"Czarne światło" to utwór o miłości, o jej niesamowitej, tajemniczej sile, o odmianach tego uczucia nadającego sens wszystkim poczynaniom ludzkim. Autor ukazuje całe obszary sensu i bezsensu ludzkiego życia i porusza wiele istotnych pytań, na które dotąd nie znaleźliśmy jednoznacznej odpowiedzi.
Harry Kurt Victor Mulisch along with W.F. Hermans and Gerard Reve, is considered one of the "Great Three" of Dutch postwar literature. He has written novels, plays, essays, poems, and philosophical reflections. Mulisch was born in Haarlem and lived in Amsterdam since 1958, following the death of his father in 1957. Mulisch's father was from Austria-Hungary and emigrated to the Netherlands after the First World War. During the German occupation in World War II he worked for a German bank, which also dealt with confiscated Jewish assets. His mother, Alice Schwarz, was Jewish. Mulisch and his mother escaped transportation to a concentration camp thanks to Mulisch's father's collaboration with the Nazis. Due to the curious nature of his parents' positions, Mulisch has claimed that he is the Second World War.
A frequent theme in his work is the Second World War. His father had worked for the Germans during the war and went to prison for three years afterwards. As the war spanned most of Mulisch's formative phase, it had a defining influence on his life and work. In 1963, he wrote a non-fiction work about the Eichmann case: The case 40/61. Major works set against the backdrop of the Second World War are De Aanslag, Het stenen bruidsbed, and Siegfried. Additionally, Mulisch often incorporates ancient legends or myths in his writings, drawing on Greek mythology (e.g. in De Elementen), Jewish mysticism (in De ontdekking van de Hemel and De Procedure), well-known urban legends and politics (Mulisch is politically left-wing, notably defending Fidel Castro since the Cuban revolution). Mulisch is widely read and (according to his critics) often flaunts his philosophical and even scientific knowledge. Mulisch gained international recognition with the movie De Aanslag (The Assault), (1986) which was based on his eponymous book. It received an Oscar and a Golden Globe for best foreign movie and has been translated in more than twenty languages. His novel De ontdekking van de Hemel (1992) was filmed in 2001 as The Discovery of Heaven by Jeroen Krabbé, starring Stephen Fry. Amongst many awards he has received for individual works and his total body of work, the most important is the Prijs der Nederlandse Letteren (Prize of Dutch Literature, an official lifetime achievement award) in 1995.
Waanzinnig. De waanzin leesbaar beschreven. Hoe een kunstenaar anders tegen de wereld aankijkt om tot grootsheid te kunnen komen. En de apocalyps mag aanschouwen.
Op 20 augustus 1953 wordt Akelei zesenveertig. Hij woont bij een hospita, mevrouw Henkes. Zij gelooft dat de wereld op die dag ten onder zal gaan. Er zijn meer mensen die dat geloven. De eenzame Akelei wil zijn verjaardag vieren en nodigt daartoe enkele mensen uit. Hij versiert zijn kamer en slaat eten in. Die avond loopt het flink uit de hand: een drinkgelag en orgie-achtige taferelen. De hospita heeft zich boos teruggetrokken. Mulisch beschrijft het als een surrealistische droom. Schrijven kon hij ook in zijn twintiger jaren al goed, al vraag je je soms af, waar gaat dit over. Het zwarte licht is eigenlijk de duisternis, de ontkenning van het licht. Vaak komt het woord zwart in het boek voor. Ook het toen nog niet taboewoord neger komt veel ter sprake, de zwarte mens. Akelei raakte lang geleden zijn jeugdvriendin kwijt aan een zwarte man. Het is niet het meest toegankelijke boek van Mulisch, je merkt dat hij nog aan het experimenteren is, maar je herkent ook al thema’s die hij later verder zou uitwerken, zoals het ontstaan en het wonder van het leven dat in De ontdekking van de hemel zo’n belangrijke rol speelt.
Bevreemdend, het leest als een trein maar het is een vreemd boek. Het speelt zich af in een dag en heeft op zich wel humor in zich. De hoofdpersoon is eenzaam en mist zijn geliefde (Marjolein genaamd!) en tot de helft is het redelijk normaal geschreven. Daarna dus vrij apart. Niet per sé een aanrader.
Mooie combinatie van het existentialisme en postmodernisme: de nutteloosheid van het bestaan, angst, verwarring, sociale ongemakkelijkheid, het rauwe lichamelijke, de dood, maar ook het ongrijpbare, associatieve van dromen en de gedachten van een verward personage. Een verhaal dat je niet moet lezen met de insteek alles direct te willen begrijpen. Just go with it.
Voorin zat nog een proefwerk uit 1975 met vragen over onder andere dit boek, en als ik dat zo lees, heb ik er toen meer van begrepen dan nu bij de herlezing.
Na vele jaren een mij onbekende Mulisch van stal gehaald om er, toch wat verbaasd, achter te komen hoe goed hij ook alweer kon schrijven. Gevoelens van eenzaamheid en ongemak bekropen me al vanaf het begin bij de hoofdfiguur Akelei die zijn verjaardag gaat vieren, wat volledig ontspoort en mij op het eind verward achterliet.
Binnen een paar uur uit, dat was wel fijn, want het werd steeds onbegrijpelijker. Na de dromen aan het begin lijkt het verhaal ergens heen te gaan. Je komt er eindelijk achter wat er tussen Maurits en Marjolein is voorgevallen, maar zelfs dat blijft toch raadselachtig. Maurits is zichzelf sinds het gebeuren drieëntwintig jaar geleden kwijt. Nu wil hij zijn verjaardag vieren met wat kennissen. Het eind der tijden is ook juist voor deze dag voorspeld en het lijkt dan ook zo ver te zijn aan het eind van het verhaal als Maurits bedwelmd door de drank over de daken zwalkt. Alleen de lucht is licht, de aarde is donker als de nacht. Als rasoptimist verwachtte ik dat Maurits met zijn fantastiche beiaardspel de duisternis wel zou verdrijven, waarom anders de beschrijving van de weg naar boven, in de klokkentoren, de weg die hij blindelings kon vinden? De rol van de hospita houdt ineens op, voor haar én voor de lezer erg onbevredigend. Somber boekje, wel mooie taal.
Op het eerste gezicht vooral een komisch verhaal, maar geen echt meeslepend, diep of uitdagend boek. Op het tweede gezicht (als ik geen recensies of uitleg had gelezen was ik hier ook niet achter gekomen) wel weer zo gelaagd met allerlei rare Mulisch dingen dat ik deze toch weer geslaagd vind. Het deed me erg denken aan Archibald Strohalm (mijns inziens een tergend kutboek, maar misschien moet ik ‘m nog eens proberen). Zowel in Het Zwarte Licht en Archibald Strohalm (zo meen ik mij te herinneren) zijn totale verwarring en chaos belangrijke thema’s, en de symboliek en de niche kennis van nerd onderwerpen liggen minder op de oppervlakte. Op basis hiervan besluit ik 3 sterren, omdat ik best genoten heb, maar het latere Mulisch werk nodigt tot dusver veel meer uit.
Erg bijzonder. Voelt als een experimenteel boek met diverse lagen en mythische thematiek. De dood, het einde der tijden en eenzaamheid zijn zoal de accenten van dit boek. Het slotstuk was fascinerend, het is dan moeilijk te onderscheiden wat waarheid is en de hallucinaties zijn van de hoofdpersoon Maurits Akelei. Ik heb zelden een boek gelezen waar zo weinig kleur in voorkwam. Wanneer op het einde de rode maan verschijnt, sloeg dit daarom ook in als een bom. 3.5/5
Dat Harry Mulisch kan schrijven is algemeen bekend. Ondanks, of misschien wel dankzij, het oubollige Neerlands in zijn oudere boeken weet hij de dingen prachtig uit te drukken met beeldspraak, mooie beschrijvingen en andere literaire trucs. Zo ook in dit boek. Alleen in tegenstelling tot De Aanslag kwam dit boek, misschien door zijn korte lengte, niet uit de verf.
Het gaat over Maurits Akelei, die op de dag dat het eind der tijden is aangekondigd zijn verjaardig gaat vieren. Klinkt heel leuk en spannend, maar dat is het totaal niet. Maurits komt echt over als de meest bizarre autistische persoon die je maar in een boek kunt tegenkomen. Dit is ook gelijk wat er fout gaat. Ik kan totaal geen klik met de personages vinden. Niet alleen Maurits komt namelijk over als een bizarre autist, maar ook zijn vrienden en de andere personages op zijn verjaardag. Helemaal nadat zij gedronken hebben zeggen ze de meest random dingen of maken statements zonder enig causaal verband. Daarnaast gedragen ze zich als een troep kleine kinderen.
Hiermee had ik ook gelijk mijn WTF momentje. Ik heb echt geen moment begrepen waar het nou werkelijk over ging. De mensen kwamen op mij niet over als mensen die je in het dagelijkse leven tegen zou komen. Misschien is dit wel een knap staaltje werk van Mulisch, maar het leest niet lekker weg. Ik ging van 'wat gebeurt er hier nou weer?' naar 'WTF, burn it with fire!'. Ik kan dus concluderen dat ik na het lezen van het boek waarschijnlijk nog een lange tijd niet zal kunnen bevatten wat ik net gelezen heb. Toch zijn er pluspunten in de vorm van de prachtige volzinnen van Mulisch en daarbij zijn geweldige beeldspraak. Toch is dit niet genoeg om dit boek van een onvoldoende te redden.
Na De Aanslag, De Diamant en Siegfried mijn 4e Mulisch en de eerste die me echt niet kan bekoren. Je neemt vervreemdende bladzijde tot vervreemdende bladzijde tot je, ervanuitgaande dat alles vast wel op zijn pootjes terecht komt, althans helderder wordt - daar het gegeven best aantrekkelijk is. Maar richting einde wordt het alleen maar onbegrijpelijker. Voor de leek. Er zitten vast allemaal verborgen bodems en putten in maar ik heb enkel -zoals iemand anders hier al schreef- WTF?momenten gehad en die werden heviger naarmate het boek vorderde. Ik had het uit en dacht: wat heb ik nu eigenlijk gelezen? Of vond de auteur dat destijds gewoon leuk, de lezer in verwondering achter te laten? Wellicht leuk voor als je knetterstoned bent.
Hoewel ik niet vaak literaire boeken lees, heb ik kortgeleden Het Zwarte Licht van Mulisch opgepakt. Het is een vreemd boekje, met vrij veel elementen die niet helemaal duidelijk worden. Allerlei verwijzingen naar alchemie en veranderingen, met de ondergang van de wereld als hoogtepunt. De titel verwijst enerzijds naar het licht aan het eind der tijden, en anderzijds naar de inspiratie die een kunstenaar kan halen uit negatieve gebeurtenissen in zijn/haar verleden. Zeer ambitieus, maar te moeilijk om tr interpreteren waardoor de thema's van het boekje grotendeels verloren gaan. Maar .... Misschien was dat juist wel een deel van de bedoeling.
I read this book for Dutch at school, I read four books by Harry Mulisch for this assignment. Out of all four I think I liked 'Het Zwarte Licht' the least. Partly, because I feel like I do not understand the symbolic meaning and the literary layer of this book enough to fully appreciate it.
I finished the book in 75 minutes, it was a very fast read.
The book is about one day in the life of a man, who celebrates his birthday on the day of the apocalpyse. When I read the synopsis, the book sounded quite funny. But I couldn't have been more wrong.
I have actually no clue what to think about this book.
Het lijkt haast of alles wat geschreven is over naoologse literatuur gebaseerd is op dit korte boekje. 'It ticks every box'. Een eenzame antiheld: check. Trauma's: check ('Amerikaanse bezetters' die Duits praten). Geen moreel besef: check. Zelfs de dominee gaat vreemd bij de vleet.
En de chaos natuurlijk. Akelei weet vaak niet eens wat er een seconde eerder is gebeurd.
Mulisch weet het allemaal mooi en swingend op te schrijven, maar er zijn voor een minder diepgravende lezing wel erg weinig touwen aan vast te knopen.
Ik durf vrij zeker te zeggen, dat dit het meest poëtische boek van Mulisch is. De proza staat vol met, vaak wel prachtige, metaforen! Erg interessant, want poëtisch is niet per se hoe ik andere boeken van hem zou omschrijven. Daarom was het ook een erg interessante leeservaring, maar niet zonder zijn gebreken.
Ik weet dat dit een boek uit 1956, maar er zijn wel meerdere vrij racistische uitspraken beschreven in het boek. Niet abnormaal, gegeven de context van het boek en tijd waarin het is geschreven, maar toch lastig om nu zomaar te accepteren. Ook omdat het boek begint met zo’n uitspraak.
Ook is de verhaallijn soms een beetje onduidelijk, ook omdat Mulisch soms van hot naar her springt qua metaforen en onderwerpen. Dat maakt het verhaal vaak lastig te volgen.
Ein eigenartiger Roman ist dieses Frühwerk des niederländischen Schriftstellers Harry Mulisch. Angst und Isolation sind die leitenden Gefühlswelten der Hauptfigur Maurits Akelei. Die Handlung folgt keiner linearen Erzählung, wird mit regelrecht harten Schnitten gestückelt. Die bürgerlichen Personen entgleiten in ihrem Tun. Es kommt zu sexuellen Exzessen. Es ist ein typisch „spät“ expressionistisches Werk und hätte in den 20er Jahren des letzten Jahrhunderts seinen würdigen Platz gefunden. Wer jedoch den Mulisch gerne liest, durch seine beiden Romane Das Attentat und Die Entdeckung des Himmels, von ihm eingenommen ist, der mag dieses Frühwerk verkraften.
"Hij had ineens een overweldigend gevoel van geluk. Of misschien was het medelijden, een besef van de duisternis voorgoed duisternis, waarin zij waren. God bestond niet. Een droom hing aan het kruis. Maar onder alle puin was een gloeiend besef van te leven, in het heelal te zijn geweest. (Het Zwarte Licht, p. 110).
Ik vraag me af wat Mulisch heeft gesnoven, toen hij dit boek schreef...
mulisch at his most depressing (and racist). this feels like something biesheuvel could have written, just slightly worse. also finally done with this man (for now). reading twenty-one books of his in a row grew tiresome towards the end. could not help my neurotic completionism i guess. time for something else tho.
'In een wolk van intelligentie, algemene ontwikkeling en Bach kwam de sekretaresse uit de direktiekamer.'
Dat Mulisch mooie woorden achter elkaar kan plakken, dat wisten we allang. Maar ik snap echt niet waar dit boek over gaat. Raar verhaal. Heb ik de clue gemist?
bevreemdende lectuur, in de jaren vijftig geschreven met een toendertijdse kijk op mensen. interessant, even mee in de waanzin/verwarring van de personages, vooral het hoofdpersonage.
Nu weet ik weer waarom Mulisch mijn minst favoriete ‘Grote Drie’ is: Overkill aan symbolen en verbanden. Een analyse erover lezen duurt langer dan het lezen van het boek zelf.