Ο Μενέλαος Λουντέμης και το Πορτραίτο μιας Εποχής

by Κούλης Ζαμπαθάς

Η παρούσα βιογραφία διηγείται την πορεία που χάραξε ο μεγάλος λογοτέχνης μας, Μενέλαος Λουντέμης, μέσα από τα μάτια και την πένα του επιστήθιου φίλου του, Κούλη Ζαμπαθά. Ο συγγραφέας ολοκλήρωσε το κείµενο στα 1959, δίχως να γνωρίζουµε πότε αποφάσισε να το ξεκινήσει. Πρόκειται για ένα συγγραφικό έργο βιογραφικού χαρακτήρα, από έναν άνθρωπο που έζησε την εξέλιξη του Λουντέµη. Παράλληλα, στο βιβλίο παρελαύνουν πολλά ακόµα σηµαίνοντα πρόσωπα που µεσουράνησαν στην πνευµατική ζωή του τόπου µας κατά τα µέσα του 20ού αιώνα. Πρόκειται για την αφηγηµατική αποτύπωση µιας ολόκληρης γενιάς, του πολιτικού και πνευµατικού κόσµου της εποχής. Αυτή η γενιά αγωνίστηκε κάτω από αντίξοες συνθήκες για τον επιούσιο, ευρισκόµενη µεταξύ ανεργίας, φτώχειας και ονείρων.

Ένα µεσηµέρι, ο συγγραφέας γνώρισε σε ένα παλιό καµπαρέ τον Δηµήτρη Βαλασιάδη, που αργότερα άλλαξε τ’ όνοµά του σε Μενέλαος Λουντέµης. Από τότε τέθηκε υπό τη φροντίδα του Ζαµπαθά, µιας και ο τελευταίος αναγνώρισε τόσο το ταλέντο του, όσο και τη φτώχεια του. Η ακανθώδης διαδροµή του Λουντέµη έως την καταξίωση, οι µικρές και συνάµα άγνωστες ιστορίες µεταξύ των πνευµατικών ανθρώπων της εποχής, καθώς επίσης και η αποκαλυπτική αλληλογραφία που παρατίθεται στις σελίδες αυτού του βιβλίου, το καθιστούν δίχως αµφιβολία ένα σηµαντικό µνηµείο κληρονοµιάς για την ιστορία της νεότερης λογοτεχνίας στην Ελλάδα.

356 pages, Paperback

Reviews

[Booklivion · Rating 3 out of 5]

Μου άρεσε πολύ και το καταευχαριστήθηκα! Ο τίτλος του βιβλίου δεν θα μπορούσε να είναι πιο ακριβής. Ο Κούλης Ζαμπαθάς αφηγείται κυρίως την σχέση του με τον (πολύ καλό του φίλο) Μενέλαο Λουντέμη αλλά μέσα από αυτή την αφήγηση ξετυλίγεται και μια ολόκληρη εποχή. Η αφήγηση καλύπτει σχεδόν τρεις δεκαετίες (1920-1950) και έχει στο επίκεντρο την καλλιτεχνική και ιντελέκτουαλ ζωή της Ελλάδας. Και ποιος δεν παρελαύνει από τις σελίδες του Ζαμπαθά: Βρεττάκος, Ρίτσος, Δανάη, Σκαρίμπας και τόσοι αλλοι! Στο επίκεντρο φυσικά είναι ο Λουντέμης πάντα.

Ο Ζαμπαθάς αγαπούσε πολύ τον Λουντέμη και αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στο κείμενο του στο οποίο δεν τον κρίνει ποτέ, παραθέτει τα γεγονότα και δικαιολογεί τις πράξεις του φίλου του πάντα, με τον ένα ή με το άλλο τροπο. Και μάλλον και ο Λουντέμης αγαπούσε τον Ζαμπαθά, σύμφωνα με την (πολλή) αλληλογραφία τους που παρατίθεται στο βιβλίο! Εγώ πάλι, όχι ότι νοιάζει και κανέναν, νομίζω δεν τον συμπάθησα ιδιαίτερα• η προσωπικότητα του, όπως παρουσιάζεται και όπως την αντιλαμβάνομαι, ήταν περίπλοκη και παρορμητική και επιπόλαια και είχε, ίσως, και μια έπαρση και ματαιοδοξία. Αυτό φυσικά δεν του στερεί την καλλιτεχνική του αξία αλλά όπως λέει και στο βιβλίο:
"Γι' αυτό, με πίκρα και απογοήτευση, θα πεις και συ, όπως τόσοι και τόσοι πριν από σένα:
«Καλυτερα να 'μενα με την εντύπωση του έργου του, χωρίς να τον γνωρίσω ποτέ μου».
Τα ίδια λόγια άκουσα με πίκρα απ' τον Καζάσογλου και τους δικούς του, ύστερα από πολύ καιρό:
«Καλυτερα να μην τον γνωρίζαμε»."