In de ban van burn-out

by Christiaan Vinkers

Over de grenzen van stress

Ons dagelijks leven is hectischer dan ooit. Geen wonder dat burn-outklachten zo herkenbaar zijn: één op de zes Nederlanders heeft er last van, er zijn vele duizenden burn-outcoaches en het fenomeen wordt regelmatig besproken in de media. Hoewel we dus in de ban van burn-out lijken, weten we gek genoeg niet echt goed wat het is. De wetenschappelijke basis ervan is wankel: het is slecht meetbaar, niet betrouwbaar vast te stellen en bovendien zijn er weinig bewezen werkzame behandelingen.
Maar als we zo weinig van burn-out begrijpen, hoe moeten we dan verder? Als psychiater en stressonderzoeker vindt Christiaan Vinkers dat we een fundamenteel andere visie nodig hebben. We zouden ons minder moeten richten op burn-out als eindstadium en meer op de stressvolle weg ernaartoe: hoe raakt iemand overbelast, bij wie gebeurt dit en wanneer? Op die manier kunnen we meer grip krijgen op burn-out: wie krijgt er last van en hoe kunnen we dit voorkomen?

328 pages, Paperback

First published September 19, 2022

Reviews

[Hannie · Rating 3 out of 5]

Een interessant boek. Toch vind ik bepaalde conclusies niet heel overtuigend. Zo is zijn betoog dat burn-out niet bestaat. Ik snap waarom hij dat schrijft, maar er moet toch een naam zijn voor de mensen die uitvallen vanwege te veel stress. Ondanks dat mensen een verschillende betekenis geven aan de term burn-out, denk ik dat het toch helpt om een soort verzamelterm te hebben voor mensen die door te veel stress uitvallen. Eerder werd de term overspannen of overspannenheid gebruikt. Ik denk dat elke tijdsperiode een bepaalde term zal gebruiken om bepaalde zaken te omschrijven. Wellicht dat er ooit nog een betere term komt. Dat is prima. Toch zou ik voor nu de term burn-out blijven gebruiken, omdat er niet een beter alternatief is en de schrijver daar ook niet mee komt. Dat laatste vind ik een gemis. Want als je betoogt dat iets niet bestaat, dan moet je ook een alternatief komen. Ondanks dat kritiekpunt vind ik het verder een goed boek. Het is interessant en het leest prettig. Ook komen er allerlei zaken aan bod die een oorzaak van te veel stress zijn, zoals iemands jeugd, maar de samenleving waarin we leven en de genen die je hebt. Hoewel ik het al wist, is het toch goed dat de schrijver nog eens benadrukt dat je niet alle stress in je leven kunt uitbannen. Daarom moet je toch leren daarmee om te gaan. Ook interessant is dat het geen nieuw fenomeen is. Ook vroeger had mijn last van stress en wij hebben nu niet meer stress dan vroeger. Al zijn de redenen waarom we stress hebben wel veranderd.

[Hansje · Rating 4 out of 5]

Ik vond het boek een beetje wollig geschreven. Het had wat mij betreft veel korter gekund, maar toch 4 sterren omdat ik wel veel nuttige dingen heb uitgehaald

[Nata · Rating 3 out of 5]

Dit boek staat vol met helder verwoorde informatie, maar lijkt niet te weten wat z'n boodschap moet zijn, en aan wie deze gericht wordt.

Burnout wordt als nieuw én als oud probleem neergezet, het wordt als groot probleem gezien maar de stijgende cijfers worden ook onderuitgehaald. Er wordt vaak benadrukt dat burnout klachten "echt" zijn, maar ook gezegd dat we van de term of zelfs de diagnose af moeten. Dit omdat er niks meetbaars is om mensen binnen of buiten het hokje te plaatsen. We kunnen van buitenaf niet zien waar de grens ligt tussen ziek en hersteld. En ja, wat moet je dan als arts? Naar de patiënt luisteren wellicht? Daar heeft dit boek het niet één keer over. Bij mij bleef ook de vraag hangen wat het afschaffen van de term burnout op zou leveren.

Wat mij frustreert aan het boek (en genoeg om zelfs een review te schrijven) is de gemiste kans, omdat er zoveel informatie verzameld is, maar je uiteindelijk schouderophalend moet concluderen dat stress ongezond is.

Tot slot kleine rant buiten dit boek om:
Het boek is een weerspiegeling van de huidige geneeskundige wereld, en hoe deze niet in de buurt kan komen van praktische handvatten voor behandeling of preventie van burnout, wat overigens ook geldt voor andere aandoeningen met niet-meetbare symptomen zoals vermoeidheid of pijn. De aantallen en percentages patiënten nemen alleen maar toe, maar om verschillende redenen lukt het niet deze patiënten een goede aanpak te bieden,ondanks de beste bedoelingen van iedereen.
De eeuwige bezuinigingen op de zorg en ggz selecteren mensen met hart voor hun werk uit, en schrapen de minuten van elke consult af tot een minimum, als je de deur überhaupt al in komt. De patiënt mag het zelf oplossen.

Conclusie: Als je niks van burnout weet en je kent niemand die het heeft gehad is het nog wel de moeite om deze schuin te lezen, maar als je een behulpzaam boek zoekt met praktische tips kun je deze overslaan.

[Karen B · Rating 4 out of 5]

Een inzichtelijk boek, dat het midden houdt tussen analyse en levensbeschouwing. Ik las met name deel 3 en 4 met aandacht. Hoofdthema is wat stress is en doet met een mens. In deze fase van mijn leven was dit boek heel welkom.

[Jenny · Rating 5 out of 5]

Heel helder geschreven boek over het fenomeen "burn-out". Vinkers legt goed uit waarom zowel de term als de diagnose "burn-out" problematisch is. Hiermee wil hij niet ontkennen of bagetlliseren dat er mensen ziek thuis zitten omdat ze totaal uitgeblust zijn. Hij geeft aan dat het productiever is om het fenomeen te lijf te gaan vanuit het analyseren van stress. Wanneer je het fenomeen vanuit stress benaderd hoef je ook niet zo te klungelen met het onderscheid somatisch/psychisch, lichaam/geest. Nee, stress houdt zich niet aan een lichaam-geest onderscheid en is in de gehele geneeskunde (gezondheidszorg) van belang. Niet alleen in de GGZ. Heel fijn ook dat Vinkers de cijfers ook een goed doorlicht (zoals hij dat ook in zijn boek over antidepressiva heeft gedaan), zodat we ons niet al te makkelijk laten meeslepen door allerlei alarmerende berichten (dat "burn-out" zo enorm is toegenomen etc.).

[Harriet · Rating 3 out of 5]

Mooi boek over hoe normaal stress is en hoe normaal het is een keer onderuit te gaan door stress. Met veel uitleg over belang van stress, coming met stress en de maatschappelijke invloeden op stress bij de mens. Eerste deel over wat burn-out is, vond ik wel wat lang. Het tweede deel over wat te doen aan burnoutklachten veel beter zonder dat het een zelfhulpboek wordt. De wens voor een integratiecentrum aanpak is lovenswaardig maar waarschijnlijk niet reëel.

[Niels · Rating 4 out of 5]

De auteur neemt de lezer mee door de wetenschappelijke literatuur en historie van het begrip "burn out". Hij beargumenteert op overtuigende wijze dat burn out niet bestaat en dat de problemen die erachter wegkomen beter vanuit een stress perspectief bekeken kunnen worden. En passant veegt de auteur ook de vloer aan met influencers, goeroes en behandelaars die menen de (dure) waarheid in pacht te hebben. Dit boek leverde mij belangrijke nieuwe inzichten op. Enig kritiekpunt is dat het wat beknopter geschreven had kunnen worden.

[Bettine Pluut · Rating 3 out of 5]

Interessante weetjes over het verschijnsel burn-out en hoe we daar als samenleving door de jaren heen andere woorden voor hadden. Ook wordt duidelijk hoe weinig we er eigenlijk van weten omdat het zo’n diffuus begrip is. Het alternatief? Breder kijken naar mentale gezondheid. Het boek geeft een interessante kijk op de waarde van stress en werk(druk). De schrijver heeft helaas wel veel woorden nodig. Het had wat compacter gemogen.

[Chris · Rating 3 out of 5]

Aardig betoog over het probleem van het ontbreken van definities en diagnostische criteria om burn-out op betrouwbare manier vast te stellen. Met een hele hoop historische, culturele en psychologische aspecten rond stress en burnout eromheen. Beetje wollig en lang. Levert bovendien weinig praktische aanknopingspunten (met goede argumentatie waarom hij daar niet aan begint)

[Rein Elzinga · Rating 4 out of 5]

Soms wat veel herhaling. Eerste deel meest interessant voor mij. Er is wel veel de literatuur ingedoken hetgeen je van een hoogleraar ook mag verwachten. Zeer soepel geschreven en leesbaar.

[Mingus Kramer · Rating 2 out of 5]

Duuuurt lang.

[Nina Louisa · Rating 2 out of 5]

Ik heb zelden zoveel herhaling gelezen in een boek, dit had zoveel korter gekund en dat zal daarom ook hetgeen zijn wat ik herinner van dit boek.