What do you think?
Rate this book
Vreemdeling in eigen land
De Duitse journaliste Anna Haag hield tijdens de oorlogsjaren een dagboek bij waarin ze onomwonden schreef over het dagelijks leven in het Derde Rijk. Ze tekende gesprekken op tussen mensen in trams, op straat en in winkels. Ze beschreef ontmoetingen met vrienden, buren en familieleden. Het resultaat is een boek vol ontroerende en haast onwerkelijke verhalen. Over soldaten die hun ouders smeekten om niet terug te hoeven keren naar het front, over gruwelijkheden die plaatsvonden in bezette gebieden, over dwangarbeiders die onder barre omstandigheden aan het werk werden gezet én over de Holocaust, waar
men blijkbaar meer van wist dan we lange tijd vermoedden. ‘Vreemdeling in eigen land’ is een herontdekking van een even indringend als aangrijpend verslag van het leven in het Derde Rijk.
men blijkbaar meer van wist dan we lange tijd vermoedden. ‘Vreemdeling in eigen land’ is een herontdekking van een even indringend als aangrijpend verslag van het leven in het Derde Rijk.
462 pages, Kindle Edition
First published January 1, 2021
10 people are currently reading
215 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 13 of 13 reviews
July 11, 2021
Historische Grundlagenwerke, wissenschaftliche Einordnungen, Kompendien, Analysen und alle geschichtswissenschaftliche Auseinandersetzung können nur den Rahmen bilden für eine so weit als möglich vorzunehmende Objektivierung der Konsequenzen nationalsozialistischer Herrschaft in Deutschland.
Der direkte Blick auf die Lebenswirklichkeit aber, die zum Mikrokosmos der Alltagsrealität in der NS-Zeit wird, ist ungleich mehr: das unmittelbare Mit-Erleben von Geschichte.
Das leisten diese Tagebuchaufzeichnungen in ihrer zutiefst humanistisch geprägten Nahbarkeit auf einzigartige Weise.
Erschütternd. Ergreifend. Ernüchternd. Großartig.
Anna Haag: Ecce femina.
Der direkte Blick auf die Lebenswirklichkeit aber, die zum Mikrokosmos der Alltagsrealität in der NS-Zeit wird, ist ungleich mehr: das unmittelbare Mit-Erleben von Geschichte.
Das leisten diese Tagebuchaufzeichnungen in ihrer zutiefst humanistisch geprägten Nahbarkeit auf einzigartige Weise.
Erschütternd. Ergreifend. Ernüchternd. Großartig.
Anna Haag: Ecce femina.
December 1, 2022
Dieses während des Zweiten Weltkriegs geschriebene Tagebuch von Anna Haag zeigt, was man im Dritten Reich wissen konnte, wenn man wissen wollte, was auch Mut voraussetzte, und nicht den einfachen Weg ging, der Propaganda zu glauben.
August 21, 2023
De Duitse schrijver Anna Haag ziet hoe Duitsland in de ban raakt van het nationalisme.
Een reeks gesprekken, krantenartikelen en brieven uit haar dagboek. Een kritische blik op het gedachtegoed in de Tweede Wereldoorlog.
Een boek wat je aan het denken zet. Dat oorlog op geen manier onschuldig kan zijn, maar wreed. Soms las ik bijna over de stukken heen, die te absurd waren en zonder verstand werden neergekalkt of gezegd. Maar Anna Haag liet je hier nog een keer over na denken. Natuurlijk blijft het wel een dagboek, en geen spannend verhaal. Deze dikke pil van 500 pagina's leest niet echt makkelijk weg. Maar ik kan dit moedige dagboek geen 4 sterren geven!
Een reeks gesprekken, krantenartikelen en brieven uit haar dagboek. Een kritische blik op het gedachtegoed in de Tweede Wereldoorlog.
Een boek wat je aan het denken zet. Dat oorlog op geen manier onschuldig kan zijn, maar wreed. Soms las ik bijna over de stukken heen, die te absurd waren en zonder verstand werden neergekalkt of gezegd. Maar Anna Haag liet je hier nog een keer over na denken. Natuurlijk blijft het wel een dagboek, en geen spannend verhaal. Deze dikke pil van 500 pagina's leest niet echt makkelijk weg. Maar ik kan dit moedige dagboek geen 4 sterren geven!
February 2, 2024
Indrukwekkend dagboek van een vrouw die haar integriteit wil behouden in nazi Duitsland. Heel interessant document.
April 22, 2022
Anna Haag, zu jener Zeit Lehrerin in Stuttgart und mit einem Philosophieprofessor verheiratet (von dem man sehr wenig erfährt), hat Tagebuch geführt in den Jahren 1940 bis 1945. Sie, die überzeugte Gegnerin der Nazis, will sich rechtfertigen und für ihre im Ausland lebenden Kinder festhalten, was sie bewegt.
Natürlich drängt sich bei der lesenswerten Lektüre der Vergleich auf zu Victor Klemperer, der in seinen Tagebüchern ebenfalls Zeugnis ablegte „bis zum letzten“ in dieser dunklen Zeit. Anna Haag aber schrieb für ein Publikum, zunächst und unmittelbar für ihre Kinder, nach etlichen Überarbeitungen aber auch mit Blick auf eine Buchpublikation, die allerdings erst nach ihrem Tod zustande gekommen ist.
Es sind interessante Beobachtungen, die sie zusammenträgt, mit denen sie ein lebendiges Bild vom Opportunismus und dem Stimmungsbild in Nazideutschland während der Kriegsjahre zeichnet. Ihre eigenen Überlegungen und politischen Betrachtungen stellt sie dazu, auch nicht uninteressant, einiges wird sie davon einbringen können in ihre politische Karriere als SPD-Abgeordnete im Nachkriegsdeutschland.
Im Gegensatz zu Klemperer findet man dieser von ihr besorgten Auswahl ihrer Notizen nur wenig über den Alltag und über persönliche Befindlichkeiten, jenseits der Ängste, die sie über das Wohlbefinden ihrer Kinder zum Ausdruck bringt und ein paar Einblicken in die gescheiterte Ehe ihrer Tochter. Das ist fürs Publizieren verständlich, will man den Stoff auf die bedeutendsten 500 Seiten zusammenpressen. Die Verfasserin bleibt so aber in weiten Teilen im Dunklen.
Um so wünschenswerter wäre es gewesen, vorab mehr über diese Frau zu erfahren, die uns hier „nur“ den Blick in ihre Hitlergegnerschaft gestattet. Sie selbst schützt ihre Quellen mit Kürzeln, nennt selbst für die eigenen Kinder ausgedachte Namen (aus Rudolf wird Martin, aus Sigrid Cläre und aus Isolde Ludowike). Gerade weil wir so wenig aus ihrem Leben erfahren, wäre es umso wertvoller, wenn man das Wenige einordnen könnte. Ihre Sozialkontakte spielen sich viel im Kirchenleben ab, sie hat Verbindungen zu religiösen Randgruppen wie der Christlichen Wissenschaft und der Anthroposophischen „Christengemeinde“. Man (also: ich) wüsste gern, wie da die Verbindungen zustande gekommen sind, wie man Anna Haag weltanschaulich einordnen soll. Wie tickt diese Frau, diese großbürgerliche Humanistin, die durch die Zeilen durchschimmert? Diesen Wunsch nach einer ausführlicheren Vorstellung der Autorin möchte man (also: ich) dem Reclamverlag aussprechen, wenn er eine weitere Auflage der Tagebücher drucken will.
Natürlich drängt sich bei der lesenswerten Lektüre der Vergleich auf zu Victor Klemperer, der in seinen Tagebüchern ebenfalls Zeugnis ablegte „bis zum letzten“ in dieser dunklen Zeit. Anna Haag aber schrieb für ein Publikum, zunächst und unmittelbar für ihre Kinder, nach etlichen Überarbeitungen aber auch mit Blick auf eine Buchpublikation, die allerdings erst nach ihrem Tod zustande gekommen ist.
Es sind interessante Beobachtungen, die sie zusammenträgt, mit denen sie ein lebendiges Bild vom Opportunismus und dem Stimmungsbild in Nazideutschland während der Kriegsjahre zeichnet. Ihre eigenen Überlegungen und politischen Betrachtungen stellt sie dazu, auch nicht uninteressant, einiges wird sie davon einbringen können in ihre politische Karriere als SPD-Abgeordnete im Nachkriegsdeutschland.
Im Gegensatz zu Klemperer findet man dieser von ihr besorgten Auswahl ihrer Notizen nur wenig über den Alltag und über persönliche Befindlichkeiten, jenseits der Ängste, die sie über das Wohlbefinden ihrer Kinder zum Ausdruck bringt und ein paar Einblicken in die gescheiterte Ehe ihrer Tochter. Das ist fürs Publizieren verständlich, will man den Stoff auf die bedeutendsten 500 Seiten zusammenpressen. Die Verfasserin bleibt so aber in weiten Teilen im Dunklen.
Um so wünschenswerter wäre es gewesen, vorab mehr über diese Frau zu erfahren, die uns hier „nur“ den Blick in ihre Hitlergegnerschaft gestattet. Sie selbst schützt ihre Quellen mit Kürzeln, nennt selbst für die eigenen Kinder ausgedachte Namen (aus Rudolf wird Martin, aus Sigrid Cläre und aus Isolde Ludowike). Gerade weil wir so wenig aus ihrem Leben erfahren, wäre es umso wertvoller, wenn man das Wenige einordnen könnte. Ihre Sozialkontakte spielen sich viel im Kirchenleben ab, sie hat Verbindungen zu religiösen Randgruppen wie der Christlichen Wissenschaft und der Anthroposophischen „Christengemeinde“. Man (also: ich) wüsste gern, wie da die Verbindungen zustande gekommen sind, wie man Anna Haag weltanschaulich einordnen soll. Wie tickt diese Frau, diese großbürgerliche Humanistin, die durch die Zeilen durchschimmert? Diesen Wunsch nach einer ausführlicheren Vorstellung der Autorin möchte man (also: ich) dem Reclamverlag aussprechen, wenn er eine weitere Auflage der Tagebücher drucken will.
April 9, 2025
Anna Haags Denken ist heute überhaupt nicht mehr Mode ist ein eindrucksvolles Zeitdokument, das auf Tagebucheinträgen aus den Jahren des Nationalsozialismus basiert. Mit großer moralischer Klarheit und menschlicher Sensibilität reflektiert Haag über das alltägliche Leben unter einer Diktatur, über Mitläufertum, Angst, und den Verlust von Menschlichkeit. Besonders bemerkenswert ist ihr Mut, Gedanken zu formulieren, die in ihrer Zeit lebensgefährlich waren – und ihr unerschütterlicher Glaube an individuelle Verantwortung.
Das Buch wird vielfach für seine eindringliche Sprache und seine authentische Zeitzeugenschaft gelobt. Man könnte anmerken, dass es – aufgrund seiner Form als Tagebuch – in der Struktur sprunghaft und inhaltlich repetitiv wirken kann. Auch bleiben manche historischen Kontexte nur angedeutet. Dennoch ist Haags Werk ein bewegendes Mahnmal gegen das Vergessen, das die moralischen Fragen der NS-Zeit mit einer Dringlichkeit stellt, die bis heute nachhallt. Ein stilles, aber kraftvolles Buch.
Das Buch wird vielfach für seine eindringliche Sprache und seine authentische Zeitzeugenschaft gelobt. Man könnte anmerken, dass es – aufgrund seiner Form als Tagebuch – in der Struktur sprunghaft und inhaltlich repetitiv wirken kann. Auch bleiben manche historischen Kontexte nur angedeutet. Dennoch ist Haags Werk ein bewegendes Mahnmal gegen das Vergessen, das die moralischen Fragen der NS-Zeit mit einer Dringlichkeit stellt, die bis heute nachhallt. Ein stilles, aber kraftvolles Buch.
October 7, 2024
Dagboek van Anna Haag (1888-1982, na WO II actief als vrouwenrechten activiste, SPD politica en pacifist) over de periode 1940 - 1945 in nazi-Duitsland. In dit dagboek (460 blz) wordt aangrijpend beschreven hoe het was om onder de nazi's te moeten leven. En zelfs deze bijzonder principiële moedige vrouw ontkomt niet aan het doen van concessies om te (over)leven. Lees mee met de gesprekken op straat, in winkels of de trein die ze hoort en noteert. Lees haar commentaar op kranten- of radioberichten. Hoe onderwijzend personeel, rechters, professoren enz. enz. meegingen met en geloofden in de leugens die het regime pver ze uitstrooide. En de altijd aanwezige angst om iets verkeerds te zeggen.
Een aangrijpend en zeer lezenswaardig document.
En, laten we zuinig zijn op onze democratie.
Een aangrijpend en zeer lezenswaardig document.
En, laten we zuinig zijn op onze democratie.
July 26, 2025
Remarkable insight in how the German society functioned, from neighbourly contacts, anecdotical Conversations in public transport to impact of propaganda and how she managed her emotions and sanity. What I found impressive was that she literally wrote it down like this… the journal is not edited in hindsight/after the war, emphasising even more her strong mind and act of resistance. While I stay with many curious questions after finishing, it also answered so much unknowns for me… and i’m saying this as reader that have studied WOII quite extensively already through books, films and documentaries….
Must read!
Must read!
April 22, 2023
Anna Haag (1888-1982) was een Duitse vrouw uit de middenklasse met 3 volwassen kinderen toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, en ze woonde toen met haar man, een gymnasiumleraar, in de omgeving van Stuttgart.Ze waarschuwde al voor heg uitbreken van de oorlog voor de Nazi's. Gedurende de oorlogsjaren hield ze een dagboek bij waarin ze het dagelijkse leven in die periode beschreef. Uit angst voor de Nazi's en voor verklikker verstopte ze haar dagboeken op verschillende plaatsen. Pas in 1968 werd er een uitgever gevonden die bereid was delen van haar dagboek in boekvorm uit te geven. Een meer uitgebreide uitgave verscheen pas in 2016 in het Engels en daarna in het Duits onder de titel "Denken ist heute überhaupt nicht meer Mode.”
Het boek geeft een goed beeld van hoe het leven toen was voor Duitsers die tegen Hitler waren. Altijd goed oppassen wat je zegde en deed, niet weten wie je wel en wie je niet kon vertrouwen. Anna, die nogal impulsief kon reageren, had het er heel moeilijk mee. Haar man moest haar geregeld intomen. Zoals de Duitse titel van dit boek zegt, mocht je niet meer zelfstandig denken.
Ik vond haar relaas boeiend. Wat me wel opviel is dat ze nauwelijks het lot van de Joodse Duitsers vermeldt. Ze zegt enkel dat ze vertrekken en niet terugkomen. Nochtans moet zij toch minstens een vermoeden hebben gehad van de concentratiekampen en de Endlösung.
Ik heb erg veel bewondering voor wat ze allemaal nog verwezenlijken de oorlog en wat er na haar dood dankzij haar nog gerealiseerd werd.
In 1947 werd Anna Haag verkozen om voor de SPD in Landstagvan Baden-Württemberg te zetelen. Dank zij haar initiatief kwam er in de Duitse Bondsrepubliek een wet waardoor gewetensbezwaarden niet langer konden gedwongen worden in militaire dienst tegaan.
In 1951 richtte ze in Bad Cannstatt een huis op voor alleenstaande meisjes en vrouwen, in 1976 gevolgd door een sociaal project voor de opleiding van meisjes met leerproblemen. Daarna werd er een kinderopvang gestart. Nog later volgden een kleinschalige seniorenopvang, buurthulp voorhulpbehoevende bejaarden en begin deze eeuw werd er begonnen met de bouw van een "Mehrgenerationenhaus" dat nog steeds actief is. Ze hebben een website waar je meer over hun werking te weten kan komen.
Anna Haag was werkelijk een bijzondere vrouw.
Het boek geeft een goed beeld van hoe het leven toen was voor Duitsers die tegen Hitler waren. Altijd goed oppassen wat je zegde en deed, niet weten wie je wel en wie je niet kon vertrouwen. Anna, die nogal impulsief kon reageren, had het er heel moeilijk mee. Haar man moest haar geregeld intomen. Zoals de Duitse titel van dit boek zegt, mocht je niet meer zelfstandig denken.
Ik vond haar relaas boeiend. Wat me wel opviel is dat ze nauwelijks het lot van de Joodse Duitsers vermeldt. Ze zegt enkel dat ze vertrekken en niet terugkomen. Nochtans moet zij toch minstens een vermoeden hebben gehad van de concentratiekampen en de Endlösung.
Ik heb erg veel bewondering voor wat ze allemaal nog verwezenlijken de oorlog en wat er na haar dood dankzij haar nog gerealiseerd werd.
In 1947 werd Anna Haag verkozen om voor de SPD in Landstagvan Baden-Württemberg te zetelen. Dank zij haar initiatief kwam er in de Duitse Bondsrepubliek een wet waardoor gewetensbezwaarden niet langer konden gedwongen worden in militaire dienst tegaan.
In 1951 richtte ze in Bad Cannstatt een huis op voor alleenstaande meisjes en vrouwen, in 1976 gevolgd door een sociaal project voor de opleiding van meisjes met leerproblemen. Daarna werd er een kinderopvang gestart. Nog later volgden een kleinschalige seniorenopvang, buurthulp voorhulpbehoevende bejaarden en begin deze eeuw werd er begonnen met de bouw van een "Mehrgenerationenhaus" dat nog steeds actief is. Ze hebben een website waar je meer over hun werking te weten kan komen.
Anna Haag was werkelijk een bijzondere vrouw.
January 16, 2022
Blick hinter die Kulissen - eine genaue Beobachterin und unverblümte Kritikerin der Nazizeit liefert ihre Sicht auf die Dinge - eine wunderbare Ergänzung zum trockenen Geschichtswissen
February 6, 2022
What a brilliant woman!
March 27, 2023
De Duitse journaliste Anna Haag durfde het aan om te midden van het geweld van de Tweede Wereldoorlog een dagboek bij te houden. Een dagboek waarin ze al haar gedachten de vrije loop liet, haar afkeer van de nazi's, haar walging voor de Führer en de afgunst voor de Tweede Wereldoorlog. Naast haar eigen hersenspinsels, vulde Anna Haag haar dagboek ook aan met allerlei fragmenten die ze oppikte op straat, op de tram of die vrienden haar vertelden. Een verscheidenheid van verhalen, meningen en gebeurtenissen resulteert in een eerlijk en oprecht verslag over het leven in het Derde Rijk.
Vreemdeling in eigen land, een titel die in combinatie met de intrigerende cover alleen maar roept om gelezen te worden. Anna Haag geeft je door middel van haar dagboeken de kans om een uitgebreid licht te werpen op het leven in het Derde Rijk. De korte fragmenten die je uiteraard in dagboekvorm te lezen krijgt, geven een goed inzicht in de vordering van de oorlog, maar ook vooral in het leed van de Duitse burgers en soldaten. De angst die onder het vlok groeit, voel je duidelijk doorheen de teksten schemeren, maar ook de vastberadenheid die de aanhangers van Hitler hebben schuwt Anna Haag niet. De eerlijkheid waarmee Anna Haag haar dagboeken schreef, zorgt voor een waardevol verslag, bekeken uit een andere hoek van de Tweede Wereldoorlog. Ondanks het verhaal mij enorm aansprak, had ik af en toe wel nood om er even iets anders tussendoor te lezen. Anna Haag wist mij soms nog al eens te overdonderen.
Een eerlijk, indrukwekkend document, dat de ogen opent en de gedachten prikkelt, Vreemdeling in eigen land.
Vreemdeling in eigen land, een titel die in combinatie met de intrigerende cover alleen maar roept om gelezen te worden. Anna Haag geeft je door middel van haar dagboeken de kans om een uitgebreid licht te werpen op het leven in het Derde Rijk. De korte fragmenten die je uiteraard in dagboekvorm te lezen krijgt, geven een goed inzicht in de vordering van de oorlog, maar ook vooral in het leed van de Duitse burgers en soldaten. De angst die onder het vlok groeit, voel je duidelijk doorheen de teksten schemeren, maar ook de vastberadenheid die de aanhangers van Hitler hebben schuwt Anna Haag niet. De eerlijkheid waarmee Anna Haag haar dagboeken schreef, zorgt voor een waardevol verslag, bekeken uit een andere hoek van de Tweede Wereldoorlog. Ondanks het verhaal mij enorm aansprak, had ik af en toe wel nood om er even iets anders tussendoor te lezen. Anna Haag wist mij soms nog al eens te overdonderen.
Een eerlijk, indrukwekkend document, dat de ogen opent en de gedachten prikkelt, Vreemdeling in eigen land.
July 27, 2025
Zeer bijzonder om een verslag te lezen dat zo uitgebreid, gedetailleerd maar ook alledaags is beschreven. Het geeft een unieke mogelijkheid om het dagelijks leven van een Duitse in Nazi-Duitsland te ervaren, inclusief conversaties tussen mensen in de tram of bij de kruidenier. De lezer krijgt al snel ontzag voor de standvastigheid en vastberadenheid van Haag om niet mee te gaan in de adoratie van Adolf Hitler en de haat die daaruit voortkomt. Een verslag dat geschreven is met gevaar voor eigen leven om eerlijk naar haarzelf te kunnen blijven kijken. En dat terwijl twee van haar kinderen in overzeese gebieden verblijven met heel schaarse communicatiemogelijkheden. Al met al dus zeer indrukwekkend.
Displaying 1 - 13 of 13 reviews