وجود

by فاضل نظری

هر آنکه پا به وجود از عدم گذاشت گریست ...

Genres: Poetry

112 pages, Paperback

First published April 1, 2022

About the author

شاعر و از مدیران نهادهای فرهنگی و دولتی جمهوری اسلامی

Reviews

[Awrixa · Rating 5 out of 5]

جای طلب بوسه وفا خواستی ای دل
دیدی که نه این را به تو دادند نه آن را
——

سلاح اهل ستم گاهی، شریعت نبوی هم هست
به روی شانه ظالم گاه ردای مصطفوی هم هست
——

زندگی با همدم نااهل جان فرسودن است
من چنین زندانی‌ام با خویش در یک پیرهن
——

اگر چون رودها از خود گذشتن را بیاموزی
به حال سنگ‌ها هم می‌توانی مهربان باشی

[Reyhaneh.r · Rating 4 out of 5]

کسی نخواند غزل‌های غم گریسته را
نوشته‌های ز چشم قلم گریسته را
عجیب نیست که آتش به هم بیامیزد
دو شمع همدمِ تا صبحدم گریسته را
هوای دیدن دریا، رسانده است به هم
دو جویبار به هر پیچ و خم گریسته را
به غیر شانه هم هیچ تکیه‌گاهی نیست
دو مست سرخوش در هر قدم گریسته را
غمت مباد که دنیا ز هم جدا نکند
رفیق‌های در آغوش هم گریسته را

[Sara · Rating 3 out of 5]

آنکه در صلح است با خود، با جهان در جنگ نیست
کاش می آموخت انسان با خودش سازش کند

از شعرای معاصر کلاسیک سرامون هستند که یادمه چند سال پیش یکی از هم‌دانشگاهی‌هام بسیار عاشق آثارش بود و مداوم تبلیغ میکرد بخونیم که خب اون موقع یادم نیست حسم به شعرهاش چی بود اما این بار اون به وجد اومدنِ سابق رو نداشتم. شاید نباید بعد از خوندن کتاب‌های شعر هیجان‌انگیزی که این اواخر خوندم سراغش میرفتم، ولی خب تو قفسه کتاب‌های صدف داشتند چشمک میزدند بهم.

مگو خود را کنار دیگران تنها نمی بینی
تو تنهایی فقط تنهایی خود را نمی بینی
رفیقا شادمانی های عالم جاودانی نیست
مگر اندوه را در خنده گل‌ها نمی بینی
اگر نامی از خسرو ماند از افسون شیرین بود
به غیر از عشق اکسیری در این دنیا نمی بینی
کجا این حسن بی اندازه در تصویر می گنجد
تو از عکس خودت زیباتری اما نمی بینی
به جای دیدن آیینه ها در چشم ما بنگر
بدی از چشم خود می‌بینی و از ما نمی‌بینی
شدی در چشم هایش خیره ای دل سادگی کردی
از این پس هیچ کس را غیر از او زیبا نمی بینی

۲.۱۴۰۴

[زینب هاشم‌زاده · Rating 3 out of 5]

همنشینی با کسی دلتنگی‌ام را کم نکرد
کاش می‌شد لحظه‌ای از دست تنهایی گریخت.

[Ziba Ghodsifar · Rating 1 out of 5]

« وجود» آخرین اثر منتشرشده‌ی فاضل نظری تا‌به‌امروز است و ضعیف‌ترین آن‌ها نیز هست؛ مضامینی تکراری که دیگر برای استفاده در کتاب ششم (؟) پاسخگو نیستند!

[Mohsen Karimi · Rating 5 out of 5]

مثل دفعه اول قشنگ بود

[Sarah · Rating 3 out of 5]

امتیاز من: ۳.۵

نشان مذهب من عشق‌ست، حقیقتی که در آن عالم
امید آن‌که به اعجازش شهید خوانده شوی هم هست

گودال آب و عکس تو ای ماه! ای دریغ!
زیبایی حلال تو امشب حرام کیست؟

من که می‌گویم در این بازار از هر سو زیان
هرچه را بفروشی و ساغر بگیری بهتر است

کمند عشق را پیچیدگی این بس؛ که در دامش
گرفتاری‌ست آزادی و آزادی گرفتاری

به هر صورت فلک اقبال ما را بر نمی‌تابد
گمان کرده‌ست خوشبختیم و فکر انتقام از ماست

گریه‌ها کردم ز شوق آن شب که سوزاندی مرا
سرنوشت شمع جانسوز است اما روشن است

بی‌جهت، بیهوده، بیخود، بی‌سبب، بی‌فایده
عشق وقتی نیست، معنایی ندارد زیستن

آن‌که در صلح‌ست با خود، با جهان در جنگ نیست
کاش می‌آموخت انسان با خودش سازش کند

همنشینی با کسی دلتنگی‌ام را کم نکرد
کاش می‌شد لحظه‌ای از دست تنهایی گریخت

به جز آیینه چیزی نیست این دنیا، به این معنا
اگر زیباست یعنی باید از خود قدردان باشی

اگر چون رود‌ها از خود گذشتن را بیاموزی
به حال سنگ‌ها هم می‌توانی مهربان باشی

تنهایی انسان ندارد گرچه پایانی
ای عشق پنهان می‌شود تنهایی‌ام با تو

بر باد رود باور اگر عشق نباشد
از گنج دروغین نتوان کرد صیانت

همین که چشمه‌ی عشق تو در دلم جوشید
ز کوه صبر به دشت جنون کشیده شدم

بی‌فروغ عشق، آفاق زمین تاریک بود
گر درین سیاره نوری هست، از خورشید ماست

ما تابع عشقیم و این بی‌تابی بی‌حد
چون خط ممتد تا ابد پیوستگی دارد

تو هم شادابی‌ام را دیدی و هرگز نفهمیدی
که چون نیلوفری گل کرده‌ام در برکه‌ای از خون

کمر خم کرد هرکس برد بار عشق را بر دوش
جوان شد پیر، گل شد سر‌به‌زانو، بید شد‌ مجنون

من با تو سر جان قمار کرده‌ام ای عشق
هرچه مرا هست و هرچه نیست هم از تو

[Farjaneh_ · Rating 5 out of 5]

《هو النور》
چطور میشه برای یک کتاب شعر ریویو نوشت؟

[Fateme H. · Rating 4 out of 5]

یکی از ما به جای باده امشب زهر می‌نوشد
ملالی نیست، می‌دانی و می‌دانم کدام از ماست

***

گفت: اولین نشانه‌ی عاشق شدن غم است؟
بوسیدمش به گریه و گفتم: غمت مباد

[Meandragon · Rating 4 out of 5]

بازآ و قفل بشکن و آزاد کن مرا
ای قهرمان گمشده ی داستان من

[پرهام نکوطلبان · Rating 3 out of 5]

برایم جالب بود که با وجود کلی کتاب نیمه‌کاره و reviewهای نوشته‌نشده، امروز عصر و در حالی که برق رفته بود، سراغ این کتاب رفتم و شعرهایش را بلندبلند برای خودم (و همسایه‌ها 😅) خواندم تا تمام شود.

«وجود» جدیدترین کتاب شعر فاضل نظری است که به دلایل مشخصی دل خوشی از او ندارم اما به قول مهدی فرجی، «بسیاری از کسانی که فاضل را مسخره می‌کنند حتی یک غزل مانند او نمی‌توانند بسرایند». باری، این کتاب با ۵۲ غزل با مضامین اغلب عاشقانه ارزش تورق و خواندن را قطعاً دارد.

نگاه فاضل به عشق و معشوق شاید در بسیاری موارد زمینی باشد اما قطعاً اروتیک یا تغزلی نیست و خلاف سنگین شاعر نهایتاً بوسیدن معشوق یا به آغوش کشیدن وی یا پیمودن باده‌ای با او باشد. مضامینی مانند بی‌وفایی عشق، فانی بودن دنیا و حتی ناپایداری ظلم در سرتاسر اشعار این کتاب به‌چشم می‌خورد و گاهی آن‌قدر این تکرارملال‌آور است که آدم را از ادامه‌ی خواندن کتاب منصرف می‌کند.
دایره‌ی واژگانی که شاعر برای بیان مضامین و احساساتش از آن‌ها استفاده می‌کند ممکن است محدود به‌نظر بیاید و اشعار تصنعی جلوه کنند، خصوصاً موقعی که شاعر از «مستی» و لوازم و حالات آن صحبت می‌کند با این حال، تک‌بیت‌ها و بعضاً غزل‌های خوبی هم در کتاب دیده می‌شود. نمونه:

با طناب مرگ بیرون آمد از گودال عمر
ماهی دل‌مرده از تنگ تماشایی گریخت

یا

راضی به عذاب دگران نیستم اما
گر عادلی ای چرخ، فلک کن دگران را

یک بیت عجیب هم توجه مرا به خودش جلب کرد که احتمالاً بیانگر ترجیحات شخصی شاعر است:

زینت ظاهر کجا حسن خدادادی کجا
زشت‌رو زیبا نگردد هرچه آرایش کند

و البته غزل «سکه‌ی صفوی» که حدس می‌زنم دچار تغییراتی شده باشد (جایگزینی «سکه‌ی صفوی» با «پرچم اموی» در بیت دوم)

کتاب پراز ایرادات فاصله‌گذاری، علامت‌گذاری و نگارشی‌ست که در مواردی خواندن بیت‌ها را مشکل می‌کنند یا مفهوم را عوض می‌کنند که خب توقع می‌رود سوره‌ی مهر با آن‌همه بودجه حداقل با یک ویراستار درست‌وحسابی همکاری کند تا این حجم ایراد تایپی و نگارشی به نسخه‌ی نهایی راه پیدا نکند.

[Arezoo Banooei · Rating 3 out of 5]

جهان درخت بدون جوانه‌ای شده است
که طعمهٔ طمع موریانه‌ای شده است

به گریه سنگ به هم می‌زنند و می‌خندند
بیا ببین که چه دیوانه‌‌خانه‌ای شده است

«امیدواری بهبود» را چه توصیفی
جز اینکه دلخوشی کودکانه‌ای شده است

به شیر در دل آتش نگاه کن که چه تلخ
مطیع شعبدهٔ تازیانه‌ای شده است

دلی که در فلک سعد بال و پر می‌زد
کنون فلک‌زدهٔ آب و دانه‌ای شده است

غمی که چشم جهانی بر آن گریسته بود
به گوش مردم بی‌غم ترانه‌ای شده است

وفا خیال و محبت فریب و عشق دروغ
رفیق، گمشدهٔ بی‌نشانه‌ای شده است

گمان یافتن کیمیای خوشبختی
برای عهد شکستن بهانه‌ای شده است

نه قدر لطف، نه رسم وفا، نه حق نمک
گلایه نیست ولی بد زمانه‌ای شده است

[Amir Sahbaee · Rating 3 out of 5]

این کتاب رو هم یه دور از اول تا آخر خوندم که با همه‌ی شعراش حداقل یک‌بار مواجه شده باشم و بعدا اگه خواستم بتونم بدون عذاب وجدان چندتا شعر رو اتفاقی بخونم.
یکی از شاعرهای هم‌عصرمون که از نوجوونی به اشعارش علاقه داشتم همین فاضل نظریه. و هرچقدر شعرش رو دوست داشتم، خودش رو دوست نداشتم. علایق سیاسیش و نقشش واقعا منزجر کننده‌ست اما شعرش رو سعی می‌کنم بدون توجه به این مسائل بخونم.
--
وجود آخرین کتاب فاضله که ۵۲تا غزل رو شامل می‌شه.
شعرهایی که از نظر من ارزشمند باشن (یعنی فقط شامل یکی‌دوتا بیت خوب نباشن) کمتر از ۷ تاست.
به نظرم شکی نیست که فاضل واقعا شاعر خوبیه. واقعا ذوق داره. ولی تو این مجموعه چندتا ایراد هست.
اول اینکه ارتباطات طولی غزل‌ها خیلی سسته. متوجهم که غزل شرایط خودش رو داره. اما تو بعضی از شعرهای این مجموعه دیگه واقعا هیچ نخی ابیات رو به‌هم متصل نکرده‌‌.
دوم اینکه مضامین خیلی تکراری شدن. فواره و آینه و زلیخا و اینارو واقعا توی ادبیات کلاسیک هزاربار دیدم، تو کارای قبلی فاضل هم زیاد بهش پرداخته شده.
سوم اینکه من نمی‌فهمم فاضل چرا باید شعر رندانه بگه. تورو کی تکفیر می‌کنه آخه؟ تو خودت تو جمع تکفیر کننده‌هایی برادر.
یا مثلا کنایه به سلطان دقیقا مساله‌اش چیه؟
روزگاری اینا راه‌های انتقاد بوده. برای شاعرای معترض هنوز این زبان برای اعتراض استفاده می‌شه. تو به کی و چی داری اعتراض می‌کنی؟ به نظرم احمقانه‌ست.
--
می‌دونی چرا این کتابو خریدم و خوندم؟ رفته بودم کتابفروشی و داشتم به تو فک می‌کردم. یادم اومد "کتاب" فاضل رو باهم خریدیم. احتمالا اون‌روز رو اصلا یادت نیست. ولی گفتم بگیرم بخونمش به یاد تو.
-------------
چندتا از بیتایی که دوست داشتم:

زور شراب گر به غم عشق می‌رسید
مارا چنین خراب نمی‌دید هیچ‌کس
--
وقتی که قرار است نجنگیده ببازی
دیگر چه نبردی، چه جدالی، چه ستیزی
--
آن‌کس که نیست جز تو کسی در دلش منم
آن‌کس که برده است ز خاطر مرا تویی
--
من راضی‌ام به مرگ، مرا زجرکش مکن
درد فراق بیشتر است از توان من

[Mohammad Sadegh Rasooli · Rating 3 out of 5]

جهان درخت بدون جوانه‌ای شده‌ است
که طعمه‌ی طمع موریانه‌ای شده است

به گریه سنگ به هم می‌زنند و می‌خندند
بیا ببین که دیوانه‌خانه‌ای شده است

"امیدواری بهبود" را چه توصیفی
جز اینکه دلخوشی کودکانه‌ای شده است

به شیر در دل آتش نگاه کن که چه تلخ
مطیع شعبده‌ی تازیانه‌ای شده است

دلی که در فلک سعد بال و پر می‌زد
کنون فلک‌زده‌ی آب و دانه‌ای شده‌ است

غمی که چشم جهانی بر آن گریسته بود
به گوش مردم بی‌غم ترانه‌ای شده است

وفا خیال و محبت فریب و عشق دروغ
رفیق، گمشده‌ی بی‌نشانه‌ای شده است

گمان یافتن کیمیای خوشبختی
برای عهد شکستن بهانه‌ای شده است

نه قدر لطف، نه رسم وفا نه حق نمک
گلایه نیست ولی بد زمانه‌ای شده است

[Ella · Rating 5 out of 5]

این کتاب هم مثل دیگر کتاب های ایشون فوق العاده زیبا بود :)))

اکنون که از بیان غم عشق عاجزم
می بوسمت به اشک و به بر می فشارمت
پروانه ها به پیله خود خو نمی کنند
باشد تو هم برو به خدا می سپارمت

[مسیح بی شفا · Rating 3 out of 5]

می‌توان مثل دو رود از دو طرف رفت ولی
باز اگر بازرسیدیم به یکدیگر چه؟
.
نسبت به کتاب‌های قبلی، شعرها بهتر شده بودند. اما خب باز هم فاضل نظری اصرار شدیدی داره که بچه هیئتی بودن رو به رخ مخاطبش بکشونه و کلمات و تصاویر مذهبی رو به شعر تحمیل می‌کنه.

[Amirhoseinmaleki · Rating 4 out of 5]

ویرانه است خانه من بی حضور تو
آشفته است بی سر زلفت جهان من

[Pary · Rating 3 out of 5]

به اندازه ی ضد شعرهاش قوی نبود. ولی باز هم قشنگ و دلنشین بود.

[Ghazal · Rating 5 out of 5]

گفت: اولین نشانه عاشق شدن غم است
بوسیدمش به گریه و گفتم: غمت مباد
روزی اگر قرار شد از هم جدا شویم
من می‌روم ز یاد تو کم کم، غمت مباد

[Ahmadreza · Rating 3 out of 5]

ضعیف‌تر از باقی کتاب‌های ایشون

[Mahboobe · Rating 5 out of 5]

در دلم بودی و شرمنده ز مهمان بودم
که سزاوار تو این خانه‌ی ویرانه نبود.

[Milky way · Rating 3 out of 5]

خریدن این کتاب با توجه به کمیت و کیفیت اشعار و قیمت کتاب اشتباه بزرگیه...صرف نظر از اینکه کتاب دست گرفتن حس خوبی به آدم میده همه شعر ها رو میشه توی اینترنت پیدا کرد و پول رو باید صرف اشعار پر محتوا تری کرد🙃

💫دیر یا زود این عذاب ای جان به پایان میرسد
شاد باش! این رنج بی پایان به پایان می رسد

گرچه گاهی تندبادی شاخه ای را هم شکست
سرو می ماند ولی طوفان به پایان میرسد...

[Iman Ranjbar · Rating 4 out of 5]

شاعر دل پری از عشق و معشوق دارد :)

بعد از چند دفتر شعر اخیرش، به نظرم فاضل نظری به گذشته اش نزدیک تر شده و اتفاق خوبی است.

[Saleh · Rating 4 out of 5]

به شخصه فاضل نظری رو بسیار دوست می‌دارم و برایش احتارم قائلم.

کتاب وجود رو دوست داشتم ولی بنظرم یه لول از بقیه کارهاش پایین تر بود.

یک دم ز بی‌وفایی عالم غمت مباد
یک عمر عاشقی کن یک دم غمت مباد

مردم به هرکه آینه شد سنگ می‌زنند
از طعنه‌های عالم و آدم غمت مباد

گفت: اولین نشانۀ عاشق شدن غم است؟
بوسیدمش به گریه و گفتم: غمت مباد

روزی اگر قرار شد از هم جدا شویم
من می‌روم ز یاد تو کم‌کم، غکت کباد

دلشورۀ وصال و پریشانی فراق
از این غمت نبود، از آن هم غمت مباد

https://www.30book.com/book/132354/%D...

[Haniyh Mir · Rating 4 out of 5]

از تو وقتی خواستی با خود هم‌آغوشم کنی
چشم پوشیدم؛که ترسیدم فراموشم کنی

سرو عریانی که با پاییز می‌آمیخت گفت:
کاش پیش از برف با آتش کفن پوشم کنی

باد روشن می‌کند خاکستر افسرده را
شعله ورتر می‌شوم هر قدر خاموشم کنی

تلخی و شیرینی دشنام و لبخندت یکی‌ست
باز کن لب تا به سحر عشق مدهوشم کنی

من نمی‌مانم میان برزخ وصل و فراق
باید امشب یا ببوسی یا فراموشم کنی

[Mim Shin · Rating 3 out of 5]

سوی عدم دری ز جهان وجود نیست
ما جاودانه ایم! بر این درد میتوان گریست
چیزی که مرگ نام گرفته ست بین ما
دروازه ای میان دو زندان زندگی ست
ای مرگ ای نجات موقت! شتاب کن
هرچند روشن است که آن روی سکه چیست
***
گرچه هشتاد درصد اشعار رو دوست نداشتم، اما سه ستاره برای درد جاودانگی!!

[Asma Ghoshayesh · Rating 4 out of 5]

فاضل نظری خودش بی نظیره و مجموعه شعر وجود هم که جدید ترین اثر این شاعر عزیز دل هست فوق العاده و جذاب هست.نوشته های فاضل نظری رو نباید از دست داد.
«وجود» را از طاقچه دریافت کنید
https://taaghche.com/book/130082

[اویس دلبری · Rating 4 out of 5]

مفاهیم اشعار رو به کهنگی‌ست
و قیمت کتاب... چخبره واقعا؟

[Milad Freeman · Rating 2 out of 5]

زور شراب گر به غم عشق می رسید
مارا چنین خراب نمی دید هیچ کس

[Mohammad Mahdi Safi · Rating 4 out of 5]

شبیه سایه، عدم بود هستی ام اما
به هر طرف نظر انداخت نور، دیده شدم