What do you think?
Rate this book
Iemand zijn
In de voorbije decennia hebben we onze joods-christelijke traditie achter ons gelaten en zijn we in een neoliberale samenleving terechtgekomen, die zich kenmerkt door een verregaande individualisering. Vrij zijn om je eigen leven
te leiden is de hartenwens van de laatmoderne mens. Maar de vervulling daarvan blijkt verre van eenvoudig. Joep Dohmen herneemt in Iemand zijn de klassieke visie op filosofie als persoonlijke vorming. Centraal in zijn vormingsleer staan de individuele persoon en diens mogelijkheden om het eigen actorschap te ontwikkelen en te vormen.
In het voetspoor van Socrates, Plato en Aristoteles, Erasmus en Montaigne, Rousseau en Kant, Nietzsche en Foucault, Neiman en Nussbaum laat Joep Dohmen zien hoe wij – dankzij een goed zel eeld en zelfdiscipline – beter gemotiveerd en geëngageerd in het leven kunnen staan. Omdat we als individu altijd te midden van anderen opgroeien, is vorming altijd ook sociale vorming. Dankzij deze filosofische bestaansethiek zijn we in staat een betekenis- en zinvol leven te leiden.
te leiden is de hartenwens van de laatmoderne mens. Maar de vervulling daarvan blijkt verre van eenvoudig. Joep Dohmen herneemt in Iemand zijn de klassieke visie op filosofie als persoonlijke vorming. Centraal in zijn vormingsleer staan de individuele persoon en diens mogelijkheden om het eigen actorschap te ontwikkelen en te vormen.
In het voetspoor van Socrates, Plato en Aristoteles, Erasmus en Montaigne, Rousseau en Kant, Nietzsche en Foucault, Neiman en Nussbaum laat Joep Dohmen zien hoe wij – dankzij een goed zel eeld en zelfdiscipline – beter gemotiveerd en geëngageerd in het leven kunnen staan. Omdat we als individu altijd te midden van anderen opgroeien, is vorming altijd ook sociale vorming. Dankzij deze filosofische bestaansethiek zijn we in staat een betekenis- en zinvol leven te leiden.
- GenresPhilosophy
672 pages, Paperback
Published October 31, 2022
52 people are currently reading
253 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 7 of 7 reviews
April 14, 2025
Ik ben dit boek beginnen lezen na een lezing van Joep Dohmen te hebben gevolgd. Wat hij daar zei, sloot enorm aan bij mijn eigen filosofische interesses. Ik dacht dan maar zijn boek te lezen.
Het werk is een uiteenzetting van Dohmen's filosofische reis. Bijna elke grote filosoof van de geschiedenis past wel eens de revue. Dohmen probeert zich dan ook te positioneren binnen een groter filosofisch debat, namelijk: welke rol heeft de filosofie eigenlijk nog. Dohmen's antwoord: filosofie is datgene dat de mensen kan vormen tot het zijn van een 'iemand'. Dit iemand betekent een volwaardig, betekenisvol persoon zijn. Wat dat precies inhoudt verklaart hij met grote moeite in zijn boek.
Het boek is vooral een aantijging tegenover het teveel aan grenzeloosheid zowel bij mensen als in de opvoeding. Dohmen legt de schuld bij het neoliberale systeem, waarin het economische ideaal van geen regels te hebben op de markt verder wordt doorgetrokken naar de mens. De mens zou niet meer begrensd mogen worden. Kinderen moeten hun eigen persoon ontwikkelen en moeten dat helemaal alleen doen. Als het faalt is het dan ook hun eigen schuld. Dat het onderwijs de opvoedende taak is kwijtgeraakt en enkel nog maar diplomafabrieken zijn geworden, probeert Dohmen in het eerste deel te tonen. Hij gaat vooral in op de Nederlandse context, maar je kan ook hier in Vlaanderen wel parallellen zien. Het is voor hem geen wonder dat leerkrachten met een burn-out thuis zitten. Hetgeen dat het beroep van een leerkracht aantrekkelijk zou moeten maken (namelijk passioneel de leerlingen proberen een beter mens te maken; opvoeden dus) mogen ze niet meer doen. Enkel nog kennis overbrengen. Vakken die daar niet aan voldoen (denk levensbeschouwelijke vakken), worden geschrapt.
Er moet terug aandacht komen naar de persoonsvorming. Ouders en scholen zouden het eeuwenoud pedagogisch ideaal terug naar voren moeten schuiven. Dit betekent dat zowel ouders als scholen (als de politiek denk ik) hun verantwoordelijkheid moet nemen. Je kan niet zomaar iemand zijn, volgens Dohmen. Je moet gevormd worden en dit kan je inherent niet alleen aangezien de methoden om iemand te worden aangeleerd moeten worden. Het is bizar om van een peuter te verwachten dat die een volwassen mens is. Maar als niemand de peuter leert wat het is om volwassen te worden, waarom zou die dat dan magischerwijs worden wanneer die de kaap van 18 jaar heeft behaald?
We moeten terug gaan naar een Bildungsideaal waarin we op een begeleide manier proberen het individu tot zelfvorming te laten komen. Het kind moet zichzelf inderdaad vormen. Zij moet kiezen wie of wat zij wil zijn. Maar de mentor (de wijze die Odysseus altijd raad verschaft) moet helpen in de begeleiding van het kind. Op die manier kan het kind leren uit haar fouten en de gevolgen inzien van haar handelingen. Op die manier kunnen we Nietzsche's adagium: worden wie je bent verstaan. Je moet as kind nog een 'volwassen' (volgroeid, volvormd) mens worden.
Het boek is langdradig, omslachtig en herhaald voortdurend. Dit is noodzakelijk in zo'n werk. Je moet altijd mee zijn met wat Dohmen zegt. Ik vraag me af hoe het anders zou kunnen zijn. In zekere zin is de conclusie wat mager, maar dit heeft vooral te maken met de openheid van een leven waarvoor Dohmen geen invulling kan geven. Het gaat Dohmen niet om te zeggen: zus en zo moet je leven. Dohmen probeert de werktuigen, technieken aan te reiken die een volwaardig zelf kunnen construeren. Om iemand te zijn.
Het werk is een uiteenzetting van Dohmen's filosofische reis. Bijna elke grote filosoof van de geschiedenis past wel eens de revue. Dohmen probeert zich dan ook te positioneren binnen een groter filosofisch debat, namelijk: welke rol heeft de filosofie eigenlijk nog. Dohmen's antwoord: filosofie is datgene dat de mensen kan vormen tot het zijn van een 'iemand'. Dit iemand betekent een volwaardig, betekenisvol persoon zijn. Wat dat precies inhoudt verklaart hij met grote moeite in zijn boek.
Het boek is vooral een aantijging tegenover het teveel aan grenzeloosheid zowel bij mensen als in de opvoeding. Dohmen legt de schuld bij het neoliberale systeem, waarin het economische ideaal van geen regels te hebben op de markt verder wordt doorgetrokken naar de mens. De mens zou niet meer begrensd mogen worden. Kinderen moeten hun eigen persoon ontwikkelen en moeten dat helemaal alleen doen. Als het faalt is het dan ook hun eigen schuld. Dat het onderwijs de opvoedende taak is kwijtgeraakt en enkel nog maar diplomafabrieken zijn geworden, probeert Dohmen in het eerste deel te tonen. Hij gaat vooral in op de Nederlandse context, maar je kan ook hier in Vlaanderen wel parallellen zien. Het is voor hem geen wonder dat leerkrachten met een burn-out thuis zitten. Hetgeen dat het beroep van een leerkracht aantrekkelijk zou moeten maken (namelijk passioneel de leerlingen proberen een beter mens te maken; opvoeden dus) mogen ze niet meer doen. Enkel nog kennis overbrengen. Vakken die daar niet aan voldoen (denk levensbeschouwelijke vakken), worden geschrapt.
Er moet terug aandacht komen naar de persoonsvorming. Ouders en scholen zouden het eeuwenoud pedagogisch ideaal terug naar voren moeten schuiven. Dit betekent dat zowel ouders als scholen (als de politiek denk ik) hun verantwoordelijkheid moet nemen. Je kan niet zomaar iemand zijn, volgens Dohmen. Je moet gevormd worden en dit kan je inherent niet alleen aangezien de methoden om iemand te worden aangeleerd moeten worden. Het is bizar om van een peuter te verwachten dat die een volwassen mens is. Maar als niemand de peuter leert wat het is om volwassen te worden, waarom zou die dat dan magischerwijs worden wanneer die de kaap van 18 jaar heeft behaald?
We moeten terug gaan naar een Bildungsideaal waarin we op een begeleide manier proberen het individu tot zelfvorming te laten komen. Het kind moet zichzelf inderdaad vormen. Zij moet kiezen wie of wat zij wil zijn. Maar de mentor (de wijze die Odysseus altijd raad verschaft) moet helpen in de begeleiding van het kind. Op die manier kan het kind leren uit haar fouten en de gevolgen inzien van haar handelingen. Op die manier kunnen we Nietzsche's adagium: worden wie je bent verstaan. Je moet as kind nog een 'volwassen' (volgroeid, volvormd) mens worden.
Het boek is langdradig, omslachtig en herhaald voortdurend. Dit is noodzakelijk in zo'n werk. Je moet altijd mee zijn met wat Dohmen zegt. Ik vraag me af hoe het anders zou kunnen zijn. In zekere zin is de conclusie wat mager, maar dit heeft vooral te maken met de openheid van een leven waarvoor Dohmen geen invulling kan geven. Het gaat Dohmen niet om te zeggen: zus en zo moet je leven. Dohmen probeert de werktuigen, technieken aan te reiken die een volwaardig zelf kunnen construeren. Om iemand te zijn.
January 23, 2023
Beste boek wat is uitgebracht in 2022, wat ik heb gelezen. Ik heb zelden zon grondig, doorwrochte en frontale aanklacht tegen het Neo-Liberalisme gelezen.
December 27, 2022
Op zich een interessant boek met veel stof tot nadenken over een boeiend thema, maar 750 pagina’s is te veel van het goede. Er is veel te veel herhaling, zowel tussen de hoofdstukken onderling als met eerdere boeken van Dohmen. Zo ben ik de tel kwijtgeraakt hoe vaak het concept van Isaiah Berlins “positieve en negatieve vrijheid” ondertussen de revue gepasseerd is en steeds opnieuw wordt uitgelegd, om slechts één voorbeeld te noemen. Het boek zou dan ook baat gehad hebben van een strenge(re) eindredacteur. Wellicht dat het boek zich beter laat lezen als men meer tijd tussen de hoofdstukken laat passeren. 3,5*
April 9, 2023
Geweldig overzichtswerk, geeft veel duiding over de huidige samenleving , het neoliberalisme, opvoeding en onderwijs. Goed onderbouwd, doorspekt met gedachten van tal van filosofen.
Geeft mij ook veel reflectie op mijn leven en hoe ik opgevoed ben en hoe ik mijn kinderen opvoedde.
Keerzijde: de 750 pagina’s, je moet er wel voor gaan zitten. Dohmen besteed veel aandacht aan filosofen. Als je daar, zoals ik, weinig van weet, dan is 750 pagina’s nuttig.
Geeft mij ook veel reflectie op mijn leven en hoe ik opgevoed ben en hoe ik mijn kinderen opvoedde.
Keerzijde: de 750 pagina’s, je moet er wel voor gaan zitten. Dohmen besteed veel aandacht aan filosofen. Als je daar, zoals ik, weinig van weet, dan is 750 pagina’s nuttig.
November 1, 2024
Het nadeel van dit boek is tegelijk ook het grote voordeel ervan: het is omslachtig. Het is nochtans geen naslagwerk, daarvoor moet je de hele opbouw van zijn betoog te nauwgezet volgen. Wie dat doet krijgt heel wat inzichten en standpunten te verwerken, niet enkel van Dohmen zelf maar ook van de talrijke referenties die hij aanhaalt, zowel pro als contra, wat hem siert.
Na het grondig in kaart brengen van de problematiek van de jongeren in een hedendaagse context duikt de schrijver tot diep in de geschiedenis om er het ontstaan en de ontwikkeling van de ‘vormingsfilosofie’ uit de doeken te doen. We zitten al aan de laatste hoofdstukken wanneer zijn pleidooi vorm krijgt om in de hedendaagse opvoeding -inclusief het onderwijs- de Bildung van de jongeren centraal te stellen. De leraar-opvoeder wordt een ‘begeleider’ van de jongere op weg naar zijn eigen persoonsvorming. De zelfzorg en zelfkennis die hiervoor nodig is leidt niet noodzakelijk tot een egocentrische of solipsistische houding, de Building staat steeds in relatie tot de omgeving en de andere. Het is ook geen natuurlijke beweging, vandaar de noodzaak van de begeleider.
“De opvoeder moet erop toezien dat het leven van de jongere geen zuiver instrumentele aangelegenheid wordt,” schrijft Dohmen tegen het einde aan, “Daarom moet het opvoedingsgesprek voortdurend naar een hoger plan getild worden, waarbij ook deugden en waarden aan de orde zijn.” Het mag duidelijk zijn: ook in de moderne pedagogiek is volgens hem een klassieke aanpak aan de orde.
Je mag het er mee eens zijn of niet -ikzelf uiteindelijk wel- de werkelijke waarde zit in de langzame maar rijke argumentatie die hij ontplooit om zijn punt te maken, en waar iedereen, als ouder of als opvoeder, zeker ideeën uit kan halen om zijn eigen weg in te slaan, en dus zichzelf op een andere manier vorm te geven. In deze zin is het boek alleszins geslaagd in het opzet… Al kon het misschien wat korter, moet ook ik na een maandje toegeven.
Na het grondig in kaart brengen van de problematiek van de jongeren in een hedendaagse context duikt de schrijver tot diep in de geschiedenis om er het ontstaan en de ontwikkeling van de ‘vormingsfilosofie’ uit de doeken te doen. We zitten al aan de laatste hoofdstukken wanneer zijn pleidooi vorm krijgt om in de hedendaagse opvoeding -inclusief het onderwijs- de Bildung van de jongeren centraal te stellen. De leraar-opvoeder wordt een ‘begeleider’ van de jongere op weg naar zijn eigen persoonsvorming. De zelfzorg en zelfkennis die hiervoor nodig is leidt niet noodzakelijk tot een egocentrische of solipsistische houding, de Building staat steeds in relatie tot de omgeving en de andere. Het is ook geen natuurlijke beweging, vandaar de noodzaak van de begeleider.
“De opvoeder moet erop toezien dat het leven van de jongere geen zuiver instrumentele aangelegenheid wordt,” schrijft Dohmen tegen het einde aan, “Daarom moet het opvoedingsgesprek voortdurend naar een hoger plan getild worden, waarbij ook deugden en waarden aan de orde zijn.” Het mag duidelijk zijn: ook in de moderne pedagogiek is volgens hem een klassieke aanpak aan de orde.
Je mag het er mee eens zijn of niet -ikzelf uiteindelijk wel- de werkelijke waarde zit in de langzame maar rijke argumentatie die hij ontplooit om zijn punt te maken, en waar iedereen, als ouder of als opvoeder, zeker ideeën uit kan halen om zijn eigen weg in te slaan, en dus zichzelf op een andere manier vorm te geven. In deze zin is het boek alleszins geslaagd in het opzet… Al kon het misschien wat korter, moet ook ik na een maandje toegeven.
April 11, 2024
Zeer dankbaar voor dit boek! Ik las het precies op het juiste moment in mijn leven, in mijn laatste jaar op de universiteit. Het boek is niet perfect, door veel herhaling en soms onsamenhangende stukken, maar desalniettemin fantastisch (welk boek is nou eenmaal wel perfect?)
Gaandeweg realiseerde ik dat je het boek zomaar op een willekeurig stuk kan openslaan en een zeer nuttige les kan leren, maar ik koos er toch voor om hem van kaft tot kaft te lezen. Het boek staat BOMvol informatie over een breed scala aan filosofie, literatuur en andere (wetenschappelijke) bronnen. Ik heb denk ik van geen enkel boek zo veel geleerd als deze.
Los van dit alles is de centrale boodschap die Dohmen aan je probeert over te brengen in bijna 800 paginas enorm inspirerend. Als groot fan van Nietzsche was deze pragmatische uitwerking van zijn filosofie van 'overcoming yourself' een zeer waardevolle toevoeging aan mijn persoonlijke groei. Ik heb denk ik 40-50% van dit boek gearceerd, zeker aan te raden aan iedereen, maar ik denk toch het best voor de jongvolwassen persoon op zoek naar zichzelf.
Thanks Gion voor de aanrader.
Gaandeweg realiseerde ik dat je het boek zomaar op een willekeurig stuk kan openslaan en een zeer nuttige les kan leren, maar ik koos er toch voor om hem van kaft tot kaft te lezen. Het boek staat BOMvol informatie over een breed scala aan filosofie, literatuur en andere (wetenschappelijke) bronnen. Ik heb denk ik van geen enkel boek zo veel geleerd als deze.
Los van dit alles is de centrale boodschap die Dohmen aan je probeert over te brengen in bijna 800 paginas enorm inspirerend. Als groot fan van Nietzsche was deze pragmatische uitwerking van zijn filosofie van 'overcoming yourself' een zeer waardevolle toevoeging aan mijn persoonlijke groei. Ik heb denk ik 40-50% van dit boek gearceerd, zeker aan te raden aan iedereen, maar ik denk toch het best voor de jongvolwassen persoon op zoek naar zichzelf.
Thanks Gion voor de aanrader.
May 5, 2025
Zeer uitgebreid leesbaar wetenschappelijk boek leerzaam om over eigen ontwikkeling na te denken en in vrijheid keuzes te maken
Displaying 1 - 7 of 7 reviews