Aprilsolskinskulde

by Elísabet Jökulsdóttir, Nanna Kalkar (Translator)

Védís, en ung, enlig mor, mister pludseligt sin far, og Aprilsolskinskulde følger hende gennem sorgen; den beskriver kærligheden, der kommer næsten lige så uventet som tabet af faren, og den begyndende rejse ind i et mentalt forvrænget univers – alt sammen i ét evighedsøjeblik. Elísabet Jökulsdóttir giver Reykjavik og byens indbyggere et særligt skær gennem sin originale og særprægede stil, som i Aprilsolskinskulde er glasklar og dyb, præget af lyrisk frihed og bevægelighed. Hun forstår at give husene liv og ånde, som var de et levende landskab; selv mellemrummene imellem dem får liv.

Hvad sker der mellem mennesker, når ordene svigter? Mister deres betydning? Når forbindelsen til sproget brister, hvad gør man så? ”... for verden ville ikke eksistere, hvis det ikke var for ordenes betydning, den ville smuldre, og så kan mennesket ikke leve i den” står der i bogen.

Genres: Fiction, Audiobook

166 pages, Paperback

First published October 6, 2020

Reviews

[Talkincloud · Rating 4 out of 5]

To powieść, która we mnie urosła. W 2020 roku otrzymała Islandzką Nagrodę Literacką i po przeczytaniu jej dwa razy jestem w stanie sobie wyobrazić dlaczego. Takie książki należy doceniać.

Mamy lata 80., młodą kobietę, która zmaga się z żałobą po utracie ojca. Czy był dla niej dobry? Kochany? Wyjątkowy? A może to przez niego i zawirowania w domu rodzinnym Védis mierzy się teraz z chorobą dwubiegunową afektywną.

Narratorka bardzo barwnie opisuje swoje doświadczenia. Wsiąka w nie głęboko. Zwłaszcza w swoją relację z Kjartanem, który staje się miłością jej życia. Ich uczucie płonie. Jest nasycone. A ich prawdziwe pragnienia bliskości są nie do zaspokojenia. Zespalają się ze sobą, a potem od siebie odczepiają, nie do końca mogąc przetrwać bez podniecania jarzącego się uczucia. Niesamowicie się to obserwowało, acz z dużym poczuciem żalu i dyskomfortu.

Autorka pięknie przedstawia Islandzkie realia. Zdobywa się do ukazania „prostego życia”, które tylko na pozór wydaje się banalne. Poruszające są tu fragmenty, których nie omieszkałem zaznaczyć. I mam ochotę do nich wracać.

Połknąć tę książkę można na raz. I potem raz jeszcze. Dla osób lubujących się w literaturze skandynawskiej będzie w sam raz. Ja zostawiam z oceną 4/5 🌟 Więcej opowiem na YouTubie.

[Guðrún Úlfarsdóttir]

Mér fannst hún æði. Ég tók hana á Bókasafni Kópavogs og skilaði á réttum tíma! Ég stoppaði oft við litla mola og dáðist að þeim - virkilega ljóðrænn texti. Uppáhalds parturinn minn var þegar hún og vinir hennar fóru út á Nes og hún sagði eitthvað á þá leið að allir endi á að horfa á hafið. Þegar ég las það var ég einmitt nýkomin úr túr niður að Knarrarósvita þar sem ég sat lengi og horfði á hafið - endalaust brim við þessa strönd og hið besta sjónvarp.

Það eina sem pirraði mig var hvað það voru fá kaflaskil. En það var eflaust pointið - texti sem er beisaður á hugsun flæðir eins og hugsun. Sem var listilega vel gert. Því oft verð ég líka pirruð þegar ég get ekki tekið pásu frá eigin hugsunum. Síðasti parturinn var erfið lesning og fékk mig mögulega til að sjá mínar fyrrum sturlanir í nýju ljósi. En hvað um það, virkilega góð bók! ¯\_(ツ)_/¯

[Jeść treść · Rating 2 out of 5]

Uwielbiam kameralne, ciche powieści, w których nie dzieje się zbyt wiele, a jednocześnie dzieje się wszystko. Lubię poznawać moich bohaterów powoli i samodzielnie odkrywać, dlaczego są takimi, a nie innymi ludźmi. Pasjami zaczytuję się w oszczędnej skandynawskiej prozie i wprost przepadam, gdy w warstwie językowej powieści pulsuje się coś interesującego i charakterystycznego (czasami, gdy konsekwentnie nie dzieje się zupełnie nic i czuć, że to zabieg celowy, też jest bardzo ciekawie). Niestety, choć „Chłód kwietniowego słońca” Elísabet Jökulsdóttir (tłum. Jacek Godek) zapowiadał się na historię wprost dla mnie wymarzoną (spójrzcie tylko na to, co powyżej – większość z tych elementów jak najbardziej u Jökulsdóttir znajdziecie), to lekturę zakończyłam raczej bez satysfakcji.

„Chłód…" to islandzka powieść o młodej kobiecie, mierzącej się z żałobą po ojcu, dzieciństwem zabarwionym poczuciem alienacji i niedopasowania, oraz toksyczną pierwszą miłością. Konfrontacja z przeszłością i niepewną przyszłością oraz mieszanina nagromadzonych, od lat wypieranych i negowanych, uczuć ze zdwojoną siłą uderzają w postaci załamania nerwowego, kompletnie odrywającego bohaterkę od niej samej. To właśnie ta entropia i wielka samotność są głównymi tematami powieści. W tle majaczy Reykjavík lat 80-tych oraz piękna islandzka przyroda.

Niestety, „Chłód…” pozostawił mnie zdezorientowaną i nieco zawiedzioną. Z całych sił próbowałam odnaleźć w tej powieści coś dla siebie, coś co by mnie przyciągnęło i zakotwiczyło, ale z żalem muszę przyznać, że zupełnie się z tą książką minęłam. Nawet fragmenty, które uważam za obiektywnie najmocniejsze i najciekawsze (dotyczące stopniowego popadania w obłęd i zatracania w kryzysie psychicznym), po czasie jawiły mi się jako powtarzalne i nużące. Miałam wrażenie, że w „Chłodzie” nadmiar zderza się z niedomiarem – podczas kiedy wiele wątków i motywów pozostało drażniąco nierozwiniętych czy nawet zupełnie porzuconych, a główna bohaterka i jej motywacje, charakter czy historia nie do końca jasne i dookreślone, Jökulsdóttir konsekwentnie zapadała się w powtarzanie po wielokroć wygłoszonych wcześniej zdań, potęgując u mnie poczucie, że obcuję z czymś o charakterze dalece bardziej terapeutycznym niż prawdziwie literackim.

[Magni Örvar Guðmundsson · Rating 3 out of 5]

Hálfpartin gafst upp á þessari bók, barðist samt til enda minnir mig, bækur um geðveilu og allskonar slaufur eru ekki minn stíll til að lesa. Samt má stelpan eiga það að hún er vel gefin og kemur þessu frá sér held ég þó þetta sé ekki eins og áður sagði minn stíll til að lesa. Ég er ekki betur gefin en það að ég verð að hafa sæmilegan þráð til að lesa, en þetta er eins og ég nefni það svona út og suður bókmenntir.

[Mewa · Rating 2 out of 5]

„Należał więc do tych, którzy chcieli obudzić śpiących. Śpiący ludzie nie dokonują bohaterskich czynów. Ale śpiący ludzie być może śnią, a sny stanowią budulec rzeczywistości.“

[Kristín Hulda · Rating 4 out of 5]

4,5*
Frábær! Ljóðræn og öðruvísi, las hana hratt og fannst það passa vel því sagan er smá kaotísk og hugsanaflæði aðalpersónunnar mjög hratt. Hefði viljað aðeins meira sögusvið, hafði forskot því ég hef lesið tiltölulega mikið frá þessum árum en hefði þótt gott að fá meiri lýsingar á persónum og aðstæðum, auðvelt að missa þráðinn aðeins (sem passar samt líka við kaotíkina).

[Ingibjörg Steingrímsdóttir · Rating 4 out of 5]

Þessi bók greip mig heljartökum frá fyrstu blaðsíðu því hún innihélt þetta einstaka ljóðræna myndmál sem var þó að engu leyti klisjukennt.
Ég vildi lesa margar af þessum setningum aftur og aftur til þess að gleyma þeim bara ekki. Mér finnst ég ekki lenda í þessu oft en elska þegar það gerist.

[Daði Víðisson · Rating 4 out of 5]

Yndislestur

[Paulina Guziałek · Rating 3 out of 5]

Opisy traumy i obłędu głównej bohaterki- świetne, surowe, ale dzieje się w jej głowie tyle, że bywały momenty w których nie wiedziałam co się dzieje.

[Hofi Jonsdottir · Rating 4 out of 5]

“Lífið er samofið við tímann, tilfinningarnar, hugmyndirnar, líkamann, leikinn, og maður verður einhvern veginn að freista þess að komast inn á þessa skrítnu braut. Sameinast orkunni, lífsandanum sem streymir um heiminn. Lífið eyðileggur þann sem ekki lifir. Eins og tíminn eyðileggur hús sem ekki er búið í.”

Æðisgengin bók. Flottur stíll, textinn rennur og vellur áfram, nær manni algjörlega. Vel að Íslensku bókmenntaverðlaununum komin.

Ég vona að Elísabet skrifi framhald. Það er svo leiðinlegt að skilja við hana umkomulausa í viðjum sjúkdómsins. Maður vill fá að heyra meira. Hvernig vegnaði henni á spítalanum? Kom ástin hennar? Hvernig þróaðist samband hennar við móður sína o.fl. o.fl. Ég vona þ.a.l. að Elísabet sitji við áframhaldandi skriftir :)

[Valgerður María Þorsteinsdóttir · Rating 4 out of 5]

Ég fílaði þessa bók. Flott myndmál, myndlíkingar og framandgerving en þó laus við alla tilgerð. Mér fannst hún byrja mjög sterkt en varð aðeins veikari þegar á leið.

[Eva Sóley Sigurðardóttir · Rating 5 out of 5]

Einlæg og persónuleg saga. Gott flæði í textanum, sérstaklega í seinni hlutanum sem mér fannst mun betri. Hlustaði á bókina alla í einu og dottaði aldrei heldur fékk meiri áhuga á sögunni eftir því sem lengra var komið. Bók fyrir þá sem hafa áhuga á góðum og einlægum frásögnum af ekta fólki úr íslenskum veruleika.

[Ásta Þórarins · Rating 5 out of 5]

Svo grípandi raunsönn frásögn af lífi ungrar konu sem upplifir áföll án þess að átta sig á því hvaða áhrif þessi áföll hafa á hana. Algerlega einlægt og eðlilegt allt - líka þegar geðhvörfin taka yfir. Mæli eindregið með þessari bók fyrir alla. Það væri óskandi að hún ætti þátt í að varpa ljósi á geðbrigði og minnka fordóma gagnvart veikindum á geðheilsu.

[Tómas Ævar Ólafsson · Rating 5 out of 5]

Þessi bók inniheldur margar mikilvægar lexíur. Hér er ein:

„ ... vogað sér að stinga sér í samband við lífið og finna þennan guðlega, miskunnarlausa straum sem lífið er. Og það er aðeins á dýrðlegum, örfáum augnablikum sem manneskjunni opnast sýn á þann veruleika.“
- EJ.

[Birgitta Guðmarsdóttir · Rating 5 out of 5]

æji bara vá hvað hún er mergjaðslega flott

[Helga Guðrún Loftsdóttir · Rating 2 out of 5]

Get ekki alveg séð snilldina í þessari bók. Hún lýsir samt vel hvernig hún hugsaði á þessu tímabili þegar hugurinn bilaði. Samt, ekki verðlaunabók í mínum huga.

[Aleksandra Gratka · Rating 5 out of 5]

Motto tej islandzkiej powieści - "Światu już tyle uczyniono", po zakończonej lekturze zamienia się w świadomości czytelnika w "Światu Védis już tyle uczyniono". Bo Védis, młoda bohaterka, nie radzi sobie ze sobą, z innymi, z całym światem. Chce być potrzebna i kochana, chce czuć grunt pod nogami. A tu - rozbita rodzina i za szybkie życie na własny rachunek, ciąża w wieku 16 lat i mały synek, który jest gdzieś w tle opowieści.
Ma tyle pytań do ojca, ale ten umiera, zanim mu je zada. Ten, za którym tęskniła całe życie, leży w trumnie, więc pustka jest jeszcze bardziej dojmująca.
"Czuła się, jakby występowała w sztuce i zapomniała roli", nikt przecież nie uczy nas, jak przeżyć żałobę, a Védis radzi sobie z tym fatalnie. Nie uroniła ani jednej łzy po ojcu, bo płacz oznaczałby to, że uwierzyła w jego śmierć. A ona nie wierzy.
Z jednego granicznego uczucia wpada w kolejne - w miłość. Kocha Kjartana tak mocno, że nie wierzy, by na tę miłość zasługiwała. Oboje toksycznie wczepiają się w siebie, zawłaszczają własne przestrzenie, zapominają o sobie. "Bez ciebie jestem niczym" - mówi Védis i tak czuje. Gdy chłopak wyjeżdża, ona osuwa się w obłęd.
Czy choroba psychiczna może być ucieczką przed bólem? Może i tak. Védis wędruje po mieście, ta jej swoista odyseja to z jednej strony szukanie siebie, z drugiej - ratowanie świata. Bo ona wierzy, że jej rozedrganie, jej brudna sukienka i brudne włosy przynoszą spokój światu.
Ma metodę - udaje, że nic się nie dzieje, gra kogoś innego, by ochronić tę cząstkę ukrytą głęboko, za warstewką obłędu. Trudno jednak wyczuć, gdzie jest granica między grą, która ratuje, a grą, która pochłania.
Wspaniała powieść!

[Hertha Kristín · Rating 3 out of 5]

fannst svo erfitt og þreytandi að lesa þessa naði aldrei að einbeita mer að henni veit ekki hvort að það hafi verið eg eða textinn 🤥 anyways langaði svo til að finnast hun æði en naði bara ekki að detta inn i söguna

[Anna Kristín · Rating 3 out of 5]

3. Æi hún náði mér ekki. Fannst byrjunin frábær þegar pabbi hennar dó. Grét allan hringinn og hugsaði um dauða móður minnar. Restin..nah...

[Kristine Maj · Rating 4 out of 5]

Fin og poetisk fremstilling af sorg, kærlighed og det skrøbelige sind.

[Ösp · Rating 5 out of 5]

Ein stórgóð frá skáldinu.

[Kamma Ellen Simmelsgaard · Rating 5 out of 5]

Smuk smuk bog!

[Óttar Kolbeinsson Proppé · Rating 2 out of 5]

Mér fannst þetta eitthvað óttalega óspennandi. En fínn texti svosem

[karol · Rating 5 out of 5]

"Życie niszczy tego, kto nie żyje."

świetna książka, dawno nie przeczytałem czegoś tak dobrego.

[Þóra · Rating 4 out of 5]

Önnur tilraun mín við þessa bók, hlustaði á hana í þetta sinn og fannst það hæfa sögunni vel! Mjög ruglingsleg og kaotísk frásögn, átti erfitt með að halda þræði í fyrra skiptið en fannst það mjög heillandi núna. Áhugaverð innsýn í hugarheim einhvers sem er að veikjast af einhvers konar geðrofsröskun :)

[Hrafnhildur · Rating 5 out of 5]

Mjög góð

[Snæfríður Guðmundsdóttir Aspelund · Rating 4 out of 5]

Skemmtileg, vel skrifuð, ljóðræn. Gat ekki lagt hana frá mér!

[Natalia · Rating 3 out of 5]

2.5

[Agnes Ósk · Rating 5 out of 5]

Óskaplega falleg og ljóðræn bók. Á skilið þær viðurkenningar sem hún hefur fengið. Oft finnst mér bækur vera of langar og hefðu notið góðs af því harkalegri ritstýringu. Í Aprílsólarkulda hefði ég viljað aðeins meira, ekki að það vantaði meiri dýpt eða kjöt á beinin heldur þótti mér hún bara svo góð að ég hefði viljað lengri tíma með henni.
Líka vel lesin af Margréti Örnólfsdóttur.

[Hilmar Hildar Magnúsarson · Rating 4 out of 5]

Textinn flæðir áfram svo áreynslulaust að allt í einu er maður kominn á síðasta punk. Fallegur, ljóðrænn og setur ótal hugsanir í skýran og vandaðan búning. Skemmtilegar lýsingar, t.d. á mínum gamla heimabæ Ísafirði, en jafnvel enn betri frásögn af fólki, bælingu, skralli, drykkju og dópi, tilfinningadoða og -ofsa, og fjölskyldu sem hefur ýmsa djöfla að draga. Einkar sannfærandi saga af geðveiki, upplifun manneskjunnar af sjálfri sér og baráttunni innra með henni sem og við sína nánustu. Mögnuð bók sem skilur margt eftir sig.