De omwenteling of de eeuw van de vrouw

by Suzanna Jansen

Op een ochtend in 1981 hangt Betsy Jansen-Dingemans een laken buiten. Het is geen wasdag en het laken is niet eens nat. Haar jongste dochter, de auteur, weet: mijn moeder stelt nu een daad, ze sluit zich aan bij de vrouwenbeweging.
Betsy is geboren in 1922, het jaar waarin vrouwen voor het eerst kunnen stemmen. Toch tellen ze amper mee: ze krijgen minder loon, worden op hun trouwdag ontslagen en zijn bij wet handelingsonbekwaam. Honderd jaar later
heeft haar dochter meer rechten en is haar wereld groter dan de huiskamer. In geen enkele eeuw veranderde een vrouwenleven zo sterk – en daarmee dat van ons allemaal. Vanuit het perspectief van haar moeder, haar oudere zus
en zichzelf vertelt Suzanna Jansen hoe vrouwen leefden binnen de marges van ondergeschiktheid en dienstbaarheid, en hoeveel strijd het kostte zich daaraan te ontworstelen. Met het verstrijken van de tijd ontdekt Betsy dat een vrouw ook naar een ander leven mag verlangen. In haar persoonlijke, meeslepende stijl legt Suzanna Jansen de anatomie bloot van de tergend trage, maar niet te stuiten omwenteling van de emancipatie. En ze toont dat de genderverhoudingen van onze tijd hierin hun wortels hebben.

Genres: Nonfiction, History, Feminism, Audiobook, Biography, Roman, Ebooks

433 pages, Paperback

First published January 1, 2022

About the author

Suzanna Jansen is geboren en getogen in Amsterdam. Na de middelbare school begint ze aan een balletopleiding maar stapt over op de studie Communicatie aan de HEAO. Na enige jaren bij een marketingbedrijf is ze in de jaren negentig betrokken bij de oprichting van Independent Media, het uitgeefconcern van Derk Sauer en Annemarie van Gaal in Moskou, waarvoor ze ook naar Rusland verhuist.

In Moskou kiest ze voor journalistiek, als researcher voor documentaires van de VPRO en VRT, later als correspondent voor het Belgische dagblad De Morgen en freelance voor onder andere NRC Handelsblad, HP/deTijd en Opzij.


Terug in Nederland schrijft ze reportages voor onder meer Trouw en Intermediair. Al gauw stuit ze op de roemruchte bedelaarskoloniën van Veenhuizen, en haar familiegeschiedenis daar. Een beoogd artikel over dat langdurige en unieke heropvoedingsexperiment in het Drentse veen loopt uit op een boek, dat in januari 2008 verschijnt onder de titel Het pauperparadijs. Dit boek wordt onverwacht een bestseller, waarvan inmiddels meer dan 240.000 exemplaren zijn verkocht.

In oktober 2010 verschijnt De pronkspiegel, een kleine bundel met journalistieke verhalen uit Moskou. In 2011 rondt ze een opleiding theatermaken af, en in datzelfde jaar verschijnt De hemel is goud, een boek over ambitie en overmoed, opgebouwd uit een historische constructie versneden met een fictief verhaal.

Reviews

[Liesbeth · Rating 5 out of 5]

Belangrijk boek. Opent je ogen. Ik had hier wel graag weer even met mijn moeder over willen praten. Hoe heeft zij de omwenteling ervaren? Zij was haar tijd ver vooruit. Werd kostwinner zodra ze het recht kreeg om als getrouwde vrouw weer te gaan werken. En mijn eigen positie? Heel interessant boek. Lezen!

[Hanna · Rating 5 out of 5]

Dit boek heeft me echt geraakt. Suzanna Jansen wisselt af tussen nieuwsberichten, historische feiten en het persoonlijke verhaal van haar moeder en zussen. Het geeft diepgang over de achtergrond van de Nederlandse maatschappij. Must-read!
Als je het luisterboek wilt luisteren: ook een aanrader, want zij leest het zelf voor.

Dankje voor de tip Joychinta 😄

[Annette Koster · Rating 3 out of 5]

Ik vind het moeilijk om een oordeel over dit boek te geven. Het is een interessant en waardevol boek voor wie weinig weet van de geschiedenis van de vrouw vanaf de eerste feministische golf. Maar voor mij was het te bekend: de ontwikkeling van de positie van de vrouw vanaf de 19e eeuw, maar ook de periode vanaf de zestiger jaren, mijn eigen geschiedenis. De enorme veranderingen.
Waar ik soms moeite mee had, waren de stukjes fictie, zeker als het over de jaren twintig tot en met zestig ging. Deze zijn wat simpel geschreven, soms zelfs een beetje oubollig. Neemt niet weg dat dit boek een aanrader is, als je een niet al te diepgaand, maar waar en soms onvoorstelbaar verhaal wil lezen over een eeuw vrouwengeschiedenis in Nederland.

[Ivette · Rating 5 out of 5]

Top geschiedenisles over het leven als vrouw in Nederland, leest lekker weg met persoonlijke verhalen tussendoor. Ik heb het in een ruk uitgelezen en raad het alle Nederlanders aan!

[Ruut Willemsen · Rating 4 out of 5]

Prachtig hoe Suzanna Jansen de verandering van de wetten en regels van vrouwen weet te beschrijven. Dit doet zij van 1922 tot nu waarbij haar moeder en later haar zussen centraal staan in de verandering. Bijzonder is dat toen nog de vrouw niet als volwaardig werd beschouwd en dit nog ook lang duurder tot de jaren 70 en 80. En dat zelfs nu nog werk aan de winkel is ook al is er in die 100 jaar veel veranderd.

[Ashly · Rating 4 out of 5]

Heel interessant, nooit geweten dat Nederland zo achterliep op het gebied van vrouwenrechten en wat is er veel veranderd gelukkig..

[Carla · Rating 4 out of 5]

3,5 sterren, naar boven afgerond. Ik heb de afgelopen jaren al een aantal boeken over dit onderwerp gelezen, dus heel veel wist ik al. Suzanna Jansen beschrijft de ontwikkeling op het gebied van vrouwenemancipatie vanuit haar moeder, wat weer anders is dan andere boeken. Daarmee maakt ze dingen concreet (ook al moet ze het deels bedenken, want ze kan het niet meer aan haar moeder vragen).

[Marit · Rating 5 out of 5]

Ik ben zeer onder de indruk van dit boek. Suzanna laat zien hoe ontzettend traag de emancipatie van de vrouw heeft geduurd, hoe de onderdrukking van de Nederlandse huisvrouw niet anders dan normaal werd gevonden en hoe fragiel de verworven rechten nu alsnog zijn. Super mooi geschreven aan de hand van historische fragmenten en persoonlijk gemaakt door het verhaal van haar gezin. Enorme aanrader!

[Kirsten Gorter · Rating 4 out of 5]

Zó leerzaam! Leest makkelijk weg en is een aanrader voor iedere vrouw én man.

[Isabelle Meij · Rating 4 out of 5]

Dit boek bestaat voor 50% uit geschiedenis over de nederlandse emancipatie en feministische golven (waar ik nog nauwelijks iets over wist, kwam ik achter). De andere 50% weeft die geschiedenis bij elkaar met een aangrijpend verhaal over de moeder van de schrijfster. Daardoor voelt het ook absoluut niet alsof je een lesboek aan het lezen bent!

Dit boek heeft me zo veel perspectief gegeven over hoe het vroeger moet zijn geweest als vrouw, en specifiek huisvrouw, in Nederland. Ben de helft van het boek ook gewoon boos geweest: het was voor mannen de norm om vrouwen te zien als emotionele en domme schepsels die alleen goed waren voor de was, koken en voor de kinderen zorgen. In 1956 werd de Nederlandse vrouw pas als handelingsbekwaam gezien. En verkrachting binnen het huwelijk werd pas in 1991(!!!) als strafbaar gezien. We zijn nu al zó ver gekomen als je kijkt waar we vandaan komen, maar we zijn er nog lang niet.

Dit boek zouden ze verplicht op de leeslijst moeten zetten van de middelbareschool. Kan het iedereen (m/v) aanraden om dit te lezen.

[Caroline · Rating 4 out of 5]

Aanrader! In het begin dacht ik (als iemand die al heel wat heeft gelezen over historisch feminisme) dat ik weinig nieuws zou lezen. Maar het is een mooi overzicht van wat er in afgelopen eeuw is gebeurd rondom vrouwenemancipatie. Bijvoorbeeld gedwongen ontslag bij huwelijk. En de effecten daarvan. Dit boek toont mooi de persoonlijke gevolgen ervan.

[Josephine King · Rating 5 out of 5]

Echt een boek wat minstens elke Nederlandse vrouw zou moeten hebben gelezen. Indrukwekkend en zeer prettig leesbaar verhaal over emancipatie en feminisme in Nederland. Doet je realiseren hoe kort geleden die strijd is gestreden, wat daar allemaal bij kwam kijken en hoe kwetsbaar dat alles is. Ik prijs mezelf weer eens gelukkig dat ik in deze tijd leef.

[Harmke · Rating 4 out of 5]

Een boek waar je boos van wordt. Boos van al het onrecht. In dit boek laat Jansen zien hoe de positie van de vrouw in 100 jaar veranderde. De omwenteling gaat over de eeuw waarin de vrouw eindelijk rechten kreeg. En dat is dus nog maar 40 jaar geleden. Huh? Ja. Pas in 1984 werd een getrouwde vrouw ook bij de Belastingdienst eindelijk gelijk behandeld. Tot die tijd gingen aftrekposten en de belastingvrije som automatisch naar de man. Nederland liep wat vrouwenrechten betreft in Europa ver in de achterhoede. Met je ‘gidsland’.

Je begrijpt: ik heb mij regelmatig zitten verbijten. Over hoe weinig rechten vrouwen hadden. Of beter: ze bestonden gewoon niet. Vrouwen als mijn oma’s hielden gewoon op een zelfstandig wezen te zijn op de dag dat ze trouwden: ze kregen ontslag, mochten geen bankrekening meer en waren volstrekt wilsonbekwaam voor de wet. Nu onvoorstelbaar. Gelukkig.

Mijn hele leeservaring lees je op Harmkes Leestips.

[Marieke Braun · Rating 4 out of 5]

Vet interessant boek. Als je het gaat lezen moet je wel weten dat het gehalte verhaal en het gehalte geschiedenisboek 50/50 is. Daar schrok ik in het begin van, maar toen ik er eenmaal aan gewend was, liep het allemaal zo soepel in elkaar over dat ik het amper merkte.
Pijnlijk om te lezen hoe het ervoor stond 100 jaar geleden en wat er allemaal nog moet gebeuren op het gebied van emancipatie...
Al met al, dit boek is makkelijk te lezen en zet je aan het denken.

[Frans Van Der Zanden · Rating 4 out of 5]

Een helder en goed leesbaar overzicht van de maatschappelijke positie van de vrouw in de laatste honderd jaar. Feiten worden afgewisseld met de verhalende familiegeschiedenis van drie vrouwelijke generaties Jansen. Natuurlijk is er veel verbeterd, maar we hebben voor volledige gelijkheid nog steeds een lange weg te gaan.

[Hannah · Rating 3 out of 5]

Mis het kunnen geven van halve sterren, want dit vond ik wel 3,5sterren. Heel interessant en mooi perspectief, alleen de hele persoonlijke gedeeltes hadden ietsje minder gemogen van mij. Vind bij dergelijke teksten de balans tussen fictie en non-fictie moeilijk.

[Evelyn Evertsen-Romp · Rating 5 out of 5]

Ontzettend leesbaar, heel erg interessant, en goed om je eens ervan bewust te zijn dat we op de schouders staan van veel dappere vrouwen met een sterke wil, en dat dat werkelijk nog niet zo lang geleden is.

[Manda · Rating 4 out of 5]

Veel geleerd wat ik helemaal niet wist over vrij recente en belangrijke ontwikkelingen in de vrouwenrechten en emancipatie. Leuk om dingen ook met m'n ouders te kunnen bespreken en hun herinneringen eraan.

[Elise · Rating 4 out of 5]

Een boek wat iedereen gelezen moet hebben.

[Lieke · Rating 4 out of 5]

Feiten over het leven van (huis)vrouwen mooi verweven met een persoonlijk verhaal. Laat ook goed zien hoe lang voor sommige rechten is gestreden. Ik was ronduit verbouwereerd over de motivatie van het introduceren van deeltijdwerk voor vrouwen.

[Juliet · Rating 4 out of 5]

Dit boek lezen en tegelijkertijd The Handmaid’s Tale kijken = 😵‍💫

[Koen Koolstra · Rating 4 out of 5]

Er zijn niet zo veel vrouwenstrijdliederen meer. Maar ze zijn nog nodig!

[Suus · Rating 5 out of 5]

Een heel interessant en leerzaam boek over de ontwikkeling van vrouwenrechten in Nederland. Ik ben me een stuk bewuster geworden van al het onrecht waar vrouwen mee te maken hadden (en nog steeds hebben). Een must read voor iedereen (m/v/x)!

[Nelleke Roos · Rating 4 out of 5]

Historische feiten en belangrijke gebeurtenissen t.a.v. vrouwenrechten verweven in een verhaalvorm waar je makkelijk doorheen leest, aanrader voor iedereen die nog maar weinig over dit onderwerp weet!

[Fatos Khalfallah · Rating 3 out of 5]

3.5✨ Boek vier van mijn leesclub!

Een genuanceerd en toegankelijk portret van hoe Nederlandse vrouwen zich ontwikkeld hebben gedurende de twintigste en begin eenentwintigste eeuw. Van praktisch dienstbaarheid naar meer vrijheid en zelfbepaling. Het laat zien dat emancipatie geen lineair proces is: vooruitgang gaat vaak gepaard met pijn, worsteling, gemiste kansen én hoop.

[piet van genderen · Rating 5 out of 5]

Een mooi geschreven verhaal over het leven van haar moeder (1922-2015) die een eenzijdig bestaan als huisvrouw wist om te zetten in een volwaardig leven waarin haar talenten tot hun recht kwamen. Door het levensverhaal heen worden de diverse stappen van het moeizame emancipatieproces van de vrouw beschreven. Een boeiende en leerzame combinatie.

[Sanne · Rating 5 out of 5]

Het soort boek waarvan ik niet wist dat ik ernaar snakte. Zo boeiend dat je in sneltreinvaart door blijft lezen (of luisteren in mijn geval). Razend maken de gedeelten waaruit blijkt hoezeer de Nederlandse overheid keer op keer actief vrouwenemancipatie en vergaring van vrouwenrechten heeft tegengewerkt. Ik ben het eens met Aleid Truijens die in de Volkskrant stelt dat de gefictionaliseerde passages soms wat kinderlijk aandoen, maar ze deden niet af aan het boek als geheel, dat ik met het grootst mogelijke plezier en interesse heb gelezen.

[Wietse Van den bos · Rating 5 out of 5]

Heel tof boek. Aan de hand van het levensverhaal van haar moeder beschrijft Jansen de enorme ontwikkeling in vrouwenrechten in eigenlijk slechts een paar decennia. Je weet het grotendeels rationeel wel (al was ik wel geschokt hoe recent sommige wetten nog waren), maar om het zo op een rijtje te zien is toch wel heel indrukwekkend.

Enorm boeiend, goed geschreven. Ik waardeerde ook dat ze aan het einde nog aanstipte dat de strijd nog niet gestreden is, en dat de strijd voorbij het traditionele genderspectrum gaat.

[Theodoortje · Rating 2 out of 5]

Pfoe, als vrouw vind ik dit wel een interessant maar tegelijkertijd frustrerend boek mbt de onderdrukking en discriminatie van mijn sekse. Echter, ik lees als het niet moet liever geen informatieve boeken en hoewel was geprobeerd dit boek te vermommen als een gewone literaire roman ofzo, vond ik het toch moeilijk doorkomen. Maar man, wat heb ik me kunnen opwinden over hoe vrouwen werden gezien en wat heb ik een angst dat ook mijn dochters nog te maken zullen krijgen met denigrerende ideeën over vrouwen.

[Els Klem · Rating 5 out of 5]

Goed geschreven boek.
Ging gewoon ook over mijn moeder. Had er graag met mijn moeder nog over willen praten. Zij zou heel blij geweest zijn om dit allemaal te lezen, om te herkennen dat zij met heel veel waren.
Iedereen zou het moeten lezen om te zien wat we allemaal nog voor elkaar moeten krijgen, maar ook moeten doen.