Architektki

by Agata Twardoch

Czy kobiety zaprojektują lepsze miasta
Ta książka powstała ze złości – pisze autorka we wstępie, złości na to, że kobietom jest w tym zawodzie trudniej, są mniej doceniane i rzadziej nagradzane. I to nie dlatego, że są niewystarczająco dobre. Ale też z potrzeby pokazania kobiecych wzorców branży architektonicznej i tego, że jest wiele architektek, urbanistek i związanych z kreowaniem środowiska architektonicznego ekspertek, zasługujących na to, by świat zobaczył ich osiągnięcia. Z ambicją sfeminizowania dyskursu architektonicznego i otwarcia go dla kobiet.

Genres: Nonfiction, Audiobook, Architecture, Design

320 pages, Paperback

First published May 18, 2022

Reviews

[Katika · Rating 4 out of 5]

Czy potrzebujemy takich książek w dzisiejszych czasach? Rozgraniczania twórców ze względu na płeć? Tak, jeśli profesor recenzujący pracę habilitacyjną w dopisku na marginesie pracy odwołuje się do płci autorki, a nie do merytoryki ("a jako kobieta wie, że balkon trzeba posprzątać"...). Tak, jeśli obawiamy się, że użycie feminatywnej formy zawodu odbiera mu prestiż.

Ale to nie jest książka o dyskryminacji.To książka o pasji, kompetencjach, pomysłach i wielu obliczach architektury. Architektura w wydaniu rozmówczyń w tej książce jest przemyślana, poparta badaniami i analizami, nowoczesna, uwzględniająca potrzeby różnych (często marginalizowanych) grup, ambitna i na światowym poziomie.

"Architektki" to bardzo ciekawe rozmowy o postrzeganiu przestrzeni, budynków i kształtowaniu otaczającej nas rzeczywistości. Jest tu dużo interesujących wątków o zmianach w architekturze i urbanistyce, przeróżnych polach eksploatacji wiedzy architektonicznej i ciekawych kierunkach kariery.

Architektura interesuje mnie jako użytkownika i cieszę się, że zajmują się nią tak pełne pomysłów, ambitne i inteligentne osoby.
(audiobook)

[Joanna · Rating 4 out of 5]

Jakie to jest wielce pozytywne zaskoczenie! Kompletnie się nie spodziewałam, że to będzie tak wartościowa i otwierająca oczy książka - błędnie z góry założyłam, że to kolejna wtórna pozycja powstała na fali wielkiego trendu na wywiady/wyznania pracowników zawodu a,b,c, d, e itd. A nie! “Architektki” to bardzo cenne świadectwo i spojrzenie na pozycję kobiet w zmaskulinizowanych, pełnych skostniałych przekonań i uprzedzeń płciowych profesji i społeczności. Naprawdę wartościowa i obfitująca w ciekawą i uwrażliwiającą i uświadamiającą treść lektura! Bohaterki rozmów autorki - architektki Agaty Twardoch - jej koleżanki po fachu oraz socjolożki, urbanistki, planerki - celnie punktują i wytykają absurdy licznych, w znacznej mierze wynikających z uznanej za normę w naszym świecie dominacji patriarchatu, architektonicznych i urbanistycznych problemów i niedogodności z jakimi na co dzień muszą zmagać się kobiety. Niemal równie interesujące są poruszane w rozmowach tematy edukacji architektonicznej jak i samej kariery architektki czy urbanistki - reguł pracy, przebiegu wykonywania zleceń - od projektu do oddania do użytku, współpracy z wielkimi, znanymi w świecie prestiżowymi osobistościami i biurami. “Architektki” momentami czyta się jak encyklopedię architektury - ogrom w tej książce nazwisk i konkretnych budowli - zarówno światowych jak i naszych polskich. Nie wiem czy przeglądanie zdjęć, projektów wspomnianych w “Architektach” obiektów - budynków, osiedli, dzieł sztuki itd. i szukanie dodatkowych informacji o przytaczanych sławach branży nie zajęło mi więcej czasu niż lektura samej książki. Oj, potrafią rozbudzić zainteresowanie, a wręcz i prawdziwą fascynację zagadnieniem, rozmówczynie Twardoch!
Książka znakomita? Blisko, blisko, ale nie do końca. Bez skromnych zastrzeżeń z mojej strony się nie obyło. Bardzo rzadko, ale się zdarza, że za mocno zamienia się ta publikacja w „rozmowę dwóch architektek” tj. wchodzi specjalistyczne, fachowe słownictwo, mówienie o swojej pracy w taki sposób jakby się miało pewność, że czytelnicy doskonale wiedzą na czym dokładnie polega i jak wygląda i przebiega praca nad zleceniami, projektami. Brakuje mi wstępu wprowadzającego w reguły, “codzienność” zawodów architektoniczno-urbanistycznych oraz i przypisów nawet skromnie wyjaśniających branżowe terminy. Niemal wszystkie bohaterki książki wspominają o potrzebie burzenia barier, kładzenia nacisku na inkluzywność, a jednocześnie książka sama takim, a nie innym słownictwem w pewien sposób sporą grupę odbiorców wyklucza. Trudno mi też zrozumieć decyzję wydawcy o pozbawieniu tej książki fotografii. Czytając te liczne fascynujące, wyjątkowo barwne i obrazowe opisy dzieł architektonicznych oczy aż błagają o zdjęcia!
Bardzo żałuję, że ta książka zaginęła w zalewie pisanych na szybko, byle jak, wyłącznie dla osiągnięcia zysku i popularności autora publikacji o zawodach. “Architektki” to dużo dużo więcej niż kolejny clickbaitowy reportaż o pracy a, b, c. Mnóstwo w rozmowach Twardoch mądrości, diagnoz i bardzo celnych i cennych spostrzeżeń - w tym m.in. na temat twardo w naszym społeczeństwie i kraju podtrzymywanych, a zupełnie nieadekwatnych przekonań, norm, regulacji, przyzwyczajeń. Bardzo uświadamiająca lektura - warta przeczytania przez czytelników niezależnie od płci. Feministyczna, ale nie wyłącznie, bo zwracająca uwagę i uwzględniająca i wykluczone ze względu na inne czynniki grupy społeczeństwa.
Na koniec dodam, że dla mnie osobiście najciekawsze i najcenniejsze w “Architektkach” były fragmenty o skutecznych sposobach integracji społeczności, o projektowaniu miast i budynków inkluzywnych, przystosowanych dla wszystkich grup użytkowników tj. miasta i budynki „bez barier”. I ogromny szacunek dla autorki i (niestety nie wszystkich) rozmówczyń za używanie feminatywów i zwracanie uwagi na potrzebę powrotu do ich naturalnego, stałego włączenia do mowy i pisania, a nie traktowania jako fanaberii - bo to przecież język kształtuje rzeczywistość.

instagram | facebook

[dekadencior · Rating 2 out of 5]

Książka napisana z perspektywy kobiet ekonomicznie uprzywilejowanych, które grają w niej rolę bohaterek, poniekąd słusznie, ale chyba bez większej refleksji. Mało perspektywy klasowej, a przecież w odniesieniu do urbanistyki i architektury jest to wręcz nie do pominięcia, szczególnie jeśli mówimy o aspektach etycznych zawodu architektki. Wywiady momentami przypominają bardziej laurki, niżeli pokazanie jak feministyczna teoria miasta, czy raczej ogólnie doświadczenie kobiet z branży, może pozytywnie wpłynąć na przestrzeń i budynki w tejże przestrzeni. Bardzo poruszył mnie moment, gdy jedna z bohaterek tej książki mogła pracować komfortowo z biura z pomocą opiekunki. Pomyślałam sobie wtedy, że to strasznie niesprawiedliwe, jak jedna kobieta może wyzyskiwać drugą (opiekunki są zazwyczaj zatrudniane na czarno lub umowach cywilnoprawnych, często ze stawką poniżej minimalnej, bez składki NFZ), aby mogła w komfortowych warunkach kontynuować swoją karierę. Widzę w tym nie emancypację, a granie według zasad patriarchalnego systemu socjoekonomicznego. Myślę sobie, że moja opinia jest skrajnie subiektywna, ponieważ temat szeroko pojętego mieszkalnictwa jest mi emocjonalnie, i poniekąd naukowo, bardzo bliski. Warto więc traktować ją jako bardzo indywidualne spojrzenie na treść, a nie stricte konstruktywną krytykę.

[Kamila · Rating 3 out of 5]

#sztucznymaraton z Edytą Literatunek
Zabrakło mi tutaj odpowiedzi na tytułowe pytanie - jakoś za mało architektury było w tej opowieści, przynajmniej względem moich oczekiwań
I mam wrażenie że sprawą życia i śmierci były feminatywy i to co kto o nich myśli
Może być, ale bez szału

[Karo]

Nie zostawiam oceny, bo czuję, że to nie do końca była książka dla mnie - laika, który o architekturze nie ma prawie żadnego pojęcia. Najwięcej z niej wyciągną osoby siedzące w temacie, bo pewne rozdziały niemal w całości poświęcone są teorii, ważnym w branży nazwiskom czy stricte prowadzeniu firmy związanej z architekturą/urbanistyką. Było też trochę treści dotyczących planowania w dzisiejszych czasach, problemów deweloperki i fajnych rozwiązań i to są tematy, które mnie najbardziej zainteresowały.

No i życzę wszystkim paniom, które nie czują, że feminatywy są potrzebne, żeby zmieniły zdanie. Architektka to takie ładne słowo.

[Weronika · Rating 4 out of 5]

3.5

[ola ✶ cosmicreads · Rating 4 out of 5]

4.5
świetne rozmowy o projektowaniu przestrzeni, fascynujące dla mnie, jako studentki gospodarki przestrzennej z ogromną, urbanistyczną zajawką. naprawdę ciekawe wątki, o których (nie)stety miałam okazję słyszeć. to historie o ogromnej pasji, wykonywanej z serca niezależnie od opinii otoczenia.
odejmuję 0.5 za formę, bo troszeczkę wymęczyła - myślę, że przedstawienie postaci poza wywiadem, streszczenie tego, co mówią o sobie bohaterki (w kontekście np. studiów czy miejsca pracy - taki skrót byłby łatwiejszy do zapamiętania).

[Andrzej Nowakowski · Rating 5 out of 5]

Książka pokazująca różnorodność Polskiego świata architektonicznego i jego przemiany, a przede wszystkim dająca nadzieję na przyszłość. Nadzieję niosąca za sobą szansę tworzenia czegoś co będzie miało większe znaczenie i impakt niż estetyczna elewacja. Przy okazji pokazuje różnorodne drogi obrane przez Architektki i czasem nawet odmienne wrażliwości bohaterek.

Agata Twardoch dzięki przeprowadzonym rozmowom poszerza definicje zawodu architektki/kta i pozwala zajrzeć od kuchni w pracę w tym zawodzie.

[Daga · Rating 3 out of 5]

Nie sięgnęłabym po książkę ponownie . Głównie pytanie “czy kobiety zaprojektują lepszą miasta?” jakby zginęło.

Postanowiłam przeczytać ze względu na bycie częścią tego tematu, bycie urbanistą a nie urbanistKĄ według moich doświadczeń. Natomiast książka to zbiór rozmów z osobami rozpoznawalnymi w branży, osobami z którymi jako inżynier architekt / urbanista na pewno mieliśmy zajęcia, ale czy to przegląd najlepszych polskich architektek czy lektura na temat pracy w branży w przez mężczyzn? Niestety chyba to pierwsze…

[Marcelina · Rating 5 out of 5]

Bardzo inspirująca książka, obowiązkowa lektura dla studentek i studentów architektury.

[Agnieszka Kalus · Rating 3 out of 5]

Książka to zapis rozmów w architektkami z różnych pokoleń. Panie opowiadają o pomyśle na siebie i swoją sztukę, o ograniczeniach i kompromisach, na jakie muszą się godzić, o współpracy z inwestorami, o szukaniu swojej drogi w tym zmaskulinizowanym zawodzie. Ciekawe spojrzenie na urbanistykę oraz nowoczesne wyzwania. Można przeczytać, bo to książka poszerzająca horyzonty i pozwalająca inaczej spojrzeć na otoczenie.

[majuska · Rating 4 out of 5]

4,5 mega ciekawa, polecanko

[Zuzanna Krzyśka · Rating 5 out of 5]

Jedna z najważniejszych książek mojego życia!

[Michał Murawski · Rating 4 out of 5]

Świetny zbiór wywiadów z architektkami, urbanistkami, artystkami, profesorkami, twórczyniami. Pierwotnie część z nich powstała jako seria artykułów dla miesięcznika Architektura Murator. I pewnie gdybym je czytał wła��nie tam, mogłyby mnie zainteresować. Tylko nie miałyby aż takiej siły oddziaływania. Przez to, że autorka zebrała je w jednym miejscu, uszeregowała i zestawiła nieoczywiste perspektywy, całość nabiera zupełnie innego kształtu. Pozwala spojrzeć na otaczającą nas przestrzeń w zupełnie inny sposób. Różnorodność gościń to zdecydowanie największy atut tej pozycji.

[Kalina K.]

Nie jestem pewna dla kogo jest ta książka. Od początku wydawało mi się, że do studentek architektury czy młodych adeptek tego zawodu (co do pewnego stopnia potwierdza jeden z wywiadów, gdzie padają słowa o tym, że autorka napisała to między innymi właśnie dla nich).

W książce jest dużo nazwisk, konkursów, budynków, rozwiązań, co dla laiczki może być męczące. Myślę, że zgubiły mnie moje oczekiwania, tj. książki feministycznej o architektach/ rozwiązaniach w miastach rodem z Niewidzialnych Kobiet czy książki Matka Polka sika w krzakach.

Duży plus za wielogłos.

[Piotrek · Rating 5 out of 5]

Potrzeba więcej takich książek. O kobietach które dzięki swojej pasji realnie wpływają na świat dookoła, od których można uczyć się samozaparcia i dążenia do celu. O chęci zmiany świata przez zmiany architektoniczne jak i zmiany społeczne. Dobrym zabiegiem był wybór kobiet do wywiadów, bo pokazuje przekrój różnych poglądów zróżnicowanych przez np wiek. Polecam wszystkim.

[ktulacz · Rating 4 out of 5]

Ciekawa pozycja, dużo interesujących wątków z różnych okresów, o tym jak rozwijała się architektura i praca w niej. Sama nie jestem zwolenniczką feminatywów, więc nie przykuwalam do tej kwestii zbyt dużej uwagi, ale same wywiady były wręcz inspirujące.

[macshek · Rating 4 out of 5]

Ja sie bardzo zle nastawilam bo myslalam ze to bedzie taki typowy feministyczny paszkwil a sie okazalo ze bardzo ciekawe te wywiady, z bardzo roznymi osobami, kazda o troche odmiennym podejsciu do tego co robi, kazda wyjatkowa. Wlasciwie to polecam chociaz sama sie temu troche dziwie

[Haniax · Rating 3 out of 5]

2,75/5 - chyba nie podpasowała mi forma wywiadów, bo o ile bardzo mnie interesuje jak zmieniała się historia architektek w Polsce, tak jakieś ulubione projekty tych pań już zupełnie nie, zależało mi bardziej na ogólnej historii, a nie na ich prywacie.

[Jarosław · Rating 5 out of 5]

Nie wszystkie rozmowy dawały ten sam poziom satysfakcji, ale było kilka (lub też "momenty" w niektórych), które dawały satysfakcję ze spędzanego nad książką czasu. Dlatego może trochę awansem, ale jednak 5/5 (choć bardziej 4,5 / 5, ale że połówek nie ma...).

[Paulina]

DNF @42%

[Maryś · Rating 4 out of 5]

4.5⭐️

[Natalia Tarnawska · Rating 4 out of 5]

Niektóre z historii były do siebie na tyle podobne że w mojej glowie zlały się z jedną, po za tym bardzo fajna książka

[Gabi · Rating 4 out of 5]

4.5

[aniasr4nia · Rating 2 out of 5]

2.5, dla osoby bez jakiekolwiek wiedzy architektonicznej była to ciężka lektura, mało rozumiałam i często się gubiłam

[Beata · Rating 4 out of 5]

O kobiecej pozycji, trudnościach, sukcesach w architekturze i urbanistyce, studiach, feminizmie. Można przeczytać o ciekawych projektach w Polsce i na świecie, szkoda tylko, że nie ma zdjęć, polepszyłoby to komfort czytania i zobrazowania owych budynków, osiedli. Bardzo dobrze książkę się czytało, odpowiednia nawet dla laików.

[£ucja · Rating 2 out of 5]

Treść chyba nie do końca odpowiada na pytanie z okładki. Część rozmów bardzo ciekawa, ale mam wrażenie, że wiele odpowiedzi na pytania była ogromnie zachowawcza.