La nada cotidiana

by Zoé Valdés

Patria nació el año en que la Revolución triunfó en Cuba, y representa la generación de los que crecieron en un sistema que debía desterrar la injusticia. Pero el paraíso prometido se torna un infierno y Patria se sumerge en la escritura para mantener el fuego de la existencia.

Genres: Fiction, Spanish Literature, Novels, Latin American Literature, Literature, Drama, School

185 pages, Paperback

First published January 1, 1995

About the author

Zoé Milagros Valdés Martínez estudió en el Instituto Superior Pedagógico Enrique José Varona, pero abandonó los estudios antes de terminar (hizo hasta cuarto año); después ingresó en la Facultad de Filología de la Universidad de La Habana, donde estudió hasta segundo año.1

Desde 1984 a 1988 formó parte de la Delegación de Cuba ante la Unesco en París, y de la Oficina Cultural de la Misión de Cuba en París. Fue subdirectora de la revista Cine Cubano desde 1990 hasta diciembre de 1994. Al año siguiente fue invitada a unas jornadas sobre José Martí en París, donde se quedó y vive con su esposo, el cineasta Ricardo Vega, y su hija. Políticamente, Zoé Valdés es opositora al régimen de Fidel Castro

Fue redactora en jefe de la revista de arte ARS Magazine, Cuba, que dirigía su hermano, Gustavo Valdés. La habían fundado ambos en 19952 y la relanzaron a fines de 2010.3

Zoé Valdés colabora en numerosas publicaciones periódicas españolas y francesas, como El País, El Mundo, El Semanal, Qué leer, Elle, Vogue, Le Monde, Libération, Le Nouvel Observateur, Beaux Arts, Les Inrockuptibles, entre otras. Ha participado en muchos festivales literarios internacionales y ejercido como miembro del jurado de prestigiosos concursos.

Además de escribir guiones, Zoé Valdés ha codirigido un cortometraje —Caricias de Oshún— con su marido, Ricardo Vega, y ha sido jurado del Festival de Cannes (1998).

Reviews

[Cristina · Rating 3 out of 5]

Cuba: los cortes del suministro eléctrico diarios.
Cuba: las farmacias vacías.
Cuba: la humedad sofocante.
Cuba: las tormentas torrenciales.
Cuba: el mar como frontera inquebrantable y opresiva.
Cuba: la censura en nombre de la libertad.
Cuba: la miseria y la consecuente supervivencia que agudiza la picaresca.
Cuba: el exilio a Miami o el matrimonio de conveniencia con un europeo para huir.

Sugerencia: acompañar la lectura con el visionado del documental Balseros de Carles Bosch y Josep Mª Domènech; la película Antes que anochezca de Julian Schnabel; la película Habana Blues de Benito Zambrano.

[Ratko · Rating 3 out of 5]

Ништавило из наслова представља кубанску свакодневицу испричану из перспективе младе жене, интелектуалке која тавори у Хавани у периоду највеће немаштине и недостатка скоро свега.
Перспективе нема, многи су преко океана отишли ка бољем животу (тј. "бољем"), те је питање која је сврха живота на Куби. Осим те сиве свакодневице, ауторка прича о своја два љубавника и њиховим еротским авантурама.
Кратко је и чита се брзо, али нисам нешто претерано уживао.

[Francisco Alcantar · Rating 4 out of 5]

La Nada Cotidiana.
Novela tristemente hermosa, con momentos magistrales, como el capitulo de la Casa de las Exculturas, la imagen de Aida y el esposo que se volvió loco; los personajes del Traidor y el Nihilista, el Lince y la Gusana.
El capitulo el cual debía ser un oasis de erótica alegría y que describe explícitamente el acto amoroso entre Yocandra y el Nihilista, creo que es la parte mas débil del relato y que al ser tan elaborada se convierte en una farsa fantasmalmente trágica de ese encuentro candente de dos cuerpos que se desgajan bajo un aguacero de pasion habanera. No es un momento para gozar junto con Yocandra, se siente una lástima debido al exceso de imagenes portadoras de todo menos de erotismo.
Si algo nos muestra este relato, es la certeza de estar leyendo a una escritora excepcional que va a dejar una profunda huella en la historia de la literatura hispánica, ojala que no zozobre en ese mar de la nada cotidiana que quiere asfixiar a los escritores cubanos. Viva Cuba..!

[Camino · Rating 3 out of 5]

3,5
"Y sin embargo, parece como si nada ocurriera, como si desde que nací hiciera lo mismo, callarme, estallar, llorar. Callarme, estallar, llorar. He roto mi pasividad. Ser melancólica es mi protesta, la huelga que soy capaz de hacer para independizar mi tristeza de la tristeza colectiva"

No tenía ni idea de que existía esta novela hasta que me la encontré en una estantería del reread y qué suerte la verdad, un 10 al descubrimiento.
Es cortita pero describe muy bien la cotidianidad de una mujer nacida el día después de estallar la Revolución Cubana (su padre la llama Patria xd), mostrando el cansancio político que genera el exceso de patriotismo, quedando una mujer que lo único que pretende disfrutar es de pensar en las musarañas mientras pedalea en su bici y de tomar un café frente al mar ("¿Hace cuántos siglos que mi boca está saboreando este café y mis ojos mirando este mar y mis piernas permanecen inertes, ávidas de todos los rumbos...?").

No me apetece escribir más así que eso, me ha caído muy bien esta chica, me gusta que haya escrito de forma tan lírica su vida cotidiana, tan de a pie, y que (en contraste con la figura de su padre) le chupe la pinga la lucha política, la patria y su puta madre. Además la portada de mi edición es preciosa (es un dibujo de ella en bici)

[María · Rating 5 out of 5]

"La nada cotidiana" es una novela breve pero intensa, cargada de metáforas y rebelión. Es un boceto de la cotidianidad de una mujer en Cuba: se retratan todas las dificultades del día a día, la pobreza, la condición de ser mujer, y toda la vida interior de la protagonista que lucha contra ello y se rebela. A través de una interesante forma de narrar transmite protesta social, feminismo, inconformismo. Totalmente recomendada si os interesan restos temas.

[Pilu]

empiezas a leer esto por el título y se te ocurre buscar a la autora y te das cuenta de que es candidata de cierto partido fascista al senado estoy tiesa

[ALBERT GÁLVEZ · Rating 3 out of 5]

La nada cotidiana no es precisamente la vida de la protagonista Patria (posteriormente Yocandra).

Intensidad, alboroto, decisiones cuestionables y reflexiones con una acidez que aseguro que sacan una sonrisa enmascaran su vida en Cuba (finales 70s o principios de los 80s, supongo) que es -ahora sí-, la aburrida y desesperanzadora nada cotidiana que vive.

Entender a Yocandra conlleva atravesar diferentes torrentes de emociones con distintos caudales y direcciones.

Una lectura rápida en la que se puede reir y también estar en desacuerdo con los quehaceres y movimientos de Yocandra -justificables solo de forma parcial por su contexto social y demás-, y con los que lamentablemente quizás también podamos vernos reflejados.

[Queralt✨ · Rating 2 out of 5]

eh. just a Cuban woman who likes to have sex whining about her life. not my thing

[Vasko Genev · Rating 3 out of 5]

Със сигурност една жена би оценила книгата много повече. Не става дума за сексизъм от моя страна, а затова че тази книга има нужда да "говори" с жена. Така както приятелки или пък приятели биха пили кафе на четири очи. Какви ги пиша само ...

Леле...

Тази книжка е на едри цинични залци.
Повествованието е като на бълнуващ от висока температура.

Без да сравнявам една гадост с друга, тази книга ми напомня, че социалистическият експеримент в някои държави е бил чудовищно отвратителен.

Започва с раждане описано с най-малките подробности, привършва с еротика на границата с порното.

Откровението на жена, която е била принудена да живее (както всички други) на острова, където щеше да се строи рай... и да понася ада на една Революция, по-голяма от самите нас. И поради това, че беше толкова голяма, се размаза под собственото си тегло. Това е някакво мега насилие, насилие над всичко човешко с мега циничното оправдание, че е ЗА човека!

Седя пред тетрадката с карирани листове и си цедя мозъка.

Родила съм се дамгосана с вечното задължение. Трябваше да съм вярна на родителите ми. Трябваше да съм вярна на родината. Трябваше да съм вярна на училището. Трябваше да съм вярна на обществените организации и на различни други подобни. Трябваше да съм вярна на патриотичните символи. Трябваше да съм вярна на моите "другари" (думата "приятел" беше лишена от смисъл и премахната). Трябваше да бъда вярна на съпруга ми, на моя "другар". Трябваше да бъда вярна на всичко, което не беше вярно на мен. Прекалено много или недостатъчно. Скъпи Отци, вижте как ме убива верността.

Сега имам право само на велосипеда и на ума си.

Днес целият живот се изсипва отгоре ми ...

Как да престана да бъда аз?

Това е моят словесен портрет.

Тази малка книга ми се стори толкова характерно откровена, че на моменти се чувствах неудобно. Имах усещането, че Сое Валдес - авторката, има желание да каже всичко това на онези жени - смачкани до унищожени от нечие насилие, не на мен. Чувствах се не на място с тази книга. Не я разбрах напълно, мисля, че всяка жена ще вземе от нея много повече.

[Emily · Rating 5 out of 5]

Really, really good. And hot, indeed! And wonderfully written. Totally depicts the situation in Cuba from an individual's point of view -a little girl born in the dictatorship, who's known nothing but that, who has got no political opinion -I'm not interested in politically marked books, just for the matter, it seems like propaganda to me and I usually don't trust them, but I rather prefer memoirs that retell actually living in an epoque- , but is just worn out by the system. Will definitely read more by the author.

[Lex Poot · Rating 3 out of 5]

Excellent depiction of Cuban life. However some of the paragraphs would make the author of 50 Shades of Grey blush.

[Sammy · Rating 3 out of 5]

2.5 rounded up

[Yolanda Morros · Rating 1 out of 5]

Abandono al 25% del libro. Me sabe mal porque es un libro escogido en mi club de Lectura pero no quiero perder más tiempo. No hay nada en este libro que me haga conectar con él.

[Стефани Витанова · Rating 5 out of 5]

,,Само стъклата се чупят, хората умират прави”.

Наравно с Уенди Гера, Со�� Валдес се нарежда сред любимите ми писателки и книжни открития за 2025 година. Без капка сексизъм (но и не без известно задоволство) от кубинската поредица на Жанет-45 категорично ви препоръчвам предст��вителките на женския пол. Толкова богат и красив език рядко срещам.

,,Тя идва от един остров, на който щеше да се строи рай”. Там нея нищо не я ужасява, “но всичко показва, че ужасът е повсеместен”. Тя - Родина. Едно нелепо име. Едно кубинско знаме. Един живот, в който заучено безсилие се бори да порасне в сила. Името - сменено. Безсилието - не.

,,За боговете да си човек е дар, който те са създали малко прибързано”.

,,Всекидневното нищо” ни пренася в Куба. Мястото, където ,,призванието не съществува, призванието е изпълнен дълг”. Ще я наричаме Йокандра - главната ни героиня. Името, което тя сама си дава, за да не бъде повече дъщеря на ,,бащата на Родината”.

И да искам, не бих могла да ви предам усещането, което ми остави тази книга. Усещане за меланхолия и изначална обреченост. Усещане за липси, нищета (материална и духовна), за една любов, която се случва ,,по военно му” и друга, която се предлага ,,като произведение на изкуството както отвън, така и отвътре”.

Някои истории са написани, за да бъдат преживени (или за да преживеят времето си). Сое нарича романа свой ,,емоционален катарзис”. Заедно с други кубински класици, тя е обявена за ,,враг на революцията”. Враг, който без да е разказал, ще ви каже много с думите си.

[Gabriel Suescún · Rating 4 out of 5]

Haciendo uso de una narración en primera persona, irreverente e impúdica, Patria —o Yocandra, como ella se rebautizó a sí misma—, protagonista de esta corta novela, nos comparte detalles de su vida en la Cuba posterior a la Revolución. Desde su nacimiento, tuvo una estrecha relación con la historia reciente de su país. Su madre aseguraba que cuando estaba a punto de dar a luz, el Che en persona le puso una bandera de Cuba en la barriga. De ahí que su padre le asignara el nombre Patria.

Sin embargo, a medida que transcurre su relato, nos deja entrever su inconformidad e impotencia con las dinámicas sociopolíticas actuales de su tierra. Constantemente, hace referencia a las interrupciones en el servicio de luz, a los canjes para adquirir un producto que de otra forma no podría, al trabajo en el que sus opiniones y posibilidades están limitadas y a la emigración de las personas más allegadas.

No se plantea huir, pero extraña a quienes lo hicieron. Parece sentir la inminencia de un cambio, no en su vida, sino en la de todos su coterráneos. Entretanto, se limita a disfrutar de la compañía de sus amantes, de los libros que puede conseguir y de los paseos casi obligatorios en bicicleta, el único medio de transporte asequible para ella.

[Walter · Rating 4 out of 5]

La Nada Cotidiana é uma obra excelente para o Brasi, e principalmente para o brasileiro de hoje. Mostra que, muitas vezes, ao tentar resolver certos problemas, entregamo-nos a remédios muito piores. Da mesma forma em que Cuba acreditou que a revolução traria o céu, veio-lhes o inferno de mãos abertas.

A personagem principal, ou seja, Patria, mostra a desilusão pelo momento que a Cuba pós-revolução atravessa e como a situação crítica da política e sociedade cubana a afeta a tal ponto de acreditar que não há nada mais pelo que lutar. E se há, não agora. Desta forma, La Nada Cotidiana se mostra como uma obra que fica a meio termo entre o niilismo e a necessidade intrínseca do ser humano de revolução.

A qualidade narrativa de Zoé Valdés é imensa, gigante, apoteótica! A autora sabe muito bem quando utilizar os picos de intensidade para fazer com que o leitor se sinta numa montanha russa de emoções. Valdés nos agarra, empurra e leva para onde ela quer. A angústia é constante, mas com ela nos faz refletir sobre quem somos ou podemos ser quando nossos sonhos são frustrados pelo outro, pelos outros.

[Lucia Martin · Rating 2 out of 5]

Tristemente este libro sin mas :( , me da pena empezar el año asi pero bueno solo se puede ir para arriba . Es un libro muy crudo y con un contexto tristísimo pero escrito de tal manera que se te hace incluso ameno . Describe una Cuba con cortes de luz, farmacias vacías, poca comida, censura , exilio y miseria. Como su nombre indica describe a la perfeccion la vida cotidiana de una mujer y a su vez consigue contextualizarnos perfectamente de la situación del pais , una revolucion, la autora sabe mantener la política presente pero que no sea el centro de atención. Eso son las cosas buenas del libro , las malas es que no entiendo que pinta un capitulo dedicado prácticamente entero a la pitulita y el sexo que tiene con un caballerito , LOLete. Este libro ha hecho que se me revuelva un poco el estomago es bastante crudo y descriptivo en ciertas ocasiones. No me ha apasionado ni de cerca. Dato curioso añadido : he visto en una review del libro que la autora es candidata al senado de cierto partido dudosamente de ultraderecha y español (muy español 🤭😉) 😰😨🥶🫠🫡 . En fin un besazo mi gente Good R.

[MartaFdezAlonso · Rating 4 out of 5]

"Yo nací asfixiada y aún me falta el aire. Mi cabeza estuvo mucho tiempo trabada en la pelvis de mi madre. Padezco de un suspiro eterno. Es la disnea la que permite que yo palpe la vida segundo a segundo. Y en esos segundos hay preguntas, preguntas cuando aspiro, preguntas cuando espiro. Es un doble ejercicio: físico y mental. ¿Por qué todos invocan una rigurosa disciplina de respuestas, cuando el presente es un cataclismo de interrogantes?"

Muy evocadora, muy táctil. Absoluto clima tropical.

Es el primer libro que leo ambientado en la época de la Revolución Cubana, y Zoé Valdés mantiene un tono crítico constante hacia lo que desencadenó. También invariable la dualidad de admiración-reproche que siente.

"Hemos hecho una Revolución mas grande que nosotros mismos. Y de tan grande se aplastó por su propio peso."

Y no deja de resultar doloroso ver cómo acabó todo.

[Vesselina Mandadjieva · Rating 4 out of 5]

Толкова много има в нищото. Силно и живо. И как се бяга от тъгата. Тъжнохубава книга.

[Sanja_Sanjalica · Rating 5 out of 5]

4.5

[Lourdes Buxareu · Rating 2 out of 5]

Me he leído el libro y no lo he abandonado porque es corto... He de decir que el libro no ha conseguido transmitirme nada

[Floris Meertens]

Soms vraag ik me af: Wat is pretentieus nou eigenlijk? Mijn huidige antwoord: als de twee liefdespersonages "de nihilist" en "de verrader" heten. Hou op met me.

Na het lezen van Cardenals drie hoeraatjes voor het communisme is een boek over een deprimerend en nietsig Cuba een goede reality check. Maar het politieke element is onaf en secundair aan loos gedoe over twee mannen met wie de hoofdpersoon naar bed wil en daarna ook gaat. Er wordt nog een poging gedaan om hier een bepaalde betekenis aan te geven maar dat is uiteindelijk tevergeefs. Het deed me wat denken aan Bessie Heads een Kwestie van Macht, maar dan is het een tweestrijd zonder contrast, en een boek zonder beklemmende, mysterieuze sfeer.

Toch leuk dat in een neerslachtig land waar niemand genoeg eten heeft en niemand iets te doen heeft de seks blijkbaar nog wel goed is.

[Barbara Ab · Rating 1 out of 5]

EDIZIONI GIUNTI RISTAMPA 76543 2005 mancano circa 30 pagine!!

Una stellina perchè anche se scritto bene, di pancia, è troppo autorefenziale. Una vaga descrizione della vita a Cuba sotto il regime comunista, squallidi personaggi; la scrittrice compresa che non fa che piagnucolare sugli uomini sbagliati che ha incontrato e che mai ha preso il coraggio di fuggire dalla sua squallida realtà – neanche quando viveva all’estero come moglie di un diplomatico alla faccia di chi è fuggito negli USA su due tavole legate con il rischio di essere mangiato dagli squali! - . La scrittrice pensa che non vincerà il nobel perchè parti del libro verranno giiudicate pornografiche, ma il p unto è che non ha capito ancora la differenza tra pornografia e volgarità gratuita, e.g. c’era bisogno nel suo libretto della descrizione da ragazzina dell’amante con corpo da dio greco e che ha un uccello di 14 cm a riposo e 28 in erezione con tanto di minuziosa descrizione dell’atto?

[Parsnip · Rating 1 out of 5]

Alors là... Quelle horreur.

Une écriture fausse, qui cherche le lyrisme à tout prix, sans y parvenir, en se bardant de trop nombreux adjectifs mal choisis et de métaphores ni originales ni parlantes.
À cela s'ajoutent des remarques racistes, homophobes et grossophobes, saupoudrées tout au long du récit. On compte aussi bon nombre de scènes de sexes crues et malaisantes, non pas sensuelles mais vulgaires et asservissantes pour la protagoniste sans parler de celles qui décrivent avec force détail une enfant de 16 ans dans une relation pédophile.
Je ne comprendrai jamais ce pan de la littérature si populaire en France, où le choc et l'hypersexualisation, tout particulièrement d'enfants, trouvent un large public. À benner.

J'ai d'ailleurs appris que l'autrice soutenait l'extrême droite espagnole, vraiment la cerise sur le gâteau 👍

1,25/5

[María José · Rating 5 out of 5]

“Cuba, allá, ¿cuándo habrá lo que tiene que haber?”

Los “cabrones paternalistas” ahorcan en cualquier lado. Se visten de rojo, de ministros o de cuero. Mientras tanto hay quienes transitan, como Zoé Valdés, el todo colectivo (la maldita patria, la guerra, el hambre, el mar…) y la nada cotidiana (el erotismo, las musarañas, el sudor de los besos, el yo ficticio…), tratando de diferenciar las flores de los ataúdes y los jardines de los cementerios… en los que se encuentran lxs amigxs, la familia y los sueños.

“Uno está aquí, de bestia, esperando, esperando, esperando la carroza… la de carnaval o la fúnebre…”

[Claudia Suárez · Rating 3 out of 5]

Lo primero que leo de esta escritora, me gusta el lenguaje directo (sobre todo de la primera mitad). Me he divertido con la historia del primer marido, me gusta como narra sus experiencias brutales de la juventud como quien cuenta que se acaba de tomar un café (recordándome un poco a Marguerite Duras en El Amante). Quizás me sobra un poco lo poético de algunas partes del libro. El capítulo del Nihilista me parece interesante pero la descripción del encuentro sexual me chirría, no aporta nada, puro sensacionalismo de best seller erótico.

[Encarni Prados · Rating 2 out of 5]

Tenía ganas leer a la autora pero quizás he elegido mal la obra, no me ha gustado, lo he leído porque es corto y por completar el reto pero (aparte de que alguna jerga cubana no la he entendido), no le he encontrado nada especial a la historia, no me ha transmitido nada. El principio si ha estado interesante y por eso seguí leyendo pero después nada. En fin, creo que tardaré en volver a leer algo suyo

[Диляна Георгиева · Rating 3 out of 5]

Как се описва нищото? С много мухи на стената? С петна и постоянни разсейки?
Както и да е Сое Валдес го прави. И го прави в един не много лек за сдъвкване начин, всъщност съвсем в синхрон с кубинските дефицити - на храна, на достойнство, на справедливост, на логика... на нормалност, на живот. Единственото, което изобилства, е просто нищо.

[Mariana Nivia · Rating 4 out of 5]

La nada cotidiana se siente casi como una auto-biografía de Zoe Valdez, una novela llena de espacios tan cotidianos que podemos pasar por alto, pero al mismo tiempo llenos de la magia latinoamericana como el intercambio de cartas y su escape perfecto con el traidor - una novela sobre la nada que habla de todo.

[Ericka Clou · Rating 3 out of 5]

I read this in college a long time ago, but the main premise I remember is that because everything in Cuba is so depressing after communism, the characters just have lots of raunchy sex. I don't remember if the writing was great or not because I didn't really know anything about good or bad writing back then and reading in Spanish always makes it difficult for me to apply that filter.