What do you think?
Rate this book
Het rupsenhuis
In Het rupsenhuis komt de Amsterdamse Jael door schulden van haar man in Friesland terecht, in het onbekende Franeker. Ze voelt zich doodongelukkig en wil nog maar één ding: terug naar het botanische atelier in Amsterdam. Daar werkte ze als atelierhulp van de beroemde Maria Sibylla Merian.
Maar wat ze ook probeert, het lukt Jael niet om als vrouw alleen terug te reizen. De Zuiderzee wordt haar vijand en het atelier lijkt verder weg dan ooit. Maar Jael geeft de moed niet zomaar op.
Maar wat ze ook probeert, het lukt Jael niet om als vrouw alleen terug te reizen. De Zuiderzee wordt haar vijand en het atelier lijkt verder weg dan ooit. Maar Jael geeft de moed niet zomaar op.
- GenresRoman
352 pages, Paperback
First published July 14, 2022
53 people want to read
About the author
Jeanine de Vries
3 books2 followersJeanine de Vries (1979) woont en werkt in Friesland. Ze deed onderzoek naar levens van arme Amsterdammers die in de achttiende eeuw hun heil in Franeker zochten en verdiepte zich in de geschiedenis van het botanisch atelier van de beroemde Maria Sibylla Merian.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 11 of 11 reviews
December 18, 2023
Wow. De mevrouw van de bieb omschreef het als ‘geen vrolijk verhaal, bijna alles is grauw, vuil, triest en hopeloos, behalve de kracht van een vrouw!’ En dat is waar. Het is een boek waarvan ik me niet los kon scheuren, terwijl ik af en toe de koude rillingen kreeg van het verhaal.
April 27, 2023
Het boek begint wat kabbelend, ik heb zelfs getwijfeld of ik verder wilde leven. Op een gegeven moment gaat Jael meer ondernemen om terug naar Amsterdam te kunnen en wordt het interessanter.
De schrijver geeft met dit verhaal een beeld van die tijd in Franeker en ik heb het gevoel gehad daar echt even te zijn tijdens het lezen. Bizar om te lezen hoe men met Joden omging. (Kb+)
De schrijver geeft met dit verhaal een beeld van die tijd in Franeker en ik heb het gevoel gehad daar echt even te zijn tijdens het lezen. Bizar om te lezen hoe men met Joden omging. (Kb+)
August 1, 2023
Het verhaal begint in 1710. De joodse Jaël bevindt zich met haar man Leib in het duistere ruim van een kaag, die midden in de nacht bezig is met de oversteek van de Zuiderzee en hen van Amsterdam naar het onbekende Friese Franeker zal brengen.
Ze wou helemaal niet mee. Ze was op haar manier gelukkig in haar Mokum, waar ze alles had was ze nodig had. Waar Joden gewoon geaccepteerd werden. Waar ze werkte in haar geliefde rupsenhuis, het botanische atelier van de beroemde Maria Sibylla Merian. Waar hun kinderen zijn achtergebleven.
Leib wilde ineens weg nadat een man in het zwartlakense pak van de gereformeerden naar hem was komen informeren. Ze kon nog even langs het atelier van Sibylla, die haar overtuigde om met hem mee te gaan. Ze had haar een opgezette salamander meegegeven, een brief voor de hoogleraar en de opdracht om de rups van een bepaalde mot te vinden. Alleen daarom is ze met Leib meegegaan, vastbesloten om terug te keren zodra het kan. Het afscheid van de kinderen en het vertrek daarna was halsoverkop. Haar schort hing zelfs nog aan de deur.
In Franeker moeten ze hun identiteit en hun manier van leven geheim houden. De samenleving is er vijandig en Joden worden er niet geaccepteerd. Jaël kan er niet aarden en wil zo snel mogelijk terug, maar dat blijkt niet zo eenvoudig. Leib heeft schulden gemaakt en kan zich niet meer in Amsterdam vertonen. Als vrouw alleen kan en mag ze niet reizen. Ze probeert geld te verdienen en zoekt naar manieren om toch terug te kunnen gaan ondanks alle tegenwerking en de gevaren. Ze is vindingrijk en werkt hard, maar ze is ook ongeduldig, nukkig en nogal lomp. Diverse pogingen mislukken, maar haar diepe verlangen om terug te keren en de zoektocht naar de zeldzame rups, haar taak van Sibylla, houden haar op de been.
Het rupsenhuis is een historische roman die deels op ware gebeurtenissen en personages gebaseerd is. Achter in het boek vind je een historische verantwoording en een verklarende woordenlijst van de gebruikte Jiddische woorden en gezegden. Dit zorgt voor extra verdieping. De gebruikte Friese woorden blijken duidelijk genoeg uit de context dus daarvoor was geen woordenlijst nodig.
Het boek schetst een duidelijk beeld van het harde leven in de 18e eeuw, het grote verschil tussen het Amsterdamse Mokum en het Friese Franeker, met name de status van Joden in beide samenlevingen. In Amsterdam konden ze gewoon hun leven leiden, in Franeker werden ze totaal niet geaccepteerd.
De ondergeschikte status van vrouwen die zonder mannelijke begeleiding en reispapieren niet konden reizen, zorgde ervoor dat de Zuiderzee wel heel erg groot was en de afstand bijna niet te overbruggen.
Jeanine de Vries heeft beide helder beschreven. Je wordt als het ware meegesleurd in de wanhoop die Jaël dagelijks voelt. Zij is niet zo'n heel fijn personage, nukkig en een beetje egoïstisch, haar eigen doelen staan altijd voorop, ze is vaak boos en ook afkeurend naar de anderen toe, maar gezien haar situatie en de tijdsgeest was dit zeer begrijpelijk. Ze heeft ook een zorgzame, zachtere kant. Haar vechtlust en doorzettingsvermogen om haar dromen na te jagen zijn bewonderenswaardig en ondanks haar stuurse karakter leef je toch met haar mee en hoop je steeds dat het haar lukt om haar doel te bereiken.
De prachtige kaft, de titel en de informatie dat Jaël voor Maria Sibylla Merian werkt, impliceren misschien dat zij een grote rol in het boek speelt. Dit is maar ten dele waar. Door Jaëls grote verlangen spelen de vrouw en haar atelier altijd in haar gedachten als hoofddoel, maar als personage in het verhaal speelt zij geen rol. Dat lijkt misschien een gemis, maar de focus ligt nu eenmaal op het leven van Jaël, haar ontwikkeling en haar volharding om te bereiken wat ze wil. Dit is grondig uitgewerkt en daardoor staat het verhaal dan ook als een huis. De overige karakters in dit verhaal dienen vooral om Jaël en haar strijd goed neer te zetten.
Het verhaal is wat grimmig en soms zelfs een beetje duister, maar er zijn genoeg lichtpuntjes en de boodschap is hoopvol. Door de prettige schrijfstijl en het gebruik van Jiddische en Friese woorden wordt je als vanzelf meegesleept in het verhaal en wanneer Jaël weer eens een tirade begint en iemand de Franse ziekte wenst, krullen je mondhoeken automatisch omhoog. Het verhaal is historisch correct, de omgeving wordt mooi beschreven en je kunt je goed inleven in Jaël en de mensen die ze ontmoet. Het zorgt voor een zeer realistisch relaas van een koppige, ambitieuze vrouw in een situatie en tijdperk waar daar nauwelijks ruimte voor was.
Jeanine de Vries werd geboren in 1979. Ze woont en werkt in Friesland en onderzocht de Joodse gemeenschap in het Amsterdam van de 18e eeuw.
Ook verdiepte ze zich in de geschiedenis van het botanische atelier van Maria Sibylla Merian voor dit boek. Deze bijzondere vrouw was haar tijd ver vooruit. Zij schilderde planten en onderzocht insecten, hun ontstaan en ontwikkeling en maakte prachtige prenten daarvan. Ze reisde met haar dochter naar Suriname voor onderzoek naar de oorsprong van insecten. Over Maria Sibylla Merian zijn diverse publicaties verschenen.
Ze wou helemaal niet mee. Ze was op haar manier gelukkig in haar Mokum, waar ze alles had was ze nodig had. Waar Joden gewoon geaccepteerd werden. Waar ze werkte in haar geliefde rupsenhuis, het botanische atelier van de beroemde Maria Sibylla Merian. Waar hun kinderen zijn achtergebleven.
Leib wilde ineens weg nadat een man in het zwartlakense pak van de gereformeerden naar hem was komen informeren. Ze kon nog even langs het atelier van Sibylla, die haar overtuigde om met hem mee te gaan. Ze had haar een opgezette salamander meegegeven, een brief voor de hoogleraar en de opdracht om de rups van een bepaalde mot te vinden. Alleen daarom is ze met Leib meegegaan, vastbesloten om terug te keren zodra het kan. Het afscheid van de kinderen en het vertrek daarna was halsoverkop. Haar schort hing zelfs nog aan de deur.
In Franeker moeten ze hun identiteit en hun manier van leven geheim houden. De samenleving is er vijandig en Joden worden er niet geaccepteerd. Jaël kan er niet aarden en wil zo snel mogelijk terug, maar dat blijkt niet zo eenvoudig. Leib heeft schulden gemaakt en kan zich niet meer in Amsterdam vertonen. Als vrouw alleen kan en mag ze niet reizen. Ze probeert geld te verdienen en zoekt naar manieren om toch terug te kunnen gaan ondanks alle tegenwerking en de gevaren. Ze is vindingrijk en werkt hard, maar ze is ook ongeduldig, nukkig en nogal lomp. Diverse pogingen mislukken, maar haar diepe verlangen om terug te keren en de zoektocht naar de zeldzame rups, haar taak van Sibylla, houden haar op de been.
Het rupsenhuis is een historische roman die deels op ware gebeurtenissen en personages gebaseerd is. Achter in het boek vind je een historische verantwoording en een verklarende woordenlijst van de gebruikte Jiddische woorden en gezegden. Dit zorgt voor extra verdieping. De gebruikte Friese woorden blijken duidelijk genoeg uit de context dus daarvoor was geen woordenlijst nodig.
Het boek schetst een duidelijk beeld van het harde leven in de 18e eeuw, het grote verschil tussen het Amsterdamse Mokum en het Friese Franeker, met name de status van Joden in beide samenlevingen. In Amsterdam konden ze gewoon hun leven leiden, in Franeker werden ze totaal niet geaccepteerd.
De ondergeschikte status van vrouwen die zonder mannelijke begeleiding en reispapieren niet konden reizen, zorgde ervoor dat de Zuiderzee wel heel erg groot was en de afstand bijna niet te overbruggen.
Jeanine de Vries heeft beide helder beschreven. Je wordt als het ware meegesleurd in de wanhoop die Jaël dagelijks voelt. Zij is niet zo'n heel fijn personage, nukkig en een beetje egoïstisch, haar eigen doelen staan altijd voorop, ze is vaak boos en ook afkeurend naar de anderen toe, maar gezien haar situatie en de tijdsgeest was dit zeer begrijpelijk. Ze heeft ook een zorgzame, zachtere kant. Haar vechtlust en doorzettingsvermogen om haar dromen na te jagen zijn bewonderenswaardig en ondanks haar stuurse karakter leef je toch met haar mee en hoop je steeds dat het haar lukt om haar doel te bereiken.
De prachtige kaft, de titel en de informatie dat Jaël voor Maria Sibylla Merian werkt, impliceren misschien dat zij een grote rol in het boek speelt. Dit is maar ten dele waar. Door Jaëls grote verlangen spelen de vrouw en haar atelier altijd in haar gedachten als hoofddoel, maar als personage in het verhaal speelt zij geen rol. Dat lijkt misschien een gemis, maar de focus ligt nu eenmaal op het leven van Jaël, haar ontwikkeling en haar volharding om te bereiken wat ze wil. Dit is grondig uitgewerkt en daardoor staat het verhaal dan ook als een huis. De overige karakters in dit verhaal dienen vooral om Jaël en haar strijd goed neer te zetten.
Het verhaal is wat grimmig en soms zelfs een beetje duister, maar er zijn genoeg lichtpuntjes en de boodschap is hoopvol. Door de prettige schrijfstijl en het gebruik van Jiddische en Friese woorden wordt je als vanzelf meegesleept in het verhaal en wanneer Jaël weer eens een tirade begint en iemand de Franse ziekte wenst, krullen je mondhoeken automatisch omhoog. Het verhaal is historisch correct, de omgeving wordt mooi beschreven en je kunt je goed inleven in Jaël en de mensen die ze ontmoet. Het zorgt voor een zeer realistisch relaas van een koppige, ambitieuze vrouw in een situatie en tijdperk waar daar nauwelijks ruimte voor was.
Jeanine de Vries werd geboren in 1979. Ze woont en werkt in Friesland en onderzocht de Joodse gemeenschap in het Amsterdam van de 18e eeuw.
Ook verdiepte ze zich in de geschiedenis van het botanische atelier van Maria Sibylla Merian voor dit boek. Deze bijzondere vrouw was haar tijd ver vooruit. Zij schilderde planten en onderzocht insecten, hun ontstaan en ontwikkeling en maakte prachtige prenten daarvan. Ze reisde met haar dochter naar Suriname voor onderzoek naar de oorsprong van insecten. Over Maria Sibylla Merian zijn diverse publicaties verschenen.
September 15, 2023
Recensie van:
Het rupsenhuis
1710. De passie van een ambitieuze vrouw dwingt haar over de woeste Zuiderzee.
Auteur:
Jeanine de Vries (1979) woont en werkt in Friesland. Ze deed onderzoek naar levens van arme Amsterdammers die in de achttiende eeuw hun heil in Franeker zochten en verdiepte zich in de geschiedenis van het botanisch atelier van de beroemde Maria Sibylla Merian.
Wijze van lezen:
Recensie-exemplaar ontvangen van uitgeverij Mozaïek in ruil voor mijn recensie
Uitgeverij: Mozaïek
Genre: roman
Cover en flaptekst:
Een prachtige cover met kleurrijke bloemen en planten. Dit maakt mij nieuwsgierig naar het verhaal.
Een indrukwekkende en krachtige flaptekst.
Mooie tekst:
Hij, die zijn plaats verandert, verandert zijn geluk. Jiddisj gezegde
Quote:
Pagina 18/19;
Snel klautert ze de ladder naar het ruim af. Als ze in haar valies wroet naar het geld, ziet ze haar map met schetsen en studies.
Ze klapt hem open. Bovenop ligt een schets met een rups, pop en vlinder die ze in de haast van het naderende vertrek heeft overgetrokken uit het studieboek van Sibylla.
Het is de rups van de mot die ze mee wil nemen naar huis. Het was de eerste rups die Sibylla had gevonden nadat ze naar Wieuwerd was vertrokken, ook in Friesland. Hij is harig en zwart gespikkeld en volgens Sibylla zijn ze vooral te vinden op abrikozen, kersen en pruimen. In het valies zitten ook een paar houten doosjes waarin ze de rupsen mee terug kan nemen. Ze moet de mot vinden en naar Mokum brengen, misschien krijgt ze dan meer taken in de werkplaats.
Nu zeeft ze het water, mengt de verf tot Sibylla tevreden is over de kleur, ze spant het perkament en maakt het vochtig zodat het beschilderd kan worden. Laatst mocht ze voor het eerst een eerste verflaag aanbrengen maar ze weet dat ze meer wil. Ze kan zich een leven zonder het Rupsenhuis niet meer voorstellen.
Leibs voeten verschijnen op de trap. Snel klapt ze de map dicht en stopt hem terug in het valies. Hij houdt zich vast aan een balk.
‘Je hebt die tekeningetjes toch niet meegenomen?’
Zijn stem druipt van afkeuring.
Ze antwoordt niet.
Hij komt verder naar beneden. ‘In Franeker heb je die niet nodig. Ik dacht dat ik daar duidelijk over was geweest.’
Daar was hij zeker duidelijk over geweest. Ze heeft heel wat schetsen naar Sibylla gebracht, die beloofde ze voor haar te bewaren, maar sommige moesten echt mee, anders kan ze niet verder.
Mopperend vervolgt hij: ‘Het kost te veel geld, papier, penselen, pigment. Je kunt je tijd wel beter besteden.’
‘Nog even en dan zijn we in Harlingen.’ Hij probeert duidelijk een andere toon aan te slaan.
Het verhaal:
In ‘Het rupsenhuis’ van Jeanine de Vries komt de Amsterdamse Jael door schulden van haar man in Friesland terecht, in het onbekende Franeker. Ze voelt zich doodongelukkig en wil nog maar één ding: terug naar het botanische atelier in Amsterdam. Daar werkte ze als atelierhulp van de beroemde Maria Sibylla Merian.
Maar wat ze ook probeert, het lukt Jael niet om als vrouw alleen terug te reizen. De Zuiderzee wordt haar vijand en het atelier lijkt verder weg dan ooit. Maar Jael geeft de moed niet zomaar op.
Mijn leesbeleving:
Dit verhaal wilde ik graag lezen. Met name omdat het zich grotendeels afspeelt in Franeker. De stad waar vele voetstappen van mijzelf en mijn familie liggen.
Ik ben niet teleurgesteld. In tegendeel want Jeanine de Vries bezit de gave om op overtuigende en beeldende wijze te vertellen over het Franeker van 1710.
Ik zag de wereld van toen door de ogen van de Joodse Jael. Ik voelde haar intense heimwee naar de stad waar zij vandaan kwam. De pijn en het gemis van dierbaren die zij achterliet voelbaar snijdend door haar ziel. Haar verbazing, woede en ontgoocheling als Franekers haar verschijning mijdden omdat zij in hun ogen “anders” was; want zij sprak en verstond geen Fries.
Ook het misplaatste wantrouwen in Joden als mens en hun geloof vond ik verbijsterend. In de ogen van God is ieder mens gelijk en geliefd lijkt mij. Ook gaf het mij een leerzaam inzicht want ik dacht dat de meest gruwelijke Joden vervolging die in de Tweede Wereldoorlog was.
Tegelijkertijd was ik blij voor Jael dat zij die intens duistere tijd niet hoefde mee te maken. Maar toch voelde ik verdriet voor haar en de Joodse gemeenschap dat het uitsluiten op basis van afkomst, cultuur en religie zo diepgeworteld en taai was. Kwam dat door ontbering van kennis en daardoor onwetendheid. Of was het angst voor het onbekende of juist jaloezie het elkaar het licht in de ogen niet gunnen?
Jael leerde ik goed kennen; zeer eigengereid, creatief, het hart op de juiste plek en de continue weigering om in de huid te kruipen van de onderdanige en devote echtgenoot van Leib. Continu het naadje van de kous willen weten om wijzer te worden. Om gebeurtenissen in hun context te kunnen plaatsen. Voor de nodige vervolg stappen en het proberen te vinden van innerlijke troost.
Wat een immense kracht en spitsvondigheid bezit zij om de voor haar nieuwe omgeving waar zij niet wenst te zijn op alle mogelijke manieren de rug te kunnen toekeren. Maar bovenal haar grote passie; het bestuderen van rupsen voor haar werkgeefster Sibylla. Haar omwentelingen in Franeker en omgeving zorgden voor herkenning.
De inkijk in de cultuur en het geloof van Joodse mensen versus (Friese) mensen met bijvoorbeeld het Gereformeerde geloof vond ik interessant. Het gebruik van het Fries zorgde bij mij voor nog meer geloofwaardigheid en sfeer. Net als de Jiddische woorden. Ik kon merken dat de auteur zelf ook onderzoek had verricht in de historie en de plaatsnaam die tijd. Het was allemaal zichtbaar en tastbaar.
Dit verhaal bevat de nodige dosis spanning. Maar ook is het een verhaal dat dan weer rauw is en dan weer vertederend. Het rauwe zit in het continue vechten voor je eigen identiteit en je normen en waarden dwars tegen de geldende normen in. Je niet onder het kleed laten schuiven. Door jezelf te blijven vrienden maken in elke laag van de bevolking. Vertedering voor de devotie en passie voor dieren, hun bewegingen en ontwikkeling vast willen leggen.
Waardevolle en pure vriendschappen. Die jezelf verrijken maar ook de mensen die het betreft. Van jonge mensen tot leeftijdsgenoten. Het jeugdige en onbevangen enthousiasme van een kind tot de tomeloze gedeelde idealen van volwassenen. Het neerkijken op en het misbruiken van mensen verdiende de schoonheidsprijs niet.
Na de nodige turbulente gebeurtenissen volgt de plot. Het is een open einde. Mijn fantasie gaat nu alweer met mij aan de haal. Hopelijk komt er een deel twee.
Mijn mening:
Ik geef 5 sterren.
Een prima opbouw in historische setting, sfeer en spanning. Een krachtige en beeldende schrijfstijl. Gedetailleerd uitgewerkte personages. Een verklarende woordenlijst achterin waardoor je Jiddisch leert begrijpen.
De zeer leerzame en interessante woorden van uitleg bij de totstandkoming van dit verhaal van de auteur in haar nawoord.
Na het lezen van dit boek is mijn fascinatie voor flora en fauna nog groter geworden. En het leren kennen van Franeker en Harlingen rond 1700 vond ik fascinerend.
Ook de tip om de website van Franeker te bekijken vond ik mooi. Ik wil ook zeker meer lezen over Sibylla Merian.
In de toekomst lees ik graag meer van Jeanine de Vries.
Het rupsenhuis
1710. De passie van een ambitieuze vrouw dwingt haar over de woeste Zuiderzee.
Auteur:
Jeanine de Vries (1979) woont en werkt in Friesland. Ze deed onderzoek naar levens van arme Amsterdammers die in de achttiende eeuw hun heil in Franeker zochten en verdiepte zich in de geschiedenis van het botanisch atelier van de beroemde Maria Sibylla Merian.
Wijze van lezen:
Recensie-exemplaar ontvangen van uitgeverij Mozaïek in ruil voor mijn recensie
Uitgeverij: Mozaïek
Genre: roman
Cover en flaptekst:
Een prachtige cover met kleurrijke bloemen en planten. Dit maakt mij nieuwsgierig naar het verhaal.
Een indrukwekkende en krachtige flaptekst.
Mooie tekst:
Hij, die zijn plaats verandert, verandert zijn geluk. Jiddisj gezegde
Quote:
Pagina 18/19;
Snel klautert ze de ladder naar het ruim af. Als ze in haar valies wroet naar het geld, ziet ze haar map met schetsen en studies.
Ze klapt hem open. Bovenop ligt een schets met een rups, pop en vlinder die ze in de haast van het naderende vertrek heeft overgetrokken uit het studieboek van Sibylla.
Het is de rups van de mot die ze mee wil nemen naar huis. Het was de eerste rups die Sibylla had gevonden nadat ze naar Wieuwerd was vertrokken, ook in Friesland. Hij is harig en zwart gespikkeld en volgens Sibylla zijn ze vooral te vinden op abrikozen, kersen en pruimen. In het valies zitten ook een paar houten doosjes waarin ze de rupsen mee terug kan nemen. Ze moet de mot vinden en naar Mokum brengen, misschien krijgt ze dan meer taken in de werkplaats.
Nu zeeft ze het water, mengt de verf tot Sibylla tevreden is over de kleur, ze spant het perkament en maakt het vochtig zodat het beschilderd kan worden. Laatst mocht ze voor het eerst een eerste verflaag aanbrengen maar ze weet dat ze meer wil. Ze kan zich een leven zonder het Rupsenhuis niet meer voorstellen.
Leibs voeten verschijnen op de trap. Snel klapt ze de map dicht en stopt hem terug in het valies. Hij houdt zich vast aan een balk.
‘Je hebt die tekeningetjes toch niet meegenomen?’
Zijn stem druipt van afkeuring.
Ze antwoordt niet.
Hij komt verder naar beneden. ‘In Franeker heb je die niet nodig. Ik dacht dat ik daar duidelijk over was geweest.’
Daar was hij zeker duidelijk over geweest. Ze heeft heel wat schetsen naar Sibylla gebracht, die beloofde ze voor haar te bewaren, maar sommige moesten echt mee, anders kan ze niet verder.
Mopperend vervolgt hij: ‘Het kost te veel geld, papier, penselen, pigment. Je kunt je tijd wel beter besteden.’
‘Nog even en dan zijn we in Harlingen.’ Hij probeert duidelijk een andere toon aan te slaan.
Het verhaal:
In ‘Het rupsenhuis’ van Jeanine de Vries komt de Amsterdamse Jael door schulden van haar man in Friesland terecht, in het onbekende Franeker. Ze voelt zich doodongelukkig en wil nog maar één ding: terug naar het botanische atelier in Amsterdam. Daar werkte ze als atelierhulp van de beroemde Maria Sibylla Merian.
Maar wat ze ook probeert, het lukt Jael niet om als vrouw alleen terug te reizen. De Zuiderzee wordt haar vijand en het atelier lijkt verder weg dan ooit. Maar Jael geeft de moed niet zomaar op.
Mijn leesbeleving:
Dit verhaal wilde ik graag lezen. Met name omdat het zich grotendeels afspeelt in Franeker. De stad waar vele voetstappen van mijzelf en mijn familie liggen.
Ik ben niet teleurgesteld. In tegendeel want Jeanine de Vries bezit de gave om op overtuigende en beeldende wijze te vertellen over het Franeker van 1710.
Ik zag de wereld van toen door de ogen van de Joodse Jael. Ik voelde haar intense heimwee naar de stad waar zij vandaan kwam. De pijn en het gemis van dierbaren die zij achterliet voelbaar snijdend door haar ziel. Haar verbazing, woede en ontgoocheling als Franekers haar verschijning mijdden omdat zij in hun ogen “anders” was; want zij sprak en verstond geen Fries.
Ook het misplaatste wantrouwen in Joden als mens en hun geloof vond ik verbijsterend. In de ogen van God is ieder mens gelijk en geliefd lijkt mij. Ook gaf het mij een leerzaam inzicht want ik dacht dat de meest gruwelijke Joden vervolging die in de Tweede Wereldoorlog was.
Tegelijkertijd was ik blij voor Jael dat zij die intens duistere tijd niet hoefde mee te maken. Maar toch voelde ik verdriet voor haar en de Joodse gemeenschap dat het uitsluiten op basis van afkomst, cultuur en religie zo diepgeworteld en taai was. Kwam dat door ontbering van kennis en daardoor onwetendheid. Of was het angst voor het onbekende of juist jaloezie het elkaar het licht in de ogen niet gunnen?
Jael leerde ik goed kennen; zeer eigengereid, creatief, het hart op de juiste plek en de continue weigering om in de huid te kruipen van de onderdanige en devote echtgenoot van Leib. Continu het naadje van de kous willen weten om wijzer te worden. Om gebeurtenissen in hun context te kunnen plaatsen. Voor de nodige vervolg stappen en het proberen te vinden van innerlijke troost.
Wat een immense kracht en spitsvondigheid bezit zij om de voor haar nieuwe omgeving waar zij niet wenst te zijn op alle mogelijke manieren de rug te kunnen toekeren. Maar bovenal haar grote passie; het bestuderen van rupsen voor haar werkgeefster Sibylla. Haar omwentelingen in Franeker en omgeving zorgden voor herkenning.
De inkijk in de cultuur en het geloof van Joodse mensen versus (Friese) mensen met bijvoorbeeld het Gereformeerde geloof vond ik interessant. Het gebruik van het Fries zorgde bij mij voor nog meer geloofwaardigheid en sfeer. Net als de Jiddische woorden. Ik kon merken dat de auteur zelf ook onderzoek had verricht in de historie en de plaatsnaam die tijd. Het was allemaal zichtbaar en tastbaar.
Dit verhaal bevat de nodige dosis spanning. Maar ook is het een verhaal dat dan weer rauw is en dan weer vertederend. Het rauwe zit in het continue vechten voor je eigen identiteit en je normen en waarden dwars tegen de geldende normen in. Je niet onder het kleed laten schuiven. Door jezelf te blijven vrienden maken in elke laag van de bevolking. Vertedering voor de devotie en passie voor dieren, hun bewegingen en ontwikkeling vast willen leggen.
Waardevolle en pure vriendschappen. Die jezelf verrijken maar ook de mensen die het betreft. Van jonge mensen tot leeftijdsgenoten. Het jeugdige en onbevangen enthousiasme van een kind tot de tomeloze gedeelde idealen van volwassenen. Het neerkijken op en het misbruiken van mensen verdiende de schoonheidsprijs niet.
Na de nodige turbulente gebeurtenissen volgt de plot. Het is een open einde. Mijn fantasie gaat nu alweer met mij aan de haal. Hopelijk komt er een deel twee.
Mijn mening:
Ik geef 5 sterren.
Een prima opbouw in historische setting, sfeer en spanning. Een krachtige en beeldende schrijfstijl. Gedetailleerd uitgewerkte personages. Een verklarende woordenlijst achterin waardoor je Jiddisch leert begrijpen.
De zeer leerzame en interessante woorden van uitleg bij de totstandkoming van dit verhaal van de auteur in haar nawoord.
Na het lezen van dit boek is mijn fascinatie voor flora en fauna nog groter geworden. En het leren kennen van Franeker en Harlingen rond 1700 vond ik fascinerend.
Ook de tip om de website van Franeker te bekijken vond ik mooi. Ik wil ook zeker meer lezen over Sibylla Merian.
In de toekomst lees ik graag meer van Jeanine de Vries.
August 19, 2022
3.5 sterren
In 1710 verhuist de Joodse Jaël, door haar man verplicht, van Amsterdam naar Franeker. In Amsterdam werkte ze in het atelier van Maria Sybilla Merian. Ze kan in Franeker helemaal niet aarden en probeert verschillende keren naar Amsterdam terug te keren.
Helaas vond ik haar geen sympathiek mens.
3.5 stars
In 1710 the Jewish Jael, obliged by her husband, moves from Amsterdam to Franeker. In Amsterdam she worked in the studio of Maria Sybilla Merian. She cannot settle in Franeker at all and tries to return to Amsterdam several times.
Unfortunately, I did not find her a sympathetic person.
In 1710 verhuist de Joodse Jaël, door haar man verplicht, van Amsterdam naar Franeker. In Amsterdam werkte ze in het atelier van Maria Sybilla Merian. Ze kan in Franeker helemaal niet aarden en probeert verschillende keren naar Amsterdam terug te keren.
Helaas vond ik haar geen sympathiek mens.
3.5 stars
In 1710 the Jewish Jael, obliged by her husband, moves from Amsterdam to Franeker. In Amsterdam she worked in the studio of Maria Sybilla Merian. She cannot settle in Franeker at all and tries to return to Amsterdam several times.
Unfortunately, I did not find her a sympathetic person.
June 22, 2023
Loved reading this book about a strong willed woman struggling to get out of the grip of the rol she was forced to play by her faith and family. At one point in the book it got so intens, my heart started raising and I couldn’t stop reading until I was at the end. I was constantly hoping she would ditch her husband to go back to Amsterdam, but he did everything to hold her back…
March 22, 2025
Kon mij niet genoeg boeien. De Joodse termijn vond ik iets teveel waardoor ik niet door kon lezen. Halverwege vond ik het niet boeiend genoeg en ben ik doorgaan bladeren, hier en daar iets gelezen en zo naar het eind gewerkt.
May 12, 2023
Spannend, treurig en diepgaand boek met interessante kijk op Nederlandse geschiedenis
September 29, 2024
Een bijzonder boek, over een dapper vrouw. Rauw leven, de aanhouder wint. In een heel andere tijd, in Nederland, zal me bij blijven. Heel anders dan veel andere boeken
March 12, 2025
Het verhaal van een krachtige vrouw die te dealen heeft met een slampamper van een man.
April 8, 2024
I really liked it and you really learn something from it.
Displaying 1 - 11 of 11 reviews