Als iemand vroeg waar Saar vandaan kwam, zei ze 'Brabant'. Als iemand zei: 'Dat hoor je niet,' lichtte ze een beetje op. Ze forceerde haar zachte g tot een hardere variant. Ze zei nooit meer 'ons mam' maar 'mijn moeder'. Afstand wilde ze, en van haar familie nog het meest.
Door het overlijden van haar opa moet Saar terug naar haar geboortedorp. Het dorp waar verdriet in een borstzakje past en de dood ruikt naar sudderlappen met spekjus. Als haar oma haar vraagt om te blijven, wordt Saar gedwongen om zich opnieuw te verhouden tot haar familie, en in het bijzonder tot haar moeder. Een benauwde week volgt, met een dode opa in de woonkamer en vervolgens in de schuur. Iedereen doet zijn best om het gezellig te houden, alleen Saars moeder weet zich geen raad. In dat opzicht is er nog altijd niets veranderd.
Hier zijn is niet de bedoeling is de ontroerende en geestige debuutroman van Lauranne van Grinsven. Met een volstrekt eigen vertelstem weet ze op een indringende manier het verhaal te beschrijven van een meisje dat, hoewel ze iedereen op afstand houdt, niets liever wil dan gezien worden.
Kennen we de romans over gehuchten in Nederland? Ja. Kennen we de problematiek van een gelovige gemeenschap? Ja. Kennen we het verlies van een naaste? Ja.
Toch kan ze goed schrijven: beeldend, oog voor detail en gevoel. Vind haar overigens ook fijner schrijven dan haar concurrenten Franca Treur en M.L. Rijneveld. Het enpassant verwijzen naar stereotiepe man-vrouw-beelden (en de afwijzing ervan) hoeven van mij dan weer niet. Dat woke gedoe kennen we nu wel.
Ga haar volgende roman zeker lezen, maar wil wel verrast worden.
Oh Lauranne van Grinsven heeft zo’n goed oog voor detail (ik denk uren later nog steeds aan het beeld van het meisje dat een koptelefoon aan het snoertje uit haar rugzak haalt). ❤️
Zo herkenbaar (het Brabantse dorp, het trots zijn op het feit dat mensen zeggen ‘oh dat hoor je niet’ nadat je jaren je best hebt gedaan niet meer Brabants te klinken, en alleen voor de verplichtingen teruggaan.)
“Ze stelde zich voor dat haar moeder zo op dit luchtbed, dit vlot, weg kon drijven, het pad af, de camping uit, over de duinen richting de zee, totdat er niets meer van haar over was behalve een klein stipje aan het einde van de horizon. Zo zou ze zichzelf ook het liefst aan haar verantwoordelijkheden onttrekken. Gewoon het decor uit drijven.”
Nee, sorry: ik kan gewoon niks met dat Brabantse, de ossenworst en het roken.
Het ongemak in de familie (ik denk aan de scène waarin oma met haar pantykousjes in een gesneuvelde ovenschaal rode kool gaat staan) is wel heel beeldend beschreven. Maar, doe er dan wat aan? Grrr.
Tegelijkertijd met het verlaten van haar ouderlijk huis heeft Saar haar geboortedorp definitief vaarwel gezegd. ‘Ik kan niet meer terug’, is wat zij tegenover haar vriendin Fosse stellig beweert. De titel Hier zijn is niet de bedoeling valt in de roman van Lauranne van Grinsven dan ook snel op zijn plek. Maar wanneer Saars opa Gert overlijdt, is het de bedoeling dat zij wél weer terugkeert naar het Brabantse dorp waar iedereen elkaar (her)kent. Dit betekent dat ze haar zorgvuldig opgebouwde leven voor even achter zich moet laten. Het betekent ook dat ze haar familie, die ze eigenlijk nauwelijks kent en die daardoor niet bepaald hecht voelt, onder ogen moet komen. Saar wil haar vriendin niet bij haar problemen betrekken en vertrekt zonder Fosse om een volle week bij haar oma te logeren. Een besluit dat eveneens voortkomt uit een hardnekkige karaktertrek:
‘“Waarom heb ik ooit ja gezegd?” zegt ze. “Omdat jij zo bent (…) Daar kun je niks aan doen. Dat zit in je.”’
Wat volgt is een beklemmende week waarin oude patronen na jaren weer de kop op steken.
Wil je mijn volledige recensie lezen? Ga dan naar Hebban of elineschrijfthier.nl. ↖️
Herkenbaar, al heb ik gelukkig geen borderline moeder. Verwarrend vertelperspectief. Te kort voor verbinding met de personages. Het had beter gekund, maar desondanks wel een vlotte en fijne leeservaring.
This entire review has been hidden because of spoilers.