολόγιο. Ανάμεσα στους επιβάτες ήταν ο Ζακ- Μαρί Μποέρ ένας βιβλιοπώλης που λάτρευε να συλλέγει σπάνια και συλλεκτικά βιβλία. Ήταν ένας ήρεμος άνθρωπος που του άρεσε η επικοινωνία με τους ανθρώπους. Στο ταξίδι ήρθε σε επαφή με πολλές προσωπικότητες αλλά αυτή που ξεχώρισε ήταν του δημοσιογράφου Αλμπέρ Λοντρ.

Όσον αφορά το ιστορικό κομμάτι ήμασταν την περίοδο πριν ανέλθει στην εξουσία ο Χίτλερ. Στην Ευρώπη υπήρχε μία γενικευμένη αμηχανία και φόβος για τις πρακτικές που ήθελε να ακολουθήσει. Η ένταση αυτή ήταν διάχυτη και μεταξύ των μελών του πληρώματος του πλοίου.

O Pierre Assouline μας χαρίζει ένα μυθιστόρημα χαρακτήρων. Οι ζωντανοί διάλογοι και ο τρόπος που παρουσιάζει την πορεία του ταξιδιού μέχρι το μοιραίο ναυάγιο κάνει τους αναγνώστες να ταξιδέψουν πίσω στο χρόνο και να νιώσουν τον προβληματισμό που επικρατούσε στον κόσμο σε πολιτικό και ιστορικό πλαίσιο.

Όσοι αγαπούν τα βιβλία που αναλύουν την ψυχολογική και κοινωνική πλευρά των χαρακτήρων θα το λατρέψουν γιατί κάθε πρόσωπο είναι μία διαφορετική πινελιά στο κάδρο της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης.

Αναζητήστε το και καλή ανάγνωση.

[George Makridakis · Rating 1 out of 5]

Συχνά δυσκολεύομαι να κρίνω βιβλία που έχουν γραφτεί σε διαφορετικές εποχές, μιας και το κριτήριο είναι εντελώς διαφορετικό. Όταν δε είναι και μεταφρασμένα, η κρίση είναι ακόμα δυσκολότερη μιας και προστίθεται ακόμα ένα layer, αυτό της μετάφρασης.

Παρόλα αυτά, το Υπερωκεάνιο μου φάνηκε εκτός από βαρετό, και καθόλου αξιόλογο βιβλίο.
Είναι η αφήγηση μιας κρουαζιέρας και διαφόρων επεισοδίων πάνω στο υπερωκεάνιο πλοίο.

Αυτό που φαίνεται να ήταν ο στόχος του Assouline πάντως είναι name dropping περί τέχνης, και ειδικά σε ό,τι έχει να κάνει με βιβλία περασμένων αιώνων.
Οι υποπλοκές (π.χ. το love story του ήρωα, ή το κυνήγι ενός συγκεκριμένου βιβλίου που ψάχνει) εμφανίζονται ξαφνικά, χωρίς καμία προηγούμενη κλιμάκωση. Πολλοί ήρωες αναφέρονται χωρίς βάθος, και άλλοι ξεχνιούνται για 90 σελίδες πριν εμφανιστούν ξανά. Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση μπερδεύει, καθώς ο αφηγητής σε πολλά σημεία αναφέρει πληροφορίες που έχει αποκτήσει αργότερα.

Ένα βιβλίο που σίγουρα δεν θα πρότεινα εύκολα - to put it kindly.

[Spiros Γλύκας · Rating 3 out of 5]

To νεότευκτο 'Ζωρζ Φιλιππάρ' σαλπάρει για το παρθενικό του ταξίδι απ' τη Μασσαλία με προορισμό τη Γιοκοχάμα. Πάνω σ' αυτό ταξιδεύει ο Ζακ-Μαρί Μποέρ, βιβλιοπώλης ο οποίος αγοράζει και πουλάει παλιά βιβλία και μας αφηγείται ό,τι συμβαίνει στο πλοίο. Το μυθιστόρημα του Ασουλίν βασίζεται σε μια αληθινή ιστορία ενώ εμπεριέχει πρόσωπα υπαρκτά τα οποία ο συγγραφέας ενσωματώνει στο δικό του δημιούργημα λες και τα γνώριζε από πρώτο χέρι. Πέρα όμως από την κρουαζιέρα και την περιγραφή προσώπων και καταστάσεων, στοιχεία τα οποία συντελούν σ' ένα ευκολοδιάβαστο βιβλίο, ξεχωρίζει το φλέγον ζήτημα της εποχής (1932) στην Ευρώπη, την άνοδο του εθνικισμού και τη θέση που καλούνται να πάρουν οι επιβάτες διαφόρων εθνικοτήτων οι οποίοι ... Περισσότερα εδώ: https://spirosglykas.blogspot.com/202...

[Ραδάμανθυς Φωτόπουλος · Rating 3 out of 5]

Πρώτο βιβλίο του Ασουλίν που διαβάζω, τον βρήκα αρκετά agreeable και χαλαρωτικό. Είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται ιδανικά σε συνθήκη κρουαζίερας ή εν πλω, στην ιδιαίτερη κατάσταση χρόνου που προκαλούν αυτοί οι αναγκαστικοί εγκλεισμοί και η εγγύτητα με τους υπόλοιπους ταξιδιώτες. Βέβαια στον αιώνα μας αυτός ο τρόπος ταξιδιού ή μεταφοράς έχει πρακτικά εκλείψει.
Ο ήρωας λειτουργεί ως ο αρχετυπικός ανθρωποπαρατηρητής και η τάση του να παρατηρεί παραλληλίζεται με την προπολεμική κατάσταση δέους όσο κυριαρχούσε η ναζιστική χυδαιότητα. Ιδιαιτέρως ευχάριστο βιβλίο ειδικά δε μιας και είχα την ευκαιρία να το διαβάσω σε παρόμοια ταξιδιωτική συνθήκη.

[Niki · Rating 3 out of 5]

interesting historical story - a bit too long unfortunately, and the relationships among the people made me think of Ship of Fools by Katherine Anne Porter (also a movie by stanley kramer)

[Jason · Rating 3 out of 5]

Πολύ ωραίο μυθιστόρημα βασισμένο σε πραγματικές εμπειρίες. Αν σου αρέσει η λογοτεχνεία θα το απολαύσεις ιδιαίτερα αφού έχει πάμπολες αναφορές σε κλασσικούς.

[Stauros Kallinikas · Rating 5 out of 5]

9

[Leontine Moi même · Rating 3 out of 5]

Difficile d'accrocher et de suivre le fil de cette traversée en paquebot.

[Eugenio Yunis · Rating 4 out of 5]

Muy buena literatura con rico lenguaje. Retrata la época de hace un siglo con maestría sobre la base de un hecho real y algunos personajes históricos.

[Coline · Rating 3 out of 5]

Mouais, j'aurais préféré que l'aspect historique soit plus présent.

[Geo Ski · Rating 2 out of 5]

Κουραστικό, θα έλεγα ανούσιο. Μόνο οι τελευταίες σελίδες ήταν ένα συγκινητικό κλείσιμο.

[Alexis Passas · Rating 4 out of 5]

Πετυχημένη περιγραφή της ζωής το 1932