Mevrouw mijn moeder

by Yvonne Keuls, Susan Smit

De schrijfster geeft een portret van haar Indische moeder, een koppige maar ook fantasievolle vrouw.
Met een lofrede door Susan Smit.

Dit boek is een cadeau van de openbare bibliotheek ter gelegenheid van Nederland Leest 2022. - Uitgave met toestemming van Ambo|Anthos.

In deze roman beschrijft Yvonne Keuls haar indische afkomst, de repatriëring naar Nederland en de aanpassingsproblemen hier. Maar vooral is het een beschrijving van haar moeder. Deze vrouw, zeer koppig, maar ook fantasierijk, vertelt de mooiste verhalen over Indonesië, haar afkomst en al of niet verzonnen familiebelevenissen. Maar ook aan het vasthouden aan gewoontes en normen van Indië wordt aandacht geschonken. De schrijfster vertelt dit met heel veel humor, maar ook vol liefde over haar verhouding met haar moeder. Ook de langzame aftakeling van haar moeder wordt door de schrijfster op een ontroerende manier verhaald.

Genres: Nonfiction, Biography, Roman, Dutch Literature, School, Family, Literature

205 pages, Paperback

First published January 1, 1999

About the author

Yvonne Keuls komt op zevenjarige leeftijd naar Nederland en al op jonge leeftijd begint zij te schrijven. Korte verhaaltjes over gebeurtenissen die indruk op haar maken en haar ontroeren. De basis is gelegd, want ook later zal zij op deze manier haar succesvolle romans schrijven. Als gewaardeerd schrijfster ontvangt ze dan ook een aantal literaire prijzen.

Yvonne is één van de eerste Nederlandse schrijvers die sinds 1967 lezingen op scholen en in boekhandels en bibliotheken verzorgd. Daar groeit haar interesse voor de problemen van jongeren, die onderwerp van haar succesvolle boeken als in Het verrotte leven van Floortje Bloem en De moeder van David S. zijn. De moeder van David S. is overigens in meer dan 14 landen in vertaling verschenen.

Vanaf 1969 begint ze met het dramatiseren van beroemde boeken als Boek der kleine zielen en De koperen tuin. Ook speelde ze zelf in verschillende theatervoorstellingen.

Al veertig jaar lang is Yvonne Keuls een veel gelezen en geprezen auteur. Van haar roman Mevrouw mijn moeder zijn meer dan 300.000 exemplaren verkocht. Het boek werd bekroond met de Trouw publieksprijs 1999. In 2001 verscheen haar ontroerende levensverhaal Madame K. Van Indisch kind tot Haagse dame dat direct na verschijnen een bestseller werd.

Reviews

[José Van Rosmalen · Rating 4 out of 5]

Ik had niet eerder een boek van Yvonne Keuls gelezen, maar nu dit boek als cadeau in de Nederlands Leest campagne is uitgebracht heb ik dat eindelijk wel gedaan. En daar heb ik geen spijt van, ik had het eerder moeten doen. Wellicht toch een onbewuste vorm van onderschatting, van vooroordeel dus. Het boek werd oorspronkelijk in 1999 uitgegeven, niet lang na het overlijden van de moeder van de schrijfster, die nog in de negentiende eeuw was geboren en een Indisch verleden had. Yvonne schrijft een liefdevol portret van haar moeder, waarin juist ook haar hebbelijkheden uitgebreid aan bod komen. Ze keek op tegen mannen met status, maakte seksistische opmerkingen en was vaak egoïstisch. Maar ze was ook een vertelster, vol verhalen. Yvonne heeft dat van geen vreemde. We volgen haar moeders levensloop tot aan het einde en we horen ook veel over het verleden. Yvonne was een puber in de tweede Wereldoorlog, haar vader was Joods, overleefde de oorlog maar overleed kort daarna. Haar oudere zus overleed ook jong. Ik herkende een persoon die in het boek voorkomt, die als Indische kostganger bij het gezin inwoonde, genaamd meneer Campen. Hij had de merkwaardige gewoonte een aap als huisdier te houden. Ik had in 1963 op de HBS een leraar staatsinrichting, mr. van Campen. Dat was in Utrecht. Het was dezelfde man, zoveel jaren later. Susan Smit schreef een lofrede op het boek, als voorwoord. Het is een mooi en goed leesbaar cadeau dat ontroert en veel emotie oproept.

[Matthieu Wegh · Rating 4 out of 5]

?Ik was vorig weekend bij de Indische familie van mijn vrouw en toen bedacht ik dat het wel aardig was om dit boek nu toch eens te lezen; Jan Rap en zijn maat was mijn eerste boek van Yvonne Keuls.
🤔 Vooral herkenbaarheid, ook van die eigenwijsheid zeg maar ;-) Deze biografie vond ik ontroerend, soms wat langdradig, maar vooral liefdevol.
MW 30/5/23

[Kirsten Gorter · Rating 4 out of 5]

Mooi verhaal over de Indische achtergrond van Yvonne Keuls en haar moedertje. Mooie geschiedenis en een levendige beschrijving van hun jaren in Indonesië. Veel herkenning vanuit de verhalen van mijn oma. Geboren in Semerang, in een Jappenkamp. Daardoor had mijn oma veel Indische (eet)tradities, maar ook bepaalde normen en waarden. Mooi om iets van die verhalen op deze manier te lezen.

Dit vond ik bijvoorbeeld zo mooi!

‘Ik heb op je gewacht, weet je, zei ze en daarmee bedoelde ze niet het westerse wachten, met een ongeduldige blik op het horloge, maar het oosterse: ‘Ik ben met je bezig geweest. Ik heb aan je gedacht. Ik heb je naar me toe gedacht.’

[Anne · Rating 5 out of 5]

Wat een cadeautje dit boek van Yvonne Keuls, letterlijk en figuurlijk. In het kader van Nederland Leest gratis af te halen in de bibliotheek, en ik heb echt genoten van deze toch wel klassieker.

De schrijfstijl is heel toegankelijk, alsof Yvonne tegenover mij zit en onder het genot van een kop koffie vertelt over haar moeder. Ik vloog er doorheen en werd gegrepen door enerzijds een stuk Indische geschiedenis en anderzijds over de relatie tussen een moeder en haar dochter en hoe het verleden daar een rol in speelt.

Bijzonder mooi en verfrissend vond ik het idee van ‘voormoeders’, als tegenhanger van het veel meer gebruikelijke voorvaders en de geschiedenis die daarvan vanzelfsprekend wordt doorgegeven. Sterke vrouwen vormen dan ook de kern van dit verhaal: in het licht van de geschiedenis ‘opstandig’ of ‘lastig’ maar met een hedendaagse bril juist assertief en vindingrijk.

De kracht van verhalen vertellen, een prachtig thema. Doe jezelf een lol en haal deze ontroerende, kwetsbare roman in november nog gauw op in je bibliotheek!

[UtBitsy · Rating 3 out of 5]

Ik kan me er een goede voorstelling van maken hoe de Indische moeder haar verhalen heeft doorgegeven.
Ook naderhand in NL , hoe de moeder iedereen naar haar hand wist te zetten (al spreekt er veel liefde voor haar moeder uit het verhaal)
Ik denk niet dat ik dat vol zou houden….

[Bookguide · Rating 5 out of 5]

Een prachtig en ontroerend boek, het portret niet zozeer van Yvonne Keuls moeder na haar dood, maar van hun hechte en veranderende relatie. Als jongste dochter was Yvonne, door haar moeder Angin genoemd - wat iets als "verhalen op de wind betekent" - het kind waarmee haar moeder alles deelde nadat ze naar Nederland kwamen net voor de tweede wereldoorlog. Van haar moeder heeft ze de kunst van het verhalen vertellen en ernaar luisteren geleerd, maar ook werd het bij tijd en wijle pure noodzaak als haar moeder iemand nodig had die over de buitenwereld kon vertellen. De moeder van de auteur wordt beschreven als een lieve maar manipulerende vrouw, wereldvreemd met haar eigen manier van denken, een kleine maar moeilijke vrouw die aan het eind van haar leven veel hulp nodig had maar toch sterk in haar schoenen stond.

Wat vooral naar voren komt is dat, ondanks alle irritaties en onhebbelijkheden, alle drie haar volwassen kinderen alles op alles zetten om haar het naar de zin te maken. Ze was een vrouw die veel liefde nodig had - en opeiste - maar ook veel liefde weg te geven had. Haar verhalen, de verhalen van haar generatie Indische emigranten en haar voormoeders worden liefdevol doorverteld door haar dochter. Want vrouwen verbinden de generaties:

"jij hebt ook voorvaders, jij hebt een vader en grootvaders en overgrootvaders en zo door en zo door, allemal met een naam, levend of dood, maar zij bestaan alleen maar als ze een plaats krijgen in de verhalen van hun vrouwen of hun moeders."

www.bookcrossing.com/journal/11830519

[juulferg · Rating 4 out of 5]

Echt genoten van dit boek met veel herkenbare elementen vanuit de Indische achtergrond van mijn oma, ook in het mij goed bekende Den Haag. Ontroerend, door die herkenbaarheid en herinneringen aan mijn lieve oma. Mooi geschreven ook. Veel dank aan de bibliotheek die dit boek als 'Nederland leest' meegaf! Ik had dit boek anders waarschijnlijk niet ontdekt maar ben heel dankbaar dat ik dat dus wel heb mogen doen. Had nog honderden blz verder kunnen lezen hierin, dank Yvonne Keuls.

[Netty · Rating 4 out of 5]

Het eerste boek van Yvonne Keuls dat ik lees. Ik kende de titel natuurlijk al veel langer, maar werd weer aan dit boek herinnerd toen ik het cadeau kreeg tijdens de Nederland Leest campagne.

Ik heb ervoor gekozen dit boek als luisterboek te 'lezen' en ik werd niet teleurgesteld. Met veel humor, liefde en Indische tongval vertelt Yvonne Keuls het verhaal van haar moeder's leven, deels in Indië, deels in Den Haag Met alle grappige, ontroerende, confronterende details. Knap gedaan.

[Lotus · Rating 5 out of 5]

I absolutely love this book. It is written with SO MUCH love for her mother by Yvonne.
The story explains a lot about the Dutch-Indies history that I grew up with. Just a fabulous story. Heartwarming and written with a lot of humor. It's not difficult to completely loose yourself when reading this book and forget about the rest of the world for a little while!

[Missrobijntje · Rating 5 out of 5]

Een boek met prachtige pareltjes van zinnen. Mooi, integer geschreven verhaal over oud Indisch vrouwtje die tot leven komt door de woorden die haar beschrijven. Geen oordelen, die zijn aan mij als lezer. Ondanks alle verdrietige gebeurtenissen en uitdagingen in de relatie tussen moeder en dochter gaat dit boek over de liefde.

[Rianne · Rating 4 out of 5]

Een mooi, ontroerend en soms ook zelfs best grappig boek. Ik miste hier en daar wat verdere diepgang bij een aantal stukjes maar verder leest het prettig weg. Mijn favoriete citaat:
"Of, wat ook leuk is misschien, een aanleunwoning? Met een tuintje erbij, dan kan je je hondje houden." "Ik ben de toren van Pisa niet, ik hoef niet te leunen"

[Raf Verbeke · Rating 3 out of 5]

Ja, het is goed geschreven. Ja, het is emotioneel om te lezen. Nee, dit is niet mijn soort boek. Wat betreft boeken die eerder aan traag smeulen dan dat ze aggressief branden is dit wel een van de beteren die ik al in mijn handen heb gehad.

[Asuela · Rating 4 out of 5]

Het is een best kort boekje, maar toch kwam ik er niet zo goed in. Het einde werd filosofisch mooi met een mooie slotzin, maar het einde had je niet mooi gevonden zonder aandacht te besteden aan alles wat uitgebreid geïntroduceerd werd aan het begin. Mooi geheel. :)

[Elma · Rating 5 out of 5]

Dit is echt mijn favoriete boek. ik lees/luister het zelfs meerdere keren per jaar. Het is zo mooi geschreven, met heel veel humor.

[Martyvanrijen · Rating 3 out of 5]

Ode van Yvonne Keuls aan haar nogal excentrieke moeder uit Indië. Soms grappig of ontroerend. Ik miste alleen een duidelijke verhaallijn, het zijn vooral redelijk “losse” herinneringen.

[Thom Klapwijk · Rating 3 out of 5]

Kassian, het is eigenlijk 3.5 ster

[Kayleigh Rigters · Rating 4 out of 5]

3.5 ster
Ik vond het vooral mooi om te lezen terwijl ik zelf op Java was. Hierdoor kon ik mij erg inleven in de cultuur, zowel hier op Java als in het boek.

[Robert Lambregts · Rating 5 out of 5]

vorige week overleed Yvonne Keuls en dit boek heb ik al zo lang liggen, dat ik het nu om die reden toch echt wilde oppakken.
Wat een parel is dit. Vol humor geschreven, met mooie fragmenten over de moeder die Yvonne Keuls heeft grootgebracht. Ik heb soms hardop zitten lachen. Dit is een van de leukste boeken die ik dit jaar heb gelezen. Wel jammer dat ik het nu pas ontdek, ik moet vaker door mijn TBR heen om boeken die ik al heel lang heb te lezen en niet te wachten tot de auteur er niet meer is. R.I.P. Yvonne Keuls.

[André · Rating 4 out of 5]

In november leest heel Nederland één boek. Lezers krijgen Mevrouw mijn moeder van Yvonne Keuls cadeau van de bibliotheek, het centrum voor ontmoeting en gesprek.

Citaat : Toen mijn moeder stierf, trokken de duizend moeders die zij op duizend verschillende momenten was, aan mij voorbij. Ik nam niet alleen afscheid van haar oude lichaam, maar ook van mijn leven, voor zover het aan het hare verbonden was, en vooral van het kind in mij, dat zij koesterde, zelfs toen dat kind in volwassenheid verloren dreigde te gaan. Zij wist het feilloos op te sporen en een naam te geven!

Review : Mevrouw mijn moeder is een monument voor een moeder, het boek boeit en ontroert van het begin tot einde. Haar moeder was zesennegentig toen ze stierf en met haar stierf ook een stuk Indo-Nederlandse cultuur. In haar bekende vlotte stijl geeft de auteur een heel realistisch portret van haar moeder, die in 1938 met haar joods-Nederlandse man en hun kinderen Indonesië verliet om Nederland te bezoeken.

Het werd een bezoek dat geen einde kende. Alhoewel ze uiterlijk een heel freel vrouwtje leek, had ze een ontembaar temperament en legde ze iedereen haar eigen willetje op. Eerst was dat haar man, later waren dat de kinderen en nog later waren dat de mensen van wier hulp ze eigenlijk afhankelijk was.

Niettegenstaande het feit dat ze Indonesië nooit meer teruggezien heeft, is ze er geestelijk nooit uit weggeweest. Ze hield erg vast aan de Indonesische tradities en dat maakte dat haar zonen op de eerste plaats kwamen. Haar oudste dochter, die vroegtijdig stierf, kon daar razend om worden. Haar jongste dochter (Yvonne Keuls) accepteerde haar moeder zoals ze was, al was dat soms wel een hele opgave.

Toen ze als schrijfster bekendheid begon te krijgen werd ze regelmatig bij haar moeder op het matje geroepen omdat ze weer eens iets had gezegd dat bij haar moeder in het verkeerde keelgat geschoten was. Maar al die scherpe kantjes wogen niet op tegen de goede en de mooie kanten die haar moeder had. Ze was een autoritaire vrouw, maar ze had ook een enorm gevoel voor humor.

Dankzij de verhalen van haar moeder die zij telkens weer anders wist te formuleren aan de hand van oude fotootjes, kreeg Yvonne Keuls een, weliswaar subjectief, beeld van de familie van haar moeder.

De schrijfster heeft met deze biografie van haar moeder een duidelijk beeld gegeven van iemand die moet leren leven tussen twee culturen. Tevens weet zij ook realistisch de lichamelijke en geestelijke aftakeling van de mevrouw die haar moeder was weer te geven. Mevrouw mijn moeder kan zonder twijfel een geslaagd en vertederend boek genoemd worden.

[Maria · Rating 4 out of 5]

Heerlijk herkenbaar op sommige punten. (Voornamelijk het eten en de laconieke 'oplossingen' die elke logica uit de weg gaan).
Het verhaal is ook heel prettig verteld, waardoor je er als het ware bij bent en meekijkt.
Het doet ook denken aan mijn eigen oudtantes uit Indonesië, die allemaal een beetje excentriek waren, maar nog lang niet zo onaangepast aan de Nederlandse gebruiken als de moeder van Yvonne Keuls.

Mijn oudtante Elly was van haar zussen het meest excentriek. Zo zaten wij op de Tweede Kerstdag een aantal jaar geleden in een Chinees restaurant, om de hoek van haar bejaardentehuis. Zoals gebruikelijk wilde ze mihoen met garnalen, wat ze aankondigde zonder op het menu te kijken met "Ik weet al wat ik wil. Mihoen. Mét garnalen!"
Mijn ouders en ik kozen ook onze gerechten en vervolgens begon het wachten. Omdat het Tweede Kerstdag was stond er een heel lange rij bij de afhaal en duurde het langer dan normaal voordat er eten kwam. Om de klant wat tegemoet te komen, kwam een ober ons vragen of we misschien wat zouden willen drinken.
Mijn oudtante Elly was inmiddels zo ongeduldig geworden dat ze zonder gène zei "We willen niet drinken, we willen eten!" Waarop de ober zijn excuses aanbood en gelijk weer vertrok.
Mijn oudtante Elly leek zich niet bewust van wat mensen zouden kunnen denken en vinden. Zo liet ze rustig wat boeren na het eten, klapperde en sabbelde ze voortdurend hoorbaar op haar kunstgebit en stond ze meestal te dansen op haar wankele benen. (Dat laatste was waarschijnlijk wel geheel oncontroleerbaar).
Maar oudtante Elly was ook de liefste en simpelste ziel. Zo heeft ze altijd voor anderen gewerkt om hen financieel te helpen met hun studies, hun tegenslagen en hun wensen. Ze vroeg nooit voor zichzelf en leefde met weinig. Ze luisterde graag muziek en leerde talen. Ook hield ze van Jezus, maar alleen van de zachte Jezus met een schaapje op zijn schouders. Die aan het kruis was maar zo eng. Ze keek elke week naar de kerkdienst op tv, maar ze wilde niet gedoopt worden, want dan moest ze lang in de kerk zitten en de banken waren zo hard. Moge God haar ziel tot zich hebben genomen. :)

[Sabine · Rating 4 out of 5]

Dit boek lag nog in mijn kast. Gehaald bij de bibliotheek in het kader van "Nederland leest" (2022)
Ik had zomaar niet verwacht dat ik dit boek zo leuk zou vinden. Het is een prachtig eerbetoon aan de moeder van Yvonne Keuls. Het laat je nadenken over het leven en over je eigen moeder.

[Daisy Hendrikx · Rating 4 out of 5]

Een mooi verhaal over de krachtige, eigenwijze Indische moeder van Yvonne Keuls.
Soms moest ik gniffelen om de eigenzinnige trekken van haar moeder, die met humor worden beschreven. Maar het is ook ontroerend om te lezen hoe sterk deze dame vasthield aan haar Indische gebruiken, bang om ze kwijt te raken.
Het is ook een verhaal over ouder worden, en hoe moeilijk het kan zijn om dat te accepteren.

[Liesbeth · Rating 4 out of 5]

Gegeven aan mij door m’n oudere moeder.
Een warme vertelling over het leven van de excentrieke moeder van Yvonne Keuls. De liefde van haar familie voor deze dame schijnt door het hele boek.
Het zette me aan het denken over mijn eigen, vaak moeilijke , relatie met mijn moeder. En als een boek je echt aan het denken zet, dan vind ik dat altijd een goed boek.

[Marjolein Schut · Rating 5 out of 5]

Wat een prachtig, liefdevol portret schrijft Yvonne Keuls hier over haar moeder en over hun relatie (zij zond mij haar adjudantje). Een echte Indische vrouw; ik stel me voor at er veel zoals haar moeder rondlopen in Den Haag.
Liefdevol over al hun rituelen (hondjes ruiken, verhalen vertellen); maar ook over de onhebbelijkheden; en mn de laatste jaren over de eigenwijsheid van haar moeder.

[TienD · Rating 3 out of 5]

Uit alles blijkt dat Yvonne Keuls een bijzondere moeder had. Haar Indische achtergrond speelt een grote rol in haar leven. De gevolgen van haar aftakeling wil ze niet onder ogen zien. De kinderen zijn er druk mee. Een herkenbaar verhaal, liefdevol geschreven.
Nederland Leest 2022.

[Sannah · Rating 4 out of 5]

Makes you think hoe je een verhaal over je eigen moeder zou schrijven 🙌🏻

[Liesbeth · Rating 5 out of 5]

Fantastisch boek, voor de tweede keer gelezen, en voor de tweede keer van genoten. Zoveel liefde, humor. Echt een prachtige ode aan haar moeder.

[Niek Blonk · Rating 5 out of 5]

Een prachtig boek over de relatie tussen moeder en dochter. Het geeft een interessante inkijk in het leven van een vrouw die haar thuisland verruild voor Nederland. Zeker het lezen waard.

[Seda Asolar · Rating 4 out of 5]

Ik las de makkelijke taal versie van het boek. Het was mooi en emotioneel . Ik raad het boek aan.

[Nata · Rating 4 out of 5]

Prima carte citită de mine în neerlandeză, carte pentru maturi, că așa, am mai citit, dar mai mult pentru copii.

Ce să vă zic, grea, nene, e olandeza 😄 Mi-a luat vreo 3 luni să o citesc și, în același timp, să verific și cuvintele necunoscute prin dicționare. În marea majoritate a timpului înțelegeam din context, dar erau pasaje pe care nu le înțelegeam deloc.

Cartea este despre copilăria autoarei, născută în Indonezia de azi și mutată în Țările de Jos când era mică. E o combinație de amintiri din copilărie, plus, relația pe care o are cu mama ei, fiind trecută de 80 de ani și care la un moment dat, are nevoie de ajutor, dar la casa de bătrâni nu vrea să stea. Prin urmare, prin rotație, copiii ei încearcă să aibă grijă de ea și în același timp, caută femei care ar putea avea grijă de ea când copiii lipsesc.

Mi-a părut interesantă și tristă, tristă pentru că, la un moment dat, fiecare dintre noi va ajunge la bătrânețe și va avea nevoie de ajutor. Ajutor pe care nu știu cum îl voi primi, voi ajunge și sper să fiu în toate facultățile mintale să aflu 😄