What do you think?
Rate this book
Aleksandra
Met verbluffend vertelplezier en met alle literaire stijlmiddelen die tot haar beschikking staan vertelt Lisa Weeda een uitzonderlijke familiegeschiedenis, die begint bij haar grootmoeder Aleksandra. In 1942 wordt zij vanuit Oekraïne gedeporteerd en in Duitsland in de oorlogsindustrie tewerkgesteld. Haar kleindochter Lisa reist later naar haar grootmoeders geboorteplaats en ontmoet, op de vleugels van haar verbeelding, haar overgrootvader Nikolaj, die al bijna driekwart eeuw op zijn dochter zit te wachten. Samen met hem gaat ze op zoek naar sporen van haar neef, die tijdens het recentelijk opgelaaide conflict in Oost-Oekraïne is vermoord.
Aleksandra is het verhaal van een familie tussen Oost en West die maar niet loskomt van een gebied dat nooit rust lijkt te vinden. Lisa Weeda vond de vorm en de stem om dit indringende verhaal op een grandioze manier te vertellen.
Luisterduur: 10 uur
Aleksandra is het verhaal van een familie tussen Oost en West die maar niet loskomt van een gebied dat nooit rust lijkt te vinden. Lisa Weeda vond de vorm en de stem om dit indringende verhaal op een grandioze manier te vertellen.
Luisterduur: 10 uur
10 pages, Audiobook
First published October 28, 2021
184 people are currently reading
2323 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 492 reviews
February 20, 2022
Ik heb een andere mening dan de meesten op GR. Dit boek trok me vanwege het onderwerp: de oorlogsgeschiedenis van de Oekraïne, verteld vanuit de geschiedenis van de familie van de schrijfster. Hoewel het onderwerp interessant bleef zodat ik heb doorgelezen, was de vorm dat voor mij helemaal niet. Uiteindelijk heb ik het gevoel dat daardoor het boek niet goed tot zijn recht is gekomen en was het voor mij steeds aantrekken en afstoten en ben ik gewoon blij dat ik het uitgelezen heb.
I have a different opinion than most on GR. This book attracted me because of its subject: the war history of Ukraine, told from the history of the author's family. While the subject matter remained interesting so that I continued reading, the format was not for me at all. In the end I have the feeling that because of this the book did not come into its own and it was always attracting and repelling and I am just glad that I finished it.
I have a different opinion than most on GR. This book attracted me because of its subject: the war history of Ukraine, told from the history of the author's family. While the subject matter remained interesting so that I continued reading, the format was not for me at all. In the end I have the feeling that because of this the book did not come into its own and it was always attracting and repelling and I am just glad that I finished it.
March 16, 2022
Sterk boek over familiebanden, tussen zwart (aarde en dood) en rood (bloed en leven) enerzijds en blauw (lucht) en geel (tarwe) anderzijds. In een magisch heen en weer springende stijl schetst Weeda de diepe trauma's in de recente Oekraïense geschiedenis.
We zij beulen en slachtoffers, tegelijk en door elkaar
Een boeiende pageturner, en ik hou normaliter niet echt van familiesaga's. Superactueel met een setting in een van de afgescheiden republieken in het oosten van Oekraïne en ook nog eens genomineerd voor de Libris Literatuurprijs 2022.
Aleksandra is een duidelijk magisch realistisch boek. Vanaf een terugreis van de verteller naar Donbass, een vrouw die ook Lisa Weeda komen we in een Inception achtig Paleis van de Verloren Don Kozak, vol overleden familieleden terecht.
In een hoofdstuk is er opeens een levend Lenin beeld en de mensen die in herten transformeren komen veelvuldig terug. De sfeer doet me een beetje denken aan Jonathan Safran Foer zijn debuut, Alles is verlicht; ook een familiegeschiedenis in Oekraïne gesitueerd, met veel magische elementen.
Mogelijk is de fantasie ook nodig in relatie tot de verschrikkingen, zoals jonge sovjet meisjes die bij opbod verkocht werden om de industriële motor van het Derde Rijk aan de gang te houden en pas in de jaren 50 weer terug konden keren.
Aleksandra is soms nogal verwarrend hoe het heen en weer springt in de tijd maar de verscheurdheid die de geschiedenis met zich meebrengt, en die broers en familieleden lijnrecht tegenover elkaar brengt door toevalligheden, is fascinerend. Een sterk en actueel boek wat je doet beseffen dat het een voorrecht is dat je in een democratisch, redelijk welvarend en stabiel land geboren bent.
Quotes:
Meisje, je kan niet blijven afscheid nemen.
Alle dapperen zitten in de gevangenis.
We zijn op verscheurde grond geboren.
De grond blijft hetzelfde maar de naam veranderd.
Ze werden langzaam slaven op hun eigen land.
Geen politiek voor onze Kolja, alleen geld en veiligheid.
De kant waaraan we stonden verschoof telkens, we hadden dat zelf maar zelden in de hand.
In ons land, in onze familie, verdwijnen soms mensen.
Ons stuk land is een breuklijn en we zinken langzaam steeds dieper weg in de aarde.
We zij beulen en slachtoffers, tegelijk en door elkaar
Een boeiende pageturner, en ik hou normaliter niet echt van familiesaga's. Superactueel met een setting in een van de afgescheiden republieken in het oosten van Oekraïne en ook nog eens genomineerd voor de Libris Literatuurprijs 2022.
Aleksandra is een duidelijk magisch realistisch boek. Vanaf een terugreis van de verteller naar Donbass, een vrouw die ook Lisa Weeda komen we in een Inception achtig Paleis van de Verloren Don Kozak, vol overleden familieleden terecht.
In een hoofdstuk is er opeens een levend Lenin beeld en de mensen die in herten transformeren komen veelvuldig terug. De sfeer doet me een beetje denken aan Jonathan Safran Foer zijn debuut, Alles is verlicht; ook een familiegeschiedenis in Oekraïne gesitueerd, met veel magische elementen.
Mogelijk is de fantasie ook nodig in relatie tot de verschrikkingen, zoals jonge sovjet meisjes die bij opbod verkocht werden om de industriële motor van het Derde Rijk aan de gang te houden en pas in de jaren 50 weer terug konden keren.
Aleksandra is soms nogal verwarrend hoe het heen en weer springt in de tijd maar de verscheurdheid die de geschiedenis met zich meebrengt, en die broers en familieleden lijnrecht tegenover elkaar brengt door toevalligheden, is fascinerend. Een sterk en actueel boek wat je doet beseffen dat het een voorrecht is dat je in een democratisch, redelijk welvarend en stabiel land geboren bent.
Quotes:
Meisje, je kan niet blijven afscheid nemen.
Alle dapperen zitten in de gevangenis.
We zijn op verscheurde grond geboren.
De grond blijft hetzelfde maar de naam veranderd.
Ze werden langzaam slaven op hun eigen land.
Geen politiek voor onze Kolja, alleen geld en veiligheid.
De kant waaraan we stonden verschoof telkens, we hadden dat zelf maar zelden in de hand.
In ons land, in onze familie, verdwijnen soms mensen.
Ons stuk land is een breuklijn en we zinken langzaam steeds dieper weg in de aarde.
February 13, 2022
Nu snap ik waarom al die boekverkopers zo enthousiast zijn over de vertelling van Lisa Weeda: ze sleurt je gewoon een verhaal in dat je niet laat rusten tot de laatste letter. Een week geleden begon ik, wilde dolgraag doorlezen maar kreeg snel door dat dat niet lukt als je tegelijkertijd de Olympische Spelen probeert te volgen. Het verhaal vraagt nu eenmaal je volle aandacht. Waarom? Niet eens door de veelheid van namen in Lisa's familie (handig uitgetekend in een stamboom). Eerder, denk ik, doordat 'Aleksandra' een klein en groot verhaal in zich draagt. De familie Temnikov en de verwantschap met het gebied van Loegansk/Vorosjylovhrad in Oekraïne. Hoe dat steeds in de afgelopen eeuwen onder een andere bezetter viel, hoe de Don Kozakken proberen te overleven met vijfjarenplannen en volksverhuizingen. De nieuwsberichten over dat de Oekraïners met de oostelijke dreiging nu echt niet méér dreiging voelen dan vijf of vijftig jaar geleden, snap je met dit boek beter. En je voelt haast met de pijn van de bewoners van de Donbas mee.
Volgens de achterflap gaat het boek over Lisa's familie maar voorin staat de waarschuwing dat het fictie is. Ik ben dus benieuwd: wat te geloven?
Een paar elementen uit het verhaal kwamen me levendig voor van de reis naar Moskou. Het eten, vers uit eigen tuin: tomaten, de komkommeraugurken, zwart brood. De fresco's en mozaïeken in de metrostations.
Ik hoop Weeda eens te horen vertellen op een literaire avond, bijvoorbeeld als ze met de schrijvers van #vrouwenschrijvengeschiedenis optreedt. Verhalenverteller pur sang.
Volgens de achterflap gaat het boek over Lisa's familie maar voorin staat de waarschuwing dat het fictie is. Ik ben dus benieuwd: wat te geloven?
Een paar elementen uit het verhaal kwamen me levendig voor van de reis naar Moskou. Het eten, vers uit eigen tuin: tomaten, de komkommeraugurken, zwart brood. De fresco's en mozaïeken in de metrostations.
Ik hoop Weeda eens te horen vertellen op een literaire avond, bijvoorbeeld als ze met de schrijvers van #vrouwenschrijvengeschiedenis optreedt. Verhalenverteller pur sang.
June 11, 2022
Blijf daar als het beter is
Met die woorden werd de oma van Lisa Weeda in een ver verleden in Oekraïne op de trein gezet, om als dwangarbeider voor de Duitsers uiteindelijk in Nederland terecht te komen en oma van Lisa te worden.
Lisa reist terug naar Oekraïne, om een oude belofte in te lossen. Tegelijkertijd probeert ze het lot te achterhalen van haar oudoom Nikolaj, die in de Russische 'republiek' Loegansk vermist is geraakt.
Wat volgt is een irreëele reis langs het Paleis van de Don Kozakken, waarin Lisa de lotgevallen van de familie beschrijft.
Lisa Weeda schrijft meeslepend, daar kan geen twijfel over bestaan en dit debuut verdient zeker een terechte plek op de shortlist van de Libris Literatuurprijs.
Maar toch ... de opbouw van het verhaal viel mij zwaar. De wisselende perspectieven, de sprongen in de tijd, het was af en toe moeilijk om te volgen. Maar goed, een recht-toe-aan en chronologische familiebeschrijving had wellicht minder charme gehad, maar maakte dit boek wel tot een zware kost.
Al met al een prima roman en ik kijk uit naar het volgende boek van Lisa Weeda, al hoop ik dan wel dat deze wat minder zwaar gaat vallen.
Met die woorden werd de oma van Lisa Weeda in een ver verleden in Oekraïne op de trein gezet, om als dwangarbeider voor de Duitsers uiteindelijk in Nederland terecht te komen en oma van Lisa te worden.
Lisa reist terug naar Oekraïne, om een oude belofte in te lossen. Tegelijkertijd probeert ze het lot te achterhalen van haar oudoom Nikolaj, die in de Russische 'republiek' Loegansk vermist is geraakt.
Wat volgt is een irreëele reis langs het Paleis van de Don Kozakken, waarin Lisa de lotgevallen van de familie beschrijft.
Lisa Weeda schrijft meeslepend, daar kan geen twijfel over bestaan en dit debuut verdient zeker een terechte plek op de shortlist van de Libris Literatuurprijs.
Maar toch ... de opbouw van het verhaal viel mij zwaar. De wisselende perspectieven, de sprongen in de tijd, het was af en toe moeilijk om te volgen. Maar goed, een recht-toe-aan en chronologische familiebeschrijving had wellicht minder charme gehad, maar maakte dit boek wel tot een zware kost.
Al met al een prima roman en ik kijk uit naar het volgende boek van Lisa Weeda, al hoop ik dan wel dat deze wat minder zwaar gaat vallen.
March 25, 2022
Een Oekraïense familiegeschiedenis getekend door trauma, oorlog en geweld. Maar dit boek gaat ook over de kracht van familie én eenheid. 'Generational trauma' heeft altijd iets verdrietig, maar dit verhaal bewijst dat het ook iets verbindends heeft. Trauma is zo zwaar, maar samen probeert de familie het te verlichten. Ze dragen elkaar en alle herinneringen worden aan de volgende generatie doorgegeven, omdat ze nooit mogen vergeten waar ze vandaan komen.
Mooi hoe de kleuren rood (leven en bloed) en zwart (dood) elke keer terugkwamen in het verhaal. Helaas had ik niks met de schrijfstijl. Ik twijfelde de hele tijd of ik het boek 'wel goed las' en kon de pseudorealistische wending niet waarderen en begrijpen. Het is echt een boek waarbij je moet opletten en misschien heb ik dat toch niet goed genoeg gedaan.
Mooie zinnen p.266:
'Lisa,' begon ze, 'mijn oma Mari vroeg mij ooit iets, lang geleden, toen ik nog jong was, jonger dan jij. Nu jij de doek terug naar mijn oude grond brengt, vraag ik het jou: wat doen we met de krachten van buiten, die onze levenslijnen naar bepaalde plekken duwen? Wat doen we als de lijnen ergens heen lopen waar ze niet terecht zouden moeten komen?
P. 329:
'We kunnen niets,' zegt een van onze oudsten. 'Wij zijn maar voorouders. Wij voelen de grond nog wel onder onze hoeven, maar kunnen er niet meer op lopen.'
Mooi hoe de kleuren rood (leven en bloed) en zwart (dood) elke keer terugkwamen in het verhaal. Helaas had ik niks met de schrijfstijl. Ik twijfelde de hele tijd of ik het boek 'wel goed las' en kon de pseudorealistische wending niet waarderen en begrijpen. Het is echt een boek waarbij je moet opletten en misschien heb ik dat toch niet goed genoeg gedaan.
Mooie zinnen p.266:
'Lisa,' begon ze, 'mijn oma Mari vroeg mij ooit iets, lang geleden, toen ik nog jong was, jonger dan jij. Nu jij de doek terug naar mijn oude grond brengt, vraag ik het jou: wat doen we met de krachten van buiten, die onze levenslijnen naar bepaalde plekken duwen? Wat doen we als de lijnen ergens heen lopen waar ze niet terecht zouden moeten komen?
P. 329:
'We kunnen niets,' zegt een van onze oudsten. 'Wij zijn maar voorouders. Wij voelen de grond nog wel onder onze hoeven, maar kunnen er niet meer op lopen.'
December 23, 2022
Het komt niet vaak voor dat je een roman leest om het nieuws beter te snappen. Die ervaring had ik met dit boek wel. Het bood me een nieuwe blik op de geschiedenis van Oekraïne, een land dat door de eeuwen meerdere malen bezet is en een haat-liefde-verhouding met de Russen heeft.
Over die Russen zegt een overleden personage in het boek: 'Ze wierpen zich op als bevrijder, de Sovjets, maar ze hebben uit ieder huis een spil gehaald, een muur weggetrokken, en niemand laten weten waarom. Ze hebben alles dood weten te maken. Zelfs de vrijheid om te durven denken.'
Hoewel ik het boek graag 4 of 5 sterren had gegeven ben ik toch een beetje afgeknapt op de ingewikkelde structuur (wie is de tweede ik-persoon?), de grote hoeveelheid half uitgewerkte personages en overleden personages. En dan heb ik heb het nog niet eens gehad over de overleden personages die in een hert veranderen.
Lisa Weeda is een getalenteerd schrijfster maar overvraagt de lezer met haar debuutroman.
Over die Russen zegt een overleden personage in het boek: 'Ze wierpen zich op als bevrijder, de Sovjets, maar ze hebben uit ieder huis een spil gehaald, een muur weggetrokken, en niemand laten weten waarom. Ze hebben alles dood weten te maken. Zelfs de vrijheid om te durven denken.'
Hoewel ik het boek graag 4 of 5 sterren had gegeven ben ik toch een beetje afgeknapt op de ingewikkelde structuur (wie is de tweede ik-persoon?), de grote hoeveelheid half uitgewerkte personages en overleden personages. En dan heb ik heb het nog niet eens gehad over de overleden personages die in een hert veranderen.
Lisa Weeda is een getalenteerd schrijfster maar overvraagt de lezer met haar debuutroman.
May 1, 2022
Dit wil boek wil veel tegelijk zijn: Familiekroniek, geschiedenisboek, sprookje met een vleug politiek pamflet. Het materiaal is sterk genoeg, de schrijver heeft duidelijk talent, daar ligt het niet aan.
Iets meer de lezer meenemen, had geen kwaad gekund. En dan ben ik nog redelijk op de hoogte van de geschiedenis van de Sovjet-Unie. Ik voelde me vaak verloren in dit literaire doolhof.
Iets meer de lezer meenemen, had geen kwaad gekund. En dan ben ik nog redelijk op de hoogte van de geschiedenis van de Sovjet-Unie. Ik voelde me vaak verloren in dit literaire doolhof.
January 23, 2022
Deze heb ik met mijn vermoeide januaribrein denk ik niet helemaal begrepen.
April 9, 2022
Op zoek naar haar oom Kolja, reist Lisa samen met haar overgrootvader door de woelige geschiedenis van Oekraïne. Hij laat haar in het nooit gebouwde 'Paleis van de Sovjets' de geschiedenis van het door Rusland/Sovjet-Unie geknechte land zien en wat die jarenlange strijd voor haar familie betekend heeft.
Lisa Weeda beschrijft haar Oekraïense familiegeschiedenis en de geschiedenis van Oekraïne met humor, maar ook met pijn. Ze weet haar geschiedenis, dat van Oekraïne en mythologie feilloos samen te vlechten tot een buitengewoon mooi boek dat door je hoofd blijft spoken, ook lang nadat je het uit hebt. Het feit dat Oekraïne wederom bedreigd wordt door Rusland maakt dit boek pijnlijk actueel.
'Aleksandra' is een droom van een debuut. Weeda's schrijfstijl is prachtig, doorspekt met humor en gevoel. Het is een belofte voor de Nederlandse literatuur.
Lisa Weeda beschrijft haar Oekraïense familiegeschiedenis en de geschiedenis van Oekraïne met humor, maar ook met pijn. Ze weet haar geschiedenis, dat van Oekraïne en mythologie feilloos samen te vlechten tot een buitengewoon mooi boek dat door je hoofd blijft spoken, ook lang nadat je het uit hebt. Het feit dat Oekraïne wederom bedreigd wordt door Rusland maakt dit boek pijnlijk actueel.
'Aleksandra' is een droom van een debuut. Weeda's schrijfstijl is prachtig, doorspekt met humor en gevoel. Het is een belofte voor de Nederlandse literatuur.
July 5, 2022
Het goede aan dit boek is dat het de geschiedenis van Oekraïne onderdeel maakt van de Nederlandse geschiedenis. Helaas kan ik de manier waarop dat gebeurt niet toejuichen. De problemen zijn zowel sociaal-politiek als formeel-literair.
Lisa Weeda heeft gekozen voor de beproefde vorm van een een familiegeschiedenis die tegelijkertijd een historische kroniek is. Het probleem is alleen dat die familie niet historisch wordt gesitueerd, maar in een idyllische, sprookjesachtige sfeer geschilderd wordt waaruit elke opvatting over geschiedenis als een terrein van sociale en politieke conflicten afwezig is. De familie is hier geen microkosmos van de grote geschiedenis, maar een deugdzaam bolwerk tegen de geschiedenis.
De tijdlijn gaat ongeveer zo. Vroeger, in de tsarentijd, was de wereld nog eenvoudig en goed, maar toen kwamen de boze bolsjewieken en raakte de familie op drift. Zonder af te doen aan de vreselijke gevolgen van de dekoelakisering onder Stalin is hier sprake van een (klein)burgerlijke en nationalistische opvatting over de geschiedenis, waaruit een nauwelijks verhulde standenmentaliteit spreekt. Familie, grond, god en tsaar zijn daarvan de pijlers. En dan is er nog het geïdealiseerde kozakkenverleden waar op wordt teruggrepen, een roemrucht steppevolk dat ooit vrijgevochten was, maar in de loop van tijd werd geïntegreerd in het Russische Rijk en daarbinnen een militair bondgenootschap aanging met de tsaar. Ze behoorden dus tot de oude orde. Het is dan ook betekenisvol dat Lisa Weeda haar dode familieleden door het Paleis van de Verloren Don Kozak laat ronddwalen, waar de sociaal-realistische fresco's van wuivend graan contrasteren met de hongersnood die onder de stalinistische periode plaatsvond en in de Oekraïens-nationalistische geschiedschrijving de (omstreden) status heeft van een volkerenmoord. Tegelijkertijd vind je in deze roman geen enkele verwijzing naar de Shoah, die de ooit bloeiende Oekraïens-Joodse gemeenschap wegvaagde.
Kortom, doordat deze ene familie het hele geschiedbeeld bepaalt krijgen we een heel beperkte blik op de geschiedenis van Oekraïne. Een vernauwing die zich helaas voortzet in de huidige politieke reacties op de oorlog, die de meest nationalistische Oekraïense geschiedbeelden voor zoete koek slikt in een proxygevecht met Rusland. (In de aflevering van Links Richten 3. De oorlog en de literatuur, 5 juli 2022, ga ik daar samen met Gijsbert Pols dieper op in.) En hoewel dit boek een Nederlands-Oekraïense geschiedenis wil vertellen is het tevergeefs zoeken naar twee bepalende gebeurtenissen die Nederland rechtstreeks met Oekraïne verbinden: het neerschieten van de MH17 in 2014 en het Oekraïnereferendum dat in 2016 werd georganiseerd door onze eigen Poetin-apologeet Thierry Baudet. Maar dat past in de logica van deze roman, want daarvoor zou Weeda immers buiten de familie-idylle moeten stappen. In plaats daarvan worden de goede familie en de kwade geschiedenis tegenover elkaar geplaatst, een werkwijze die een pastoraal verlangen naar een simpel moreel universum verraadt.
Om dit verlangen nog eens aan te zetten keert de verteller en hoofdpersoon aan het slot terug in de grond van haar familie, die een mijnenveld is geworden. Geen onaardig beeld, maar het is tegelijk alsof Weeda wil zeggen: ik weet het ook niet, het is heel ingewikkeld allemaal, kon ik maar in die stevige en goede oude grond van onze familie terug vlijen. Maar mogen we niet van schrijvers verwachten dat ze de emotionele en politieke complexiteit van de geschiedenis laten zien, erin door willen dringen, in plaats van zich te verschansen in een verloren onschuld?
Lisa Weeda heeft gekozen voor de beproefde vorm van een een familiegeschiedenis die tegelijkertijd een historische kroniek is. Het probleem is alleen dat die familie niet historisch wordt gesitueerd, maar in een idyllische, sprookjesachtige sfeer geschilderd wordt waaruit elke opvatting over geschiedenis als een terrein van sociale en politieke conflicten afwezig is. De familie is hier geen microkosmos van de grote geschiedenis, maar een deugdzaam bolwerk tegen de geschiedenis.
De tijdlijn gaat ongeveer zo. Vroeger, in de tsarentijd, was de wereld nog eenvoudig en goed, maar toen kwamen de boze bolsjewieken en raakte de familie op drift. Zonder af te doen aan de vreselijke gevolgen van de dekoelakisering onder Stalin is hier sprake van een (klein)burgerlijke en nationalistische opvatting over de geschiedenis, waaruit een nauwelijks verhulde standenmentaliteit spreekt. Familie, grond, god en tsaar zijn daarvan de pijlers. En dan is er nog het geïdealiseerde kozakkenverleden waar op wordt teruggrepen, een roemrucht steppevolk dat ooit vrijgevochten was, maar in de loop van tijd werd geïntegreerd in het Russische Rijk en daarbinnen een militair bondgenootschap aanging met de tsaar. Ze behoorden dus tot de oude orde. Het is dan ook betekenisvol dat Lisa Weeda haar dode familieleden door het Paleis van de Verloren Don Kozak laat ronddwalen, waar de sociaal-realistische fresco's van wuivend graan contrasteren met de hongersnood die onder de stalinistische periode plaatsvond en in de Oekraïens-nationalistische geschiedschrijving de (omstreden) status heeft van een volkerenmoord. Tegelijkertijd vind je in deze roman geen enkele verwijzing naar de Shoah, die de ooit bloeiende Oekraïens-Joodse gemeenschap wegvaagde.
Kortom, doordat deze ene familie het hele geschiedbeeld bepaalt krijgen we een heel beperkte blik op de geschiedenis van Oekraïne. Een vernauwing die zich helaas voortzet in de huidige politieke reacties op de oorlog, die de meest nationalistische Oekraïense geschiedbeelden voor zoete koek slikt in een proxygevecht met Rusland. (In de aflevering van Links Richten 3. De oorlog en de literatuur, 5 juli 2022, ga ik daar samen met Gijsbert Pols dieper op in.) En hoewel dit boek een Nederlands-Oekraïense geschiedenis wil vertellen is het tevergeefs zoeken naar twee bepalende gebeurtenissen die Nederland rechtstreeks met Oekraïne verbinden: het neerschieten van de MH17 in 2014 en het Oekraïnereferendum dat in 2016 werd georganiseerd door onze eigen Poetin-apologeet Thierry Baudet. Maar dat past in de logica van deze roman, want daarvoor zou Weeda immers buiten de familie-idylle moeten stappen. In plaats daarvan worden de goede familie en de kwade geschiedenis tegenover elkaar geplaatst, een werkwijze die een pastoraal verlangen naar een simpel moreel universum verraadt.
Om dit verlangen nog eens aan te zetten keert de verteller en hoofdpersoon aan het slot terug in de grond van haar familie, die een mijnenveld is geworden. Geen onaardig beeld, maar het is tegelijk alsof Weeda wil zeggen: ik weet het ook niet, het is heel ingewikkeld allemaal, kon ik maar in die stevige en goede oude grond van onze familie terug vlijen. Maar mogen we niet van schrijvers verwachten dat ze de emotionele en politieke complexiteit van de geschiedenis laten zien, erin door willen dringen, in plaats van zich te verschansen in een verloren onschuld?
Read
December 24, 2024Ik zie hier veel mensen klagen dat alle tijdlijnen en personages te verwarrend zijn, maar ik zou eigenlijk het tegenovergestelde willen beweren: dit boek moet juist vager worden. Het centrale probleem van Aleksandra is denk ik dat Weeda een beetje op twee benen hinkt. Enerzijds wil ze een ambitieuze magisch-realistische roman schrijven waarin generaties aan machtspolitiek en menselijk leed worden verwerkt, maar anderzijds lijkt ze terughoudend te zijn om de lezer echt los te laten in het Paleis van de verloren Don Kozak. Het ding met Gabriel García Márquez – waar dit af en toe trekjes van heeft – is dat hij het niet zo belangrijk vindt of je alle 18 personages die Aureliano Buendia heten uit elkaar kunt houden. Weeda probeert met de elke generatie terugkerende naam Kolja denk ik een soortgelijk punt te maken over de cyclus van geweld, maar durft het toch niet aan om echt het diepe in te gaan. Die nervositeit uit zich op een paar manieren: de wat eentonige hertensymboliek, de nette stamboom achterin, de constante aanwezigheid van Lisa het personage, maar bovenal de te gemanierde schrijfstijl. Ondanks de Oost-Europese sfeer vind ik Weeda’s proza namelijk teleurstellend calvinistisch. Alle zinnen zijn netjes afgeschaafd, waarbij er nauwkeurig op is gelet dat een metafoor nooit uit de bocht vliegt, terwijl een woekerend verhaal als dit juist behoefte heeft aan meer maximalistische bandeloosheid. Een surrealistisch paleis waarin heden en verleden door elkaar lopen moet juist uitnodigen om in te verdwalen zonder bij de hand genomen te worden. Dan krijgt de welwillende lezer al het waargebeurde trauma dat onderweg langskomt heus ook wel mee.
February 11, 2022
‘Aleksandra’ is een historie en een fantasia. Een terugtocht naar een vrouw; een grootmoeder en een dochter. Een verhaal over een familie en over een land, over de Don Kozak en over de overheersers. Verliefd op Lisa Weeda en haar literaire krachten.
February 28, 2022
Ik wist (en weet) enorm weinig van de geschiedenis van Oekraïne en de diepgewortelde conflicten die, zo laat Aleksandra zien, zelfs binnen één familie tot zoveel vervreemding kunnen leiden. Het tussendoor opzoeken van historische context om echt tot meer inzicht te komen maakte dit een heel leerzame en bewogen leeservaring die ik niet snel zal vergeten. Wat een tragiek, wat een complexiteit.
February 5, 2022
In één ruk uitgelezen, dit ijzersterke en verbluffende verhaal. Lisa Weeda werd door de Volkskrant uitgeroepen als literair talent van 2022; voor mij de aanleiding om Aleksandra te lezen. Deze bekroning is meer dan terecht, want wat is Lisa Weeda een ontzettend getalenteerd schrijver.
Hoewel ik eigenlijk alleen maar in superlatieven wil beschrijven hoe briljant dit boek is, hoop ik dat iedereen hier net zo onbevangen en open aan begint als ik. Naast dat ik wist dat het een verhaal was over Lisa’s familiegeschiedenis in Oekraïne, had ik nog niet echt een idee wat ik kon verwachten.
Als ik over een boek lees dat werkelijkheid en fantasie door elkaar lopen krijg ik altijd een beetje jeuk, omdat ik me dan afvraag of die combinatie wel wat voor mij is. Maar in dit boek is het heel knap gedaan, waardoor je het helemaal niet door hebt dat fictie en fantasie met elkaar vervlochten zijn. Het is een gegeven waar je direct aan went, en waarbij je je niet de hele tijd afvraagt hoe dit toch mogelijk is.
In Aleksandra gaat Lisa naar Oekraïne om haar neef Kolja te zoeken. Daar aangekomen komt ze haar overleden opa Nikolaj tegen in het Paleis van de Verloren Don Kozak (een paleis dat nooit gebouwd is). Nikolaj is gewoon een mens, geen geest of iets, maar het is dus helemaal niet vreemd dat hij in dat paleis is, terwijl hij eigenlijk dood is. Samen met haar grootvader reist Lisa door de hartverscheurende geschiedenis van Oekraïne. Met de huidige situatie in Oekraïne komt het verhaal nog harder binnen, omdat je beseft dat er eigenlijk niets veranderd is in de aanhoudende onderdrukking van dit land.
Hoewel ik eigenlijk alleen maar in superlatieven wil beschrijven hoe briljant dit boek is, hoop ik dat iedereen hier net zo onbevangen en open aan begint als ik. Naast dat ik wist dat het een verhaal was over Lisa’s familiegeschiedenis in Oekraïne, had ik nog niet echt een idee wat ik kon verwachten.
Als ik over een boek lees dat werkelijkheid en fantasie door elkaar lopen krijg ik altijd een beetje jeuk, omdat ik me dan afvraag of die combinatie wel wat voor mij is. Maar in dit boek is het heel knap gedaan, waardoor je het helemaal niet door hebt dat fictie en fantasie met elkaar vervlochten zijn. Het is een gegeven waar je direct aan went, en waarbij je je niet de hele tijd afvraagt hoe dit toch mogelijk is.
In Aleksandra gaat Lisa naar Oekraïne om haar neef Kolja te zoeken. Daar aangekomen komt ze haar overleden opa Nikolaj tegen in het Paleis van de Verloren Don Kozak (een paleis dat nooit gebouwd is). Nikolaj is gewoon een mens, geen geest of iets, maar het is dus helemaal niet vreemd dat hij in dat paleis is, terwijl hij eigenlijk dood is. Samen met haar grootvader reist Lisa door de hartverscheurende geschiedenis van Oekraïne. Met de huidige situatie in Oekraïne komt het verhaal nog harder binnen, omdat je beseft dat er eigenlijk niets veranderd is in de aanhoudende onderdrukking van dit land.
March 26, 2022
Gelezen en geluisterd via storytel, meerderheid uiteindelijk gelezen.
* Het boek is magisch realistisch: ik vond ‘t zelf tof gedaan (de meningen in ons online leesgroepje verschilden), soms wist ze door beelden gebeurtenissen raker te beschrijven dan je met woorden kunt doen. Een origineel/bijzonder boek.
* Veel verschillende personages en generaties. Dat is aan de ene kant +, want:
+ daardoor kon ze op veel meer plekken tegelijk zijn ( ook door het magisch realistische) en een heel breed beeld geven over de geschiedenis van Oekraine. Ze laat het verhaal van het land eigenlijk als in een soort koor, door heel veel stemmen tegelijk schilderen.
* Aan de andere kant ook -, want:
- Het is een verwarrend boek door het grote aantal personages, en ook door het constante gebruik van flashbacks en switches tussen verhalen (soms midden in scenes). Dat maakte dat je er soms even uit raakte/ik begreep niet alles 100%. Ik zou het boek daarom eerder aanraden om te lezen dan te luisteren.
* Mooie beelden & zinnen.
* Heel interessant, zeker nu Rusland Oekraine weer is binnen gevallen. Daardoor razend actueel. Veel bijgeleerd. Ook over cultuur/gebruiken in Oekraine. Denk dat ik nog regelmatig aan dit boek terug ga denken.
Uiteindelijk (na lang twijfelen) vooral door dat verwarrende aspect, tussen de 3 en 4 sterren: 7,5/10.
* Het boek is magisch realistisch: ik vond ‘t zelf tof gedaan (de meningen in ons online leesgroepje verschilden), soms wist ze door beelden gebeurtenissen raker te beschrijven dan je met woorden kunt doen. Een origineel/bijzonder boek.
* Veel verschillende personages en generaties. Dat is aan de ene kant +, want:
+ daardoor kon ze op veel meer plekken tegelijk zijn ( ook door het magisch realistische) en een heel breed beeld geven over de geschiedenis van Oekraine. Ze laat het verhaal van het land eigenlijk als in een soort koor, door heel veel stemmen tegelijk schilderen.
* Aan de andere kant ook -, want:
- Het is een verwarrend boek door het grote aantal personages, en ook door het constante gebruik van flashbacks en switches tussen verhalen (soms midden in scenes). Dat maakte dat je er soms even uit raakte/ik begreep niet alles 100%. Ik zou het boek daarom eerder aanraden om te lezen dan te luisteren.
* Mooie beelden & zinnen.
* Heel interessant, zeker nu Rusland Oekraine weer is binnen gevallen. Daardoor razend actueel. Veel bijgeleerd. Ook over cultuur/gebruiken in Oekraine. Denk dat ik nog regelmatig aan dit boek terug ga denken.
Uiteindelijk (na lang twijfelen) vooral door dat verwarrende aspect, tussen de 3 en 4 sterren: 7,5/10.
May 8, 2022
3 ⭐️
March 27, 2022
Straffe vertelling met veel raak geformuleerde waarheden.
'Opeens bestond ons dorp uit: arme boeren, die bondgenoot moesten zijn van de nieuwe wereld; gewone boeren, die neutraal waren en zich in de toekomst bij een collectieve boerderij aan moesten sluiten; en rijke boeren, de koelakken, vijanden van het proletariaat. Met dat woord smeten ze de hele tijd, orerend in uniformen, soms ladderzat: proletariaat dit, proletariaat dat. Na die redevoeringen kon ik wel overgeven. Dan liep ik over de dorpspaden langs onze izba's, en keek ik overal naar binnen, naar mijn vrienden, die hun kinderen te eten gaven, de vrouwen die hun mannen over hun hoofd aaiden en de gordijnen dichttrokken, en dacht ik: ons kleine dorp, deze zeven boerderijen, ze weten het alsnog uit elkaar te trekken.' (p71)
'Ze nummeren alles. Schuren, scholen, mensen. Het is het begin van het einde, mijn meisje.' (p201)
'We zijn beulen en slachtoffers. Door elkaar, tegelijk, we zijn rood en zwart (...) Ik ben de beul van mijn broers in het oosten. Zij zijn de mijne. Zij zijn mijn slachtoffer en ik dat van hen. Ons bloed stroomt steeds verder uit elkaar, als de Donets, die ons steeds meer scheidt, op de kaart, maar ook in het echt. Er ligt een grens tussen ons in, meer dan ooit. Ik weet niet of we elkaar hierna nog zullen vinden.' (p240)
En met mooie stukken magisch-realisme.
'Soms verandert alles hier van gedaante, dan val je nog dieper de tijd in. Ik lag laatst in een groot zwembad en na nog geen halfuur rondzwemmen stond ik in een oude kathedraal.' (p218) Het gaat hier over het Moskvazwembad dat in 1958 werd gebouwd op de fundamenten van het nooit afgemaakte Paleis Van de Sovjets, die dan weer in de steigers stond op de neergehaalde Christus Verlosserskathedraal, maar hoe mooi geschreven.
En met Don Kozakken en witte herten met gouden pijlen.
Een pakkende leeservaring.
'Opeens bestond ons dorp uit: arme boeren, die bondgenoot moesten zijn van de nieuwe wereld; gewone boeren, die neutraal waren en zich in de toekomst bij een collectieve boerderij aan moesten sluiten; en rijke boeren, de koelakken, vijanden van het proletariaat. Met dat woord smeten ze de hele tijd, orerend in uniformen, soms ladderzat: proletariaat dit, proletariaat dat. Na die redevoeringen kon ik wel overgeven. Dan liep ik over de dorpspaden langs onze izba's, en keek ik overal naar binnen, naar mijn vrienden, die hun kinderen te eten gaven, de vrouwen die hun mannen over hun hoofd aaiden en de gordijnen dichttrokken, en dacht ik: ons kleine dorp, deze zeven boerderijen, ze weten het alsnog uit elkaar te trekken.' (p71)
'Ze nummeren alles. Schuren, scholen, mensen. Het is het begin van het einde, mijn meisje.' (p201)
'We zijn beulen en slachtoffers. Door elkaar, tegelijk, we zijn rood en zwart (...) Ik ben de beul van mijn broers in het oosten. Zij zijn de mijne. Zij zijn mijn slachtoffer en ik dat van hen. Ons bloed stroomt steeds verder uit elkaar, als de Donets, die ons steeds meer scheidt, op de kaart, maar ook in het echt. Er ligt een grens tussen ons in, meer dan ooit. Ik weet niet of we elkaar hierna nog zullen vinden.' (p240)
En met mooie stukken magisch-realisme.
'Soms verandert alles hier van gedaante, dan val je nog dieper de tijd in. Ik lag laatst in een groot zwembad en na nog geen halfuur rondzwemmen stond ik in een oude kathedraal.' (p218) Het gaat hier over het Moskvazwembad dat in 1958 werd gebouwd op de fundamenten van het nooit afgemaakte Paleis Van de Sovjets, die dan weer in de steigers stond op de neergehaalde Christus Verlosserskathedraal, maar hoe mooi geschreven.
En met Don Kozakken en witte herten met gouden pijlen.
Een pakkende leeservaring.
May 5, 2022
Het wil maar niet lukken, tussen mij en de Librisjes. Lisa Weeda schrijft een interessante familiegeschiedenis over een/haar Oekraïense familie, vol gruwel en oorlog, met een helaas grote actualiteitswaarde. Inhoudelijk een zeer interessant boek, maar verhaaltechnisch kon ik er mij totaal niet in vinden. De kroniek is opgehangen aan een toch wel flauwe raamvertelling, waarbij Weeda in een soort droomstatus in contact komt met haar overleden voorvader Nikolaj. (Dat komt u al te weten in de eerste tien-twintig bladzijden, dus geen spoilers hier.) Het laat haar toe de tijdslijn(en) naar haar hand te zetten, maar eigenlijk draagt het vooral bij tot verwarring bij de lezer, die ook zonder die nodeloze techniek een complex verhaal te verwerken krijgt.
Uit de roman onthoud ik vooral dat het de Oekraïeners nog niet echt heeft meegezeten, de voorbije 100 jaar. Er spreekt echter vooral ook een soort defaitisme uit, dat ik (helaas) een beetje gewoon was uit de naturalistisch-deterministische Vlaamse romans waarmee men ons blijft om de oren slaan (en blijft schrijven), hoewel ik altijd hoop dat ik ze ver achter mij kan laten. Quod non. Zucht.
Uit de roman onthoud ik vooral dat het de Oekraïeners nog niet echt heeft meegezeten, de voorbije 100 jaar. Er spreekt echter vooral ook een soort defaitisme uit, dat ik (helaas) een beetje gewoon was uit de naturalistisch-deterministische Vlaamse romans waarmee men ons blijft om de oren slaan (en blijft schrijven), hoewel ik altijd hoop dat ik ze ver achter mij kan laten. Quod non. Zucht.
January 17, 2022
Een absoluut prachtig geschreven familiegeschiedenis. Ik las en luisterde het boek. Op zich een leuke combinatie en het boek wordt ook heel goed voorgelezen, maar luisteren was soms toch best lastig met ál die namen. Lezen is dan fijner, want dan kan je nog eens terug bladeren.
September 5, 2024
Intens boek. Review volgt wanneer ik niet strak sta van de lorazepam
February 20, 2023
Deze roman werd meermaals bejubeld, en sleepte ook een nominatie voor de Librisprijs in de wacht. Daardoor waren de verwachtingen dan ook hoog gespannen, misschien wel te hoog.
Lisa Weeda gebruikt haar persoonlijke ervaring en familiegeschiedenis in deze roman over Oekraïne. In opdracht van haar grootmoeder Aleksandra, reist ze naar haar geboorteland Oekraïne, op zoek naar het graf van een voorouder.
Na wat drama, komen we in een setting van magisch realisme terecht, waarbij Lisa aan de hand van haar overgrootvader Nikolaj (één van de vele) de familiegeschiedenis doorwandelt en blijft stilstaan bij enkele scharniermomenten. De vertelling gebeurt fragmentarisch en naar mijn aanvoelen chaotisch. Hoewel de inhoud zeker brandend actueel is, en ook helpt om de actuele situatie beter te duiden en begrijpen, kon de stijl me niet echt meenemen. Het voelde soms als een opdracht om me door dit boek te worstelen. Al zullen er wel enkele zaken bijblijven, zoals de mooie symboliek van het zwart en het rood, en de witte herten.
Lisa Weeda gebruikt haar persoonlijke ervaring en familiegeschiedenis in deze roman over Oekraïne. In opdracht van haar grootmoeder Aleksandra, reist ze naar haar geboorteland Oekraïne, op zoek naar het graf van een voorouder.
Na wat drama, komen we in een setting van magisch realisme terecht, waarbij Lisa aan de hand van haar overgrootvader Nikolaj (één van de vele) de familiegeschiedenis doorwandelt en blijft stilstaan bij enkele scharniermomenten. De vertelling gebeurt fragmentarisch en naar mijn aanvoelen chaotisch. Hoewel de inhoud zeker brandend actueel is, en ook helpt om de actuele situatie beter te duiden en begrijpen, kon de stijl me niet echt meenemen. Het voelde soms als een opdracht om me door dit boek te worstelen. Al zullen er wel enkele zaken bijblijven, zoals de mooie symboliek van het zwart en het rood, en de witte herten.
December 8, 2022
Wonderlijk en meeslepend, als je als lezer bereid bent de tijd en moeite te investeren om het verhaal te volgen. Een van de bijzonderste boeken die ik dit jaar las.
January 22, 2023
Lisa Weeda has written a novel about her family history, that takes place in Ukraïne. The Aleksandra of the title is, in fact, her grandmother. Several facts in Lisa Weeda’s real life came together. Just before Aleksandra turned 90, in 2014, Lisa had started to interview her. In that time the civil war was going on in Ukraïne, with Russia-minded separatists in eastern regions of the country. And a civil airplane with flight number MH17 was deliberately shot from the air, causing a disaster in which around 300 people were killed. There was an uproar in Kiev and Lisa’s uncle was killed in 2015.
The novel is structured in chapters in which chronicle-like scenes alternate with dream-like scenes; in the latter the narrator (mostly the alter ego of the author) has conversations with diseased family members, scenes from 1931, 1942 and so on, and those scenes feature some magical elements.
Many atrocities happen, and the influence of Sovjet economic planning – collectivisation of the agricultural business – is intrusively noticeable.
“They set themselves up as liberators, the Soviets, but they took a spindle out of every house, pulled down a wall, and let no one know why. They managed to make everything dead. Even the freedom to dare to think.”
On the other hand there is room for many family happenings, where cheerfulness prevails. All-in all the atmosphere is full of tension en gloom, well-balanced with some positive energy. It is a novel hat certainly makes you think; it will reverberate a long time in my mind.
The novel has been translated in Polish. JM
The novel is structured in chapters in which chronicle-like scenes alternate with dream-like scenes; in the latter the narrator (mostly the alter ego of the author) has conversations with diseased family members, scenes from 1931, 1942 and so on, and those scenes feature some magical elements.
Many atrocities happen, and the influence of Sovjet economic planning – collectivisation of the agricultural business – is intrusively noticeable.
“They set themselves up as liberators, the Soviets, but they took a spindle out of every house, pulled down a wall, and let no one know why. They managed to make everything dead. Even the freedom to dare to think.”
On the other hand there is room for many family happenings, where cheerfulness prevails. All-in all the atmosphere is full of tension en gloom, well-balanced with some positive energy. It is a novel hat certainly makes you think; it will reverberate a long time in my mind.
The novel has been translated in Polish. JM
March 16, 2022
Heel mooi verhaal, maakt veel inzichtelijk over de verdrietige kant van de oekraiense geschiedenis. Ik moest wel een beetje wennen aan de schrijfstijl, voelde soms wat verwarrend en dan wist ik vaak niet in welke tijd we nu even waren. De verrassende pseudorealistische twist werd wel erg gewaardeerd.
April 27, 2022
Het verhaal is interessant en maar al te actueel, de vorm is bijzonder, en toch ging dit boek voor mij niet leven. Deels kwam dat denk ik door de stijl, die gewoontjes en soms een beetje kinderboek-achtig is, met veel uitleg, veel invulling. Deels ook doordat de inhoud topzwaar is: het verhaal gaat van conflict naar conflict, de teneur is steeds: poe wat erg, en er is weinig gelegenheid om een gevoel te krijgen bij de personages anders dan door het leed dat ze te verduren krijgen. Wat die personages betreft: ik kon ze niet bijhouden, ik haak af bij ieder boek met een namenlijst of (zoals hier) een stamboom, bij iedere entree moest ik weer rekenen, welke generatie was dit ook al weer, wie was wiens neef en waar kwam die vandaan? Kortom: ik werd niet meegesleept in alle oorlog en ellende die in Aleksandra de revue passeert, en dat is, zeker in deze akelige tijd, waarschijnlijk maar goed ook.
May 26, 2022
Ja, lees dit. Als je met je hoofd en hart dichterbij Oekraïne wil zijn, of als je gewoon een prachtboek wil lezen. Wat een mooie manier om dit verhaal te vertellen. Dankje Lisa dat je dit geschreven hebt
abgebrochen
February 18, 2023:( Es ist so wunderhübsch und toll geschrieben, aber ab der Hälfte hat es mich verloren. :( Ich bin traurig.
May 17, 2023
Erg mooi gedaan, Lisa Weeda heeft de pijn die van generatie op generatie overgaat goed in beeld gebracht. Ik vond het soms wel wat moeilijk te volgen, ondanks de stamboom achterin snapte ik soms echt niet over wie het verhaal ging en in welke tijd we zaten. Misschien niet ideaal voor mijn “voor het-slapen-gaan”-leesmoment, maar zeker het lezen waard.
September 20, 2022
Lisa Weeda liet me hard werken tijdens het lezen van haar boek. Halverwege had ik daar weinig zin meer in. Te vaak moeten terugbladeren naar de stamboom voor een personage dat dan ineens weer anders genoemd wordt.. Het zorgde bij mij voor de nodige verwarring en weinig leesplezier. Ik ben denk ik vijf keer begonnen aan dit boek voordat ik verder kwam dan blz 50.
Tegelijkertijd is Aleksandra een interessant maar heel droevig familieverhaal met een origineel vertellersperspectief. Helaas werkte deze manier van schrijven voor mij niet.
Tegelijkertijd is Aleksandra een interessant maar heel droevig familieverhaal met een origineel vertellersperspectief. Helaas werkte deze manier van schrijven voor mij niet.
Displaying 1 - 30 of 492 reviews