Vaan jos minulle ei silloin olisi annettu rajatonta tilaa, en olisi kirjoittanut sitä, minkä kuulen. Sillä kirjoitan Rakkautta varten; alkaen ja lähtien Rakkaudesta. Kirjoitan Rakkaudesta. Kirjoittaa: rakastaa, toisistaan erottamattomat. Kirjoittaminen on rakkauden ele. Suuri ele. Sisään kirjoittamiseen on itsenäinen osa laajempaa tekstikokoelmaa Entre l'écriture, joka ilmestyi Ranskassa vuonna 1986 ja kokosi yhteen kirjoituksia vuosilta 1975-1984. Niissä käsitellään muun muassa yhtä feministisen ajattelun kiehtovinta ja kiistellyintä kysymystä, niin kutsuttua naiskirjoitusta, écriture féminine. Teoksen syvästi henkilökohtainen ote tuo kirjoittajansa lähelle lukijaa samalla kun hätkähdyttävän moniselitteinen kieli tempaa pyörteisiinsä pohtimaan kirjoittamisen liikkeelle panevia voimia - ja sen esteitä, syitä ja edellytyksiä. Teoksen täydentää Cixous'n ilmaisua ja tuotantoa koskeva laaja katsaus, jossa suomentaja Aura Sevón avaa Cixous'n kääntämisen mahdollisuuksia koskevaa keskustelua sekä pohtii kirjan suomennostyön erityispiirteitä ja siinä tehtyjä ratkaisuja.
Hélène Cixous is a Jewish-French, Algerian-born feminist well-known as one of the founders of poststructuralist feminist theory along with Luce Irigaray and Julia Kristeva. She is now a professor of English Literature at University of Paris VIII and chairs the Centre de Recherches en Etudes Féminines which she founded in 1974.
She has published numerous essays, playwrights, novels, poems, and literary criticism. Her academic works concern subjects of feminism, the human body, history, death, and theatre.
Helene Cixous’n suomentaminen on aivan mieletön kulttuuriteko Aura Sevonilta. En pysty sanomaan tästä mitään, mikä ei olisi latteaa ja aivan törkeää kirjallisuuden aliarviointia. Ja on suorastaan epäreilua yrittää sanoa tästä mitään yhden lukemisen perusteella. Mutta kaltaiselleni luonnontieteiden pilaamalle wannabe humanistille tajunnanräjäyttävää antautumista vaativa kirja, ja olin kananlihalla vähintään joka toisella sivulla, ja vähintään yhtä usein luin kappaleen uudestaan uudestaan uudestaan. Pelkällä tiedostavalla järjellä mahdoton lukea, mutta kun antaa mennä ja tuntee tekstin lihassaan —
«Amé. Tuve miedo. Tengo miedo. A causa del miedo reforcé el amor, alerté a todas las fuerzas de la vida, armé al amor, con alma y con palabras, para impedir que ganara la muerte. Amor: conservar vivo: nombrar»
Se siente como remolino que te arrastra y, aunque es bello seguir el fluir vertiginoso, también es bueno detenerse de manera consciente para saborear cada palabra y dejar que todas las reflexiones sobre la identidad, lo femenino, la alteridad, el cuerpo, el devenir constante, la escritura y mucho más puedan integrarse en nosotrxs, tomen el espacio que merecen y se expandan más y más. En verdad qué escrito tan sensible, emotivo e inteligente. Definitivamente es necesario el sentirlo desde el cuerpo.
«"Escribir" me asía, me agarraba del lado del diafragma, entre el vientre y el pecho, un soplo dilataba mis pulmones y yo dejaba de respirar. Me inundaba de pronto una turbulencia que me quitaba el aliento y me inspiraba actos locos. "Escribe"»
Valloittava omakohtainen essee siitä, mitä kiei voi olla, mitä kirjoittaminen voi olla ja mitä naisena oleminen voi olla. Cixousin teksti on kuin pitkä proosaruno, jota pitää lukea edestakaisin ja monta kertaa uudestaan, eikä aivan varmasti saa kaikesta sittenkään kiinni. On helppo uskoa, että Aura Sévonin upea käännöstyö on kestänyt kolme vuotta, ja sittenkin jäänyt tavallaan kesken.
Sisään kirjoittamiseen on välillä kuin hengätyttävä proosaruno, välillä päiväkirjamaista pohdiskelua ja välillä yksityisen julkiseksi tekevää feminististä voimatekstiä. Cixous'lla on erityinen suhde kieleen monikielisen taustansa kautta ja tämä positio antaa hänelle eväät huomata kielen monet ulottuvuudet. Lukijan onneksi hän on saanut myös kielellä leikkimisen taidon, ja Sévon avaa näitä nyansseja hienosti omassa tekstissään kirjan lopussa.
Hurmioitunutta intoilua, teräviä iskuja ja oman identiteetin perkaamista, kirjoittamisen ja lukemisen ilosanomaa. Hélène Cixous on häpeilemättömästi nainen, joka hakee olemistaan kirjaimista ja kielestä, joilla hän leikkii omien, uusien lakiensa mukaan. Naiskirjoitus vaatii kieleen vapautta ja välitöntä yhteyttä rakkauteen.
Aura Sevón on Cixous'n suomentajana tehnyt jotain mahdotonta. Ranskankielisen alkuteoksen ryöppyäminen on täynnä homonymioita ja kielellä leikkimistä, jonka siirtäminen toiseen kieleen on varmasti liki mahdotonta. Lukijalle välittyy kuitenkin kokemus villistä rakkaudesta kieleen. Se on vastustamaton voima.
Joistain Cixous'n ajatuksista putosin auttamattomasti kärryiltä, mutta tämän teoksen riemu ei unohdu.
Kära dagbok. Jag har ätit råbiff och läst Att komma till skriften. Älskar Cixous ordström, det poetiska flödet, det filosofiska, hur orden är kött – språket inte bara beteckningar utan något materiellt och berättar om något som är utanför eller bortom det vi vanligtvis signifierar med orden. Hon har en sådan kanal till barnets uppfattning om världen, innan benämningarna var låsta, en nyckel till en egen upplevelsevärld, en egen begreppsvärld, som jag avundas henne. Att komma till skriften handlar om skrivandets råa kraft, och om motsättningar i att komma fram till den, särskilt som kvinna, men också andra parametrar som flerspråkighet, (skrev först felspråkighet, jag antar att det var en Cixousian slip), judendom. Hon skriver om det komplexa i kvinnlighet, vad det nu är, och hur annekterat det är (min tolkning), hon skriver egentligen om att kön är flytande, skulle jag säga, mellan raderna, men att den som är född som kodad kvinna bär med sig det arvet. Det är en ordström som sagt, med utrop, genuinitet, en närhet till känslan, nästan som okontrollerad skrift, som väller ut (och hur hon talar om att kvinnor inte tillåts icke-kontroll, om att kvinnan förväntas vara återhållsam), och det är en fröjd att dansa med. Jag känner igen mig i så mycket, i detta att låta källan springa fram, galenskapen, ut med det bara, censurera inte, tillåt. Väldigt meta, väldigt filosofiskt/psykologiskt/feministiskt. Mycket kropp också, inte ett särskiljande av kropp och skapande kraft, det tyckte jag mycket om.
lo más bonito que voy a leer en todo el año. qué forma bella de usar las palabras y jugar con el significado. una maravilla. os lo recomiendo a todas mis amigas: sé que os encantaría
“Pero si el espacio sin límite no me hubiera sido dado entonces, no habría escrito lo que oigo. Porque yo escribo para, escribo desde, escribo a partir; del Amor. Escribo de Amor. Escribir: amar, inseparables. Escribir es un gesto del amor. El Gesto.
(…) Así como el uno no es sin el otro, así Escribir y Amar son amantes y no se despliegan más que abrazándose, buscándose, escribiéndose, amándose. Escribir: hacer el amor al Amor. Escribir al amar, amar al escribir. En la Escritura el Amor abre el cuerpo sin el cual la Escritura se marchita. En el amor la letra se hace carne amada leída, multiplicada en todos los cuerpos y textos que el amor porta y espera del amor.”
tú piensas que sabes acerca del amor/miedo a la escritura, pero Cixous dijo que la llegada a la escritura es "hundirse en la propia noche, tener con lo que sale de mi cuerpo la misma relación que con el mar, aceptar la angustia de la sumersión" y entonces ya no sabes tanto ehh tontitooo...
esa tontería solo x decir algo, siento que de este libro se pueden decir vidas y sentir que no has tenido suficiente
simplemente sí a todo lo que dice y cómo lo hace, pocas veces elegir las palabras correctas atendiendo a la verdad y a la belleza fue tan ilustrativo para mí
da cixous só conhecia, antes de ter lido esse, “o riso da medusa”, texto que me causa reações ambíguas. enquanto em “o riso” cixous se propõe a exortar a escrita feminina, em “a chegada”, que é posterior, parece colocar mais problemas e procurar descrever uma espécie de trajetória até a elaboração de um conceito alternativo de escrita. por isso é menos alegre e mais crítico, diria. com essa leitura pude confirmar meu incômodo: apesar de formular o parentesco entre escrita e morte, cixous é uma vitalista, e persegue algumas associações perigosas entre escrita, mulher, mãe e natureza. ao mesmo tempo, a ideia de buscar uma escrita “feminina” sem domicílio (homicílio, como ela propõe) me parece muito exata. talvez haja aí uma crítica interessante à ideia de escrever com teto da woolf. a ver se consigo avançar algo nesse sentido.
Literalmente com o nariz enfiado num livro (que livro cheiroso).
É preciso perder pra escrever? Existe uma utopia da Fonte em que a escrita só flui? Eu, como uma escritora que não escreve, olhei com algum ceticismo (e uma certa esperança) pra algumas ideias que ela coloca aqui. Engraçado que até agora, tirando l'amour du loup (que não deixa de ser sobre escritores) eu só li livros da Cixous sobre escrita. É uma experiência curiosa, que eu já tive com outros autores, sendo uma leitora recorrente de livros sobre escrita, e esses livros sendo raramente escritos pelos autores que eu leio. A sensação de: tudo o que você tá dizendo faz sentido, mas você consegue fazer isso tudo mesmo? A Cixous é diferente porque ela mostra ao mesmo tempo que ela diz. A escrita é o meio e o fim. Mas talvez por isso parece às vezes faltar um referente, não dá pé.
Acho que a parte que mais fluiu foi Ainda assim ela escreve, quando ela fala de sonhos que (não por acaso) eu li deitada, meio sonolenta, uma leitura de sonho pra uma escrita de sonho. Depois disso fiquei com um pé atrás com algumas coisas. Engraçado porque de certo modo é uma escrita fluida, mas pra mim foi uma leitura truncada. Não sei se foi a tradução (longe de mim criticar), ou o momento, mas eu tava lendo mais ou menos simultaneamente o three steps on the ladder of writing, que tá fluindo melhor. Senti a mesma coisa com o riso da medusa. Acho que ainda não estou fluente no idioma Cixous. O que não quer dizer que eu não consiga apreciar.
Trots sina ynka 53 sidor är denna bok helt fullspäckad med reflektioner kring skrivandet och livet i sig. Varje litet ord bär på en sådan stor intensitet som gör det hela till en helt fantastisk läsupplevelse! Hon låter sig absolut inte begränsas av förväntningar på hur skriften bör komma till. Hon skriver utifrån sig själv, för sig själv, till sig själv… det inre förlöser sig själv! Mmm, det är så fint. Skriften hänger samman med allt som pågår i livet. Livet påverkar skrivandet, och skrivandet påverkar livet. Cixous ord slår direkt rot inom mig, och hennes tankar svävar vidare i mitt lilla huvud. Det är absolut mycket att ta in med denna essä, och det känns som att man ofta kommer att kunna återvända till den. Man lär dessutom få ut något nytt av den varje gång, helt beroende på var någonstans man är i sina egna tankar under läsningens gång. Rekommenderas varmt!!
apesar de interessante e de ter alguns pensamentos que me impactaram e que vou levar comigo pra depois na minha vida como uma escritora, de modo geral tenho muita resistência em enxergar/concordar com a ideia de uma "escrita feminina", um "modo de escrever da mulher". me soa muito essencialista, muito restritivo.
“[…] fui todos los pájaros, alegría de mi vida, el día en que me acordé de que mi padre era una cigüeña. En tanto madre tuve por lógica necesidad de alas. Portadora, raptadora, la que cría, la que alza.”
El abismo está justo ahí al lado. Hay una sombra y hay una polvareda de luz. Un camino que se hace descalzo siempre, una mano tendida y un abrazo que se ofrece. Y un texto que emerge, que es dado, que es recibido. Hélène Cixous lo sabía bien.
"Siempre me viene el texto en relación con la Fuente. Si la fuente estuviese cerrada yo no escribiría. Y la fuente me es dada. No soy yo. Uno no puede ser su propia fuente. Fuente: siempre ahí. Siempre el destello del ser que me da el Ahí. Ojalá no pueda dejar de buscar, ojalá escarbe furiosamente con todas mis fuerzas y todos mis sentidos. Fuente que da el sentido y el impulso a todas las otras fuentes, que enciende la Historia para mí, pone en vida todas las escenas de lo real, y me da mis nacimientos cada día. Ella me abre la tierra y yo me lanzo. Ella me abre el cuerpo y la escritura se lanza. La amada, aquella que está ahí, aquella que está ahí siempre ahí, aquella que no falta, que no se ausenta, pero de quien cada frase llama a un libro y de quien cada soplo inaugura en mi pecho un canto, un ahí que no desaparece pero que yo no «encuentro», que yo no encierro, que yo no «com-prendo», un sin-límites para mi sin-límites, el ser que se da -a buscar-, que suscita y relanza el movimiento que me hace palpitar el corazón, que me hace levar la tinta** y partir de nuevo a buscar más lejos, eternidad inquisidora, incansable, insaciable, respuesta que plantea una pregunta, sin-fin.
El amor me da el espacio y el deseo de lo sin-fin. Diez mil vidas no llenan una sola página. ¡Qué desgracia! ¡Qué felicidad! ¡Mi pequeñez, qué suerte! ¡No conocer el término! ¡Estar en relación con lo más-que-yo! Me da fuerza para querer todos los misterios, para amarlos, para amar su amenaza, su inquietante extrañeza. El Amor me llega. Su rostro: sus millares de nuevos rostros.
Su mirada, la misma la Eterna, y sin embargo aún no la había recibido nunca. Su voz, cómo oírla, cómo con mis oídos humanos oír la voz que hace resonar diez mil voces. Me impacta. Me toca. Aquí. Aquí-Ahí. Mi cuerpo es alcanzado. Agitado. Bajo los golpes del amor, tomo fuego, tomo aire, tomo letra. No es que no resista. Él habla y la proferida soy yo."
Pense que, ao escolher um livro para sua leitura e abri-lo, você nota que seu conteúdo está em outro idioma. Mas, na realidade, não é outro idioma de fato, e sim o seu próprio idioma, porém tão rebuscado e prolixo no uso dos sentidos que desafia quase que completamente a gramática estrutural que abarca as orações. O simples ato de ler a primeira página se torna um conjunto de três ações simultâneas:
1)Ler o texto. 2)Traduzir o texto. 3)Entender o que sua tradução, não exata, conseguiu extrair do texto.
Toda essa complexidade narrativa não é mero charme. Cixous provoca o leitor em sua armadilha, briga com ele, cutuca sua vergonha sem pudor algum e não se importa com o resultado disso. Sua escrita é agressiva, mas não pela escolha das palavras, e sim pelo uso dos sentidos, que transportam do ponto A ao ponto B de formas inovadoras suas perspectivas literárias. Sua dinâmica verborrágica se mostra conflituosa e extremamente difícil no início, sem oferecer trégua ao novo leitor, que precisa se submeter a uma extenuante sessão de aprendizado para absorver suas formas de compartilhar conhecimento.
Ao final do livro, chego à conclusão de que, para um melhor entendimento, a releitura do volume é obrigatória, assim como a pesquisa sobre obras anteriores da autora, seus textos e ensaios, além da leitura no original em francês, idioma no qual foi publicado. Há muitos jogos entre a forma da escrita e a mensagem que a escritora deseja transmitir.
Vale a pena? Realmente, não sei. Depende muito de cada leitor e de sua concepção sobre o que é literatura e qual o objetivo da leitura. Especialmente neste caso, trata-se de uma obra conturbada em seu sentido, facilmente reconhecida como um desafio literário.
lindo lindo lindo. obra de arte. fluído, experimental, as palavras dançam… as associações com os ritmos, as melodias, o inconsciente, a psicanálise, o papel da feminilidade e da mãe, a questão da linguagem, da língua materna, tudo muito interessante! além de que as citações recorrentes ao livro de Clarice “Água Viva” que tenho muito amor e apreço, realmente um estilo que se aproxima muito. virou um favorito, acredito que todo mundo deveria ler esse livro.
Es imposible trazar una lìnea recta que pase por Cixous, creo que eso irìa en contra de lo que he leìdo; sin embargo, este breve texto contiene una pulsiòn muy fuerte: escribir. Y con todo lo que ello implica, escribir es un acto del deseo, de lo que no acaba y no se conforma. Amazing.
10°, 11° y 12º de mis #librosen2025. 2.945 #páginasleídasen 2025.
Me enfrenté —y me encantó— a un nuevo amor a primera vista. Fue conocer que la Fundación Formentor había decidido entregar el Premio Formentor de las Letras 2025 a la escritora francesa Hélène Cixous (una desconocida para mí), y dejar todo para hacerme con algún libro suyo. Este premio cuenta con mi respeto desde hace un tiempo; lo han ganado plumas como Krasznahorkai, Ernaux, Cărtărescu o Borges, autores del más alto nivel filosófico y literario. Así que corrí al portal del lector de la Comunidad de Madrid, encontré estos dos pequeños ensayos en mi querida biblioteca Gloria Fuertes, de Parla, la que más cerca me queda del trabajo, y ya puedo decir que me gusta cómo escribe piensa esta mujer.
«La llegada a la escritura» y «La risa de la medusa» son parte de un viaje en el tiempo a un pasado revolucionado y genial en el que escribir siendo mujer y nacida en Argelia era un atrevimiento. Todo en mí se complotaba para vedarme la escritura: la Historia, mi historia, mi origen, mi género, dice la propia autora, influyente durante décadas en el ámbito del postmodernismo y la crítica feminista francesa. Y rompedora ella, fue más allá, con un discurso feminista, pero también anticolonial, antifascista, antiimperialista y antirracista, (en esto me ha recordado a Angela Davis) en contra de los que se inventan al otro para odiarlo, para destruirlo; todos iguales, sin pararse a pensar —porque no les da— en que lo que desprecian: el género, el color de la piel o la ideología, es la base de la riqueza humana.
Me ha gustado más «La llegada a la escritura», de hecho me lo he leído dos veces seguidas, porque «la risa de la medusa» es más complejo, con una escritura casi automática, sin pensar, sin censurar, sin juzgar, de seguido, y entrando en unos fregados mitológicos (griegos y amazónicos) poco accesibles, queriendo ser Juana de Arco y no pudiendo porque no fue judía, o dándole vueltas a la ambigüedad sexual (como la suya) de Aquiles. No es fácil de leer, la verdad.
En ambos libros hay una defensa de la diversidad que denuncia el funcionamiento de la mujer en el discurso del hombre, y que llama al diálogo con ese en, para darle la vuelta y hacerlo suyo. Y todo ello en la década de los años 70 del siglo pasado. Valiente, ella.
En ambos libros se repiten conceptos como Clarice (ama a Clarice Lispector), el rostro o el soplo, así como el uso de la simbología y la polisemia de las palabras, haciéndome rabiar por no poderla leer en francés y asomándome a alguna duda (infundada, seguro) en torno a la traducción.
Así las cosas, y como suelo decir, bienvenida a mi vida, Hélène Cixous, de aquí ya no te vas.
“O amor faz um gesto, dois anos atrás, um bater de pálpebras e o texto brota: há esse gesto, o texto surge. O texto surge e o corpo cresce de novo. Me leia – me lambe, me escreva o amor.”