In November voert Sinan Çankaya de journalist Olivier op, die afreist naar een eiland op de grens van Europa. Afgeleefd en zijn idealen verloren, piekert hij over had-ik-maar’s en De Migrant, terwijl de nabije oorlog zijn blikveld binnensijpelt – en zijn rust verstoort.
Deze reeks omvat twaalf maanden, twaalf boekjes, twaalf schrijvers. Ieder boekje nodigt je uit om anders naar de tijd van het jaar te kijken.
De Maanden is een reeks die je wilt verzamelen, koesteren, een prominente plek in je boekenkast wilt geven. De vormgeving vanbinnen én vanbuiten is chic aantrekkelijk. Alle omslagen worden gemaakt door dezelfde kunstenaar.
Elk boekje verschijnt net voor het begin van de maand. Het houdt de lezer gezelschap terwijl de maand verstrijkt en nodigt je uit anders naar de tijd van het jaar kijken.
In het begin staat er ergens “Door zijn hoofd flitsten nog afgezaagde bewoordingen die zijn humeur ongunstiger stemden”, maar dat was eigenlijk precies wat dit boek met mij deed. Er waren veel clichés en afgezaagde bewoordingen en beschrijvingen die dubbelop waren, die er in een kritische herschrijving volgens mij zeker uitgehaald hadden kunnen worden. De personages voelden vlak, niet vernieuwend. “Als ik meer ruimte had gehad, had ik hem wat dieper uitgewerkt”, zegt Çankaya in een interview als antwoord op die kritiek, maar ik vraag mezelf af: als je +- 100 bladzijden voor een boek hebt en je zelf al weet dat je het verhaal/de personages in dat beperkte aantal bladzijden niet goed genoeg uitgewerkt krijgt, moet voor deze reeks (waarvan je vooraf wist dat je een beperkt aantal bladzijden kreeg) dan niet gewoon een ander verhaal kiezen dat wel dieper uitgewerkt kon worden? (Daarnaast: voor mij was er ook geen link met de maand november, dus ook dat was geen urgente reden om alsnog dit verhaal per se in dit boek te moeten vertellen.)
En zucht: wanneer leren mannelijke schrijvers dat ze door een vrouwelijk personage spottend te laten zeggen: “Je hebt me gewoon gevangen in je blik, je male gaze, waarin ik niets anders kan zijn dan verleidelijk.”, ze daarmee niet ineens die male gaze uit het verhaal halen, maar het misschien alleen nog maar erger maken. (En nee, volgens mij is dit ook geen omgekeerde/indirecte kritiek op de witte man, want in een interview geeft hij juist aan dat dat niet de bedoeling was.)
Als ik het een negatief aantal sterren kon geven zou ik het doen. Ik heb zelden zoiets slechts gelezen, misschien komt het boek van Eduard Bomhoff in de buurt.
Niet alleen ontbreken structuur en opbouw, zijn de personages volstrekt ongeloofwaardig en stapelt het cliché op cliché, het zit ook nog bomvol fouten, pleonasmen, overbodige toelichtingen en andere slordigheden.
Zo bungelt een koord vanaf een hoog platform naar beneden - tenzij je fantasy of scifi schrijft nogal vanzelfsprekend. De hond kwispelde met zijn staart - ook niet heel ongebruikelijk. Of mijn favoriet: "... onheilspellende wolken hadden samengetrokken. Dat zag er niet goed uit." Joh!
Het gaat over “verlate straten”, het barst van de verkeerde verwijswoorden, enz.
De hoofdpersoon heeft op een terras “weer” een metalige smaak, alleen dit was nog niet eerder gebeurd. Hij zit overigens op het terras om zijn eenzaamheid te doorbreken - in zijn eentje.
Wisselingen tussen nu en vroeger gebeuren zoals een twaalfjarige een stukje voor de schoolkrant schrijft: “dat was vroeger” of “een herinnering:”.
Het alwetende perspectief wordt niet consequent volgehouden: het ene moment weten we wat zijn gesprekspartner denkt, het andere moment “lijkt” ze geïrriteerd.
Doe jezelf een plezier en besteed je tijd zinvoller dan aan dit boekje, bijvoorbeeld aan een uurtje doomscrollen op TikTok. Werkelijk gênant dat Das Mag dit heeft uitgegeven. Het is jammer dat ik de digitale uitgave heb, anders had ik er nog iets mee kunnen afvegen.
Olivier staat me niet aan. Hij wordt mijns inziens niet geschetst als een echt mens, hij vraagt naar vragen waar hij het antwoord op zou weten, als je zijn geschiedenis mag geloven, doet en denkt dingen die, mijns inziens, geen echt mens zou doen, en wordt, zonder echte heroverweging van zijn idealen (waar hij als journalist die columns en opiniestukken schrijft echt wel over na moet hebben gedacht!) ineens een compleet ander persoon! Ik vindt hem een onecht en oppervlakkig persoon.
Daarnaast staat de message van het boek me niet aan. Ja, het is belangrijk om iets vanuit andermans perspectief te zien, maar hoe wordt zijn verandering teweeg gebracht? Een vrouw komt naar hem toe en zet hem aan het denken, en de wereld dringt zich tot hem op in de vorm van nieuws en een gebeurtenis aan het einde. Hoe verandert hij dus: doordat zijn omstandigheden hem in enkele dagen veranderen. Zo ontstaat een beeld van de mens als slaaf van zijn omgeving, en dat ondermijnt mijns inziens de message van het boek. Daardoor is er geen goed persoon meer, en is de Olivier aan het einde van het boek niet beter of slechter dan de grensbewaker.
De journalist Olivier reist af naar een eiland op de grens met Europa, waar toeristen ooit de plak zwaaiden maar waar nu heel wat vluchtelingen terecht zijn gekomen en daardoor het eiland een andere invulling kreeg.
Hijzelf is afgeleefd, verloor elk ideaal dat hij ooit nastreefde en piekert elke dag over de vraag 'had ik maar...', onnodige existentiële vragen.
Hij ontmoet er een vrouw die hem toch enigszins hoop geeft en waar hij een tijdje mee optrekt. Maar hij raakt haar kwijt en tuimelt terug in zijn donkere kant, vooral als hij ook geconfronteerd wordt met de nare kant van een oorlog die heel dichtbij gevoerd wordt.
Ik ben bijna aan het einde van mijn maanden-cyclus en merk dat de laatste boekjes (die oorspronkelijk eerst zijn verschenen) toch al heel wat minder boeiend zijn en ook niet echt bijblijven. Het verhaal had een heel belangrijke boodschap kunnen brengen maar dat is in de tekst helemaal verloren gegaan. Volgens mij ontbreekt het aan de nodige diepgang en wordt er te veel nadruk gelegd op het personage 'Olivier' die ook heel weinig te vertellen heeft. Had dit een veel uitgebreider verhaal geweest, vermoed ik dat de auteur veel meer had kunnen vertellen over de reden waarom hij daar op dat eiland was, wat zijn doel was en had er ook meer over de vrouw die hij ontmoet kunnen verteld geweest zijn.
Het maakt deel uit van deze reeks en daarom heb ik het dan ook gelezen maar het is zeker en vast niet het beste uit de collectie. Jammer wel.
Het begon als een potentieel stationsromannetje, inclusief de nodige stereotypische beeldtaal (maar bleef daarbij nog min of meer interessant), tot het verhaal plots evolueerde naar een betuttelend soort allegorie. Çankaya verwoordt het eigenlijk zelf nog het beste, wanneer hij zijn hoofdpersonage Olivier met nauwelijks verholen weerzin de volgende gedachten toedicht: "Op dezelfde manier gruwde hij van romans die het wereldnieuws vervlochten met het verhaal." Misschien had hij toch beter zelf naar Olivier geluisterd.
Het is geen succesverhaal voorlopig, die maandboekjes van Dasmag.
In dit boek kijk je naar migratie vanuit het perspectief van Olivier, een witte man van middelbare leeftijd. Dat wringt. Want na decennia literatuur vanuit ditzelfde bevoorrechte perspectief wil ik liever verhalen lezen vanuit diversere stemmen. Toch is het belangrijk je ook in te leven in mensen met wie je het niet eens bent, om polarisatie te voorkomen. Juist daarom had dit verhaal potentie.
Echter blijkt de uitwerking alsnog kwetsend over te komen en is het slecht geschreven. Bovendien mist het een link met de maand november…
November in december, om de Maanden-reeks nog dit jaar af te sluiten (ik begon in december 2023 met Bregje Hofstede). Dit was helaas niet veel soeps. 1 ster bewaar ik voor boeken die me echt boos maken; hier werd echter geen enkele emotie opgewekt.
Het verhaal ging alle kanten op en leek tegelijkertijd nergens naartoe te gaan. Het bleef heel erg aan de oppervlakte en er kwamen verschillende verhaallijnen aan bod, die even snel als ze verschenen ook weer verdwenen. Ik heb graag een verhaal dat mij meeneemt en dat lukte mij niet bij dit boek.
Toch jammer; de andere boekjes in de serie vond ik meestal wel leuk, maar deze sloeg wat mij betreft enorm de plank mis. Ons hoofdpersonage staat duidelijk heel ver van de ideeën en opvattingen van de auteur af en alhoewel dat soms interessant kan zijn, werkt het hier totaal niet (niet alleen omdat deze reeks daar niet geschikt voor is qua lengte) en zorgt het er ook nog eens voor dat de personages geen enkele diepgang krijgen. Het had ook niks met november te maken, wat toch wel erg jammer is aangezien dat eigenlijk wel een beetje het ding van deze serie is...
Enig voordeel was dat het ontzettend snel las, waardoor ik het wel heb uitgelezen.
Ik snapte vrij weinig van dit boek. Het enige wat ik echt meekreeg was het einde waarop duidelijk werd dat de hoofdpersonage als journalist eindelijk inzag dat een verhaal nooit objectief verteld kan worden, maar altijd verteld wordt door de observatie van de verteller heen, en dat echte neutraliteit daardoor nooit bereikbaar is, dat is iets wat ik met de hedendaagse problemen kan begrijpen. Maar verder was de hoofdpersonage niet mee te sympathiseren en het verhaal wat droogjes.
'Heel lang geleden had Olivier gebivakkeerd in krakersbewegingen en was hij lid geweest van de socialistische partij. Hij hield de toenmalige tijdgeest verantwoordelijk voor zijn fratsen, veel leeftijdsgenoten gingen door zo'n fase. Ze waren jong en héél links, en toen de wind eenmaal was gedraaid eindigden ze oud en héél rechts.'
Stilistisch en grammaticaal rammelde dit boekje zo erg, dat ik bijna van mijn stoel schokte. Na twee hoofdstukken gaf ik het op. Waarom jezelf kwellen? Aan goede boeken is er niet bepaald een gebrek en tijd is schaars.
Iedere maand een klein boekje leek me wel leuk maar iedere maand valt het een beetje tegen en ook nu weer (maar in vergelijking met de andere maanden toch 3 sterren)
Na de wat mislukte Das Mag uitgaven van September en Oktober weet deze November iets meer te overtuigen. Er zit in elk geval een logisch verhaal in, maar dit keer miste ik de link met de maand.