Jump to ratings and reviews
Rate this book

Dragelijke lichtheid: het tienerdagboek van mijn Joodse moeder tijdens de Tweede Wereldoorlog

Rate this book
Dieuwertje Blok debuteert met een ontroerende ontdekkingstocht door het oorlogsverleden en -dagboek van haar Joodse moeder

' Henny Gazan, mijn moeder, was zeventien toen de oorlog uitbrak en zat tweeënhalf jaar ondergedoken. Tweeënhalf jaar kon ze niet naar buiten en moest ze zich zelfs af en toe een avond in een kast verstoppen. Ook mijn grootouders doken onder en overleefden zo de oorlog. De rest van mijn familie van moederskant heb ik nooit gekend, ze zijn vrijwel allemaal vermoord. Mijn moeder wist daardoor als geen ander wat vrijheid betekende. En ze koos er echt voor om niet te haten, ze keerde zich niet van de wereld.'

Die zin om te leven, de vrijheid, zie je ook terug in het bijzondere oorlogsdagboek (1939-1942) dat Dieuwertje en haar zussen vonden na het overlijden van hun moeder Henny Gazan. Je leest over een vrolijke, intelligente jonge meid, die om de haverklap verliefd was: 'Op één van hen ben ik absoluut verliefd, maar wie het is, weet ik niet.' Het is een licht en luchtig tienerleven, totdat je je realiseert dat het 1939 is.

Dieuwertje Blok duikt in het verleden van haar moeder en leert haar, en zichzelf, daardoor steeds beter kennen. Naast het dagboek, dat volledig te lezen is in deze uitgave, verzamelt ze anekdotes en brieven die de tand des tijds hebben doorstaan en geeft ze context bij alles waar haar moeder over schreef. Ze schijnt haar licht op het wonderlijke 'kamp' in het Lloyd Hotel, waar vanaf 1938 Joodse vluchtelingen uit nazi-Duitsland werden opgevangen en waar Henny graag en vaak te vinden was op dansavonden. In dit boek puzzelt Dieuwertje het leven van Henny, en alle jongeren die ze ontmoette, bij elkaar en schetst daarmee het ontroerende portret van een bijna verdwenen generatie.

198 pages, Hardcover

First published September 13, 2022

5 people are currently reading
103 people want to read

About the author

Dieuwer Sarah "Dieuwertje" Blok was a Dutch actress, writer and radio and television presenter best known for presenting Het Sinterklaasjournaal from 2001 to 2024.

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
5 (3%)
4 stars
45 (32%)
3 stars
76 (55%)
2 stars
10 (7%)
1 star
2 (1%)
Displaying 1 - 29 of 29 reviews
Profile Image for Babet.
70 reviews13 followers
January 16, 2023
ik vond het niet per se vijf sterren maar het is dieuwertje blok
Profile Image for Donna.
86 reviews
March 4, 2025
Deze maar uit de kast gepakt na het nieuws van vandaag...
Profile Image for Liselotte.
1,207 reviews13 followers
April 18, 2025
Ik moet natuurlijk wel bekennen, dit boek vond ik omdat een klant dit boek gereserveerd had en ik zag dat Dieuwertje dit boek geschreven heeft. Ik ben wel blij dat ik het boek opgepakt heb!

Eigenlijk is het een absurd boekje, in een paar jaar zie je Hetty groeien van tiener tot jong vrouwtje, en de emoties, ervaringen en alles dat eromheen zit krijg je te zien. En dan de oorlog, een achtergrond figuur, maar langzaam maar zeker gaat iedereen dood. Elke keer weer als er een nieuw persoon ten tonele kwam kon je deze opzoeken achterin om te kijken wat hun relatie tot Hetty was en hun leven.
Auschwitz.
Sobibor.
Auschwitz.
De een na de ander dood. Dood. Dood. Dat maakt dit boek ongemakkelijk, zeker door de mooie foto's die erin staan. Dat maakt het heel echt.

Dit is geen Achterhuis, en lang is het dagboek niet, maar het is zeker interessant om te lezen, of het nou over Dieuwertjes moeder gaat of over een moeder van een onbekend persoon, dit is zeker een boek die ik mijn tieners in de bieb aanraad.
Profile Image for Ashley.
18 reviews2 followers
July 29, 2024
Een mooi boek wat een goed beeld geeft over een Joods tienermeisje in oorlogstijd.

Je leest in het dagboek van Henny dingen die je nu ook nog in een dagboek zou kunnen vinden, over jongens en vriendinnen.. maar toch weet je als je verder in het dagboek leest dat haar leven zo onvergelijkbaar is en dat wij ons niet kunnen voorstellen hoe het is om te leven in angst en geen enkele vrijheid.
Profile Image for Hella.
1,142 reviews50 followers
March 14, 2025
ontroerend én lichtvoetig boek over het leven van de moeder van Dieuwertje Blok, met de volledige tekst van haar dagboek, aangevuld met brieven en foto's en andere dingen die Dieuwertje later heeft uitgezocht, ook over haar grootouders
Profile Image for Harold.
74 reviews1 follower
September 23, 2024
Wat bijzonder om onverwacht een doos te vinden met brieven en een dagboek van je moeder. Dieuw heeft de uitgave ervan liefdevol verzorgd en het is echt een mooi boek geworden over een bijzondere vrouw. Voor een echt oorlogdagboek moet je Hanny Michaelis lezen, dit dagboek is op zich minder interessant voor outsiders, maar het contrast tussen de lichtheid van het dagboek en de zwaarte van wat er met de genoemde personen is gebeurd, geeft het boek toch iets beklemmends. Zeker als je in de stamboom leest dat van haar familie, op haar moeder na, iedereen in een concentratiekamp vermoord is. De lijst met genoemde personen, en hoe het met hen is afgelopen, geeft het boek ook een extra dimensie. En, met opkomend antisemitisme, leest het ook als een waarschuwing voor de toekomst.
Profile Image for Femke M.
146 reviews
March 31, 2025
Al het onderzoek dat Dieuwertje heeft gedaan naar haar familiegeschiedenis is erg interessant maar de dagboekfragmenten zelf zijn niet echt boeiend. Wel mooi hoe ze beschrijft dat dit project haar dichter bij haar moeder heeft gebracht.
265 reviews8 followers
November 4, 2022
Een mooi tijdsbeeld over het leven voor en na WOII !

Auteur Dieuwertje Blok ontdekte vijf jaar na de dood van haar moeder een koffertje met daarin enkele volgeschreven blocnotevelletjes, bij elkaar gehouden door een paperclip. Na het overlijden van haar vader trof ze een ronde hoedendoos met op het deksel S.G. gestempeld, de initialen van haar grootvader Sam Gazan, aan. In de doos zat een volgeschreven schrift met daarin het tienerdagboek van haar Joodse moeder Henny Gazan, geschreven tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het dagboek beslaat de periode 1939-1942 en geeft een goed beeld over het leven voor en tijdens WOII.

In ‘Dragelijke lichtheid’ is het integrale dagboek van Henny in blauwe druk opgenomen. Het dagboek stopt abrupt in 1942, het tijdstip waarop Henny wordt opgeroepen voor transport en ze wijselijk besluit onder te duiken. Het dagboek is opmerkelijk, omdat in eerste instantie Henny zoals elk tienermeisje schrijft over haar belevenissen, haar verliefdheid, haar schoollopen en niet zo zeer over de oorlog zelf.

Aan het begin van oorlog ging de zestienjarige Henny vaak uit dansen in het Amsterdamse Lloyd Hotel, waar Joodse vluchtelingen werden geherbergd. Naarmate het dagboek vordert, sluipt de oorlog er toch in en lezen we over de verplichte verduisteringen, het rantsoeneren, het vervolgen van Joden, het onderduiken, maar niet over het doden van mensen en het vernietigen van steden.

Zoals steeds in oorlogstijd worden mensen die eens vrienden waren, om deze of gene reden plots vijanden en moet iedereen op zijn tellen passen in wat ze doen en zeggen. Een verkeerd woord, een ongepaste handeling kon genoeg zijn om door bijvoorbeeld NSB’ers aan de Duitse bezetter te worden verraden.

Persoonlijk vind ik het spijtig dat er in het dagboek weinig verwijzingen zijn naar de ellende van de oorlog, maar anderzijds ben ik verheugd dat Henny tot haar onderduiken een redelijk zorgeloos leven heeft gehad en door de stad kon flaneren en paraderen zoals elk tienermeisje dat nu ook nog kan. Het frappeerde mij dat Henny een zorgeloze jeugd heeft gekend tijdens de bezetting en werd opgevoed door ouders met een open geest die verdraagzaamheid, volwassenheid en verantwoordelijkheid hoog in het vaandel droegen en dit ook aan hun kind bijbrachten.

De auteur heeft een mooie rijke fijne verhalende en to-the-point schrijfstijl. Het boek leest heel vlot weg mede door de aanvulling van anekdotes en verhalen uit het geheugen van Dieuwertje Blok die de geschiedenis van haar ouders en grootouders omhelst en dus ook het leven na WOII omvat.

Het boek is rijkelijk gedocumenteerd met heel wat familiefoto’s, toegangsbewijzen en uittreksels van brieven die een mooie aanvulling zijn bij het pakkende verhaal en dagboek.

Achteraan in het boek is een stamboom opgenomen naast een lange personenlijst. De rol van die personen wordt in het verhaal nader verduidelijkt.

Dit boek heeft mij geen moment verveeld, geeft een heel goed beeld van een generatie en een fijn portret van een jong opgroeiend meisje tijdens WOII.

Een aanrader voor iedereen geïnteresseerd in WOII en Jodenvervolging in het bijzonder.

Ik waardeer dit aangrijpende debuut graag met vier sterren.

Meer interessante recensies zijn te lezen op www.indeboekenkast.com.
Profile Image for Veronique Wilbrink.
542 reviews17 followers
January 19, 2023
Deze recensie is eerder verschenen op Koukleum.nl.
Dit boek vertelt de geschiedenis van de ouders en grootouders van Henny met daar tussenin het dagboek van Henny zelf. Dit is in blauwe letters uitgewerkt. Henny is de moeder van Dieuwertje Blok, onder andere bekend van televisie. Als Henny overlijdt vindt Dieuwertje een doos met daarin onder andere het dagboek van Henny. Aan de hand van dit dagboek duikt Dieuwertje in het verleden van haar moeder. Zo komt ze meer over de jeugd van haar moeder te weten. Haar moeder is als zestienjarige een zorgeloos jonge meid die om de haverklap verliefd is ondanks de dreiging van de oorlog. In het Lloyd hotel in Amsterdam worden Joodse vluchtelingen opgevangen die gevlucht zijn uit Nazi-Duitsland en dit wordt in de volksmond ‘Het kamp’ genoemd. In ‘Het kamp’ worden regelmatig dansavondjes georganiseerd en Henny doet er alles aan om bij die dansavondjes aanwezig te zijn, ook al moet ze hiervoor tegen haar ouders liegen.

Het dagboek beslaat de tijd van 1939 tot 1942, daarna wordt ze opgeroepen voor transport en duikt Henny onder. In het dagboek had ik eigenlijk verwacht om te lezen over hoe de oorlog beleefd werd door Henny en wat zij meemaakt van de voortdurende dreiging, echter hier lees je helaas vrijwel niks over. Het verhaal gaat vooral over een verliefde tiener die van de ene naar de ander jongen fladderde. Dit dagboek voegt naar mijn gevoel weinig toe aan het verhaal. En is een dagboek wat ook door iedere jongere heden ten dagen geschreven had kunnen worden. Ik had een hele andere voorstelling van het boek vooral ook door de tekst op de cover ‘Het tienerdagboek van mijn Joodse moeder tijdens de Tweede Wereldoorlog’. Maar dit boek had net zo goed in een hele andere tijd geschreven kunnen zijn.

Het meest interessant vond ik persoonlijk het gedeelte ‘Ships that pass in the night’ waar de verschillende personages die in het verhaal voorkomen uitgelicht worden en Dieuwertje heeft zo veel mogelijk uitgezocht wat met deze personen gebeurd is. Dit gaf het verhaal toch nog wat body. Helaas was dit verhaal absoluut niet wat ik er van verwacht had. Het zal voor sommige lezers beslist interessant zijn dat een jonge vrouw, ondanks de dreiging van oorlog zo door het leven kan fladderen, maar ik miste vooral de dreiging van de oorlog in het verhaal. Hierdoor moest ik soms echt moeite doen om mijn gedachten bij het verhaal te houden.
Profile Image for Aileen.
92 reviews2 followers
September 25, 2022
Ik had heel erg uitgekeken naar dit boek. Ik ben, toen ik hem had, meteen begonnen met lezen. Ik vind het boek, naast dat het heel persoonlijk is, informatief. Het biedt een kijkje in het hoofd van Henny, de moeder van Dieuwertje Blok, in de aanloopperiode naar de tweede wereldoorlog. Dat er in een tienerhoofd hele andere zorgen spelen dan een oorlog, maakt het menselijk en licht. Daarnaast staat het boek vol met foto’s. Het grootste gedeelte van de tekst is echter het dagboek van Henny. En eerlijk gezegd vond ik dit moeilijk om gefocust te kunnen lezen. Er worden heel veel namen genoemd (toelichting op die namen staat achter in het boek), maar doordat het er zoveel zijn is het niet echt een verhaal. En ik vond de inhoud ook niet heel interessant. Ik heb daarom zelfs wat stukken overgeslagen.
Ik vind het wel 3 sterren omdat ik het boek persoonlijk vind, het is bijzonder om dagboekverhalen van vlak voor en in de oorlog terug te vinden, het uitzoekwerk en de lay out verdienen veel respect. De inhoud van het dagboek vond ik echter niet zo interessant en dit bestreek toch de meeste bladzijdes.
24 reviews
June 11, 2023
Het dagboek deel vond ik niet zo interessant. Dieuwertje heeft dit boek uitgebracht als monument aan haar liefdevolle en ondanks de verschrikkingen van de oorlog niet verbitterde moeder Henny. Dat hoofdstuk is wel waardevol en liefdevol geschreven. Ook al het onderzoek dat Dieuwertje heeft uitgevoerd is prijzenswaardig.
Het nawoord raakte mij eigenlijk t meeste.
Mijn advies: alles lezen tot en met dit nawoord. Dan krijg je uitleg over de titel van het boek en de motivatie om het uit te brengen
Profile Image for Amber Ouwehand.
28 reviews
March 17, 2025
In eerste instantie wilde ik dit boek graag lezen omdat het geschreven is door Dieuwertje Blok. Maar toch blijven waargebeurde verhalen vanuit de tweede Wereldoorlog mij aanspreken. Dit boek gaf een heel ander beeld dan doorgaans wordt gegeven: jongeren leefden onder deze omstandigheden nog hun leven en gingen uit.

De vele bron materialen maakte dit verhaal nog levendiger. De dagboek fragmenten waren soms wat onduidelijk, dus daarom geen 5 sterren
Profile Image for Gernine.
119 reviews1 follower
November 23, 2022
Interessant perspectief op de tweede wereldoorlog. Je ziet niet vaak de 'casual' gedachten van een tiener, eerder de horror. Ik dacht eigenlijk dat ik ook ging lezen toen ze ondergedoken zat, maar dit was helaas niet zo. Ook bleek het boek best kort door de dikke pagina's. Ik had graag de volledige brieven willen zien/lezen. Al met al een prima boek maar of het nou 22,50 waard was?
Profile Image for Desi Van Vliet.
23 reviews
August 10, 2023
Ik houd van Dieuwertje en vind het bijzonder dat het dagboek van haar moeder bewaard is gebleven. Echter haakte ik continu af tijdens het lezen omdat het gewoonweg niet heel interessant is en bovendien niet samenhangend. De ster geef ik voor de vormgeving en de leuke manier waarop Dieuwertje vertelt tussen de dagboekfragmenten door.
693 reviews7 followers
January 8, 2023
Opvallend is dat Dieuwertje Bloks moeder haar dagboek schrijft in de eerste jaren van de tweede wereldoorlog maar de oorlog nauwelijks benoemt. De stukken die Dieuwertje zelf schrijft waren veel interessanter dan het dagboek van haar moeder. Ik kwam niet boven de 3 sterren.
Profile Image for Sannah.
229 reviews2 followers
March 19, 2025
Dagboeken van 16jarige meisjes zijn over het algemeen vrij oninteressant om te lezen. Mooi wel dat een 16jarige met gewone 16jarige dingen bezig is ondanks de dreiging in de wereld op dat moment. Het verhaal eromheen is erg ontroerend.
Profile Image for Annebelle Van Waardenburg .
8 reviews
June 13, 2025
In 1 week uitgelezen. Kon het niet wegleggen, het lees heel makkelijk wel. Prachtig hoe Dieuwertje met zo veel liefde over haar familie en moeder praat. De laatste paar bladzijden met de afloop van mensen uit het boek zet weer in perspectief hoe afschuwelijk deze tijd was.
Zeker het lezen waard!
21 reviews
February 26, 2023
Omg de moeder van Dieuwertje is echt een icon. Haar mentaliteit en levensfilosofie zijn echt alles. Live laugh love Henny en Dieuwertje 4evah.
Profile Image for Marlou.
160 reviews18 followers
June 18, 2023
Dat dagboek is erg kort, veelal blikt ze liefdevol terug op het leven van haar ouders.
Profile Image for Sandra.
76 reviews1 follower
July 22, 2023
Persoonlijk en echt verhaal. De geschiedenis/het verhaal is van onschatbare waarde van de familie voor mij als lezer werd ik niet enorm in deze geschiedenis gezogen.
21 reviews
August 17, 2023
Te persoonlijk qua veelheid namen om echt te raken
Profile Image for Chandler.
68 reviews
April 22, 2024
3,5 een ander verhaal over de oorlog. Het was fijn om en de gedachtes van Henny en van Dieuwertje te horen.
Profile Image for Joukje.
422 reviews
April 2, 2025
Mooi inkijkje in het leven van haar moeder en grootmoeder
Profile Image for Bianca.
511 reviews6 followers
July 11, 2025
3,5 ster
Het is een liefdevol boek over Dieuwertjes moeder. Geen literair hoogstandje.
Profile Image for Elke.B.
16 reviews
December 20, 2025
Had veel meer uit gehaald kunnen worden. Verhaal over tijdens de oorlog was mooi en dagboek op zich ook, maar het voegde eigenlijk niks toe.
Profile Image for Diana Willemsen.
1,060 reviews8 followers
May 26, 2024
Op zijn minst 1 ster extra voor het voorlezen van Diewertje.
Profile Image for Mirjam Celie.
430 reviews
September 16, 2023
Het bakvis-dagboek zelf kon me niet echt bekoren. De geschiedenis eromheen een stuk meer en de foto’s erbij brengen het meer tot leven… Onderduik en na de oorlog was een stuk beter. Al met al 2,5 ster eigenlijk, maar afronden naar 3 is echt teveel van het goede…
Displaying 1 - 29 of 29 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.