Περί βλακείας

by Robert Musil, Γιάννης Κέλογλου (Translator)

Κάποιος που θα επιχειρήσει να μιλήσει περί βλακείας, διατρέχει σήμερα τον κίνδυνο να βρει ποικιλοτρόπως τον μπελά του· είναι πιθανό να του καταλογιστεί αμετροέπεια, μπορεί μάλιστα να του καταλογιστεί ακόμη και υπονόμευση της σύγχρονης εξέλιξης. Εγώ ο ίδιος είχα γράψει κιόλας πριν από αρκετά χρόνια: «Αν η βλακεία δεν έμοιαζε σε τέτοιο βαθμό ώστε να συγχέεται με την πρόοδο, το ταλέντο, την ελπίδα ή τη βελτίωση, δεν θα επιθυμούσε κανείς να είναι βλάκας». Αυτό συνέβη το 1931· και κανείς δεν θα τολμήσει να αμφισβητήσει ότι και έκτοτε ο κόσμος έχει γνωρίσει πρόοδο και βελτίωση! Έτσι βαθμιαία προκύπτει αναπότρεπτα το ερώτημα: Τι είναι στ' αλήθεια η βλακεία; (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Genres: Philosophy, Nonfiction, Essays, Audiobook, Psychology, German Literature, Germany

63 pages, Paperback

First published January 1, 1937

About the author

Austrian writer.

He graduated military boarding school at Eisenstadt (1892-1894) and then Hranice, in that time also known as Mährisch Weißkirchen, (1894-1897). These school experiences are reflected in his first novel, The Confusions of Young Törless.

He served in the army during The First World War. When Austria became a part of the Third Reich in 1938, Musil left for exile in Switzerland, where he died of a stroke on April 15, 1942. Musil collapsed in the middle of his gymnastic exercises and is rumoured to have died with an expression of ironic amusement on his face. He was 61 years old.

Reviews

[Matt · Rating 5 out of 5]

About Stupidity is a lecture held by Robert Musil in March 1937 in Vienna at the invitation of the Austrian Werkbund [a federation of architects, artists, and builders].

Reading Robert Musil is not always easy, but throughout enjoyable. In this short piece he talks about human stupidity. Given the date the lecture was held you can see that stupidity reached another height. The Nazis will steer the world into chaos only 18 months later, and has done so in Germany (and then Austria) for four years. Of course Robert Musil knew about this very well, and he hinted at the current situation several times. But he also had a much broader view.

He approached the question of what stupidity is from a linguistic angle and simply started by studying the usage of the word “stupid” (and it’s family members) and visits the most common examples. Although he calls his own method naïve, he nevertheless came up with some captivating results. There is hardly any book on my Kindle in which I made so many “red” highlights (meaning important ones).

His style (which I learned to love through his magnum opus Man Without Qualities ) is probably not to everyone’s taste. He is mercilessly accurate, does not hide behind wish-washy phrasing or foreign words, which, apart from the author, no one understands. He simply gets straight to the point, even if one has to read a few of the sentences twice. If authors were cough sweets then Robert Musil would be a Fishermen’s Friend – without additional flavor. He clears your cerebral gyri and you can breathe freely again, at least for a while.


This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 Unported License.

[Meike · Rating 3 out of 5]

English: About Stupidity
When it comes to capturing the essence of stupidity, Musil's lecture is held in such high regard that it even made it into the Wikipedia article about the term. First held in Vienna in 1937, the printed version of the lecture became the author's last publication during his lifetime, and the topic was obviously extra hot back then, as a failed Austrian painter turned German dictator was about to prove how stupid huge masses of people can actually be. One of the many angles and tangents Musil elaborates on is the fact that people being stupid is not only a question of intellect, but also relates to emotional impulses, and that paradoxically, stupid people usually think that they are intelligent.

Still, the text proves once more that I just don't enjoy Musil's language (another case in point: The Confusions of Young Törless). Will I ever read The Man Without Qualities? Mmmmhhh....

[Elina · Rating 5 out of 5]

Εξαιρετική ανάλυση περί βλακείας, πάντα επίκαιρη!!!!

[J TC · Rating 4 out of 5]

Em breve

[Hale · Rating 5 out of 5]

Robert Musil. 20.yüzyıl romanının "üç büyükler"inden. Başyapıtı Niteliksiz Adam ile insan olma koşulunun en ücra köşelerine sokulmuştu. Bu kısa eser ile de ahmaklık üzerine eşsiz bir ironi sayfaları bırakıyor. Ahmaklık Üzerine kitabı Avusturya Sanatçılar Birliği'nin daveti üzerine 11 ve 17 Mart 1937 günleri Viyana'da yaptığı konuşmadan alınmıştır. Ahmaklığın bir zeka eksikliği olmadığını sorgulatırken,tuttuğu ışık ile çöken karanlığı bir nebze olsun hafifletiyor.

➰Kuşkusuz dalkavuklarda akıl takdir edilir, ama ancak koşulsuz itaatle birlikte olursa. Aklın yanında bu iyi hal belgesi eksikse ve hükmeden kişinin yararına işlediğinden emin olunamazsa akıllı kişiye akıllı değil de daha çok saygısız, küstah ya da hain denir.

[Silver · Rating 3 out of 5]

No puedo decir que haya disfrutado de este ensayo completamente, de hecho releí párrafos más de una vez.
¿Qué es la estupidez?
Musil intenta dar una respuesta utilizando distintos medios como la semántica y la psicología. Y en su búsqueda nos señala distintos ejemplos y relaciones de la estupidez en la sociedad.

«No existe prácticamente ningún pensamiento importante que la estupidez no esté en condiciones de utilizar, es móvil en todos los sentidos y puede ponerse todos los vestidos de la verdad. En cambio, la verdad sólo tiene un vestido en cualquier ocasión, y sólo un camino, y siempre está en desventaja. La estupidez que se entiende con eso no es una enfermedad mental, y, sin embargo, es la enfermedad más peligrosa de la mente, peligrosa hasta para la vida»

[Adriana Scarpin · Rating 2 out of 5]

Texto datadíssimo, sobretudo quando Musil resolve comentar as teorias psicológicas sobre a estupidez. Algumas considerações se salvam, mas o livrinho acaba soando mais como uma curiosidade aos fãs do Musil do que uma obra relevante dentro de sua carreira.

[Ana Castro · Rating 3 out of 5]

Da Estupidez
Procurava o livro com mais fama deste autor austríaco - “O Homem sem qualidades “
O título deste ensaio despertou-me a curiosidade.
Tanta estupidez de toda a ordem à nossa volta 😩
O livro é uma conferência feita por Musil em 1937 pouco antes do início da 2.a Grande Guerra.
Acho que não compreendi bem todos os conceitos e exemplos para definir a estupidez .
À boa maneira filosófica o livro é um novelo difícil de desenrolar . Para mim foi demasiado complexo.
Estive a ouvir o episódio da “Literatura Fundamental “ sobre o “Homem sem qualidades” , também me pareceu muito confuso e desisti de o ler.
Gostei desta frase que Musil disse um dia :
“ Penso que é mais importante escrever um livro do que governar um império. É também mais difícil “.

[Liana Chronea · Rating 5 out of 5]

Τρομερή τακτοποίηση σκέψεων και παραδειγμάτων!
Το διαβάζεις και θέλεις να κρατάς σημειώσεις. Αλλά πρέπει να κρατήσεις σημειώσεις όλο το βιβλίο, οπότε ΔΕΝ κρατάς σημειώσεις - το αφήνεις έξω-έξω στη βιβλιοθήκη, και το διαβάζεις ξανά και ξανά και ξανά. Το λάτρεψα.

[Mary Kaimatzoglou · Rating 4 out of 5]

Καλό

[Argos · Rating 4 out of 5]

Musil’in en önemli yapıtı olan “Niteliksiz Adam”da değinmiş olduğu “ahmaklık” kavramının daha açılmış bir metni ile karşı karşıyayız. Kendini akıllıyım diye övmenin ah­makça olabileceğini, ama ahmak sayılmanın da her zaman akıllıca olmadığını edebi ama ironik bir dille anlatıyor.
Ahmak birinin genellikle sırf ahmaklığını saklayacak kadar akıllı olmadığı için kibirli durduğunu vurgulayan Musil, ahmaklığa karşı en önemli çarenin "alçakgönüllü” olmakla mümkün olduğunu ancak alçakgönüllüğün ise, gücün ve iktidarın tadını alan bazı kişilerin uzaklaştıkları bir erdem olduğunu etkileyici bir şekilde vurguluyor.
Kısa ve çarpıcı bir metin, yormuyor da.

[Tarian · Rating 2 out of 5]

Wie Musil selbst sagt, handelt es sich bei dieser Rede aus dem Jahr 1937 um eine Vorstudie. Insofern bemüht er sich nach einem sehr scharfzüngigen und unterhaltsamen Einstieg um eine Begriffsdefinition durch Abgrenzung von verwandten Phänomenen bei gleichzeitiger Angrenzung an unvermutete Begriffe. Eine Verortung also, deren Grenzen leider dennoch zu schwammig bleiben, als das sich ein großer Erkenntnisgewinn aus diesem Werk ziehen ließe.

[Τζαζίλας Μπάμπης · Rating 4 out of 5]

Ο Ρόμπερτ Μούζιλ σε αυτή του τη διάλεξη με μορφή πραγματείας (ή το αντίστροφο) καταπιάνεται με την ατομική κατά βάσιν βλακεία, τις μορφές της -φαινομενικές και αληθείς- και τις επιπτώσεις αυτών στο κοινωνικό σύνολο. Κατά τον Μούζιλ η βλακεία διακρίνεται συνοπτικά σε δύο είδη: την αυθεντική και την ευφυή· η πρώτη είναι απόρροια χαμηλής ευφυΐας, ακίνδυνη έως θεμιτή, ενώ η δεύτερη, είναι συνέπεια παράλογων προσδοκιών και ματαιοδοξίας κι αρκετά επικίνδυνη για την ευρύτερη κοινωνία. Κλείνοντας τη διάλεξη Περί Βλακείας, ο Μούζιλ αναζητά τους βέλτιστους τρόπους για να πράττει κανείς προς αποφυγήν των δυσμενών συνεπειών αυτής, που ενίοτε μαστίζει τον καθένα από λάθος ή ανικανότητα, και καταλήγει: <<Ορισμένες φορές είναι ανάγκη να ενεργούμε τυφλά ή σχεδόν τυφλά, διαφορετικά η γη θα έπαυε να κινείται. {...} ...η πρόθεση:πράξε όσο καλά μπορείς και όσο άσχημα είσαι αναγκασμένος, γνωρίζοντας πάντα τα όρια του λάθους των πράξεών σου!, θα ήταν ο μισός δρόμος για μια πολλά υποσχόμενη διαμόρφωση της ζωής μας>>

[Meric · Rating 1 out of 5]

Musil, kendi dürüst ahmaklık kavramını neden kadın sanatçıya benzetmiş araştırdım ama bir açıklama bulamadım. Kitabın çevirmeni İlknur Özdemir de en son söz olarak "Musil'in bir kaç yerde verdiği örneklerde kadını öne sürmesi, Zaman Zaman eleştirilmiştir. Musil'in örnekleme yaparken neden temelinde kadın olan ifadeleri tercih ettiği doğrusu merak konusu." şeklinde belirtmiş (en kibar haliyle nasıl belirtilebilirse artık). Net bir şekilde Musil bu kitapta kadınları aşağılıyor ahmaklığın tanımı ne olursa olsun ve bu hakkı kendinde bu kadar doğal olarak nasıl bulmuş o da benim için merak konusu.

[Νεκτάριος Καλογήρου · Rating 3 out of 5]

Προσπαθώ να βρω τους λόγους γιατί δεν με ενθουσίασε το συγκεκριμένο δοκίμιο, για το οποίο αρκετοί μιλούν για αριστούργημα. Ισως διότι κλείνοντας το βιβλίο δεν μου έμεινε κάτι στη σκέψη για τροφή, κάτι που να με κάνει να χαμογελάσω αναλογιζόμενος "πςςς τι είπε ο φίλος ;;!!".
Βέβαια, όλα όσα περιγράφει είναι σωστά. Ετσι είναι η βλακεία και τη χωρίζει μόνο μια λεπτή από την ευφυΐα.
Θα ήθελα να γράψω κι άλλα για το βιβλίο, αλλά δεν βρίσκω. Ισως γι' αυτό έβαλα τρία αστέρια.
Η έκδοση του Μίνωα είναι αρκετά προσεγμένη. Χοντρό εξώφυλλο, κορδελίτσα για σελιδοδείκτη, στιβαρές σελίδες. Μια χαρά :)

[Haymone Neto · Rating 4 out of 5]

Musil identifica dois tipos de estupidez: uma simples, quase poética, e outra inteligente. O problema está no segundo, que confunde afeto e intelecto. Ele sabe que "o intelecto também faz parte da afetividade e que nossos sentimentos não estão desvinculados da inteligência e da estupidez". Contra essa estupidez, sugere atuar por meio de exemplos, crítica e modéstia. Mas, na época em que proferiu a palestra, 1937, percebeu: "atualmente os afetos esmagam a razão, em vez de inspirá-la". Muitas décadas depois, o texto não perdeu a atualidade.

[Željko Erceg]

Uh, preteško je ovo štivo za mene, koliko god da je značajno. Sve razumijem, i okolnosti u kojima je nastao i važnost govora, no to je baš koncentrat za koji čovjek mora imati duboku koncentraciju ili danima razdvajati rečenicu po rečenicu.

[Bjorn · Rating 4 out of 5]

One for periodical re-reads and re-appraisals, methinks. Stupidity as oxygen; without it no progress - because no questioning - but apply it too enthusiastically and everything burns to the ground.

[Altay Aktar · Rating 4 out of 5]

"Kuşkusuz dalkavuklara akıl takdir edilir, ama ancak koşulsuz itaatle birlikte olursa."

[Alan Rennê · Rating 4 out of 5]

Livrinho poderoso!

"Quem quiser falar sobre a estupidez ou presenciar esse diálogo de maneira proveitosa deverá pressupor que não é estúpido; e, portanto, demonstrar que se acha inteligente, embora, em geral, fazer isso seja considerado sinal de estupidez. Se queremos responder à pergunta: 'Por que é estúpido demonstrar que se é inteligente?', impõe-se uma resposta que parece ter a poeira da mobília dos antepassados, pois ela entende ser mais prudente não demonstrar que se é inteligente" (p. 22).

[Aybüke Nur · Rating 5 out of 5]

“Bulunduğumuz noktadan bir adım daha ileriye gidersek , teorik açıdan bile çok çeşitlilik gösteren ahmaklığın topraklarından çıkıp bilgeliğin krallığına geçeriz, ki burası çorak ve genelde kimsenin uğramadığı bir alandır”

“İşte tam da bu durum bizi ahmaklığa karşı son ve en önemli çareye götürüyor: Alçakgönüllü olmaya”

[Tonia Mitsea · Rating 3 out of 5]

Είναι πραγματικά τραγικό, πόσα Δεν έχουν αλλάξει από τη δεκαετία του '30 κ εμείς θεωρούμε λανθασμένα ότι είμαστε πολύ καλύτεροι από τους παλαιότερους.

[Antonio Papadourakis · Rating 5 out of 5]

Πρόκειται για ομιλία του συγγραφέα στη Βιέννη το '38, ενώ ήταν ήδη φυγάς από τη ναζιστική Γερμανία.
"Η προδιάθεση ενός λαού στην ατεχνία δεν εκφράζεται μόνο σε δύσκολους καιρούς και με άξεστο τρόπο, αλλά και σε καλούς, και με κάθε τρόπο."
"Ακόμα και η αισθητική απόλαυση συνιστά κριτική και συναίσθημα"
"Αυτός που έχει την εξουσία εκνευρίζεται λιγότερο με τον αδύναμο που δεν μπορεί, παρά με τον αδύναμο που δεν θέλει."
"Η κακιά της βούλησης είναι ανάλογη με την ποιότητα της γνώμης που αντιμάχεται."
" Για την αναλγησία χρειάζονται πάντα δύο, όπως και τον έρωτα, δύο που να ταιριάζουν μεταξύ τους!"
"Ανάμεσα στη βλακεία και στη ματαιοδοξία επικρατεί από αρχαιοτάτων χρόνων μία πολύ στενή σχέση που ίσως αποτελεί και προειδοποίηση."
"Όταν οι άνθρωποι δρουν μαζί σε μεγάλους αριθμούς, επιτρέπουν στους εαυτούς τους όλα όσα τους απαγορεύονται σε ατομικό επίπεδο."
"Αν ήθελε να αναζητήσει κάνεις μία γενική σημασία της εξυπνάδας, θα κατέληγε μέσα από συγκρίσεις στην έννοια της αξιοσύνης."
"Η σημασία των υβριστικών λέξεων έγκειται ως γνωστόν όχι τόσο στο περιεχόμενο τους όσο στη χρήση τους. Πολλοί από εμάς μπορούν να αγαπούν τα γαϊδούρια θα νιώσουν όμως προσβεβλημένοι αν κάποιος τους ονομάσει έτσι."
"Όταν επιδρά σε έναν άνθρωπο κάτι που υπερβαίνει τις δυνάμεις του, είτε αυτό είναι ένας απότομος φόβος, είτε μία διαρκής ψυχολογική πίεση, συμβαίνει αυτός ο άνθρωπος ξαφνικά να κάνει κάτι το άμυαλος... Με άλλα λόγια, αυτό είναι σαν να αντικαθιστά κανείς μία στοχευμένη δράση με μία ογκώδη, ενώ τίποτα δεν είναι τόσο ανθρώπινο από τον ανταλλάσσεις την ποιότητα το λόγο ή των πράξεων με την ποσότητα τους."
"Όσο γελοία και να είναι η ξέγνοιαστη υποκειμενικότητα, τόσο ανίκανη για ζωή και σκέψη είναι βεβαίως μία απολύτως αντικειμενική στάση. Η εξισορρόπηση των δύο είναι φυσικά μία από τις βασικές δυσκολίες του πολιτισμού μας."
"Οι σκέψεις και τα συναισθήματά κινούνται μαζί και μέσα από αυτά εκφράζεται ο ίδιος ο άνθρωπος... ανάμεσα στους απλούς ανθρώπους ξεχωρίζουν κάποιες πολύτιμες ιδιότητες όπως η πίστη, η σταθερότητα, η καθαρότητα του συναισθήματος και παρόμοια Αυτό συμβαίνει μόνο επειδή υπάρχει ελάχιστος ανταγωνισμός από αλλού."
"Να ενεργείς όσο καλύτερα μπορείς και όσο άσχημα είσαι αναγκασμένος, και έχε πάντα επίγνωση των ορίων του λάθους στη δράση τους!"

[Alexandra Pavlou · Rating 3 out of 5]

Διαβάζοντας τον Ρόμπερτ Μούζιλ, "Περί βλακείας", έπεσα πάνω σε μια φράση που μοιάζει πιο επίκαιρη από ποτέ:

"Η βλακεία μπορεί να φορέσει όλα τα φορέματα της αλήθειας."

Σε μια εποχή όπου η πληροφορία ταξιδεύει πιο γρήγορα από την κρίση, είναι εύκολο το ψεύτικο να μοιάζει αληθινό και το ρηχό να παρουσιάζεται ως βαθύ.

Η αλήθεια χρειάζεται κόπο, ταπεινότητα και συνέπεια, ενώ η ανοησία, όπως λέει ο Μούζιλ, είναι "ευκίνητη προς όλες τις κατευθύνσεις".

Ίσως γι’ αυτό σήμερα, περισσότερο από ποτέ, χρειάζεται να επιλέγουμε συνειδητά τι πιστεύουμε, τι μοιραζόμαστε και τι υπερασπιζόμαστε.

[Bonadext · Rating 5 out of 5]

È un po come fare una chiacchierata con un amico (e che amico!), l'atmosfera che si respira in questo brevissimo saggio* è amichevole, leggera e divertente, per niente banale e neanche stupida! Ma appunto, che cos'è la stupidità? Devo dire di averci riflettuto su mentre leggevo queste pagine incoraggiato dalle frequenti domande che si (ti) fa Musil... ma credo che non esiste una risposta che definisca definitivamente e sotto i molti aspetti tale concetto di stupidità... Può essere una mancanza intellettuale, come una qualsiasi mancanza specifica. Il grande Musil sembra divertirsi a ricercare connessioni del linguaggio sulla parola "stupido" tra tempi antichi e moderni; nella seconda parte, più complessa, viene analizzata la stupidità attraverso la psicologia/psicoanalitica trovando diversi collegamenti tra carattere, intelligenza, patologie, ecc., tutto per definire un concetto che (forse) risposta non ne ha! Subito dalle primissime pagine è lo stesso Musil che mette le cose in chiaro, con la sua brillante ironia:
"Preferisco dunque confessare subito il senso d’inferiorità che provo nei confronti della stupidità: non so che cosa sia. Non ho scoperto nessuna teoria che la riguardi con cui tentare l’impresa di salvare il mondo."

* Questo scritto è un discorso che ha tenuto Musil a Vienna nel 1937

[Konstantinos Mindcrimek · Rating 3 out of 5]

"...δεν υπάρχει καμία σημαντική σκέψη, την οποία η βλακεία δεν θα ήξερε πως να χρησιμοποιήσει: είναι ευκίνητη προς όλες τις κατευθύνσεις και μπορεί να φορέσει όλα τα φορέματα της αλήθειας. Η αλήθεια αντιθέτως έχει μόνο ένα φόρεμα και έναν δρόμο για κάθε περίπτωση και βρίσκεται πάντοτε σε μειονεκτική θέση... Αν η βλακεία δεν έμοιαζε σχεδόν απαράλλαχτα με την πρόοδο, το ταλέντο... κανείς δεν θα ήθελε να είναι βλαξ" γράφει ο Ρόμπερτ Μούζιλ το 1931 και τούτο το μικρό βιβλιαράκι (σε μετάφραση Γιάννη Κέλογλου) είναι στην ουσία μια διάλεξη που είχε δώσει το 1937 στην έδρα της Αυστριακής Εργατικής Ένωσης στη Βιέννη.

Συμπυκνωμένη και τακτοποιημένη η σκέψη του Μούζιλ πάνω στις δύο μορφές της βλακείας, την αυθεντική που είναι απόρροια χαμηλής ευφυίας και την ευφυή που σχετίζεται με τη ματαιοδοξία και καταλήγει επικίνδυνη για το κοινωνικό σύνολο. 85 χρόνια μετά δεν έχουν αλλάξει πολλά…

[Orçun Güzer · Rating 5 out of 5]

Robert Musil bu efsane konferansı 1937’de, yani Nazi Almanyası Avusturya’yı işgal etmeden 1 yıl önce vermiş. O kadar beğenilmiş ki, birkaç gün sonra tekrarlamış. Kısalığına bakmayın, upuzun kitapları cebinden çıkarır. Bu yoğun, açık ve lafı dolandırmayan üslup, bıçak gibi bir zeka belirtisi. Ve bilinçsizce ahmaklaşmaya karşı önlem önerisi çok basit: Alçakgönüllü olmak; sınırlarının farkında olmak.

[Anna Baboura · Rating 4 out of 5]

Ένα κείμενο για τη βλακεία. Ένα κείμενο που ουσιαστικά πρόκειται για μια διάλεξη για τη βλακεία, η οποία εκφωνήθηκε πριν από 80 χρόνια....
Μα ποιος μιλά για τη βλακεία και όχι για τη σοφία;
Ένα κείμενο για την πολιτική, για την ιστορία, την τέχνη και την αισθητική, την ψυχολογία, την ανθρώπινη νόηση και ναι για τη βλακεία....

[sabagrey · Rating 4 out of 5]

In scharfen, komplexen Formulierungen versucht Musil in diesem Vortrag, sich dem Begriff der "Dummheit" zu nähern. Letztlich unterscheidet er eine einfache Dummheit von der "intelligenten", quasi allgegenwärtigen. Er nimmt dabei Proben aus verschiedensten Bereichen, und man würde sich immer wieder wünschen, er bliebe bei einer der Beobachtungen länger stehen, um mehr in die Tiefe zu gehen ... das allerdings bleibt der Leserin überlassen. Musil selbst beschließt den Vortrag mit einer köstlich ironischen Kehrtwendung:

“denn einen Schritt über den Punkt, wo wir halten, hinaus, und wir kämen aus dem Bereich der Dummheit, der selbst theoretisch noch abwechslungsreich ist, in das Reich der Weisheit, eine öde und im allgemeinen gemiedene Gegend.”

[Licia · Rating 4 out of 5]

Il n'est pas une seule pensée importante dont la bêtise ne sache aussitôt faire usage ; elle peut se mouvoir dans toutes les directions et prendre tous les costumes de la vérité. La vérité elle, n'a jamais qu'un seul vêtement, un seul chemin : elle est toujours handicapée.

En toute chose que tu ne comprends pas assez, retiens ton jugement comme tes décisions !

Fais aussi bien que tu peux et aussi mal que tu dois, et reste toujours conscient des erreurs qui entachent tes actes !