Jump to ratings and reviews
Rate this book

Büyümenin Türkçe Tarihi

Rate this book
Çocukluğumuzda ya da yeniyetmeliğimizde okuduğumuz bir öykü bazen bizi beş-on yaş birden büyütür. Kimi zaman edebiyat hayattan önce öğretir. Günümüzün on iki yazarı, Türk edebiyatından kendilerini büyüten on iki öykü seçip bu izleği derinleştiren birer deneme yazdılar. Böylelikle her denemeyi bir öykünün izlediği bu özel kitap oluştu. Hem bir seçki niteliğinde, hem de bir bağlam çevresinde oluşturulmuş bir tasarım kitabı olarak da görülüp okunabilir. Refik Halit Karay, Ömer Seyfettin, Sait Faik, Sabahattin Ali, İlhan Tarus, Orhan Kemal, Cihat Burak, Vüs'at O. Bener, Oğuz Atay, Osman Şahin'in öyküleri üzerine Füsun Akatlı, Selim İleri, Fatih Özgüven, Cemil Kavukçu, Ayfer Tunç, Hasan Ali Toptaş, Sırma Köksal, Sema Kaygusuz, Faruk Duman, Necati Güngör, Jaklin Çelik ve Nurdan Gürbilek yazdılar.

216 pages, Paperback

First published January 1, 2007

59 people are currently reading
807 people want to read

About the author

Murathan Mungan

113 books671 followers
21 Nisan 1955 tarihinde İstanbul'da dünyaya geldi. Mardinli bir ailenin çocuğudur. Babası avukat İsmail Mungan, annesi Habibe Mungan'dır. İlk, orta ve lise yılları Mardin'de geçti; Mardin Lisesi'nden mezun oldu. Mardin eserlerinde sıkça kullandığı mekanlardan birisi oldu. Bu çevrenin taşıdığı farklı kültürel yapıyı, insan olgusunu eserlerine başarılı bir şekilde yansıttı. Yazar, 1972'de Ankara'ya yerleşti. Lisans ve yüksek lisansını Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümü’nde tamamladıktan sonra başladığı doktora çalışmasını yarım bıraktı, Ankara Devlet Tiyatroları’nda altı yıl, İstanbul Şehir Tiyatroları’nda üç yıl dramaturg olarak çalıştı. Gazete ve dergilerdeki ilk yazılarını 1975’te yayımlayan Mungan; yazı hayatı boyunca şiir, öykü, roman, deneme, tiyatro oyunu, sinema yazısı, senaryo, masal, şarkı sözü gibi farklı türlere ait eserler verdi.

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
162 (33%)
4 stars
188 (38%)
3 stars
95 (19%)
2 stars
26 (5%)
1 star
15 (3%)
Displaying 1 - 30 of 33 reviews
Profile Image for Konserve Ruhlar.
302 reviews196 followers
December 9, 2013
İlk defa bir kitabın önsözünde altını çizdiğim satırlar var. Söz konusu satırların sahibi Murathan Mungan olunca bu gayet normal elbette. Bir edebiyat türü olarak hikayenin ''aydınlanma anları sanatı'' olduğunu söylüyor Murathan Mungan. Ve yazarların bu aydınlanma anlarını oluşturan hikayelerden oluşuyor kitap. Kimisi çok samimi, sade bir dille anlatıyor bu aydınlanmayı, kimisi biraz daha akademik bir dille. Özellikle sevdiğim yazarların etkilendiği hikayelerin ne kadar özel olduğuna tanık oluyorum. Sonra kendi kendime düşünüyorum. Büyüme çağımda beni en çok etkileyen hikaye hangisiydi diye. Günlerdir soruyorum bu soruyu kendime. Henüz cevabı yok. Sanırım okul yıllarında çok fazla hikaye okumadığımdan kaynaklanıyor bu durum. (Çünkü aklama sadece Kaşağı ve Falaka geliyor. ) Ama bugün burada Ruanda'da olmamı sanırım en çok Jules Verne'e borçluyum. Onun bana aşıladığı müthiş hayal gücü peşimi hiç bırakmasın! iyi ki onunla büyüdüm.

Her hikayenin özel olduğu anlar vardır. Bu kitap o özel anlara yazılmış. Yazarların deneyimleri okuyucuya bambaşka bir bakış açısı katıyor. Bir gün ben de bir hikaye üzerine yazmak istesem o hangisi olurdu diye düşüneceğim bundan sonra.
Profile Image for Emre Nord.
42 reviews5 followers
May 31, 2019
Kitap Murathan Mungan’ın önsözünden sonra, bir deneme bir öykü şeklinde ardışık tasarlanmış. (A1-B1-A2-B2-A3-B3-A4…) İlgili öyküden önce denemeyi okumak benim için katlanılmazdı, daha kitabın en başında önce öyküyü ve sonra denemesini okumaya karar verdim. Belki kendi büyümemle ilgisini kuracağım ve çoğunu ilk defa okuduğum bu öykülerin gizini, önce denemeleri okuyarak kaçırmak istemedim. Sözgelimi kitabın önce öykü sonra deneme şeklinde sıralanmasını yeğlerdim. (B1-A1-B2-A2-B3-A3-B4… gibi (A: deneme ; B: öykü))

Yazımın tamamı için:
https://walshuncakisi.wordpress.com/2...
Profile Image for Okan.
30 reviews23 followers
June 7, 2019
çok iyi bir seçki, hikayelerin yanında yazılan -bazıları çok iyi- ön yazılar kitabı zenginleştiriyor (selim ileri'ninki hariç). yine de bu ön yazıları son yazı olarak okumak çok daha mantıklı.
Profile Image for Sinem.
344 reviews206 followers
January 8, 2015
fikir çok güzel fakat katılımcıların bir kısmı anlamamış, ya da yazarlara etkilendikleri öykülerden biri için ve birine dair bir metin yazmalarını istedi Murathan Mungan, onlar da akıllarına eseni yazdı. Ön-yazılardan bir kısmı seçtikleri öykünün kendileri üzerinde yarattığı üzerineydi ve güzel olanlar bunlardı. Her ne kadar okuyacağımız öyküyle ilgili çok fazla bilgi alsak da yazan kişi üzerindeki etkisini görmek çok ilginç. daha önce bu öyküler okunmamışsa ön-yazılar önce değil de öykü bittikten sonra okunsa farklı bir verim alınabilir.

bir kısım yazarlar kendileri üzerindeki etkiyi yazmamış da öykünün olayı nedir, teması nedir gibi söylem analizine yakın makale tipi yazılar yazmışlar. bu versiyonları okurken baya sıkıldım hatta bir kısmını birkaç sayfa okuyup öykünün kendisine geçtim. türk öykücülüğüne dair giriş kitabı gibi okutulabilir, ders kitabı olarak çok kullanışlı bir materyal olacağını düşündüm kitabı okurken.

serinin diğer kitapları da okunabilir, her ne kadar onların böyle teması olmasa da best of gibi seçmece öyküler okumak çok iyi fikir.

Profile Image for Sine.
387 reviews477 followers
October 24, 2014
öykülerden önce o öykülerin "büyüme"yle ilişkisinin başka bir yazar tarafından anlatılması şahane fikir. daha önce murathan mungan'ın böyle öykü seçkilerinden "kadınlığın 21 öyküsü"nü okumuştum, bunu okurken, keşke onda da öykülerden önce en azından birer sayfa yazı olsaydı diye düşündüm.

bazı öyküleri, bazılarının da önyazılarını beğenmedim. öyküler için tek tek saymak istemiyorum çünkü belki başka bir ruh halinde okusam severdim, bilemiyorum. ama önyazılarda bilhassa selim ileri'yi söylemem lazım. okuyan anlar mutlaka ne demek istediğimi ama selim ileri formatı hiç anlamamış. diğer önyazılarda yazarlar öykünün kendi hayatlarındaki izdüşümleri o kadar güzel yazmış ki, bir öykü kadar güzeldi. selim ileri ise, sait faik'in mahalle kahvesini sıkıcı bir edebiyat dersindeki gibi incelemiş. bir tek o "hiç" olmamış. öykünün hatrı olmasa bu grup kitaptan çıksın derdim.

yine de edebiyat seven herkesin mutlaka okuması lazım. harika bir kitap.
Profile Image for Fulya.
544 reviews197 followers
January 26, 2019
Fikri beğendim ancak işleniş biçimini tutarsız buldum. Öyküleri seçen yazarlardan kimi gerçekten çocukları ya da büyümeyi anlatan öyküleri işlemiş; kimi de kendi çocukluğundan bahsedip kel alaka bir öyküyü koyuvermiş. Tek tek irdeleyelim:

1. Füsun Akatlı, Refik Halit Karay'ın ¨Eskici¨ öyküsünü seçmiş. Bu öykü Hasan'ın bir süredir tanımadığı bir ülkede bilmediği bir dile maruz kalıp sessizleştikten sonra Türk bir ayakkabı tamircisiyle karşılaşmasından bahsediyor. Tamircinin işi bitip gittiğinde Hasan yine ülkesiyle bağını kaybedecek. Büyümek böyle olur işte.
2. Cemil Kavukçu, Sait Faik'ten ¨Bir Bahçe¨yi seçmiş. Cemil Kavukçu sevdiğim bir öykücüdür ancak seçtiği öykünün seçkiyle bir ilgisi yok. Sarhoş bir akşam karakter kendini bir otelde bulur, sabah kalktığında karşısında bir bahçe vardır. Evet, ne alakası var?
3. Ayfer Tunç, Orhan Kemal'den ¨Çikolata¨yı seçmiş. Öyküyü irdelediği kısa yazısı da derin, öykü de harika. Bu öyküyü artık Tunç'tan bağımsız düşünemem. Okuyucunun gözünden yoğurtçunun kızını ne de güzel anlatmış.
4. Fatih Özgüven, Ömer Seyfettin'den klasik ¨Kaşağı¨yı seçmiş. ¨Kaşağı¨yı bilmeyen yoktur, ilk gençliğimizde nefret ettiğimiz Ömer Seyfettin zaten çocuklara ve gençlere yazmamış ki o öyküleri. Yetişkinlere yazmış. Özgüven önsözünde, haksızca sevmediğimiz Seyfettin'in Kaşağı'sındaki vicdanı yüzünden büyüyen hikaye anlatıcısının katmanlarını teker teker açmış. Hepimiz pişmanlıklarımızın ürünüyüz, hepimiz Ömer Seyfettin'in çocuklarıyız aslında. Çok isabetli seçim.
5. Gelelim Sema Kaygusuz'a. Yazar olarak sevemediğim bir hikaye anlatıcısı Kaygusuz. Savurgan buluyorum yazım tarzını. Ancak bundan bağımsız olarak İlhan Tarus'tan seçtiği ¨Bir Kasabanın Ruhu¨ için yazdığı önsözü okudum ve kendi çocukluğuna yaptığı göndermeleri çok beğendim. Ancak Kaygusuz yine yapacağını yapmış; seçtiği öykünün konumuzla alakası yok. Tamamen savurgan kullanmış seçme şansını da. Yanlış anlaşılmasın, öykü son derece güzel ve Tarus gibi bir yazarın varlığını keşfettim ama yeri bu seçki değil.
6. Necati Güngör, Sabahattin Ali'den ¨Ayran¨ öyküsünü seçmiş. İsabetli ama önsözde öykünün ona hissettirdiklerinden/düşündürdüklerinden çok öykünün özetini geçmiş olması bunu neden kaleme aldığını sorgulatıyor.
7. Sırma Köksal, benim de çok sevdiğim Vüs'at O. Bener'in ¨Havva¨ öyküsünü seçmiş. ¨Havva¨ benim en çok etkilendiğim kısa öykülerin başında gelir. Köksal öykünün mekaniğini irdelemiş ve benim de etkilendiğim sonunun özellikle üzerinde durmuş. Harika bir ikili yine.
8. Hasan Ali Toptaş, Osman Şahin'den ¨Beyaz Öküz¨ü seçmiş. Yine nedenini sorguladım. Ne büyümekle ne de çocuklukla alakası var, kişisel olarak da ısınamadım öyküye. Okumayı bir türlü sevemediğim ağalık, köy, hayvanlarla maddi ilişki konusunda yazılmış çünkü (Fakir Baykurt'u tenzih ederim).
9. Selim İleri yine her zamanki ilgisizliğini göstererek Sait Faik'ten ¨Mahalle Kahvesi¨ öyküsünü seçmiş. Benim en sevdiğim Sait Faik kitabıdır ¨Mahalle Kahvesi¨. Ancak konumuzla uzaktan yakından ilgisi yok. Selim İleri işte, daha fazlasını beklemiyordum zaten. Şaşırtmadı.
10. Faruk Duman, Sabahattin Ali'den ¨Hanende Melek¨i seçmiş. Öyküde çocuk var ama büyümek yok. Yine de bir yerinden yakalamış bağlamı o yüzden tamamen ilgisiz diyemiyorum.
11. Jaklin Çelik, Cihat Burak'tan ¨Kin¨ öyküsünü seçmiş. Cihat Burak'ı yazar olarak ilginç buluyorum, ¨Zenci Kalınız¨ kitabını okumuştum. Tarz olarak ¨Kin¨ şaşırtmadı o yüzden ancak yine seçkinin bağlamla alakası olmayan öykülerinden biri daha.
12. Son öykü Nurdan Gürbilek'in seçimi olan, Oğuz Atay'dan ¨Babama Mektup¨. Gürbilek, önsözünü metinlerarasılığa gönderme yaparak yazmış. Başta seçkiyle ilgisi olmayabileceğini düşündürse de, yetişkin bir insanın babasını kaybettikten sonraki büyüme öyküsü aslında bu.

Genel olarak enteresan bir okuma oldu diyebilirim, ancak içi yüzde yüz doldurulmuş bir seçki değil maalesef.
Profile Image for Kutşın Sancaklı.
76 reviews20 followers
May 3, 2016
Sevdiğim yazarlara bir şekilde dokunmuş kitapları, filmleri öğrenmek ilgimi çekiyor, hele bir ortaklık yakalarsam değmeyin keyfime.. Bu seçkiyi de bu sebeple çok sevdim.
Bir de çocukluğumdan bu yana, dolanıp dolanıp yoluna çıktığım Sait Faik'in Stelyanos Hrisopulos Gemisi'ni hatırlamak da iyi geldi.. Hikaye 'insan neyle yaşar?' sorusuyla ne de ince göz kırpar..
23 reviews2 followers
March 1, 2025
Murathan Mungan seçtiği öyküler ve bu öyküler için yazarlarca kaleme alınmış denemelerden oluşan keyifli bir öykü seçkisi. Denemelerini okuduğumuz yazarların o öykünün kendi anlamlandırdığımızdan farklı bakış açılarını da okumak keyifliydi.
Profile Image for Zeynep Eda.
33 reviews
July 24, 2022
Sonunda okudum, yemin ederim o kadar üşeniyordum ki.
122 reviews5 followers
November 8, 2020
Oğlumun okulunun yardımcı kaynak olarak alınmasını istediği bir kitaptı. Yıllar sonra onun kitaplığında bulup okudum. Seçkideki öykülerin çoğu zaten daha önce okuduğumuz öyküler. Bir çocuk kitabı için çok uygun seçimler olduğunu düşünemedim. Bazıları tamamen çocukluk çağının ya da bir çocuğun büyüme aşamasındaki safhaların uzağında gibi geldi. Yine de "Beyaz Öküz" benim için kazanç oldu, zira okumadığım bir yazarı öğrendim.
Kitabın akışındaki önemli bir sıkıntı, birçok okurun burada üzerinde durduğu gibi, öyküleri seçen ve kendisi açısından tarif eden yazarların özsözlerinin öyküden önce verilmesi. Bazıları öyküyü tümüyle ele veriyor, açık ediyor. Yine bazı yazarların önsözleri öykülerin önüne geçme çabası denebilecek vasıf taşıyor.
Kitabı severek okudum ama bunun nedeni bizatihi çoğu diğer yayınevlerinden ödünç alınan harika öykülerdi. Yani aslında yeni bir kitabı değil, bilinen ve kendini fazlasıyla kanıtlamış öyküleri yeniden okumuş oluyor insan.
Yine de yayınevine ve Mungan'a teşekkür ediyorum.
Profile Image for Ekin Nadul.
6 reviews
April 27, 2024
Kitapta her denemeyi bir öykü takip ediyor. Denemeler peşi sıradaki öykünün, yazarda çağrıştırdıkları ve gençlik çağında yarattığı izlenimler üzerine. Öykülerse sadece deneme yazarlarının değil Türkiye’nin de çocukluğuna denk geliyor. Kahvehanelere, köylerde yetişmiş zihinlere, trenin az bulunduğu istasyonlara dair öyküler benim hiç bulunmadığım bir Türkiye’de geçiyor.

Benim beklentim, bu Türkiye’ye ait denemelerin daha nesnel eleştiriler içermesiydi. Nurdan Gürbilek’in “Benden Önce Bir Başkası” kitabından alınan Babalar ve Ustalar incelemesi haricindeki diğer denemeler daha çok öykünün deneme yazırının hayatıyla kesiştiği anıları içeriyor ve genellikle oldukça kısa. Fakat herşeye rağmen okumaya değer olduğu kuşkusuz.



Profile Image for hardasan .
102 reviews21 followers
August 6, 2017
"Edebiyat hayattan daha hızlı büyütür"
Tadı damakta uzun zaman kalacak kitaplardan biri daha. Açıp açıp okunası.
Murathan Mungan derlemesi bu kitapta on iki farklı yazar kendilerini büyüten hikayeler hakkında birer deneme yazmışlar, önce bu denemeleri okuyoruz sonra da hikayeleri.
Ben bu kitabı Nurdan Gürbilek için almıştım. Yine büyük bir iş çıkarmış kendisi, Oğuz Atay'ın Babama Mektup'unu yorumlamış, enfes olmuş. Diğer yandan Cemil Kavukçu, Sema Kaygusuz, Hasan Ali Toptaş mutlaka okunmalı.
Birbirinden güzel hikayeler de unutulmamalı.
Velhasıl, okuyunuz!
Profile Image for yirmi6.karakter.
33 reviews
June 30, 2024
Önce seçilmiş olan öykü hakkında günümüzden bir yazarın fikirlerini ardından da o yazıya konu olan öyküyü bulabiliyorsunuz kitapta. Ben kimi zaman önce öyküyü okudum ardından onunla ilgili yazılanı, kimi zaman da kitapta verildiği şekilde ilerledim. Kitabı bir oturuşta bitirmedim, elime ara ara aldım. Sindirerek okudum. En çok, en sonda bulunan Oğuz Atay’ın babasına yazdığı mektubu her yönüyle irdeleyen Nurdan Gürbilek yazısına bayıldım. Çok teşekkürler Murathan Mungan… 🙏
Profile Image for Betul Aisha.
213 reviews18 followers
April 14, 2019
"bu filmin devamını çekseler keşke" hissi verdi bana, bitirmeye kıyamadım. bazı bölümler fazla güzel, en gönül çelici kısım cemil kavukçu'nun yazdıklarıydı benim için, sema kaygusuz, füsun akatlı keza. ama tabii içinde "eskici"nin, "hanende melek"in, "kaşağı"nın olduğu bir kitap bu aynı zamanda, o yüzden "şurası güzel" demek komik oluyor gibi. çok güzel, çok güzel.
Profile Image for Şeyma.
66 reviews5 followers
July 17, 2023
Babalar ve Ustalar'ı ileride tekrar okurum. Beyaz Öküz de fena bir öyküydü ağzım açık kaldı duruluğu ve akıcılığı karşısında... Kitabı sahaftan almıştım öylesine, iyi ki almışım dedim. Genel olarak tüm öyküler çok iyiydi, güzel seçim olmuş hepsi kitap için.
Profile Image for Ayça.
57 reviews19 followers
October 16, 2024
Ne hoş bir fikir ve ne güzel bir derleme! Yer yer en sevdiğim hikayelere rastladığım, içe dokunan, çocukluğumuzu hatırlatan, sonda vurucu Oğuz Atay hikayesi ve gayet güzel analiziyle son bulan keyifli bir kitap
Profile Image for Nazlı.
10 reviews2 followers
January 2, 2021
Güzel bir derleme. Önyazıların bazıları çok samimi, çok güzel.
Profile Image for Eg.
16 reviews
August 22, 2022
Bazı hikayeler gerçekten çekici ama bazıları çok sıkıcı
Profile Image for Zafer Kızıltoprak.
12 reviews1 follower
September 1, 2016
Secilmis olan oykulerin cogu toplumcu-gercekci oykuler. Turk edebiyatinin ic bunaltan oykulerinin bir derlemesi de denebilir. Tabii ki bazilarinin, ozellikle Omer Seyfettin oykulerinin cocukken okutulmasi birkac kusak uzerinde onulmaz psikolojik yaralar acmis olabilir. Bu secilen yaklasik 15 oykunun hicbirini kotu yapmiyor ancak gelismekte olan bireyler uzerinde dunyayi tanima evresinde farkli sonuclar dogurabilir.

Onun disinda, kitabin duzenlenme sirasi, yani, once oykunun tanitilmasi/yorumlanmasi ardindan oykunun sunulmasi guncel dizi tabiriyle "spoiler" olarak gozukebilir. O yuzden once oykuyu okuyup ondan sonra oyku hakkindaki elestiri ve yorumu okumak daha zevkli olabilir.

Profile Image for Filiz.
34 reviews10 followers
May 31, 2015
Belli yazarlarin okuduklarinda buyumeye dair bir adim attiklarini hissettikleri oykulerden derlenmis hos bir kitap ancak benim gibi ilk defa okuyacaginiz bir esere onyargisiz, duru baslamak istiyorsaniz once gercek oykuyu arkasindan oyku hakkinda yazilan onsozu okumanizi tavsiye ederim.Kitabi bitirince Murathan Mungan benden de buyumeye dair bir oyku secmemi isteseydi ne secerdim diye dusunmedim degil.Aklima ilk gelen bir oyku sicakliginda "Seker Portakali" oldu.Onu okumadan buyumedigim icin kendimi cok sansli hissederim hep.Biricik Zezem,kahramanim benim...
Profile Image for Bihter Homurlu.
15 reviews2 followers
July 18, 2015
Dogrusu ben once oykuleri okuyup sonra yazarlarin yorumlarini okumayi tercih ettim, boylece yorumlarin etkisinde kalmamis oldum. Bir cok okurun da belirttigi gibi bazi yazarlarin icten ve samimi yorumlarina bayildim, kimisi ise o kadar yavadi ki hic keyif almadim. Cocuklugumda okudugum bazi hikayelerin ise tekrar karsima cikmasi beni hem mutlu etti hem de huzunlendirdi. Kasagi yi okurken yine yuregim ciz etti...
Profile Image for aslında yokuz.
132 reviews3 followers
December 16, 2013
çok hoş öyküler seçilmiş ama öyküler hakkında çocuklukla bağlantılı olarak yazılan yazılar aynı hoşlukta olmamış bence.
Displaying 1 - 30 of 33 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.