Vriend van verdienste

by Thomas Rosenboom

De hoofdfiguur, een 16-jarige jongen, tracht door dienstbaarheid de vriendschap te verwerven van een oudere jongen van betere komaf. Dit leidt tot een machtsspel van dramatische ingrijpendheid, waarvan de beschrijving zich laat lezen als een thriller. Het verbaast dan ook niet dat de auteur zegt zich gebaseerd te hebben op de "Baarnse moordzaak". Het boek kreeg een opvolger in de opzienbarende en bekroonde historische roman Gewassen vlees.

Genres: Fiction, School, Roman

285 pages, Mass Market Paperback

First published January 1, 1985

About the author

Thomas Rosenboom is a Dutch writer of novels and short stories,. He studied Psychology for 3 years, did not finish but switched to studying Dutch in Amsterdam. His first book was published in 1983 and contains 3 short stories. He's the only writer to have won the Libris Literatuur Prijs twice (for Gewassen Vlees in 1995 and for Publieke Werken in 2000).

Reviews

[Geoffrey van Zonneveld · Rating 2 out of 5]

Pfft. De werken van Rosenboom zijn altijd hard werken, maar vaak wel de moeite waard. Bij dit boek ben ik nog niet zo zeker. De doorwrochte zinnen zijn echt ploeteren.

Theo, de hoofdpersoon, wurmt zichzelf vast. Hij is wat hulpeloos, eenzaam en is op zoek naar vriendschap. Die vindt hij in het temmen van zijn kraai, maar ook bij Otto en Pieter. Theo is beïnvloedbaar, laat zich leiden en verschuilt zich vervolgens achter de anderen en neemt geen eigen verantwoordelijkheid. Vind ik heel erg ingewikkeld.

[Gerard · Rating 4 out of 5]

Wat opvalt is het archaïsche taalgebruik, zowel wat het gebruik van weinig gangbare en oudere woorden betreft als in de gebruikte zinsconstructies. Dat maakt het wat minder makkelijk leesbaar. Toch is het een meeslepend verhaal, vooral wat betreft de psychologische ontwikkeling van de hoofdfiguur.

[Alex Knipping · Rating 3 out of 5]

Vriend van Verdienste is gebaseerd op een ware gebeurtenis. De belangrijkste elementen van de latere boeken van Rosenboom vinden we ook al in deze debuutroman. Theo Alting denkt dat hij in een goed blaadje kan komen bij Otto, een oudere jongen uit een hogere klas. Hij probeert via een gezamenlijke vriend bij Otto in het gevlei te komen, wat aanvankelijk lijkt te lukken. Maar Theo overschat zichzelf, schat situaties verkeerd in en brengt zichzelf streed meer in problemen. Zijn karakter is complex. Er schuilt iets wreeds in hem en hij is op een wat nare manier berekenend. Maar hij is ook naïef, soms sentimenteel in (vermeende) vriendschapsbanden en bijna vertederend eerlijk als hij bij het graf van zijn moeder tot haar spreekt. Als Theo,langzaam, maar zeker, de grip op de situatie en uiteindelijk op zichzelf kwijtraakt, dan wordt het verhaal beklemmend en een beetje hallucinerend. Ook als lezer is het steeds moeilijker om te bepalen wat verbeelding en wat werkelijkheid is. Het taalgebruik is, zoals in alle boeken van Rosenboom, bewust archaïsch. Ook dat bepaalt deels de sfeer van het boek.

[José · Rating 3 out of 5]

Mijn man komt uit Baarn en heeft als kind de Baarnse moordzaak meegekregen. Het heeft altijd veel indruk op hem gemaakt, vandaar dat hij dit boek ook heeft gekocht. Maar hij kwam er niet doorheen. Ikzelf begon het te lezen zonder de achterflap eerst doorgenomen te hebben. Dat doe ik nooit omdat het vaak teveel van het verhaal weggeeft. Pas na een tijdje kreeg ik in de gaten dat het veel van de Baarnse moordzaak weg had. Rosenboom weet echter op een lugubere manier de verschillende karakters neer te zetten. Vooraal de hoofdpersoon, Theo, zijn gedachten, zijn beweegredenen en zijn langzaam zich ontwikkelende gekte maken veel indruk. Maar tegelijkertijd is het een verschrikkelijk boek om te lezen. Een paar pagina's voor het slapen gaan waren het maximum dat ik voor elkaar kreeg en daarom duurde het ook een tijd voordat ik het boek uit had. Het einde, was enerzijds verwacht, anderzijds juist niet verwacht. Drie sterren omdat het de lezer zo moeilijk gemaakt wordt, maar ook wel bijzonder indringend geschreven is.

[Janine Van · Rating 4 out of 5]

Boek geinspireerd op de Baarnse moordzaak, begin jaren '60. Achterstandsjongen probeert in het gevlei te komen bij 2 broers in dure villa. Steelt snoep en drank en breekt in voor de oudste broer. Dan wordt hij (bij toeval?) gearresteerd omdat hij op gestolen brommer rijdt. Dan vlucht hij uit politiebureau en duikt onder in de villa. Hij wordt opgesloten in zolderkamer, verkeert in zijn eigen vuil en reageert steeds vreemder. Dan weer dreigt hij, dan weer is hij vooral deemoedig en denkt dat hij een beter persoon wordt door deze beproeving. Na maand gaan broers op vakantie en moet er toch een manier gevonden wordem om Theo te lozen...
Speciaal kenmerk van Theo is de door hem getemde kraai Rokko. Deze wordt gedood door de oudste broer Otto.
Reacties van de hoofdpersonen zijn soms wel heel ongeloofwaardig, toch blijf je nieuwsgierig hoe het verder gaat. Waan en werkelijkheid lopen soms door elkaar.

[Bernard · Rating 5 out of 5]

Een fantastisch boek, vreemde gebeurtenissen, goed te volgen gedachtengangen.
Het hoofdstuk over het temmen van de kraai vond ik het mooist. (H.6)
Toch weer wat bijgeleerd kwa taal: (er brak een opwinding baan).
Psychologisch kan ik de devotie van een 16 jarige jongen voor een andere jongen volgen, maar niet de overgang naar zelfdestructie.
Mooie vondsten: hij temt en kraai met water en zegt tegen zijn moeder dat hij hem gedoopt heeft (dit soort gedachten kan alleen met een Christelijk framewerk).
Waar: 'Het mooie aan levende dingen is de mogelijkheid van uitstel van de dood door jouw ingrijpen.'

[Frank Tempelman · Rating 5 out of 5]

Intriguing. The way in which the main character, Theo, wants to obtain the (obvious asshole) Otto as his friend, and in the way to reach this not only gives up his on life, but most and foreall that of his best friend, his personally trained crow Rokko, is described in a fascinating way. Some old-boiled language, but I can handle it. And it brings back the sixties of the last century, where the story on which the book is based, including the murder, has really happened.

Excellent book.

[Dian · Rating 4 out of 5]

Erg bevreemdend en beklemmend.
Meteen vrij onheilspellende sfeer en de manier waarop Theo nadenkt over en reageert op de wereld is in het begin nog herkenbaar, maar draait al snel door.
Niet vaak zijn karakters zo onnavolgbaar en ongrijpbaar.
Bij vlagen vond ik het geweldig, bij vlagen ineens heel stroperig traag, maar richting de ontknoping was ik toch weer gegrepen.
Wel een beetje naar, Darryl..

[Bram · Rating 4 out of 5]

Verdienstelijke en intrigerende roman gebaseerd op de Baarnse moordzaak. Het taalgebruik is af en toe bevreemdend archaïsch en dat komt niet, zoals nu gedacht kan worden, omdat de roman uit 1985 stamt. Nee nee, destijds werd het in verschillende besprekingen ook al opgemerkt. Het is – zie de latere romans – een belangrijk kenmerk van Rosenbooms stijl.

[Kalijn · Rating 3 out of 5]

Rare vibe

[AV AV · Rating 4 out of 5]

Theo Altink is zestien jaar. Zijn moeder is gestorven en zijn broer Geert zit in een 'opvoedingsgesticht'. Zijn vader is caféhouder. Theo heeft opvallend veel verbeeldingskracht. ;De kraai Rokko, die lichtgeraakt en opvliegend wordt genoemd. Freddie is achttien en gaat net als de broers Van Hal naar het lyceum in de stad. Zijn vader heeft een houthandel bij het spoor. Theo beschouwt hem als zijn 'oudste vriend en spitsbroeder' Pieter is de jongste van de twee broers Van Hal. Hij lijkt niet kwaad, maar helpt onder invloed van Otto toch mee Theo uit de weg te ruimen. Agnes is een klasgenote van Freddie en Pieter.

[Emma de Brabander · Rating 2 out of 5]

Fucking vaag

[Darryl · Rating 4 out of 5]

master

[Els Boot · Rating 4 out of 5]

Dit is het soort boek dat je eigenlijk niet wilt lezen omdat het verhaal zo verschrikkelijk is. Maar de literaire kunsten van Rosenboom maken dat je doorgaat met lezen. Schitterend!

[Marijke van Wierst · Rating 5 out of 5]

impressed