Chaos en rumoer

by Joost Zwagerman

Otto Vallei lijdt aan zaalvrees, telefoonfobie en schrijfkramp. Hij wordt presentator van het nauwelijks beluisterde radioprogramma Chaos en Rumoer, en ziet hoe een even charismatische als schimmige succesauteur furore maakt met een roman over een schrijver die maar niet tot schrijven komt… Joost Zwagerman schetst een hilarisch beeld van de wereld van de media, in het bijzonder van het zorgenkind dat radio heet, al komt het literaire bedrijf ook aan de beurt.

Genres: Fiction, Roman, Literature, Novels, Dutch Literature

248 pages, Hardcover

First published January 1, 1997

About the author

Joost Zwagerman was a popular Dutch writer.

Joost Zwagerman debuteerde in 1986 met de roman De houdgreep, die door Carel Peeters in Vrij Nederland werd bestempeld als 'het meestbelovende debuut sinds jaren'. Zijn doorbraak naar een breed publiek kwam met de roman Gimmick! (1989), die in 1996 voor het theater bewerkt werd door Theatergroep De Kwekerij. Het boek geeft een beeld van de trendy uitgaanscultuur en kunstenaarswereld van Amsterdam, waar hij in die tijd veel in verkeerde. In 1991 verscheen Vals licht, dat werd genomineerd voor de AKO Literatuurprijs en in 1993 werd verfilmd door Theo van Gogh. Ook De buitenvrouw (1994), over een liefde in multiculturele tijden, bereikte de longlist van de AKO Prijs. Nadien volgden de romans Chaos en rumoer en Zes sterren.
Zwagermans werk verscheen in vertaling in twaalf landen, waaronder Duitsland, Frankrijk, Japan en Hongarije. In 2000 werd de Duitse vertaling van De buitenvrouw (Die Nebenfrau) genomineerd voor de Nordrhein-Westfalen Literaturpreis. Ook ontving Zwagerman voor Die Nebenfrau de Literaire Prijs van de stad München.
Zwagerman behoort inmiddels, samen met auteurs als Connie Palmen en Arnon Grunberg, tot de meest gelezen Nederlandse schrijvers van zijn generatie. Dat bleek eens te meer toen hij in het najaar van 2003 veertig jaar werd: zijn uitgeverij De Arbeiderspers maakte bij die gelegenheid bekend dat van zijn boeken in totaal meer dan 1.100.000 exemplaren waren verkocht, exclusief vertalingen.
Behalve romans publiceerde Zwagerman ook gedichten en essays en was hij actief als columnist.

Zwagerman leed aan depressies. Op 8 september 2015 maakte zijn uitgeverij, De Arbeiderspers, bekend dat Zwagerman op 51-jarige leeftijd in zijn woonplaats Haarlem een eind aan zijn leven had gemaakt.

(Bron: Wikipedia)

Reviews

[Rene Ijzermans · Rating 4 out of 5]

Na zijn dood en eerder Gimmick, Buitenvrouw en Vals licht te hebben gelezen toch nog maar iets van Zwagermans hand gelezen: Chaos en rumoer. Ik moet zeggen, het verraste me, vooral de spitsvondige verhaallijn vond ik buitengewoon. Het boek werd indertijd neergesabeld, misschien ook omdat men na zijn eerste "succesnummers" van romans iets geheel anders verwachtte, maar de satire over het mediawereldje en grachtengordeljojobobo's smaakte mij prima. Bovendien, en dat vind ik belangrijk voor de spanningsboog van een roman, had ik geen idee welke kant het verhaal heen zou gaan. Zwagerman liet me ook na het lezen van het boek achter met de vraag, wat is waar en wat niet, waar is het fictie en waar gaat de fictie over in realiteit. Al met al een zwaar onderschat boek.

[Weerdski · Rating 4 out of 5]

Gekke schrijver, die Zwagerman. Maar dit is een lekkere doorlezer hoor. Een keer wat anders

[Tim Seeger · Rating 4 out of 5]

Erg. Leuk. 📻💣❤️✨

[Anne Bergsma · Rating 5 out of 5]

Een geweldige roman, misschien wel de beste van Joost Zwagerman. In de verte doet hij wat denken aan ‘Als op een winternacht een reiziger’ van Italo Calvino. Weinigen hebben bij het verschijnen de kwaliteit van dit boek gezien. Mij is alleen een wat latere waardering van Pieter Steinz bekend. De reacties van Michael Zeeman en Hanneke Groenteman waren destijds om verschillende redenen ver onder de morele maat.

[Maarten · Rating 2 out of 5]

Dan zou ik mezelf ook van kant maken ja

[Brecht Rogissart · Rating 2 out of 5]

Joost schreef een boek over een schrijver met een writer's block, die dan beslist om een boek te schrijven over een schrijver met een writer's block. Zijn plan faalt en moet dan vaststellen dat een andere schrijver òòk een boek schreef over een schrijver met een writer's block, die slaagt. Inception avant la lettre, maar met minder spectaculaire dromen en meer gefaalde levensambities. Niet per sé een pretje.

Toch uitgelezen: er zit een twistje in dat het boek goed genoeg maakt om uit te lezen.

[Brigite Van · Rating 3 out of 5]

Goed leesbaar boek, het houdt je vast, je bent echt benieuwd hoe het afloopt. Mensen uit de literaire en kunstwereld, die vooral met zichzelf bezig zijn. Soms hilarisch, soms herkenbaar. En niemand leert ervan...

[Milan Damen · Rating 4 out of 5]

al zijn hits gelezen maar nooit iets gehoord over deze, was dus aangenaam verrast toen deze me goed beetpakte

[Stoffel Castelein · Rating 5 out of 5]

Een boek over boeken over boeken of zoiets.

[Fons Hendriks · Rating 2 out of 5]

Wat mij betreft verdient Joost Zwagerman vijf sterren voor zijn spitsvondige en heldere stijl. Ook waardeer ik zijn oog voor detail. Hij weet zondermeer een hilarische persiflage neer te zetten van het culturele en literaire wereldje, alsmede van de gang van zaken bij de media. Toch houdt dit boek bij mij uiteindelijk maar twee sterren over. Zo vind ik dat alle ironische uitweidingen sterk ten koste gaan van de voortgang van het verhaal. Dit geldt met name voor het wijdlopige eerste gedeelte van het boek. Hierin gebeurt feitelijk niet veel meer dan dat Otto Vallei, een auteur met een writer's block, besluit te stoppen met schrijven en korte tijd later aan het werk gaat als radiopresentator bij een slecht beluisterd cultureel programma.

In het tweede gedeelte begint het verhaal op een gegeven moment absurdistische trekjes te vertonen. Otto Vallei herkent zichzelf als de hoofdpersoon in de nieuwe roman van Ed Waterland, een succesvolle auteur aan wie hij een enorme hekel heeft. Otto kan niet begrijpen hoe Waterland erin is geslaagd zo enorm veel over hem te weten te komen. De roman van Waterland lijkt enige tijd zelfs het verdere verloop van het leven van Otto op een correcte manier te voorspellen. Otto gaat zich hier zelfs naar gedragen. Persoonlijk vind ik dit allemaal veel te vergezocht.

In het derde en laatste gedeelte komt Otto op een bijzonder geforceerde manier in contact met Ed Waterland. Deze weet Otto tot nieuwe inzichten te brengen, waardoor hij plotsklaps zijn writer's block kwijt lijkt te zijn en aan de slag wil gaan om een nieuwe roman te schrijven. In mijn ogen is dit een veel te radicale ommezwaai, die niet in lijn is met de manier waarop Otto gedurende het hele boek met zichzelf in de knoop zit.

[Pien M · Rating 3 out of 5]

Grappig geschreven, heerlijke typering van de mensen in ‘de media’ in het algemeen en cultuurredacties in het bijzonder. Verhaal wordt richting het einde een beetje bedolven onder de vele meta-lagen. Hoewel een boek over een schrijver daar misschien sowieso snel prooi aan valt. Vond de eerste helft van het boek daarom leuker, maar daar zat weer weinig plot in. Al met al 3,5 ster, maar naar beneden afgerond.

[Jelt · Rating 3 out of 5]

3.5 sterren. Dit is het tweede boek dat ik van hem heb gelezen en de gemene deler is duidelijk: Zwagerman kon gewoon heerlijke verhalen schrijven. "Echte" fictie, zoals sommigen het noemen. Ik ga zeker meer van zijn hand lezen als ik wil wegzakken in een verzonnen plot.

[Geoffrey van Zonneveld · Rating 4 out of 5]

Haha. Een verhaal over een schrijver die kampt met een writers block en een andere schrijver die een roman schrijft over een schrijver met een writers block. Heel erg meta.
Uitstekend geschreven. Goed verhaal. Met net genoeg zelfkritiek en humor om de moeite waard te zijn.

[Anouk Booneman · Rating 3 out of 5]

Not his best but well written and a hilarious insight in the writing world in Amsterdam.

[Thomas Vandewalle · Rating 2 out of 5]

Buwalda noemt dit zijn favoriete boek, maar ik denk dat hij liegt.

Gelukkig was het einde wel lekker.

[Maaike Soenens · Rating 3 out of 5]

Blijft spannend

[Karin Betten · Rating 3 out of 5]

Niet Zwagermans beste boek. Enigszins voorspelbaar. Het boek heeft de eigenschappen van een detective of het Droste effect. Daarom blijf je wel doorlezen.

[Peter Bartlema · Rating 4 out of 5]

De kritieken waren geenszins eensluidend: de ene recensent had het over een hilarisch boek, de andere stortte er zijn gal over uit. En de verkoop van het najaar 1997 verschenen 'Chaos en Rumoer', inmiddels de vierde roman in het oeuvre van Joost Zwagerman, verliep ook niet in die mate die zijn uitgever van eerdere romans als 'Gimmick!' en 'De buitenvrouw' gewend was.

Is 'Chaos en Rumoer' daarmee een slecht boek? Integendeel, zou ik zeggen. Zijn controversiële kunstwerken (zoals romans nog altijd zijn) immers niet de interessantste?

Zelf beleefde ik in elk geval veel plezier aan het lezen van het boek dat handelt over de lotgevallen van een schrijver met een 'writer's block', een uitgesproken 'loser'. Na het nemen van een rigoureus besluit en het aan de wilgen hangen van zijn pen belandt deze Otto Vallei in de wereld van de media, met name die van de radio.

Omdat Zwagerman die wereld van nabij heeft meegemaakt en er zo achter kwam dat een betrekking als presentator van een radioprogramma over kunst en cultuur op een slecht beluisterde zender niet zijn roeping was, is 'Chaos en Rumoer' voor een belangrijk deel een vrolijke satire op het mediabedrijf. En ook op dat van de literatuur, dus schrijvers, uitgeverijen en literaire prijzen. Dat wereldje kende Joost immers ook al uit eigen waarneming.

Het resultaat is een boek dat listig, maar ook een beetje gekunsteld in elkaar zit met een plot die met spiegelingen van feiten en fictie een soort Droste-effect teweegbrengt. Verder stuit je al lezende op Zwagermans soms wat al te hoogdravende taalgebruik. Zo heeft hij het ergens over 'een wig van hoofdpijn' die zich tussen wenkbrauwen 'dreef', over achterdocht die tot 'ontbolstering' kwam of over een 'traject van meanderende spieren, pezen en zenuwen'.

'Tja', denk je dan, 'doe normaal!' Maar zo zit deze schrijver niet in elkaar.

Desondanks blijft 'Chaos en Rumoer' een uiterst vermakelijke roman, misschien wel Zwagermans beste. Het boek mag hem dan niet de erkenning en de daarbij behorende opbrengsten die eerdere pennenvruchten ten deel vielen hebben gebracht, het schrijven ervan zal Joost vermoedelijk veel satanisch genoegen opgeleverd hebben.

[Hendrik Dejonckheere · Rating 4 out of 5]

Dit boek lijkt te beschrijven wat de schrijver zelf meemaakte in deze periode. "Schrijf niet over het schrijversvak" het lijkt een bezwering van iemand die zich uit zijn eigen misantropie probeert los te schrijven. Alle elementen in het boek zijn gerelateerd aan ervaringen die Zwagerman zelf heeft meegemaakt. Ook dit boek demonstreert zijn observatievermogen en de kwaliteit van zijn typeringen. Duidelijke schetsen van personages en op onderdelen dwangmatige aandacht voor detail. Met ieder boek van Zwagerman krijg je ook een iets betere kijk op de schrijver en wordt ook steeds duidelijker welk gat zijn heengaan slaat als het om Nederlandse schrijvers gaat die het "Nu" weten te vangen.

[Mónica Espinoza Cangahuala · Rating 5 out of 5]

If you like a good comedy book from time to time as I do then this is a perfect choice. This book is very funny with some serious moments. It's plot revolved around people working in the media business specially the written paper. Having worked in that aerea after reading the book i must admit it gave me some heads up. Definitely loved it and would re read it anytime to lift my mood.

[Just · Rating 4 out of 5]

Het lezen gaf een vreemd gevoel, grote onzekerheid van hoofdpersoon heb ik niet als prettig ervaren. Het verhaal gaf wel de toeleiding door te willen lezen. Na het verhaal te hebben uitgelezen toch van mening dat het een verhaal is wat goed in elkaar steekt, intellectuele schrijfstijl.
Goed

[Geert van Rooijen · Rating 3 out of 5]

Interessant probeersel...