What do you think?
Rate this book
The Cranes Fly Early
Paperback. 12,00 / 19,50 cm. In Turkish. 150 p. Cengiz Aytmatov, Ikinci Dünya Savasi'nin bütün siddetiyle devam ettigi yillarda Kirgizistan'in bir köyünde, cephedeki askerlerin ihtiyaçlarini karsilamak için yediden yetmise herkesin tabiat ve savas sartlariyla çetin mücadelesini anlatiyor. Cesur, zeki ve okulun güzel kizi Mirzagül'e tutkun Sultanmurat 15 yasinda olmasina ragmen cephedeki askerlere yardim etmek için seçilen köyün bes gencinden biridir. Sultanmurat'in gözünden savasin yikiciligini ve insanlari adeta birer canavara dönüstürmesini anlatan Cengiz Aytmatov, diger bütün eserlerinde oldugu gibi, bu hikayesinde de insana olan inancini vurgulamaktadir. Sartlar ne kadar agir olursa olsun, insanin içinde sönmeden yanmaya devam eden o sevgi atesi her türlü zorlugun üstesinden gelmek için insanin sahip oldugu en kiymetli hazinesidir.
92 pages, Paperback
First published January 1, 1976
16 people are currently reading
290 people want to read
About the author
Chingiz Aitmatov
174 books921 followersChinghiz Aitmatov (Чингиз Айтматов, Tschingis Aitmatow, Čingiz Ajtmatov, Tšõngõz Ajtmatov, Cengiz Aytmatov, Tsjingiz Ajtmatov, Tchinguiz Aïtmatov, جنكيز ايتماتوف) was an author who wrote in both Russian and Kyrgyz. He was the best known figure in Kyrgyzstan literature.
Aitmatov's parents were civil servants in Sheker. The name Chingiz is the same as the honorary title of Genghis Khan. In early childhood he wandered as a nomad with his family, as the Kyrgyzstan people did at the time. In 1937 his father was charged with "bourgeois nationalism" in Moscow, arrested and executed in 1938.
Aitmatov lived at a time when Kyrgyzstan was being transformed from one of the most remote lands of the Russian Empire to a republic of the USSR. The future author studied at a Soviet school in Sheker. He also worked from an early age. At fourteen he was an assistant to the Secretary at the Village Soviet. He later held jobs as a tax collector, a loader, an engineer's assistant and continued with many other types of work.
In 1946 he began studying at the Animal Husbandry Division of the Kirghiz Agricultural Institute in Frunze, but later switched to literary studies at the Maxim Gorky Literature Institute in Moscow, where he lived from 1956 to 1958. For the next eight years he worked for Pravda. His first two publications appeared in 1952 in Russian: The Newspaper Boy Dziuio and Ашым. His first work published in Kyrgyz was Ак Жаан (White Rain) in 1954, and his well known work Jamilya appeared in 1958. 1980 saw his first novel The Day Lasts More than a Hundred Years; his next significant novel, The Scaffold was published in 1988. The Day Lasts More than a Hundred Years and other writings were translated into several languages.
Aitmatov suffered kidney failure and on 16 May 2008 was admitted to a hospital in Nuremberg, Germany, where he died of pneumonia on 10 June 2008, aged 79. His obituary in The New York Times characterized him as "a Communist writer whose novels and plays before the collapse of the Soviet Union gave a voice to the people of the remote Soviet republic of Kyrgyz" and adds that he "later became a diplomat and a friend and adviser to the Soviet leader Mikhail S. Gorbachev."
Chinghiz Aitmatov belonged to the post-war generation of writers. His output before Jamila was not significant, a few short stories and a short novel called Face to Face. But it was Jamila that came to prove the author's work. Louis Aragon described the novellete as the world's most beautiful love story, raising it even above Rudyard Kipling's World's Most Beautiful Love Story. Aitmatov's representative works also include the short novels Farewell, Gulsary!, The White Ship, The Day Lasts More Than a Hundred Years, and The Scaffold.
Aitmatov was honoured in 1963 with the Lenin Prize for Jamila and later he was awarded a State prize for Farewell, Gulsary!. Aitmatov's art was glorified by admirers. Even critics of Aitmatov mentioned high quality of his novels.
Aitmatov's work has some elements that are unique specifically to his creative process. His work drew on folklore, not in the ancient sense of it; rather, he tried to recreate and synthesize oral tales in the context of contemporary life. This is prevalent in his work; in nearly every story he refers to a myth, a legend, or a folktale. In The Day Lasts More Than a Hundred Years a poetic legend about a young captive turned into a mankurt serves a tragic allegory and becomes a significant symbolic expression of the philosophy of the novel.
A second aspect of Aitmatov's writing is his ultimate closeness to our "little brothers" the animals, for their and our lives are intimately and inseparably connected. The two center characters of Farewell, Gulsary! are a man and his stallion. A camel plays a prominent role in The Day Lasts More Than a Hundred Years; one of the key turns of the novel which decide
Aitmatov's parents were civil servants in Sheker. The name Chingiz is the same as the honorary title of Genghis Khan. In early childhood he wandered as a nomad with his family, as the Kyrgyzstan people did at the time. In 1937 his father was charged with "bourgeois nationalism" in Moscow, arrested and executed in 1938.
Aitmatov lived at a time when Kyrgyzstan was being transformed from one of the most remote lands of the Russian Empire to a republic of the USSR. The future author studied at a Soviet school in Sheker. He also worked from an early age. At fourteen he was an assistant to the Secretary at the Village Soviet. He later held jobs as a tax collector, a loader, an engineer's assistant and continued with many other types of work.
In 1946 he began studying at the Animal Husbandry Division of the Kirghiz Agricultural Institute in Frunze, but later switched to literary studies at the Maxim Gorky Literature Institute in Moscow, where he lived from 1956 to 1958. For the next eight years he worked for Pravda. His first two publications appeared in 1952 in Russian: The Newspaper Boy Dziuio and Ашым. His first work published in Kyrgyz was Ак Жаан (White Rain) in 1954, and his well known work Jamilya appeared in 1958. 1980 saw his first novel The Day Lasts More than a Hundred Years; his next significant novel, The Scaffold was published in 1988. The Day Lasts More than a Hundred Years and other writings were translated into several languages.
Aitmatov suffered kidney failure and on 16 May 2008 was admitted to a hospital in Nuremberg, Germany, where he died of pneumonia on 10 June 2008, aged 79. His obituary in The New York Times characterized him as "a Communist writer whose novels and plays before the collapse of the Soviet Union gave a voice to the people of the remote Soviet republic of Kyrgyz" and adds that he "later became a diplomat and a friend and adviser to the Soviet leader Mikhail S. Gorbachev."
Chinghiz Aitmatov belonged to the post-war generation of writers. His output before Jamila was not significant, a few short stories and a short novel called Face to Face. But it was Jamila that came to prove the author's work. Louis Aragon described the novellete as the world's most beautiful love story, raising it even above Rudyard Kipling's World's Most Beautiful Love Story. Aitmatov's representative works also include the short novels Farewell, Gulsary!, The White Ship, The Day Lasts More Than a Hundred Years, and The Scaffold.
Aitmatov was honoured in 1963 with the Lenin Prize for Jamila and later he was awarded a State prize for Farewell, Gulsary!. Aitmatov's art was glorified by admirers. Even critics of Aitmatov mentioned high quality of his novels.
Aitmatov's work has some elements that are unique specifically to his creative process. His work drew on folklore, not in the ancient sense of it; rather, he tried to recreate and synthesize oral tales in the context of contemporary life. This is prevalent in his work; in nearly every story he refers to a myth, a legend, or a folktale. In The Day Lasts More Than a Hundred Years a poetic legend about a young captive turned into a mankurt serves a tragic allegory and becomes a significant symbolic expression of the philosophy of the novel.
A second aspect of Aitmatov's writing is his ultimate closeness to our "little brothers" the animals, for their and our lives are intimately and inseparably connected. The two center characters of Farewell, Gulsary! are a man and his stallion. A camel plays a prominent role in The Day Lasts More Than a Hundred Years; one of the key turns of the novel which decide
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 55 reviews
June 25, 2024
Малая проза Айтматова не менее глубока, лирична и психологична, чем его романы. Повесть "Ранние журавли" раскрывает мир подростка в кыргызском селе в годы Второй мировой войны.Его и сначала двоих его одноклассников, а позже ещё двоих, по причине нехватки взрослых работников, ушедших на фронт, оторвали от школьной скамьи для распашки на удаленных от села земельных угодий в Аксайском ущелье. Этому событию предшествуют воспоминания об отце, которого он мечтал встретить по возвращении с войны на его коне. Перед отправкой на поле, Султанмурат объясняется в любви Мырзагуль, которая дарит ему вышитый платочек.
В этой небольшой повести много драм - и трагедия его друга и соперника Анатая, чей отец погиб на войне, и тяжесть труда, и угон коней конокрадами, и встреча с голодным волком. Этот открытый финал, когда мальчик успевает сорвать уздечку с мертвого коня, и неясно, чем окончилась такая схватка (а чем она может кончится - понятно), трагичен, и эта недосказанность ещё более усиливает это ощущение.
В этой небольшой повести много драм - и трагедия его друга и соперника Анатая, чей отец погиб на войне, и тяжесть труда, и угон коней конокрадами, и встреча с голодным волком. Этот открытый финал, когда мальчик успевает сорвать уздечку с мертвого коня, и неясно, чем окончилась такая схватка (а чем она может кончится - понятно), трагичен, и эта недосказанность ещё более усиливает это ощущение.
March 29, 2023
Aitmatow ist für mich der Meister der letzten Kapitel, der Meister der überraschenden Verdichtung auf den letzten Seiten.
Obwohl manches Thema in diesem Buch eher beiläufig hingeworfen oder nicht ausgearbeitet erscheint, baut sich insgesamt eine starke Atmosphäre auf:
Sultanmurat soll mit anderen Jugendlichen zu Kriegszeiten einen entfernten Landstrich beackern, um die Gemeinschaft mit Nahrung zu versorgen. Obwohl er frisch verliebt ist und sich um die um den Vater bangende Mutter sorgt, nimmt er die Aufgabe natürlich an.
Die Schilderungen der Natur, die präzisen Abläufe der Arbeit mit den Pferden, die überraschenden Perspektivwechsel zu Fuchs, Wolf und Dieb sind absolute Stimmungsgaranten. Bewundernswert auch, dass Aitmatows Geschichten trotz fester Verwurzelung in der Sowjetära heute noch immer so gut lesbar sind, da er seine Motive und Betrachtungsfelder jenseits der politischen Dogmen und Lager seiner Zeit sucht.
Interessant finde ich auch, dass in den beiden Büchern von Aitmatow, die ich gelesen habe, beide Male der Zusammenbruch einer Gemeinschaft gezeigt wird, beide Male fehlen Elternteile. Unser 15jähriger Protagonist Sultanmurat ist außerdem ein fehlbarer Held, der die Verantwortung, die ihm auferlegt wird, nicht schultern kann, auch wenn er es verzweifelt versucht. Darin ähnelt er Großvater Momun im Weißen Dampfer, einem meiner liebsten Charaktere der Literatur.
Ein schönes, starkes, aber auch skizzenhaftes Buch, das mehr Fragen stellt, als es beantwortet.
7,5 von 10 Punkten
Obwohl manches Thema in diesem Buch eher beiläufig hingeworfen oder nicht ausgearbeitet erscheint, baut sich insgesamt eine starke Atmosphäre auf:
Sultanmurat soll mit anderen Jugendlichen zu Kriegszeiten einen entfernten Landstrich beackern, um die Gemeinschaft mit Nahrung zu versorgen. Obwohl er frisch verliebt ist und sich um die um den Vater bangende Mutter sorgt, nimmt er die Aufgabe natürlich an.
Die Schilderungen der Natur, die präzisen Abläufe der Arbeit mit den Pferden, die überraschenden Perspektivwechsel zu Fuchs, Wolf und Dieb sind absolute Stimmungsgaranten. Bewundernswert auch, dass Aitmatows Geschichten trotz fester Verwurzelung in der Sowjetära heute noch immer so gut lesbar sind, da er seine Motive und Betrachtungsfelder jenseits der politischen Dogmen und Lager seiner Zeit sucht.
Interessant finde ich auch, dass in den beiden Büchern von Aitmatow, die ich gelesen habe, beide Male der Zusammenbruch einer Gemeinschaft gezeigt wird, beide Male fehlen Elternteile. Unser 15jähriger Protagonist Sultanmurat ist außerdem ein fehlbarer Held, der die Verantwortung, die ihm auferlegt wird, nicht schultern kann, auch wenn er es verzweifelt versucht. Darin ähnelt er Großvater Momun im Weißen Dampfer, einem meiner liebsten Charaktere der Literatur.
Ein schönes, starkes, aber auch skizzenhaftes Buch, das mehr Fragen stellt, als es beantwortet.
7,5 von 10 Punkten
August 19, 2019
Sultanmurat 1943 yılında Kırgızistan'da köyde yaşayan bir Türk çocuğudur. Roman köyün okulunda Sultanmurat'ın anılarıyla başlar. Savaş dolayısıyla her malzemede kıtlık vardır ve dolayısıyla bu kıtlık yakacak ihtiyacına da vurmuştur. Ancak saman yakabilmekte olan sınıfta üşüdüğünü unutmak için Sultanmurat ancak Mırzagül'ün güzel yüzüne bakıp ısınmaya çalışmakta ve savaşta olan babasıyla yaşadığı hatıraları düşünmektedir.
Hatıra kolhozda akaryakıt nakliyesi görevini yapan baba Bekbay'ın oğlunu şehre götürme teklifi ile başlar. Cengiz Aytmatov bu yolla hem Sultanmurat ailesini tanıtır. Hem de 15 yaşındaki bir çocuğun gözünden köyde yaşayan birinin şehire bakış açısını gösterir. Sultanmurat'ın Hacımurat isminde bir küçük erkek kardeşi iki tane de kızkardeşi vardır. Hacımurat en önemli özelliği çok inatçı olması ve babasına aşırı düşkünlüğüdür. Babasının arabasında sadece bir kişilik yer vardır bu yüzden de Sultanmurat'ın şehre gideceği Hacımurat'tan saklanır. Şehirde şanslarına panayır kurulmuştur. Sultanmurat hayvanat bahçesine girer ve bütün hayvanları görür. Hayatı boyunca görebilecekleri sınırlı bir köylü çocuğu için bu çok güzel bir deneyimdir.
Sultanmurat bu anıların içerisindeyken sınıfa kolhoz başkanı Tinaliev gelir. Çocuklara savaşın zorluklarından bahseder ve kıtlık sebebiyle Aksay ovasının ekilmesi gerektiğinden söz eder. Bunun içinde 5 kişiye ihtiyaç vardır. Bu beş kişi çocuklar arasından seçilecektir. Çocukların büyük bir amaç için okullarından 1-2 sene feragat etmeleri gerekmektedir. Çocukların hepsi bu göreve gönüllü olur. Tinaliev Sultanmurat, Anatay ve 3 çocuk daha seçer.
Çocuklar karların erimesini beklerken bütün günlerini ekime hazırlık yapmakla geçirir. Atların yaralarını temizleme, tımarlama, atları semirtme, pulluk ve bıçakların onarımını yapmak gibi. Bu arada Sultanmurat ve diğer çocuklar evin de işlerini görmektedir. Çünkü ikisinin babası savaşta ölmüş, diğerleri ise hala savaştadır. Bir gün 5 çocuk atları alışmaları için koşuya çıkartır. Tam köydeki okulun çıkış saatidir. Öğrenciler arkadaşlarını görür ve onlara doğru koşmaya başlar. Sultanmurat'ın gözüne hemen Mırzagül çarpar. Ama Anatay'da Mirzagül'ü sevmektedir. İkisi arasında bir yarış başlar. İkisi de Mirzagül'e önce ulaşan olmak istemektedir. Ama yolun yarısında Anatay'ın atı tökezler ve yere düşer. Bu felakettir. Günlerdir gözleri gibi baktıkları atların biri sakatlanmıştır. Bu olay üzerine Anatay Sultanmurat'ı suçlar ve kavga ederler. Neyseki at birkaç gün sonra tamamen iyileşmiştir.
Günler böyle geçerken Sultanmurat aşkını iyice anlar ve Mirzagül'e açılmaya karar verir. Ama bunu yüzyüzeyken yapmak imkansızdır. Sultanmurat mektup yazmaya karar verir ve içinden gelen herşeyi yazar. Şimdi sıkıntı bu mektupu Mirzagül'e ulaştırmaktır. Bunun çözümünü de eve yakacak sağlamak için Hacımuratla yolculuklarında bulur. Mektubu okulda Hacımurat verecektir.
Ama mektubun cevabını beklemek daha büyük bir azaptır. Hacımurat'ın anlattıklarına göre Mirzagül hiç de cevap yazacak gibi durmuyordur. Bir gün beş çocuk atları dereden sularken okuldan çıkan kızların eve döndüğünü görürler. Sultanmurat yine Mirzagül'e bakakalmıştır. Karlar erimeye başladığına ve hazırlıklar tamamlandığına göre çocuklar bir kaç gün içinde Aksay'a gideceklerdir. Bu yüzden cevap alamamaktan korkan Sultanmurat kararını vermiştir. Yarın derenin kenarında Mirzagül ile konuşacaktır. Ama Mirzagül buna fırsat bırakmamış o gün Sultanmurat'a işlemeli bir mendil vermiştir. Sultanmurat mendili tam göğsünün üstünde saklamaya başlar.
Anatay bu mendil üzerinden Sultanmurat'a bir şaka yapmaya kalkar ama buna pişman olur. Yumruk yumruğa yapılan bir kavga sonucu mendili kurtarmak için demir çubukla Anatay'ın üzerine yürür Sultanmurat ve mendili kurtarır. Bu birkaç gün içinde Anatay'ın babasının ölüm haberi gelir. Bu sebeple Sultanmurat ile Anatay barışırlar.
Artık Aksay'a gitme vakti gelmiştir. Çocuklar için oraya bir büyük çadır yapılmıştır ve orada kalacaklardır. Grup şefi Sultanmurat'tır. Birinci gün diğer iki çocuk başka bir tarlaya yardım eder ve üç kişi çalışmak zorunda kalırlar. Bir gün tarlayı sürdükten sonra çadıra geldiklerinde yemeklerini pişiren kadın bir avcının onlara et verdiğini söyler ve o akşam o eti yerler. Şırgala denilen bu eti vermek adettir. Avcılar karşılaştıkları ilk insanlara av etinden bir parça verirler.
Üç çocuk çalışmaya devam etmektedir. Zorlu geçen bir günün akşamı çadırlarına girip uyumaya başlarlar. İki adam çadırı basar ve hepsinin ağzını tıkayıp ellerini bağlar. Ellerinde silah olan bu iki adam hırsızdır, çocukları bağladıktan sonra dört tane at alıp kaçmaya başlar. Sultanmurat binbir güçlükle ağzındaki topağı çıkarıp Anatay'ın yanına gider. İkisi sırt sırta verip birbirinin ellerini çözerler. Diğer çocuğu da çözdükten sonra Sultanmurat bir plan yapar. Kendisi hırsızların peşine düşecektir. Anatay atını köye koşturup kolhoz başkanından yardım isteyecektir. Diğer çocuk da ne olursa olsun çadırda bekleyecek.
Sultanmurat atını dörtnala koşturmaya başlar ve bir süre sonra hırsızlara yetişir. Ancak bir müddet devam eden kovalamacadan sonra hırsızlardan biri silahını ateşler ve Sultanmurat'ın atını vurmayı başarır. At yere düşer ve Sultanmurat olduğu yere yığılır.
Kitabın son kısmı ise kan kokusunu alan bir kurdun Sultanmurat ile atını bulması ile son bulur.
Aytamatov kitabında savaş dönemi köylerdeki kıtlığın vaziyetinin, öğrenci çocukları dahi zor şartlarda çalıştırmak zorunda bırakacak kadar kötü olduğunu anlatır. Ancak emek hırsızları üç kuruş para için bütün bir köyün umutlarını çalacak kadar alçalmış insanlardır ve bunlar savaş-barış gözetmez. Vicdan sahibi değildirler ve bir çocuğu öldürmekten de çekinmezler.
Hatıra kolhozda akaryakıt nakliyesi görevini yapan baba Bekbay'ın oğlunu şehre götürme teklifi ile başlar. Cengiz Aytmatov bu yolla hem Sultanmurat ailesini tanıtır. Hem de 15 yaşındaki bir çocuğun gözünden köyde yaşayan birinin şehire bakış açısını gösterir. Sultanmurat'ın Hacımurat isminde bir küçük erkek kardeşi iki tane de kızkardeşi vardır. Hacımurat en önemli özelliği çok inatçı olması ve babasına aşırı düşkünlüğüdür. Babasının arabasında sadece bir kişilik yer vardır bu yüzden de Sultanmurat'ın şehre gideceği Hacımurat'tan saklanır. Şehirde şanslarına panayır kurulmuştur. Sultanmurat hayvanat bahçesine girer ve bütün hayvanları görür. Hayatı boyunca görebilecekleri sınırlı bir köylü çocuğu için bu çok güzel bir deneyimdir.
Sultanmurat bu anıların içerisindeyken sınıfa kolhoz başkanı Tinaliev gelir. Çocuklara savaşın zorluklarından bahseder ve kıtlık sebebiyle Aksay ovasının ekilmesi gerektiğinden söz eder. Bunun içinde 5 kişiye ihtiyaç vardır. Bu beş kişi çocuklar arasından seçilecektir. Çocukların büyük bir amaç için okullarından 1-2 sene feragat etmeleri gerekmektedir. Çocukların hepsi bu göreve gönüllü olur. Tinaliev Sultanmurat, Anatay ve 3 çocuk daha seçer.
Çocuklar karların erimesini beklerken bütün günlerini ekime hazırlık yapmakla geçirir. Atların yaralarını temizleme, tımarlama, atları semirtme, pulluk ve bıçakların onarımını yapmak gibi. Bu arada Sultanmurat ve diğer çocuklar evin de işlerini görmektedir. Çünkü ikisinin babası savaşta ölmüş, diğerleri ise hala savaştadır. Bir gün 5 çocuk atları alışmaları için koşuya çıkartır. Tam köydeki okulun çıkış saatidir. Öğrenciler arkadaşlarını görür ve onlara doğru koşmaya başlar. Sultanmurat'ın gözüne hemen Mırzagül çarpar. Ama Anatay'da Mirzagül'ü sevmektedir. İkisi arasında bir yarış başlar. İkisi de Mirzagül'e önce ulaşan olmak istemektedir. Ama yolun yarısında Anatay'ın atı tökezler ve yere düşer. Bu felakettir. Günlerdir gözleri gibi baktıkları atların biri sakatlanmıştır. Bu olay üzerine Anatay Sultanmurat'ı suçlar ve kavga ederler. Neyseki at birkaç gün sonra tamamen iyileşmiştir.
Günler böyle geçerken Sultanmurat aşkını iyice anlar ve Mirzagül'e açılmaya karar verir. Ama bunu yüzyüzeyken yapmak imkansızdır. Sultanmurat mektup yazmaya karar verir ve içinden gelen herşeyi yazar. Şimdi sıkıntı bu mektupu Mirzagül'e ulaştırmaktır. Bunun çözümünü de eve yakacak sağlamak için Hacımuratla yolculuklarında bulur. Mektubu okulda Hacımurat verecektir.
Ama mektubun cevabını beklemek daha büyük bir azaptır. Hacımurat'ın anlattıklarına göre Mirzagül hiç de cevap yazacak gibi durmuyordur. Bir gün beş çocuk atları dereden sularken okuldan çıkan kızların eve döndüğünü görürler. Sultanmurat yine Mirzagül'e bakakalmıştır. Karlar erimeye başladığına ve hazırlıklar tamamlandığına göre çocuklar bir kaç gün içinde Aksay'a gideceklerdir. Bu yüzden cevap alamamaktan korkan Sultanmurat kararını vermiştir. Yarın derenin kenarında Mirzagül ile konuşacaktır. Ama Mirzagül buna fırsat bırakmamış o gün Sultanmurat'a işlemeli bir mendil vermiştir. Sultanmurat mendili tam göğsünün üstünde saklamaya başlar.
Anatay bu mendil üzerinden Sultanmurat'a bir şaka yapmaya kalkar ama buna pişman olur. Yumruk yumruğa yapılan bir kavga sonucu mendili kurtarmak için demir çubukla Anatay'ın üzerine yürür Sultanmurat ve mendili kurtarır. Bu birkaç gün içinde Anatay'ın babasının ölüm haberi gelir. Bu sebeple Sultanmurat ile Anatay barışırlar.
Artık Aksay'a gitme vakti gelmiştir. Çocuklar için oraya bir büyük çadır yapılmıştır ve orada kalacaklardır. Grup şefi Sultanmurat'tır. Birinci gün diğer iki çocuk başka bir tarlaya yardım eder ve üç kişi çalışmak zorunda kalırlar. Bir gün tarlayı sürdükten sonra çadıra geldiklerinde yemeklerini pişiren kadın bir avcının onlara et verdiğini söyler ve o akşam o eti yerler. Şırgala denilen bu eti vermek adettir. Avcılar karşılaştıkları ilk insanlara av etinden bir parça verirler.
Üç çocuk çalışmaya devam etmektedir. Zorlu geçen bir günün akşamı çadırlarına girip uyumaya başlarlar. İki adam çadırı basar ve hepsinin ağzını tıkayıp ellerini bağlar. Ellerinde silah olan bu iki adam hırsızdır, çocukları bağladıktan sonra dört tane at alıp kaçmaya başlar. Sultanmurat binbir güçlükle ağzındaki topağı çıkarıp Anatay'ın yanına gider. İkisi sırt sırta verip birbirinin ellerini çözerler. Diğer çocuğu da çözdükten sonra Sultanmurat bir plan yapar. Kendisi hırsızların peşine düşecektir. Anatay atını köye koşturup kolhoz başkanından yardım isteyecektir. Diğer çocuk da ne olursa olsun çadırda bekleyecek.
Sultanmurat atını dörtnala koşturmaya başlar ve bir süre sonra hırsızlara yetişir. Ancak bir müddet devam eden kovalamacadan sonra hırsızlardan biri silahını ateşler ve Sultanmurat'ın atını vurmayı başarır. At yere düşer ve Sultanmurat olduğu yere yığılır.
Kitabın son kısmı ise kan kokusunu alan bir kurdun Sultanmurat ile atını bulması ile son bulur.
Aytamatov kitabında savaş dönemi köylerdeki kıtlığın vaziyetinin, öğrenci çocukları dahi zor şartlarda çalıştırmak zorunda bırakacak kadar kötü olduğunu anlatır. Ancak emek hırsızları üç kuruş para için bütün bir köyün umutlarını çalacak kadar alçalmış insanlardır ve bunlar savaş-barış gözetmez. Vicdan sahibi değildirler ve bir çocuğu öldürmekten de çekinmezler.
August 27, 2021
Mình bị cuốn hút bởi những vùng đất ít ai nhắc tới. Như Kyrgyzstan và vùng Trung Á thảo nguyên ngút ngàn, huyền ảo, giàu lịch sử, đa văn hóa pha trộn Á - Âu, sắc tộc, tôn giáo. Mình cũng yêu văn học Xô Viết. Và vì thế, mình yêu văn của Aitmatov (cũng như các bản dịch tiếng Việt các tác phẩm Xô Viết).
Cũng như trong các tác phẩm khác của Aitmatov, ta bắt gặp ở Sếu Đầu Mùa thứ văn phong nhẹ nhàng, trìu mến diễn tả cái đẹp bảng lảng.
Của vùng thảo nguyên hẻo lánh.
Của con người và của tình người, mà nổi bật hơn hết trong tác phẩm này là tình gia đình, cộng đồng.
Của sự thiếu thốn, khó khăn của chiến tranh khi hậu phương phải đóng thuế, tập trung sản xuất chỉ để đưa ra tiền tuyến.
Của sự mất mát, khi những trụ cột gia đình ngã xuống.
Đọc mà thư thái xen lẫn xót xa. Đúng một trong những dạng cảm xúc mình luôn thấy rất đẹp và nhân văn trong điện ảnh và văn chương: một nỗi buồn đẹp nhuốm màu hi vọng (a beautiful sadness tinged with hope).
4 sao do cái kết đột ngột, hụt hẫng đến khó hiểu.
Cũng như trong các tác phẩm khác của Aitmatov, ta bắt gặp ở Sếu Đầu Mùa thứ văn phong nhẹ nhàng, trìu mến diễn tả cái đẹp bảng lảng.
Của vùng thảo nguyên hẻo lánh.
Của con người và của tình người, mà nổi bật hơn hết trong tác phẩm này là tình gia đình, cộng đồng.
Của sự thiếu thốn, khó khăn của chiến tranh khi hậu phương phải đóng thuế, tập trung sản xuất chỉ để đưa ra tiền tuyến.
Của sự mất mát, khi những trụ cột gia đình ngã xuống.
Đọc mà thư thái xen lẫn xót xa. Đúng một trong những dạng cảm xúc mình luôn thấy rất đẹp và nhân văn trong điện ảnh và văn chương: một nỗi buồn đẹp nhuốm màu hi vọng (a beautiful sadness tinged with hope).
4 sao do cái kết đột ngột, hụt hẫng đến khó hiểu.
November 30, 2018
Aitmatov có một cái tài, ông bắt mình đọc từng từ, không dám lướt qua, dẫu cho câu chuyện có một chút sến súa, một chút "không hợp thời" đi nữa. Đó là bởi, cũng như mấy cuốn khác, thiên nhiên được miêu tả cực kì ổn. Dù cho toàn tuyết là tuyết đi nữa.
Con người cũng đẹp nốt. Đẹp đến độ mình nghĩ, cái tình yêu chân chất kiểu Aitmatov liệu có còn không nhỉ? Người gì đâu mà vừa buồn cười, vừa ngô nghê, vừa hết sức lãng mạn trong tình yêu.
Đọc cuốn này mới thấy trẻ em VN còn kinh hơn nữa, không chỉ tham gia sản xuất mà còn tham gia chiến đấu. Người ta vẫn bảo, (chỉ có) ở VN thì mới có những lực lượng thiếu nhi cầm súng, ném lựu đạn ì oành.
So với Tuổi thơ dữ dội thì nó ít bi thương hơn, nhưng so để làm gì, khi mà câu chuyện ở một đất nước xa lắc, còn người đọc thì đã quá tuổi và quá thời chiến tranh.
Con người cũng đẹp nốt. Đẹp đến độ mình nghĩ, cái tình yêu chân chất kiểu Aitmatov liệu có còn không nhỉ? Người gì đâu mà vừa buồn cười, vừa ngô nghê, vừa hết sức lãng mạn trong tình yêu.
Đọc cuốn này mới thấy trẻ em VN còn kinh hơn nữa, không chỉ tham gia sản xuất mà còn tham gia chiến đấu. Người ta vẫn bảo, (chỉ có) ở VN thì mới có những lực lượng thiếu nhi cầm súng, ném lựu đạn ì oành.
So với Tuổi thơ dữ dội thì nó ít bi thương hơn, nhưng so để làm gì, khi mà câu chuyện ở một đất nước xa lắc, còn người đọc thì đã quá tuổi và quá thời chiến tranh.
February 4, 2019
Cranes Fly Early is a coming of age story set in a remote village in Kirghizia during World War II (modern day Kyrgyzstan). At fifteen, Sultanmurat is the oldest of four children in the family. Their father is away fighting the war against the Nazis and his absence is keenly felt both emotionally and in practical terms. It's the same for any other ordinary family in the village - almost all men are away. And so the burden of having to take care of sheep and horses as well as sew enough wheat for the country now has to fall on the shoulders of women and teenagers. There is simply no one else left.
That is why Sultanmurat and four other kids from his class are called off from attending school and given an extremely important task of ploughing a remote area of the steppe. It's a great honor and an even greater responsibility - to his village, to his family and the country at large.
The austere beauty of Kyrgyz nature - a sunrise over the snow peaks of mountains, a lone fox whose eyes look straight into your soul, the close relationship the boys have with their donkey and horses, the uncertainty of the winter of 1943, all of this is beautifully portrayed in this short novel. It is very easy flowing, a joy to read. You can't but hope against hope that the boys succeed no matter what, that help is near, that Sultanmurat can beat the odds and that the good omen is to be trusted even in the darkest hour.
That is why Sultanmurat and four other kids from his class are called off from attending school and given an extremely important task of ploughing a remote area of the steppe. It's a great honor and an even greater responsibility - to his village, to his family and the country at large.
The austere beauty of Kyrgyz nature - a sunrise over the snow peaks of mountains, a lone fox whose eyes look straight into your soul, the close relationship the boys have with their donkey and horses, the uncertainty of the winter of 1943, all of this is beautifully portrayed in this short novel. It is very easy flowing, a joy to read. You can't but hope against hope that the boys succeed no matter what, that help is near, that Sultanmurat can beat the odds and that the good omen is to be trusted even in the darkest hour.
January 14, 2021
Aytmatov'un kaleminden nefis bir öykü! Okurken ah çocuklar diye hayıflanırken buldum kendimi, SSCB döneminde halkın yaşadığı yokluğa çocukların gözünden bakabileceğiniz, küçük omuzlarında büyük yükler taşıyan ruhların hikayesi.
Final için "yarım kalmış sanki" dediğimde sevgilinin yorumu: "dönemin sansürü ya da sansür korkusu" olabilir gibi bir fikir paylaştı. Haksız değil diye düşündüm. O dönem yaşamak kadar yazmakta zordu ve Aytmatov zoru başaran adam olarak tarihe geçenlerden biri.
Final için "yarım kalmış sanki" dediğimde sevgilinin yorumu: "dönemin sansürü ya da sansür korkusu" olabilir gibi bir fikir paylaştı. Haksız değil diye düşündüm. O dönem yaşamak kadar yazmakta zordu ve Aytmatov zoru başaran adam olarak tarihe geçenlerden biri.
September 13, 2018
Hình như Aitmatov không có truyện nào dở?
March 27, 2019
Văn của Aitmatov đỉnh thật, đọc cứ trôi chảy như ăn một đồ ăn vừa ngon vừa mát, nó trôi tuột xuống cổ, không mắc nghẹn ở chỗ nào hết. Lâu rồi mới lại đọc sách, chỉ quen xem báo mạng nên có phần lười, lại hay có tật đọc lướt nhưng quyển sách này đã làm mình quên mất cái tật ấy mới hay chứ :P.
July 11, 2023
Çok iyi. Kısa ve net Cengiz Aytmatov mükemmel bir kalem.
March 22, 2024
hat mich mehr mitgenommen als gedacht - einerseits bin ich traurig für die figuren, andererseits will ich nach kirgisistan
January 31, 2020
Já vlastně ani nevím, jak jsem se k téhle knížce dostal.
Teda vím, ale jen částečně: někdo mi kdysi kdesi řekl, abych si přečetl Ajtmatova. Že dělá - dělal magický realismus a že je to to, co hledám. Což bylo asi někdy v době, kdy jsem dočetl Kafku na pobřeží a začínal zjišťovat, co je tento žánr vlastně zač. Zároveň jsem si už dlouho chtěl přečíst něco sovětského. A ideálně neruského zároveň. Takže jsem se rozhodl pro Popraviště. Zkrátka kyrgyzský magický realismus z období, které přálo úplně jinému typu literatury.
Především to, že jsem si z nějakého důvodu nepůjčil Popraviště, ale Labutě. Nevím, co se mi hnulo v hlavě, poněvadž celé ty roky jsem čekal na to, až se dostanu ke knihovně, kde Popraviště mají. A najednou se to prostě nestane, půjčím si omylem něco jiného, nevím proč.
Takže v očekávání tajuplné kyrgyzské magické reality jsem v šoku zjistil, že čtu příběhu o mladém řidiči náklaďáku, kterého trápí magicky zvyšující se požadavky z ústředí:).
První rozhořčené pocity, co mě tou krátkou povídkou provázely, asi byly takové, jaké musely být. V průběhu jsem ale začal zjišťovat, že to není tak špatné, jak mohlo být. Ačkoli se to zdánlivě točí kolem náklaďáků a jejich strastiplných cest skrze horské soutěsky, hlavní zápletkou je zde milostný vztah (což je téma, které vyhledávám podobně jako ty příběhy o dělnících). A je to dobré!
Je to pěkně, ač trochu zvláštně napsané, a zajímavě se to odvíjí. Je vlastně zvláštní a pro mě překvapivé (neboť v sorele se moc nepohybuji), jak se kulisy pracujícího lidu mohou prolínat s celkem poetickým příběhem, labutěmi, lidskými slabostmi a strádáním. Pořád to není kdovíjaký trhák, ale stejně. Doteď jsem držel jakýsi předsudek, že literatura týkající se dělnictva asi nebude žádný velký vodvaz, ale Ajtmatov přeci jen ukázal, že ani pro dnešního čtenáře to nemusí být úplně pasé.
I když já bych asi pořád radši to Popraviště.
Teda vím, ale jen částečně: někdo mi kdysi kdesi řekl, abych si přečetl Ajtmatova. Že dělá - dělal magický realismus a že je to to, co hledám. Což bylo asi někdy v době, kdy jsem dočetl Kafku na pobřeží a začínal zjišťovat, co je tento žánr vlastně zač. Zároveň jsem si už dlouho chtěl přečíst něco sovětského. A ideálně neruského zároveň. Takže jsem se rozhodl pro Popraviště. Zkrátka kyrgyzský magický realismus z období, které přálo úplně jinému typu literatury.
Především to, že jsem si z nějakého důvodu nepůjčil Popraviště, ale Labutě. Nevím, co se mi hnulo v hlavě, poněvadž celé ty roky jsem čekal na to, až se dostanu ke knihovně, kde Popraviště mají. A najednou se to prostě nestane, půjčím si omylem něco jiného, nevím proč.
Takže v očekávání tajuplné kyrgyzské magické reality jsem v šoku zjistil, že čtu příběhu o mladém řidiči náklaďáku, kterého trápí magicky zvyšující se požadavky z ústředí:).
První rozhořčené pocity, co mě tou krátkou povídkou provázely, asi byly takové, jaké musely být. V průběhu jsem ale začal zjišťovat, že to není tak špatné, jak mohlo být. Ačkoli se to zdánlivě točí kolem náklaďáků a jejich strastiplných cest skrze horské soutěsky, hlavní zápletkou je zde milostný vztah (což je téma, které vyhledávám podobně jako ty příběhy o dělnících). A je to dobré!
Je to pěkně, ač trochu zvláštně napsané, a zajímavě se to odvíjí. Je vlastně zvláštní a pro mě překvapivé (neboť v sorele se moc nepohybuji), jak se kulisy pracujícího lidu mohou prolínat s celkem poetickým příběhem, labutěmi, lidskými slabostmi a strádáním. Pořád to není kdovíjaký trhák, ale stejně. Doteď jsem držel jakýsi předsudek, že literatura týkající se dělnictva asi nebude žádný velký vodvaz, ale Ajtmatov přeci jen ukázal, že ani pro dnešního čtenáře to nemusí být úplně pasé.
I když já bych asi pořád radši to Popraviště.
July 20, 2021
“Kaçırılan atların ayak sesleri gittikçe uzaklaşıyor, duyulmaz oluyordu. Gittikçe duyulmaz olan ayak seslerini yutan yer daha az sarsılıyordu şimdi. Nihayet büsbütün kesildi, her yer sessizliğe gömüldü.
Ancak o zaman kalktı ayağa. Hıçkıra hıçkıra ve büyük acılarla, geriye dönüp ağır ağır yürümeye başladı. Hiç bir şey, hiçbir şey avutamazdı onu. Gecenin karanlığına boğulan Aksay'da onu avutabilecek hiçkimse yoktu. O acılar içinde, o gözyaşları arasında, Hacımurat'a verdiği sözü hatırladı. Babaları savaştan döndüğü zaman onu karşılamaya birlikte gideceklerdi. Ama artık, Çabdar'ı, babalarının atı Çabdar'ı dörtnal koşturarak, istasyona babalarını karşılamaya gidemeyeceklerdi. Aksay'da, yeteri kadar buğday da ekemeyeceklerdi artık. Onca toprağı işlediği için ışıl ışıl parlayan pulluklarıyla, pullukları çeken atlarıyla, gururla, neşeyle köye dönecekleri o mutlu gün hiç gelmeyecekti! Ve o da, Mirzagül de, onu sevinçle karşılamak için sokağa koşamayacak, onu köye girerken göremeyecek, ona hayranlık besleyemeyecek, gurur duyamayacaktı onunla. Düşleri yıkılmış, param parça olmuştu. Bunlar için ağlıyordu işte...”(s. 148)
Ancak o zaman kalktı ayağa. Hıçkıra hıçkıra ve büyük acılarla, geriye dönüp ağır ağır yürümeye başladı. Hiç bir şey, hiçbir şey avutamazdı onu. Gecenin karanlığına boğulan Aksay'da onu avutabilecek hiçkimse yoktu. O acılar içinde, o gözyaşları arasında, Hacımurat'a verdiği sözü hatırladı. Babaları savaştan döndüğü zaman onu karşılamaya birlikte gideceklerdi. Ama artık, Çabdar'ı, babalarının atı Çabdar'ı dörtnal koşturarak, istasyona babalarını karşılamaya gidemeyeceklerdi. Aksay'da, yeteri kadar buğday da ekemeyeceklerdi artık. Onca toprağı işlediği için ışıl ışıl parlayan pulluklarıyla, pullukları çeken atlarıyla, gururla, neşeyle köye dönecekleri o mutlu gün hiç gelmeyecekti! Ve o da, Mirzagül de, onu sevinçle karşılamak için sokağa koşamayacak, onu köye girerken göremeyecek, ona hayranlık besleyemeyecek, gurur duyamayacaktı onunla. Düşleri yıkılmış, param parça olmuştu. Bunlar için ağlıyordu işte...”(s. 148)
October 22, 2019
Keşke daha uzun olsa dediğim kitaplardan birisi oldu Sultanmurat. Aynı zamanda da beni Cengiz Aytmatov ile tanıştıran kitap.
Konusu hakkında herhangi bir noktaya değinmeyeceğim zira internet üzerinden bu bilgiye ulaşabilirsiniz. Ben Sultanmurat'ın bende nasıl bir his bıraktığını buraya not düşmek istiyorum hem yıllar sonraki ben için hem de bu yorumla karşılasan sen için. Çok romantik oldu, konuya geçiyorum :)
Çok hızlı bir kitap Sultanmurat. Konusu çok güzel, dili çok sade ama çok hızlı. Okurken sizi yormayacaktır. Hatta reading slump 'ta olan okurlar için de tavsiye edilebilir.
Aytmatov'un nasıl bir dili var hâlâ tam olarak çözebilmiş değilim. Okuduklarıma göre Aytmatov'un daha iyi kitapları varmış. Hatta birçok kişi bu kitap için Aytmatov kitaplarının sadece 1 bölümü gibi olmuş demişler. Cidden de romandan öte kısa bir kesit gibi olmuş. Biraz daha detaylı analizler olsaydı sanırım o zaman tadından yenmezdi. Bunun haricinde kitaba dair herhangi bir olumsuz eleştirim yok. Sadece çok pişmeden okumak gerekiyor.
Konusu hakkında herhangi bir noktaya değinmeyeceğim zira internet üzerinden bu bilgiye ulaşabilirsiniz. Ben Sultanmurat'ın bende nasıl bir his bıraktığını buraya not düşmek istiyorum hem yıllar sonraki ben için hem de bu yorumla karşılasan sen için. Çok romantik oldu, konuya geçiyorum :)
Çok hızlı bir kitap Sultanmurat. Konusu çok güzel, dili çok sade ama çok hızlı. Okurken sizi yormayacaktır. Hatta reading slump 'ta olan okurlar için de tavsiye edilebilir.
Aytmatov'un nasıl bir dili var hâlâ tam olarak çözebilmiş değilim. Okuduklarıma göre Aytmatov'un daha iyi kitapları varmış. Hatta birçok kişi bu kitap için Aytmatov kitaplarının sadece 1 bölümü gibi olmuş demişler. Cidden de romandan öte kısa bir kesit gibi olmuş. Biraz daha detaylı analizler olsaydı sanırım o zaman tadından yenmezdi. Bunun haricinde kitaba dair herhangi bir olumsuz eleştirim yok. Sadece çok pişmeden okumak gerekiyor.
June 4, 2018
Ο Τσινκγίζ Αιτμάτοβ μας μεταφέρει σε μια επαρχία της Κιργιζίας ( κομμάτι της Σοβιετικής Ένωσης τότε) το 1943. Στην μικρή κοινότητα όλοι οι άντρες έχουν πάει στον πόλεμο, οι γυναίκες έχουν αναλάβει το νοικοκυριό, την καλλιέργεια των χωραφιών τους καθώς και την κτηνοτροφική παραγωγή. Ο διοικητής του κολχόζ αποφασίζει να επιτάξει τα αγόρια της τελευταίας τάξης του σχολείου για να αναλάβουν το όργωμα και την σπορά των χωραφιών, για να προμηθεύσουν το χωριό με σιτάρι και για να μην πεινάσει ο ήδη πεινασμένος και ταλαιπωρημένος κόσμος. Όλοι πρέπει να βοηθήσουν, ο καθένας με τις δυνάμεις του, για να νικήσει η Σοβιετική Ένωση τους Γερμανούς. Τα νεαρά αγόρια αναγκάζονται να σταματήσουν τα μαθήματα και να γίνουν γεωργοί, έχοντας να αντιμετωπίσουν τον βαρύ χειμώνα, τα άγρια ζώα, τους αλογοκλέφτες, την απειρία τους με τα άλογα και τα υνιά. Ο άνθρωπος ενάντια στην φύση, ο Αιτμάτοβ μας δίνει δυνατές εικόνες μιας εποχής που έχει παρέλθει.
June 9, 2022
Một tác phẩm trong sáng, nhẹ nhàng về chiến tranh
September 28, 2022
Aytmatov'u farklı kılanın ne olduğunu Sultanmurat'ı okuyunca bir kez daha sezinliyor insan. Kendine has üslubuyla okuyucusuna aktardığı bozkır hikâyeleri betimlemelerinin gerçeklikleri, olayların akıcılığıyla sizi Kırgız kültürüne, tabiatına sokuyor. Rus zulmünü de -mecburen-üstü kapalı bir şekilde anlatıyor. Savaşa sürülen babalar,geride kalanlar...
Eserde Sovyetler için savaşa giden erkeklerin geride bıraktığı ailelerinin hayata tutunma mücadeleleri, SSCB'nin uygulamış olduğu kolhoz ve sovhoz uygulamaları, eğitim çağındaki çocukların göğüs gerdikleri zorluklar ve masum bir aşk Aytmatov'un eşsiz anlatım gücüyle harmanlanmış. Peki bu savaş kimin savaşı? Erkekler savaşta çocuklar işte çalışırken ev ile kim ilgilenecek? Çocukların ellerinden alınan eğitimleri ne olacak ve savaşa giden baba sağ olarak geriye dönebilecek mi?
Her ne kadar Sultanmurat üzerinden hikaye aktarımı gerçekleşiyorsa da aslında bir toplumun gelenekleri, anlayışları; dertleri, mutlulukları; zayıf ve güçlü yanları çıkıyor karşımıza. Aytmatov, toprağını çok iyi tanıyor. O kadar ki satır aralarında yer alan ayrıntılar yazara bir kez daha saygı duymanızı sağlıyor. Buzun altındaki toprağın sıkılığı,kışın dağlardaki yaban koyunlarının etinin sertliği, at etinin (yağının) hastalara sağladığı şifa, kocamış bir kurdun insan hakkındaki düşünceleri...
Öncelikle incelemeyi yazarken alıntılama yaptığım arkadaşlara sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum çünkü aynı duygu ve düşüncelere sahip olduğumuzu bir kaç kez tanık oldum. Dizi uyarlaması köşeme hoş geldin. Bu uzun ülkemizde Kore Savaşı'na giden askerleri baz alırsak Çukurova'da geçen bir dizi olurdu ve ERKEN GELEN TURNALAR adıyla yayımlanırdı. Murat (orijinal adı Sultanmurat) rolünde Emir Berke Zincidi ve Gül (orijinal adı Mirzagül) rolünde Elvin Çemberci oynarsa çok güzel bir dizi ortaya çıkar. Ayrıca Erken Gelen Turnalar ile Sultanmurad aynı uzun öykü mü? Bu aklımda kocaman bir soru işareti olarak kaldı. Okumanızı şiddetle tavsiye ediyorum çünkü özellikle şımarık büyüttüğünüz çocuklarınıza okuttun ki hayatın ne kadar zor olduğunu idrak etsinler.
Eserde Sovyetler için savaşa giden erkeklerin geride bıraktığı ailelerinin hayata tutunma mücadeleleri, SSCB'nin uygulamış olduğu kolhoz ve sovhoz uygulamaları, eğitim çağındaki çocukların göğüs gerdikleri zorluklar ve masum bir aşk Aytmatov'un eşsiz anlatım gücüyle harmanlanmış. Peki bu savaş kimin savaşı? Erkekler savaşta çocuklar işte çalışırken ev ile kim ilgilenecek? Çocukların ellerinden alınan eğitimleri ne olacak ve savaşa giden baba sağ olarak geriye dönebilecek mi?
Her ne kadar Sultanmurat üzerinden hikaye aktarımı gerçekleşiyorsa da aslında bir toplumun gelenekleri, anlayışları; dertleri, mutlulukları; zayıf ve güçlü yanları çıkıyor karşımıza. Aytmatov, toprağını çok iyi tanıyor. O kadar ki satır aralarında yer alan ayrıntılar yazara bir kez daha saygı duymanızı sağlıyor. Buzun altındaki toprağın sıkılığı,kışın dağlardaki yaban koyunlarının etinin sertliği, at etinin (yağının) hastalara sağladığı şifa, kocamış bir kurdun insan hakkındaki düşünceleri...
Öncelikle incelemeyi yazarken alıntılama yaptığım arkadaşlara sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum çünkü aynı duygu ve düşüncelere sahip olduğumuzu bir kaç kez tanık oldum. Dizi uyarlaması köşeme hoş geldin. Bu uzun ülkemizde Kore Savaşı'na giden askerleri baz alırsak Çukurova'da geçen bir dizi olurdu ve ERKEN GELEN TURNALAR adıyla yayımlanırdı. Murat (orijinal adı Sultanmurat) rolünde Emir Berke Zincidi ve Gül (orijinal adı Mirzagül) rolünde Elvin Çemberci oynarsa çok güzel bir dizi ortaya çıkar. Ayrıca Erken Gelen Turnalar ile Sultanmurad aynı uzun öykü mü? Bu aklımda kocaman bir soru işareti olarak kaldı. Okumanızı şiddetle tavsiye ediyorum çünkü özellikle şımarık büyüttüğünüz çocuklarınıza okuttun ki hayatın ne kadar zor olduğunu idrak etsinler.
May 2, 2019
www.kitapezgisi.com
Aytmatov kitapları her zaman bir can simididir. Kendinizi yormadan, strese sokmadan ama huzur içerisinde size çok yakın gelen bir kültürü tanımak için idealdir. Birçok kitabını okuduğum bu yazarın Sultanmurat isimli kitabıyla da tanışmış oldum.
Her kitabında olduğu gibi bu kitabında da hayvan sevgisi ve insanların içindeki yok olmamış iyi niyeti gözler önüne sermiş. 2. Dünya Savaşı esnasında Kırgızistan’ın bir köyünde geçen bir hikaye Sultanmurat. Sadece savaşa katılanların değil, ardında kalan kadınların, çocukların, hayvanların çektiği acıları anlatıyor. Savaşın yıkıcı gücünün yanı sıra, kişileri birbirine nasıl bağladığını, savaşmanın sadece cephede değil, geride kalanlarda da devam ettiğini gösteriyor. Ve her şeye rağmen aşkın, sevginin masumiyetini hiçbir şeyin kirletemediği, yaşama dair umut sağladığını da bu kitapta görüyoruz.
Kitap öyle bir sonla bitiyor ki, hem “ne oldu şimdi böyle?” derken hem de kendi istediğinize göre bir sonu kendiniz hayal edebiliyorsunuz. Normalde sonunun olmadığı kitapları sevmesem de, bu kitapta hikaye sizi öyle bir noktaya getiriyor ki, iyi ki sonunu yazmamış, diyorsunuz.
Kültürel açıdan bize benzeyen Kırgız köyleri, insanları, sevgileri ve verdikleri de��erleri, yeri geldiğinde de kötülükleri ile aslında Aytmatov kitapları hiçbir şekilde bizlere yabancı değil. Hala favori kitabım kesinlikle “Gün Olur Asra Bedel” olan bu yazarın kitaplarını büyük bir keyifle okumaya devam ediyorum.
Aytmatov kitapları her zaman bir can simididir. Kendinizi yormadan, strese sokmadan ama huzur içerisinde size çok yakın gelen bir kültürü tanımak için idealdir. Birçok kitabını okuduğum bu yazarın Sultanmurat isimli kitabıyla da tanışmış oldum.
Her kitabında olduğu gibi bu kitabında da hayvan sevgisi ve insanların içindeki yok olmamış iyi niyeti gözler önüne sermiş. 2. Dünya Savaşı esnasında Kırgızistan’ın bir köyünde geçen bir hikaye Sultanmurat. Sadece savaşa katılanların değil, ardında kalan kadınların, çocukların, hayvanların çektiği acıları anlatıyor. Savaşın yıkıcı gücünün yanı sıra, kişileri birbirine nasıl bağladığını, savaşmanın sadece cephede değil, geride kalanlarda da devam ettiğini gösteriyor. Ve her şeye rağmen aşkın, sevginin masumiyetini hiçbir şeyin kirletemediği, yaşama dair umut sağladığını da bu kitapta görüyoruz.
Kitap öyle bir sonla bitiyor ki, hem “ne oldu şimdi böyle?” derken hem de kendi istediğinize göre bir sonu kendiniz hayal edebiliyorsunuz. Normalde sonunun olmadığı kitapları sevmesem de, bu kitapta hikaye sizi öyle bir noktaya getiriyor ki, iyi ki sonunu yazmamış, diyorsunuz.
Kültürel açıdan bize benzeyen Kırgız köyleri, insanları, sevgileri ve verdikleri de��erleri, yeri geldiğinde de kötülükleri ile aslında Aytmatov kitapları hiçbir şekilde bizlere yabancı değil. Hala favori kitabım kesinlikle “Gün Olur Asra Bedel” olan bu yazarın kitaplarını büyük bir keyifle okumaya devam ediyorum.
July 15, 2020
İkinci Dünya Savaşı’nın iyice hissedilen etkileriyle şekillenen Kırgızistan’ın bir köyündeki iç içe geçmiş hayatları başarılı betimlemeleriyle on beş yaşında bir erkek çocuğunun üzerinden anlatır Cengiz Aytmatov bu romanında. Yıl 1943’tür.
Cengiz Aytmatov’un hangi romanını okursanız okuyun hep aynı duyguları hissedersiniz. Aslında hep geride kalanları anlatır. Cevaplanmayan sorular bırakır size. Bekbay’ın akıbeti ne? İnkamay-Apay oğlundan haber alabildi mi? Sultanmurat ile Mirzagül kavuştu mu?
Ölümün o yakan, sizi ağlamaktan morartan acısını yediden yetmişe herkes yüreğinde hisseder bu köylerde. Yokluğu sonuna kadar yaşarlar. Bu köylerde bütün anneler çocukları uyuyunca iç geçire geçire ağlar. Bütün çocuklar erken büyür. Atlar bile taykenki hallerini özleyip gözyaşı döker. Umutlar hep yıkılır, postacılar büyük bir önem taşır ve babalar hep beklenir.
Aşkı çok güzel hissettirir Cengiz Aytmatov. Aşkı en saf, en çocuksu, en berrak haliyle sunar.
“ Mektubunu yine Camankur’un dizeleriyle bitirdi.
Aksay, Göksay, Sarısay... dolaştım bunca diyar,
bulamadım, bulamadım oy! Senin gibi yâr...”
Cengiz Aytmatov’un hangi romanını okursanız okuyun hep aynı duyguları hissedersiniz. Aslında hep geride kalanları anlatır. Cevaplanmayan sorular bırakır size. Bekbay’ın akıbeti ne? İnkamay-Apay oğlundan haber alabildi mi? Sultanmurat ile Mirzagül kavuştu mu?
Ölümün o yakan, sizi ağlamaktan morartan acısını yediden yetmişe herkes yüreğinde hisseder bu köylerde. Yokluğu sonuna kadar yaşarlar. Bu köylerde bütün anneler çocukları uyuyunca iç geçire geçire ağlar. Bütün çocuklar erken büyür. Atlar bile taykenki hallerini özleyip gözyaşı döker. Umutlar hep yıkılır, postacılar büyük bir önem taşır ve babalar hep beklenir.
Aşkı çok güzel hissettirir Cengiz Aytmatov. Aşkı en saf, en çocuksu, en berrak haliyle sunar.
“ Mektubunu yine Camankur’un dizeleriyle bitirdi.
Aksay, Göksay, Sarısay... dolaştım bunca diyar,
bulamadım, bulamadım oy! Senin gibi yâr...”
June 1, 2020
Trước khi đọc truyện này, mình đã định sẽ lưu lại bằng bốn sao, vì dù rằng rất thích Aitmatov nhưng thật khó tưởng tượng sẽ viết được một câu chuyện xuất sắc theo đề tài này được. Nhưng cũng giống như mỗi lần đọc Aitmatov trước đây, ông luôn làm mình ngạc nhiên và cảm phục. Chiến tranh đã hiện ra hết sức tàn nhẫn qua cuộc sống ở một làng quê, nơi chỉ còn chủ yếu là phụ nữ và trẻ em, giờ đây phải làm hết mọi việc, ngay cả những đứa trẻ còn đang ngồi trên ghế nhà trường.
Cũng như những tác phẩm khác của ông, từng chi tiết nhỏ đều được khắc họa hết sức tinh tế. Có thể kể ra như chi tiết cô giáo cố tình chê học trò mình để mong nó không phải nghỉ học, hay ánh mắt ái ngại cô dành cho học trò khi chúng lạnh, đó là vẻ thẹn thùng của người con gái tặng người mình thích chiếc khăn tay, hay cảnh hay người bạn vừa bất hòa cùng khóc với nhau khi đối mặt với những biến cố của cuộc đời. Và hơn hết, hình ảnh trong chương cuối cùng thực sự đắt giá, một cái kết hoàn hảo...
Ngoài ra, mình luôn cảm thấy tiếng Nga (và những ngôn ngữ họ hàng) luôn rất gần gũi với tiếng Việt qua các bản dịch, không hiểu là do có nhiều dịch giả giỏi hay là thực sự hai ngôn ngữ có nhiều điểm tương đồng nữa.
Cũng như những tác phẩm khác của ông, từng chi tiết nhỏ đều được khắc họa hết sức tinh tế. Có thể kể ra như chi tiết cô giáo cố tình chê học trò mình để mong nó không phải nghỉ học, hay ánh mắt ái ngại cô dành cho học trò khi chúng lạnh, đó là vẻ thẹn thùng của người con gái tặng người mình thích chiếc khăn tay, hay cảnh hay người bạn vừa bất hòa cùng khóc với nhau khi đối mặt với những biến cố của cuộc đời. Và hơn hết, hình ảnh trong chương cuối cùng thực sự đắt giá, một cái kết hoàn hảo...
Ngoài ra, mình luôn cảm thấy tiếng Nga (và những ngôn ngữ họ hàng) luôn rất gần gũi với tiếng Việt qua các bản dịch, không hiểu là do có nhiều dịch giả giỏi hay là thực sự hai ngôn ngữ có nhiều điểm tương đồng nữa.
October 17, 2017
تصویر زندگی مشقت بار در یک روستای دور افتاده در خاک قرقیزستان و در زمان جنگ جهانی دوم و حکومت کمونیستها. تلاش ملتی خسته و دردمند برای زندگی کردن.
من در این کتاب نوعی فریاد دیدم. فریاد از جور و ظلم و تبعیض. فغان از نابرابری اجتماعی و اقتصادی. فغان از تبعیض های اشکار بر علیه اقوام یک کشور.
نامهای تورکی اماکن و افراد برای من خیلی جالب بود. ریشه و پیوند مشترک بین تورکی اذربایجانی و قرقیزی کاملا مشهوده.
من در این کتاب نوعی فریاد دیدم. فریاد از جور و ظلم و تبعیض. فغان از نابرابری اجتماعی و اقتصادی. فغان از تبعیض های اشکار بر علیه اقوام یک کشور.
نامهای تورکی اماکن و افراد برای من خیلی جالب بود. ریشه و پیوند مشترک بین تورکی اذربایجانی و قرقیزی کاملا مشهوده.
September 1, 2017
a story of hardship and young love during the war, told by young Sultanmurat, with a surprising ending
March 27, 2018
Cengiz Aytmatov'un diğer öykü ve romanlarından daha sönük kalmış. Bir romanın tek bir bölümü gibi olmuş açıkçası.
January 3, 2021
Aytmatov kalitesi... olağan olayları, anlatış biçimi ile olağanüstü kılan bir kalem.
March 30, 2021
Aytmatov'un dünyası dürüst bir gerçeklik diyarı.
April 14, 2024
Is that the real end? What?
De verdad es el final? Qué?
De verdad es el final? Qué?
August 2, 2024
Beautiful story, beautifully written - Aytmatov is rightfully one of the best authors.
April 29, 2020
Bir çırpıda bitenlerden. Öykü ile roman arasında kalmış bence öyküye daha yakın zira ilk 100 sayfada Sultanmurat’ın kısa okul geçmişi ve Mirzagül’e olan aşkı, savaşın zor şartlarında tarlaları ekecek adam bulunamadığı için avılın sorumlusunun okula gelerek Sultanmurat ve 4 arkadaşını Aksay’daki tarlayı sürmek için okulu bıraktırmak zorunda kalışı ve Aksay komandolarının ölmeye yüz tutmuş atları seçerek kışın onları beslemeleri ve tarla sürmeye hazır hale getirmeleri anlatılmış.
Burada Sultanmurat’ın babasıyla şehire gittiği günkü heyecan beni çok etkiledi, bir nevi çocukluğum aklıma geldi. Yine Sultanmurat ve kardeşi Hacımurat’ın odun kesmek için uzak bir çalılığa gittikleri zamanki yaşananlar, tilkiyi ellerinden kaçırmaları; Sultanmurat’ın sevdiği Mirzagül’e yazığı mektup ve bir süre cevap alamadıktan sonra aldığı İpek mendil, Aksay bozkırını onun için, gururlanmak için, babası savaştan döndüğünde onu kardeşiyle karşılamak için sürecek olması da etkileyici anlatılmış.
Komandolar Aksay’a gittiklerinden sonrası ise çok hızlı aktarılmış bu da kitaba öykü havası katmış. Yorucu günün sonunda komandoların elleri kolları bağlanarak atları çalınır, Sultanmurat bağı çözüp peşlerine düşse de gözü dönüş hırsızlar Çabdar’a ateş edip öldürür ve kaçarlar. Sultanmurat ise son kısımda kan kokusu alan yaşlı kurtla karşı kaşıya kalır ve kitap biter. Boşluğu okurun doldurmasını istemiş Aytmatov.
Zor şartlarda gençlerin sorumluluk alması, içlerindeki sevginin tükenmeyişi insana olan umudun simgesi. Bunun yanında savaş zamanı okulu bırakıp köy ve ülkesi için fedakarlık yapan küçücük çocukların yine savaşın ve açlığın gözünü döndürdüğü hırsızlarla karşı karşıya gelmesi iyiyle kötünün savaşı gibidir adeta. Çocukların (Aksay Komandolarının) avcı sandığı hatta kendilerine selam vermediği için eleştirdiği, hatta önceki gün bıraktığı keçi eti için teşekkür etmesine rağmen karşılık alamaması aslında onların kötü insanlar olduğunu aktarmış. Ama çocuk aklı işte ne bilsin:)
Burada Sultanmurat’ın babasıyla şehire gittiği günkü heyecan beni çok etkiledi, bir nevi çocukluğum aklıma geldi. Yine Sultanmurat ve kardeşi Hacımurat’ın odun kesmek için uzak bir çalılığa gittikleri zamanki yaşananlar, tilkiyi ellerinden kaçırmaları; Sultanmurat’ın sevdiği Mirzagül’e yazığı mektup ve bir süre cevap alamadıktan sonra aldığı İpek mendil, Aksay bozkırını onun için, gururlanmak için, babası savaştan döndüğünde onu kardeşiyle karşılamak için sürecek olması da etkileyici anlatılmış.
Komandolar Aksay’a gittiklerinden sonrası ise çok hızlı aktarılmış bu da kitaba öykü havası katmış. Yorucu günün sonunda komandoların elleri kolları bağlanarak atları çalınır, Sultanmurat bağı çözüp peşlerine düşse de gözü dönüş hırsızlar Çabdar’a ateş edip öldürür ve kaçarlar. Sultanmurat ise son kısımda kan kokusu alan yaşlı kurtla karşı kaşıya kalır ve kitap biter. Boşluğu okurun doldurmasını istemiş Aytmatov.
Zor şartlarda gençlerin sorumluluk alması, içlerindeki sevginin tükenmeyişi insana olan umudun simgesi. Bunun yanında savaş zamanı okulu bırakıp köy ve ülkesi için fedakarlık yapan küçücük çocukların yine savaşın ve açlığın gözünü döndürdüğü hırsızlarla karşı karşıya gelmesi iyiyle kötünün savaşı gibidir adeta. Çocukların (Aksay Komandolarının) avcı sandığı hatta kendilerine selam vermediği için eleştirdiği, hatta önceki gün bıraktığı keçi eti için teşekkür etmesine rağmen karşılık alamaması aslında onların kötü insanlar olduğunu aktarmış. Ama çocuk aklı işte ne bilsin:)
This entire review has been hidden because of spoilers.
August 26, 2021
SultanMurat, Cengiz Aytmatov'un 1963 yılına ait bir hikayesi. Aslında novella desek daha doğru, çünkü eser oldukça kısa sadece 135 sayfa. Ikinci Dünya Savaşı yıllarına götürüyor bizi eser. Baş kahramanımız, kitabın isminden de anlaşılacağı üzere SultanMurat. Toy bir delikanlı, daha doğrusu bir çocuk daha SultanMurat. Okul sıralarından savaşın içine çekilen bir çocuk. Ancak savaş dediğime bakmayın, kitapta öyle derin bir savaş konusu yer almıyor. SultanMurat'in babası savaş cephesinde iken, daha doğrusu köyün tüm babaları savaşta iken, bu genç erkeklerin ise köy için cepheler için ekin bicmesi isteniyor, atları yetiştirmek için ise Sultanmurat görevlendiriliyor. Sultanmurat hem at bakıcılığı yapışını hem de okuldan çok sevdiği Mirzagül'e olan aşkını okuyoruz bu kısacık eserde.
🎗️🎗️🎗️🎗️🎗️🎗️🎗️🎗️
Cengiz Aytmatov'dan okuduğum 3.eser SultanMurat. Aytmatov'un kendine has bir anlatım tarzı var, okuyucuyu hemen kitabın içine alıyor, sayfalarda yormuyor sizi, hikayeye dahil ediyor. SultanMurat'ta da aynı hava hakimdi, ancak ben bazı sebeplerden dolayı elimde kitabı çok uzun süre süründürdüm. Benim için kitabın çok fazla eksiği vardı, kitap akıcı olsa da bence kitap yoğun değildi. Olay yoğunluğu, duygu yoğunluğu eksik kalmış zannımca. Savaşın içinden bir eser sunar iken bence bu derece gecistirici bir eser sunulmamali. Sovyet Rusya için Kırgızistan oldukça mücadele vermiş Ikinci Dünya Savaşı'nda. Ancak kitap bana yoğun ve etkileyici gelmedi bu konuda. Okumak ve farklı bir bakış açısına sahip olmak güzel olsa da bu kitabı etkilenerek okumadım. Okumak isteyen herkese ise simdiden keyifli okumalar 🌼
🎗️🎗️🎗️🎗️🎗️🎗️🎗️🎗️
Cengiz Aytmatov'dan okuduğum 3.eser SultanMurat. Aytmatov'un kendine has bir anlatım tarzı var, okuyucuyu hemen kitabın içine alıyor, sayfalarda yormuyor sizi, hikayeye dahil ediyor. SultanMurat'ta da aynı hava hakimdi, ancak ben bazı sebeplerden dolayı elimde kitabı çok uzun süre süründürdüm. Benim için kitabın çok fazla eksiği vardı, kitap akıcı olsa da bence kitap yoğun değildi. Olay yoğunluğu, duygu yoğunluğu eksik kalmış zannımca. Savaşın içinden bir eser sunar iken bence bu derece gecistirici bir eser sunulmamali. Sovyet Rusya için Kırgızistan oldukça mücadele vermiş Ikinci Dünya Savaşı'nda. Ancak kitap bana yoğun ve etkileyici gelmedi bu konuda. Okumak ve farklı bir bakış açısına sahip olmak güzel olsa da bu kitabı etkilenerek okumadım. Okumak isteyen herkese ise simdiden keyifli okumalar 🌼
August 13, 2025
cengiz aytmatov'un 2025 yılında okuduğum on ikinci eseri.
orijinal yayın tarihi 1970'li yıllara dayanan ve ülkemizde çeşitli yayınevleri tarafından genellikle 120-150 sayfa aralığında basılan bu romanı refik özdek çevirisiyle okudum. aytmatov'un her eserinde olduğu gibi, bu kitabında da dil oldukça sade ve netti.
sultanmurat, kırgız bozkırında geçen dokunaklı bir büyüme hikayesidir. eser, tür olarak "bildungsroman" (gelişim romanı) kategorisinde sınıflandırılabilir. ancak kişisel olarak, kitabın sonunu oldukça sert ve sarsıcı bulduğumu da belirtmeliyim.
eserin temel konusu, ikinci dünya savaşı yıllarında cephe gerisindeki bir kırgız köyünde geçer. köydeki erkeklerin savaşta olması sebebiyle büyük sorumluluklar üstlenmek zorunda kalan sultanmurat adındaki bir çocuğun, köye ait olan tahılı zorlu kış şartlarında şehre ulaştırma görevini ve bu yolculukta yaşadığı zorlukları konu alır.
hikaye, tamamen kronolojik bir çizgide ilerler. kitabın sonu, sultanmurat'ın görevini tamamlaması ve büyüme sürecini noktalamasıyla kapalı bir son taşıyor.
mekan olarak kurulan dünya ikinci dünya savaşı sırasında sovyetler birliği'ne bağlı kırgızistan'ın geniş ve ıssız bozkırlarıdır. bu zaman ve mekan seçimi; karakterlerin yalnızlığını, mücadelenin büyüklüğünü ve doğa ile insan arasındaki ilişkiyi ustalıkla vurgular. bozkırın dondurucu soğuğu, rüzgarın uğultusu ve karın sonsuz beyazlığı okur tarafından adeta hissedilir. mekanın işlevi sadece bir arka plan olmanın çok ötesindedir; bozkır, sultanmurat'ın mücadele ettiği, hem acımasız hem de saf bir güzelliğe sahip olan bir dünyadır.
aytmatov her ne kadar olayları üçüncü tekil şahıs bakış açısıyla aktarsa da çoğunlukla sultanmurat’ın düşüncelerine ve hislerine odaklanır. özellikle sultanmurat'ın haksızlığa uğradığı anlarda, okuyucuda karaktere karşı derin bir şefkat ve hayranlık uyandırmayı başarır. bu duygulara paralel olarak, yaşanan adaletsizlikler karşısında okurda güçlü bir öfke hissi de yaratır.
* konu ve içerik: 7/10
* üslup ve dil: 7/10
* karakterler: 7/10
* yapı ve kurgu: 7/10
orijinal yayın tarihi 1970'li yıllara dayanan ve ülkemizde çeşitli yayınevleri tarafından genellikle 120-150 sayfa aralığında basılan bu romanı refik özdek çevirisiyle okudum. aytmatov'un her eserinde olduğu gibi, bu kitabında da dil oldukça sade ve netti.
sultanmurat, kırgız bozkırında geçen dokunaklı bir büyüme hikayesidir. eser, tür olarak "bildungsroman" (gelişim romanı) kategorisinde sınıflandırılabilir. ancak kişisel olarak, kitabın sonunu oldukça sert ve sarsıcı bulduğumu da belirtmeliyim.
eserin temel konusu, ikinci dünya savaşı yıllarında cephe gerisindeki bir kırgız köyünde geçer. köydeki erkeklerin savaşta olması sebebiyle büyük sorumluluklar üstlenmek zorunda kalan sultanmurat adındaki bir çocuğun, köye ait olan tahılı zorlu kış şartlarında şehre ulaştırma görevini ve bu yolculukta yaşadığı zorlukları konu alır.
hikaye, tamamen kronolojik bir çizgide ilerler. kitabın sonu, sultanmurat'ın görevini tamamlaması ve büyüme sürecini noktalamasıyla kapalı bir son taşıyor.
mekan olarak kurulan dünya ikinci dünya savaşı sırasında sovyetler birliği'ne bağlı kırgızistan'ın geniş ve ıssız bozkırlarıdır. bu zaman ve mekan seçimi; karakterlerin yalnızlığını, mücadelenin büyüklüğünü ve doğa ile insan arasındaki ilişkiyi ustalıkla vurgular. bozkırın dondurucu soğuğu, rüzgarın uğultusu ve karın sonsuz beyazlığı okur tarafından adeta hissedilir. mekanın işlevi sadece bir arka plan olmanın çok ötesindedir; bozkır, sultanmurat'ın mücadele ettiği, hem acımasız hem de saf bir güzelliğe sahip olan bir dünyadır.
aytmatov her ne kadar olayları üçüncü tekil şahıs bakış açısıyla aktarsa da çoğunlukla sultanmurat’ın düşüncelerine ve hislerine odaklanır. özellikle sultanmurat'ın haksızlığa uğradığı anlarda, okuyucuda karaktere karşı derin bir şefkat ve hayranlık uyandırmayı başarır. bu duygulara paralel olarak, yaşanan adaletsizlikler karşısında okurda güçlü bir öfke hissi de yaratır.
* konu ve içerik: 7/10
* üslup ve dil: 7/10
* karakterler: 7/10
* yapı ve kurgu: 7/10
Displaying 1 - 30 of 55 reviews