What do you think?
Rate this book
Η πριγκηπέσσα Ιζαμπώ
Με κύριο πρόσωπο την Ισαβέλλα ή Ιζαμπώ των Βιλλαρδουίνων, πρόσωπο ιστορικό, κεντρικό γεγονός την κατάληψη του φραγκικού κάστρου της Καλαμάτας το 1293, από Έλληνες και Σλάβους χωρικούς, και ιστορικό πλαίσιο την πολυτάραχη εποχή της Φραγκοκρατίας, ο Άγγελος Τερζάκης συνθέτει ένα χρονικό ηρωισμού και αγάπης, τον καιρό των τροβαδούρων, των σταυροφόρων, των κουρσάρων και των ιπποτών, στο πρώτο ξύπνημα της ψυχής του νέου ελληνισμού τον 13ο αιώνα.
"Η πριγκιπέσα Ιζαμπώ" είναι το πιο κλασικό στην κατασκευή κείμενο του Άγγελου Τερζάκη, οργανωμένο με εξαιρετική προσοχή και ικανότητα, ζωντανό, πολύχρωμο, με θέρμη στην αφήγηση, εύληπτο και ιδιαίτερα ενδιαφέρον στην ανάγνωση παρά την έκτασή του. Είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα, το οποίο αναπλάθει ζωηρά και πειστικότατα μια τόσο μακρινή και διαφορετική εποχή. [...] Ο συγγραφέας ασχολείται, έστω έμμεσα, με τα διαχρονικά κεντρικά ερωτήματα της ζωής, καταθέτοντας την πάγια πίστη του για την ουσιαστική τραγικότητα της ζωής, και ιδίως για τη μοιραία απόληξη των πιο ευαίσθητων και άξιων ανθρώπων.
(από την εισαγωγή του Άγγελου Αφρουδάκη)
"Η πριγκιπέσα Ιζαμπώ" είναι το πιο κλασικό στην κατασκευή κείμενο του Άγγελου Τερζάκη, οργανωμένο με εξαιρετική προσοχή και ικανότητα, ζωντανό, πολύχρωμο, με θέρμη στην αφήγηση, εύληπτο και ιδιαίτερα ενδιαφέρον στην ανάγνωση παρά την έκτασή του. Είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα, το οποίο αναπλάθει ζωηρά και πειστικότατα μια τόσο μακρινή και διαφορετική εποχή. [...] Ο συγγραφέας ασχολείται, έστω έμμεσα, με τα διαχρονικά κεντρικά ερωτήματα της ζωής, καταθέτοντας την πάγια πίστη του για την ουσιαστική τραγικότητα της ζωής, και ιδίως για τη μοιραία απόληξη των πιο ευαίσθητων και άξιων ανθρώπων.
(από την εισαγωγή του Άγγελου Αφρουδάκη)
514 pages, Paperback
First published June 1, 1945
22 people are currently reading
439 people want to read
About the author
Angelos Terzakis
26 books51 followersGreek writer of the "Generation of the '30s". He wrote short stories, novels and plays.
He was born in Nafplion in 1907 and lived there until 1915, when he moved to Athens, where he finished school and studied law at the University of Athens. He made his first appearance in Greek literature in 1925 with the short story collection The Forgotten. He took part in the war of 1940 and documented this experience in some of his short stories and especially in his book April. In 1969 he was awarded the prize of Literary Excellence (Αριστείο Γραμμάτων) of the Athens Academy.
He died on 3 August 1979 in Athens.
His son, Dimitri Terzakis, is a noted composer.
Novels
Prisoners (Δεσμώτες, 1932)
The Decay of the Tough Ones (Η παρακμή των Σκληρών, 1933)
The Purple City (Η Μενεξεδένια Πολιτεία, 1937)
Princess Isambo (Η πριγκηπέσσα Ιζαμπώ, 1945)
Journey with Esperus (Ταξίδι με τον Έσπερο, 1946)
The Twilight of Men (Το λυκόφως των ανθρώπων, 1947)
Without God (Δίχως Θεό, 1951)
The Secret Life (Η μυστική ζωή, 1957)
The Novel of the Four (Το Μυθιστόρημα των Τεσσάρων, 1958) (written together with Karagatsis, Myrivilis and Venezis)
Short story collections
The Forgotten (Ο ξεχασμένος, 1925)
Automn SYmphony (Φθινοπωρινή συμφωνία, 1929)
Of Love and of Death (Του έρωτα και του θανάτου, 1943)
April (Απρίλης, 1946)
Affection (Η στοργή, 1944)
Plays
Emperor Michael (Αυτοκράτωρ Μιχαήλ, 1936)
Wedding March (Γαμήλιο Εμβατήριο, 1937)
The Cross and the Sword (Ο σταυρός και το σπαθί, 1939)
Helots (Είλωτες, 1939)
The Master (Ο εξουσιαστής, 1942)
The Great Game (Το μεγάλο παιχνίδι, 1944)
Pure (Αγνή, 1949)
Theofano (Θεοφανώ, 1956)
Night in the Mediterranean (Νύχτα στη Μεσόγειο, 1957)
The Happiness Ransom (Τα λύτρα της ευτυχίας, 1959)
Thomas the Two-Souled One (Θωμάς ο δίψυχος, 1962)
The Ancestor (Ο πρόγονος, 1970)
He was born in Nafplion in 1907 and lived there until 1915, when he moved to Athens, where he finished school and studied law at the University of Athens. He made his first appearance in Greek literature in 1925 with the short story collection The Forgotten. He took part in the war of 1940 and documented this experience in some of his short stories and especially in his book April. In 1969 he was awarded the prize of Literary Excellence (Αριστείο Γραμμάτων) of the Athens Academy.
He died on 3 August 1979 in Athens.
His son, Dimitri Terzakis, is a noted composer.
Novels
Prisoners (Δεσμώτες, 1932)
The Decay of the Tough Ones (Η παρακμή των Σκληρών, 1933)
The Purple City (Η Μενεξεδένια Πολιτεία, 1937)
Princess Isambo (Η πριγκηπέσσα Ιζαμπώ, 1945)
Journey with Esperus (Ταξίδι με τον Έσπερο, 1946)
The Twilight of Men (Το λυκόφως των ανθρώπων, 1947)
Without God (Δίχως Θεό, 1951)
The Secret Life (Η μυστική ζωή, 1957)
The Novel of the Four (Το Μυθιστόρημα των Τεσσάρων, 1958) (written together with Karagatsis, Myrivilis and Venezis)
Short story collections
The Forgotten (Ο ξεχασμένος, 1925)
Automn SYmphony (Φθινοπωρινή συμφωνία, 1929)
Of Love and of Death (Του έρωτα και του θανάτου, 1943)
April (Απρίλης, 1946)
Affection (Η στοργή, 1944)
Plays
Emperor Michael (Αυτοκράτωρ Μιχαήλ, 1936)
Wedding March (Γαμήλιο Εμβατήριο, 1937)
The Cross and the Sword (Ο σταυρός και το σπαθί, 1939)
Helots (Είλωτες, 1939)
The Master (Ο εξουσιαστής, 1942)
The Great Game (Το μεγάλο παιχνίδι, 1944)
Pure (Αγνή, 1949)
Theofano (Θεοφανώ, 1956)
Night in the Mediterranean (Νύχτα στη Μεσόγειο, 1957)
The Happiness Ransom (Τα λύτρα της ευτυχίας, 1959)
Thomas the Two-Souled One (Θωμάς ο δίψυχος, 1962)
The Ancestor (Ο πρόγονος, 1970)
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 43 reviews
May 20, 2020
Εξαιρετικό ιστορικό μυθιστόρημα! Δυνατή γραφή, δυνατά συναισθήματα!
October 9, 2017
Κατ’ αρχήν, τα αρνητικά γιατί θέλω να τα αφήσω πίσω μου, αλλά και να σας προειδοποιήσω διότι δε θέλω να χαλάσουν τη θετική άποψη που ακολουθεί για το βιβλίο: είναι η πρώτη Εστία που διαβάζω και συναντώ αφροντισιά σε ορισμένα γραμματικά λάθη που κάπου κάπου ενοχλούν. Και δεύτερον, ήταν εντελώς αστόχαστη η επιλογή του συγκεκριμένου Επιμέτρου. Συγκεντρώνει ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία, αλλά κατά τ’ άλλα είναι μια ερμηνεία από ένα γιο, όχι για το συγγραφέα, αλλά για τον πατέρα, καμουφλαρισμένη ώστε να δίνει την εντύπωση πως μιλάει για το συγγραφέα. Δε μ’ ενδιαφέρει ποιος γράφει, μ’ ενδιαφέρει ότι δεν έδωσε το χρόνο να διαβάσει πραγματικά τον Άγγελο Τερζάκη και ειδικά τα Δοκίμια που γράφτηκαν μετά τη δική του ενηλικίωση, απ’ το 1958 και πέρα. Η ελαφρότητα για την οποία κατηγορεί τον πατέρα απέναντι στην αποδοχή των πολιτικών, θα έβλεπε πως καταρρίπτεται. Δε θα επεκταθώ άλλο στο Επίμετρο. Άλλωστε δεν το θεωρώ ως τέτοιο. Η ουσία εδώ, είναι το μυθιστόρημα και το μυθιστόρημα είναι 5+.
Αυτή: << Με συλλογίστηκες το λοιπόν! Έκανε μ’ αναφιλητό παιδιάτικο. Με συλλογίστηκες… Ας είσαι ευλογημένος >>, στη σελίδα 485, είναι μια απ’ τις ομορφότερες φράσεις που έχω διαβάσει. Αλλά, για να σας εξηγήσω γιατί είναι τόσο όμορφη και σημαντική, θα πρέπει πρώτα να μου κάνετε μια χάρη: να διαβάσετε τις προηγούμενες 484 σελίδες κι αν μετά δείτε χρεία στη δική μου εξήγηση, ευχαρίστως να σας τη δώσω, το υπόσχομαι.
Λοιπόν;
Είναι παλιό το έργο; Δε λάμπει; Η γλώσσα σας δυσκολεύει; Δε λέει για μυθικούς βασιλιάδες και στρογγυλές τάβλες; Κι όμως λέει, αν και όχι με τον τρόπο που θα θέλατε. Μα ντόπιος υποτελής, μα ένας μακρινός μαγικά γοητευτικός δουλοπάροικος κάποιας Αγγλίας, ή των Παρισίων, ο υποτελής είναι υποτελής. Προφανώς και δεν έχει τη γοητεία του σταυροφόρου, του ιππότη, του Λανσελότου, του Λεοντόκαρδου. ΑΥΤΟΣ όμως τον ντύνει, ΑΥΤΟΣ τον ταϊζει, ΑΥΤΟΣ τον ζεσταίνει. Χωρίς ΑΥΤΟΝ, δεν υπάρχει ο άλλος.
Γράφτηκε εν μέρει το 1939 – 1940, ξαναγράφτηκε, συμπληρώθηκε κι εκδόθηκε το 1945. Μεταφέρει το μίασμα που τελείωσε ένα χρόνο νωρίτερα, 700 χρόνια πίσω. Ντύνεται τις λέξεις, το ύφος, το χρώμα και φτιάχνει ένα παραμύθι για το γιό του. Όπως ο Ναζίμ Χικμέτ ξανάγραψε τις ιστορίες του Ερωτευμένου Σύννεφου για να τους αφαιρέσει το μαγικά κατακτημένο και να τους δώσει λογική κι αξίες, ετούτο γράφτηκε για ένα γιο που θα μεγάλωνε σ’ ένα κόσμο, βγαλμένο από δυο πολέμους και θα ζούσε κι άλλους, αυτό ήταν εύκολα αντιληπτό απ’ τον Άγγελο Τερζάκη, που έζησε ακόμη και την περίοδο των Συνταγματαρχών. Ένα παραμύθι για τα δανεικά ιδανικά και τις ξενόφερτες ιδέες: πάντοτε υπήρξαν και ‘δω, πάντοτε με κάποιο τρόπο μας κατακτούσαν, μας κάνανε υποτελείς τους.
Μας λέει, πως η γοητεία δεν είναι ολόγιομη, ομοιογενής. Το υπόστρωμα είναι ζωντανό, παλλόμενο, άνθρωποι που υποφέρουν, ώστε σαν μαγικό χαλί να περνούν στους αιώνες αρχετυπικές εικόνες ιπποτών που γονατίζουν για το χρίσμα, φαριά που φτάνουν στα πέρατα της γης, μεγαλοπρέπεια, ‘’πρόοδος’’. Βιλάνος Ρωμιός, Εγγλέζος υποτελής, δεν έχει αξία, αυτό το υπόστρωμα; Η πλέμπα; Ο όχλος; Ως όχλος, υποκινούμενος, προορισμένος να μη μιλά, να ακούει και να ακολουθεί όχι. Όπως άλλωστε πριν απ’ τον Τερζάκη είπε κι ο αγαπημένος μου Στεντάλ κι όπως έζησε να τον μυρμηγκιάζει, ο κοινά αγαπημένος μας Στρίντμπεργκ. Όχι ο όχλος. Αλλά ο άνθρωπος, που σκέφτεται, υπομένει, πονάει και παλεύει.
Σ’ αυτό το μυθιστόρημα περισσότερο από κάθε άλλο, φαίνεται η επίδραση του Σενέκα: η γνώση, η εμπειρία, η ενηλικίωση δε σχετίζονται με το μάκρος του χρόνου, αλλά με το πόσο βαθύ είναι το ρήγμα μέσα μας, η εντύπωση, ο πόνος που βουτήχτηκε σε όσα ήδη γνωρίζαμε εξ’ ακοής, στο πόσο ανοιχτοί φανήκαμε να δούμε στον πυρήνα και να δούμε χαρά και χτύπημα, αμφότερα ως δώρα.
Θα έλεγε κανένας πως επειδή θεωρώ αριστούργημα τη Μυστική Ζωή, ένα απ’ τα σπουδαιότερα ελληνικά μυθιστορήματα που έχουν γραφτεί, πως θα απέρριπτα την Ιζαμπώ που η διάκριση μεταξύ έρωτα και αγάπης, συγχέεται, χάνεται, περιπλέκεται, αλλά ο Τερζάκης που το 1958 εκδίδει τη Μυστική Ζωή, είναι έτοιμος να εκδυθεί τους δασκάλους του ήδη, τόσο το Ντοστογιέφσκι και το Σοπενάουερ, όσο και το Νίτσε και τον Τολστόϊ, να τους κοιτάξει στα μάτια και το 1945. Αλλά εδώ αυτή η σύγχυση είναι σκόπιμη, στοχευμένη, γιατί η Ιζαμπώ, το παραμύθι της πλοκής είναι μόνο Ένας Λόγος. Πόσα κίνητρα μπορούν να υπάρξουν για να θεριέψει η φωτιά της Επανάστασης; Βλέπουμε μερικά. Μα από κάτω σιγοβράζει η ουσία, ο πόνος του αδικημένου, η δίψα που παίρνει αυτή την τελική απόρριψη να πιεί ως εκείνο το χέρι που απλώνεται και τον σηκώνει από γης, να ορθώσει ανάστημα, να πετάξει το περιττό φορτίο, όπως οι ήρωες του αγαπημένου του, Ίψεν.
Μα βλέπουμε κι άλλα. Βλέπουμε πόσο επικίνδυνα είναι για την ψυχή του ανθρώπου, για την επανάσταση, τα επινίκια, η τυφλή παράδοση στη βία, την καταστροφή, το πλιάτσικο, απέναντι σ’ ανθρώπους και άψυχα. Βλέπουμε πως στο τέλος, όταν όλα χάνονται, γιατί ό,τι ανεβαίνει, κατεβαίνει κιόλας, μένει η συνέπεια στον πραγματικό σκοπό, στο << ψυχόρμητο να ζήσεις >>, να ζήσεις όμως, ακόμη κι αν πεθάνεις γι’ αυτό.
Τέλος, γιατί όσοι δεν το διαβάσετε ποτέ, θέλω να φανταστείτε το εξής, κάποιοι μπορεί να το έχετε δει κιόλας. Το καλοκαίρι είδα φανατικά, το Walking Dead. Το βιβλίο μου ξύπνησε την εικόνα του μουρμουρητού των εξαθλιωμένων, βρώμικων, ματωμένων ζόμπι, την αγωνία, την τελευταία δύναμη της λυσσασμένης ασιτίας. Κι όπως στην εικόνα αντικατέστησα το φαντασμαγορικό ζόμπι, με τον απλό, ζωντανό άνθρωπο, στενοχωρήθηκα πολύ. Ακόμη κι αν η ολιγαρχία πια σου είναι κενές λέξεις, που μεταφέρεις ακόμη απ’ την Ιστορία των σχολικών βιβλίων, το βιβλίο σε κάνει να αηδιάσεις απέναντι σε κάθε μορφή ολιγαρχίας.
<< - Μια μπουκιά ψωμί αφεντικό, να συγχωρεθούν τ’ αποθεμένα σου, μουρμούρισε ο ένας τρέμοντας σαν σκυλί που βγαίνει από νερό παγωμένο. Η φωνή του ήτανε κούφια και μουντή.
Στάθηκε σαστισμένος και τους κοίταξε όλους κι έναν ένα γύρω του. Είχαν ακόμα το ανθρώπινο σχήμα, ωστόσο κάτι πάνω τους, στις θωριές τους, θύμιζε το τετράποδο. Ήταν άραγε το μάτι που δεν αντιφεγγίζει καμιάν ανθρώπινη σπίθα νοημοσύνης; Ήταν το στόμα χαλαρό κι άπληστο, με τ’ ανασηκωμένο χείλι τ’ αγριμιού;
…
Ο χωριάτης είχε σηκώσει το χέρι του, κάτι έδειχνε. Σηκώθηκε κι αυτός. Χάμου στο χώμα, το ανώμαλο, πεταμένα σκόρπια κι ανάκατα, κάτι δέματα μακρουλά, τυλιγμένα σ’ άσπρο πάνί, σαν τεράστια σκουλήκια, αργοσάπιζαν. Οι νεκροί του χωριού. Κανένας δεν είχε γνοιαστεί, ή δεν είχε βρεθεί να τους θάψει. Τους είχανε κουβαλήσει σαν από συνήθεια ίσαμε ‘κει και τους παράτησαν πάνω στην επιφάνεια της γης, γιατί τ’ ακόμα ζωντανά χέρια δεν είχαν τη δύναμη να τη σκάψουν. Και πάνω στα σάβανα, τα κουρελιασμένα εδώ πιο πολύ, εκεί λιγότερο, κοράκια γαμψώνυχα στέκονταν γαντζωμένα, ράμφιζαν σύνταχα, με χτυπιές απανωτές κι ανυπόμονες τα γυμνωμένα κουφάρια, ενώ τα φτερά τους σπαρταρούσαν από λαίμαργη ηδονή >>.
Θα κλείσω μ’ ένα μήνυμα κι ας είναι λάθος, ή αδόκιμο:
Θέλω να το διαβάσεις, μαζί και τη Μυστική Ζωή. Ξέφυγε απ’ την ψυχόρμητη φιλοδοξία, ν’ ανήκεις, να σε αποδέχονται σε ομάδες και πηγαδάκια. Τέρμα οι κουβέντες στο εξής.
Αυτή: << Με συλλογίστηκες το λοιπόν! Έκανε μ’ αναφιλητό παιδιάτικο. Με συλλογίστηκες… Ας είσαι ευλογημένος >>, στη σελίδα 485, είναι μια απ’ τις ομορφότερες φράσεις που έχω διαβάσει. Αλλά, για να σας εξηγήσω γιατί είναι τόσο όμορφη και σημαντική, θα πρέπει πρώτα να μου κάνετε μια χάρη: να διαβάσετε τις προηγούμενες 484 σελίδες κι αν μετά δείτε χρεία στη δική μου εξήγηση, ευχαρίστως να σας τη δώσω, το υπόσχομαι.
Λοιπόν;
Είναι παλιό το έργο; Δε λάμπει; Η γλώσσα σας δυσκολεύει; Δε λέει για μυθικούς βασιλιάδες και στρογγυλές τάβλες; Κι όμως λέει, αν και όχι με τον τρόπο που θα θέλατε. Μα ντόπιος υποτελής, μα ένας μακρινός μαγικά γοητευτικός δουλοπάροικος κάποιας Αγγλίας, ή των Παρισίων, ο υποτελής είναι υποτελής. Προφανώς και δεν έχει τη γοητεία του σταυροφόρου, του ιππότη, του Λανσελότου, του Λεοντόκαρδου. ΑΥΤΟΣ όμως τον ντύνει, ΑΥΤΟΣ τον ταϊζει, ΑΥΤΟΣ τον ζεσταίνει. Χωρίς ΑΥΤΟΝ, δεν υπάρχει ο άλλος.
Γράφτηκε εν μέρει το 1939 – 1940, ξαναγράφτηκε, συμπληρώθηκε κι εκδόθηκε το 1945. Μεταφέρει το μίασμα που τελείωσε ένα χρόνο νωρίτερα, 700 χρόνια πίσω. Ντύνεται τις λέξεις, το ύφος, το χρώμα και φτιάχνει ένα παραμύθι για το γιό του. Όπως ο Ναζίμ Χικμέτ ξανάγραψε τις ιστορίες του Ερωτευμένου Σύννεφου για να τους αφαιρέσει το μαγικά κατακτημένο και να τους δώσει λογική κι αξίες, ετούτο γράφτηκε για ένα γιο που θα μεγάλωνε σ’ ένα κόσμο, βγαλμένο από δυο πολέμους και θα ζούσε κι άλλους, αυτό ήταν εύκολα αντιληπτό απ’ τον Άγγελο Τερζάκη, που έζησε ακόμη και την περίοδο των Συνταγματαρχών. Ένα παραμύθι για τα δανεικά ιδανικά και τις ξενόφερτες ιδέες: πάντοτε υπήρξαν και ‘δω, πάντοτε με κάποιο τρόπο μας κατακτούσαν, μας κάνανε υποτελείς τους.
Μας λέει, πως η γοητεία δεν είναι ολόγιομη, ομοιογενής. Το υπόστρωμα είναι ζωντανό, παλλόμενο, άνθρωποι που υποφέρουν, ώστε σαν μαγικό χαλί να περνούν στους αιώνες αρχετυπικές εικόνες ιπποτών που γονατίζουν για το χρίσμα, φαριά που φτάνουν στα πέρατα της γης, μεγαλοπρέπεια, ‘’πρόοδος’’. Βιλάνος Ρωμιός, Εγγλέζος υποτελής, δεν έχει αξία, αυτό το υπόστρωμα; Η πλέμπα; Ο όχλος; Ως όχλος, υποκινούμενος, προορισμένος να μη μιλά, να ακούει και να ακολουθεί όχι. Όπως άλλωστε πριν απ’ τον Τερζάκη είπε κι ο αγαπημένος μου Στεντάλ κι όπως έζησε να τον μυρμηγκιάζει, ο κοινά αγαπημένος μας Στρίντμπεργκ. Όχι ο όχλος. Αλλά ο άνθρωπος, που σκέφτεται, υπομένει, πονάει και παλεύει.
Σ’ αυτό το μυθιστόρημα περισσότερο από κάθε άλλο, φαίνεται η επίδραση του Σενέκα: η γνώση, η εμπειρία, η ενηλικίωση δε σχετίζονται με το μάκρος του χρόνου, αλλά με το πόσο βαθύ είναι το ρήγμα μέσα μας, η εντύπωση, ο πόνος που βουτήχτηκε σε όσα ήδη γνωρίζαμε εξ’ ακοής, στο πόσο ανοιχτοί φανήκαμε να δούμε στον πυρήνα και να δούμε χαρά και χτύπημα, αμφότερα ως δώρα.
Θα έλεγε κανένας πως επειδή θεωρώ αριστούργημα τη Μυστική Ζωή, ένα απ’ τα σπουδαιότερα ελληνικά μυθιστορήματα που έχουν γραφτεί, πως θα απέρριπτα την Ιζαμπώ που η διάκριση μεταξύ έρωτα και αγάπης, συγχέεται, χάνεται, περιπλέκεται, αλλά ο Τερζάκης που το 1958 εκδίδει τη Μυστική Ζωή, είναι έτοιμος να εκδυθεί τους δασκάλους του ήδη, τόσο το Ντοστογιέφσκι και το Σοπενάουερ, όσο και το Νίτσε και τον Τολστόϊ, να τους κοιτάξει στα μάτια και το 1945. Αλλά εδώ αυτή η σύγχυση είναι σκόπιμη, στοχευμένη, γιατί η Ιζαμπώ, το παραμύθι της πλοκής είναι μόνο Ένας Λόγος. Πόσα κίνητρα μπορούν να υπάρξουν για να θεριέψει η φωτιά της Επανάστασης; Βλέπουμε μερικά. Μα από κάτω σιγοβράζει η ουσία, ο πόνος του αδικημένου, η δίψα που παίρνει αυτή την τελική απόρριψη να πιεί ως εκείνο το χέρι που απλώνεται και τον σηκώνει από γης, να ορθώσει ανάστημα, να πετάξει το περιττό φορτίο, όπως οι ήρωες του αγαπημένου του, Ίψεν.
Μα βλέπουμε κι άλλα. Βλέπουμε πόσο επικίνδυνα είναι για την ψυχή του ανθρώπου, για την επανάσταση, τα επινίκια, η τυφλή παράδοση στη βία, την καταστροφή, το πλιάτσικο, απέναντι σ’ ανθρώπους και άψυχα. Βλέπουμε πως στο τέλος, όταν όλα χάνονται, γιατί ό,τι ανεβαίνει, κατεβαίνει κιόλας, μένει η συνέπεια στον πραγματικό σκοπό, στο << ψυχόρμητο να ζήσεις >>, να ζήσεις όμως, ακόμη κι αν πεθάνεις γι’ αυτό.
Τέλος, γιατί όσοι δεν το διαβάσετε ποτέ, θέλω να φανταστείτε το εξής, κάποιοι μπορεί να το έχετε δει κιόλας. Το καλοκαίρι είδα φανατικά, το Walking Dead. Το βιβλίο μου ξύπνησε την εικόνα του μουρμουρητού των εξαθλιωμένων, βρώμικων, ματωμένων ζόμπι, την αγωνία, την τελευταία δύναμη της λυσσασμένης ασιτίας. Κι όπως στην εικόνα αντικατέστησα το φαντασμαγορικό ζόμπι, με τον απλό, ζωντανό άνθρωπο, στενοχωρήθηκα πολύ. Ακόμη κι αν η ολιγαρχία πια σου είναι κενές λέξεις, που μεταφέρεις ακόμη απ’ την Ιστορία των σχολικών βιβλίων, το βιβλίο σε κάνει να αηδιάσεις απέναντι σε κάθε μορφή ολιγαρχίας.
<< - Μια μπουκιά ψωμί αφεντικό, να συγχωρεθούν τ’ αποθεμένα σου, μουρμούρισε ο ένας τρέμοντας σαν σκυλί που βγαίνει από νερό παγωμένο. Η φωνή του ήτανε κούφια και μουντή.
Στάθηκε σαστισμένος και τους κοίταξε όλους κι έναν ένα γύρω του. Είχαν ακόμα το ανθρώπινο σχήμα, ωστόσο κάτι πάνω τους, στις θωριές τους, θύμιζε το τετράποδο. Ήταν άραγε το μάτι που δεν αντιφεγγίζει καμιάν ανθρώπινη σπίθα νοημοσύνης; Ήταν το στόμα χαλαρό κι άπληστο, με τ’ ανασηκωμένο χείλι τ’ αγριμιού;
…
Ο χωριάτης είχε σηκώσει το χέρι του, κάτι έδειχνε. Σηκώθηκε κι αυτός. Χάμου στο χώμα, το ανώμαλο, πεταμένα σκόρπια κι ανάκατα, κάτι δέματα μακρουλά, τυλιγμένα σ’ άσπρο πάνί, σαν τεράστια σκουλήκια, αργοσάπιζαν. Οι νεκροί του χωριού. Κανένας δεν είχε γνοιαστεί, ή δεν είχε βρεθεί να τους θάψει. Τους είχανε κουβαλήσει σαν από συνήθεια ίσαμε ‘κει και τους παράτησαν πάνω στην επιφάνεια της γης, γιατί τ’ ακόμα ζωντανά χέρια δεν είχαν τη δύναμη να τη σκάψουν. Και πάνω στα σάβανα, τα κουρελιασμένα εδώ πιο πολύ, εκεί λιγότερο, κοράκια γαμψώνυχα στέκονταν γαντζωμένα, ράμφιζαν σύνταχα, με χτυπιές απανωτές κι ανυπόμονες τα γυμνωμένα κουφάρια, ενώ τα φτερά τους σπαρταρούσαν από λαίμαργη ηδονή >>.
Θα κλείσω μ’ ένα μήνυμα κι ας είναι λάθος, ή αδόκιμο:
Θέλω να το διαβάσεις, μαζί και τη Μυστική Ζωή. Ξέφυγε απ’ την ψυχόρμητη φιλοδοξία, ν’ ανήκεις, να σε αποδέχονται σε ομάδες και πηγαδάκια. Τέρμα οι κουβέντες στο εξής.
August 12, 2017
Η ιστορία αναμιγνύεται με το ηρωικό μυθιστόρημα, στους λησμονημένους χρόνους της Φραγκοκρατίας.
Περιπέτεια, έρωτας, σοφία, ιστορία, μάχες, τα πάντα, σε ένα μυθιστόρημα που σε ταξιδεύει από τα πειρατικά καράβια έως τα κάστρα της δικής μας εποχής των ιπποτών!
Περιπέτεια, έρωτας, σοφία, ιστορία, μάχες, τα πάντα, σε ένα μυθιστόρημα που σε ταξιδεύει από τα πειρατικά καράβια έως τα κάστρα της δικής μας εποχής των ιπποτών!
April 27, 2017
Υπάρχει η αντίληψη ότι όλα αυτά τα ρομαντικά στοιχεία που συνδέουμε με το Μεσαίωνα, όπως οι ιππότες, οι ευγενικές δεσποσύνες, τα μεγάλα κάστρα κ.τ.λ. ήταν πράγματα πολύ μακρινά και πολύ δυτικά από τη δική μας εμπειρία. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι αυτά ήταν στοιχεία της καθημερινότητας για αιώνες σε αρκετά σημεία του σημερινού ελλαδικού χώρου. Σε αυτόν τον επηρεασμένο από τη Δύση μεσαιωνικό κόσμο μας μεταφέρει νοερά αυτό εδώ το βιβλίο με ένα τόσο άριστο τρόπο που είναι σίγουρα προϊόν ενδελεχούς έρευνας.
Όμως καταλαβαίνουμε και από τον τίτλο επίκεντρο αυτής της ιστορίας είναι η πριγκίπισσα Ιζαμπώ της φραγκοκρατούμενης Πελοποννήσου, η αλήθεια, όμως, είναι ότι το κυρίαρχο στοιχείο είναι αλλού. Πρωταγωνιστεί φυσικά η πριγκίπισσα ω�� η όμορφη, χλωμή, απόμακρη και μελαγχολική γυναίκα των μεσαιωνικών ρομάντζων που εμπνέει τον έρωτα των ανδρών, ο συγγραφέας, όμως, δίνει μεγαλύτερο βάρος στην περιγραφή της ζωής των Ελλήνων υπηκόων τ��ς και του τρόπου που βιώνουν την δυτική κυριαρχία στον τόπο τους, που τους καθιστά ουσιαστικά πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Φυσικά δεν πρόκειται απλά για μία καταγραφή της δυσαρέσκειας των Ελλήνων και της προνομιούχας ζωής των Φράγκων και των πολιτικών παιχνιδιών μεταξύ των δύο αλλά και άλλων, πάνω από όλα είναι μία συγκινητική ιστορία δοσμένη από ποια ιδιαίτερα ανθρώπινη και συναισθηματική οπτική γωνία. Με λίγα λόγια ο ρομαντισμός συνυπάρχει με το ρεαλισμό και σε συνδυασμό με την ποιητική γραφή του Τερζάκη δημιουργείται ένα πανέμορφο αλλά προσγειωμένο αποτέλεσμα.
Όμως καταλαβαίνουμε και από τον τίτλο επίκεντρο αυτής της ιστορίας είναι η πριγκίπισσα Ιζαμπώ της φραγκοκρατούμενης Πελοποννήσου, η αλήθεια, όμως, είναι ότι το κυρίαρχο στοιχείο είναι αλλού. Πρωταγωνιστεί φυσικά η πριγκίπισσα ω�� η όμορφη, χλωμή, απόμακρη και μελαγχολική γυναίκα των μεσαιωνικών ρομάντζων που εμπνέει τον έρωτα των ανδρών, ο συγγραφέας, όμως, δίνει μεγαλύτερο βάρος στην περιγραφή της ζωής των Ελλήνων υπηκόων τ��ς και του τρόπου που βιώνουν την δυτική κυριαρχία στον τόπο τους, που τους καθιστά ουσιαστικά πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Φυσικά δεν πρόκειται απλά για μία καταγραφή της δυσαρέσκειας των Ελλήνων και της προνομιούχας ζωής των Φράγκων και των πολιτικών παιχνιδιών μεταξύ των δύο αλλά και άλλων, πάνω από όλα είναι μία συγκινητική ιστορία δοσμένη από ποια ιδιαίτερα ανθρώπινη και συναισθηματική οπτική γωνία. Με λίγα λόγια ο ρομαντισμός συνυπάρχει με το ρεαλισμό και σε συνδυασμό με την ποιητική γραφή του Τερζάκη δημιουργείται ένα πανέμορφο αλλά προσγειωμένο αποτέλεσμα.
June 14, 2017
ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ!!!
April 12, 2021
Βλέποντας όλες τις διθυραμβικές κριτικές για αυτό το βιβλίο, αναρωτιέμαι τι πήγε στραβά και δεν μου άρεσε. Η πλοκή αυτή καθεαυτή είναι πάρα πολύ καλή, ωστόσο τα γεγονότα δίνονται με πολύ απλοϊκό τρόπο και αισθανόμουν ότι διαβάζω κάποιο χρονικό. Μόνο οι τελευταίες σελίδες κατάφεραν να μου εξάψουν το ενδιαφέρον.
Οι κεντρικοί χαρακτήρες είχαν μεγάλη προοπτική, ωστόσο δεν αναπτύχθηκαν,όσο έπρεπε κατά τη γνώμη μου. Επίσης, στα αρνητικά βάζω την ύπαρξη πολλών δευτερευόντων χαρακτήρων,στους οποίους είχαν αφιερωθεί πολλές σελίδες(Ζερβοχέρης, Φεντόρ, Δανιήλ κ.α.) χωρίς παίζουν και σπουδαίο ρόλο στην πλοκή. Επιπλέον, πιστεύω ότι ο Ιωάννης ντε Τουρναι θα έπρεπε να είναι ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου και όχι ο Σγουρός, ο οποιος ήταν σχετικά επίπεδος και μονοδιάστατος, σε αντίθεση με τον ιππότη. Ο Ιωάννης είναι και ο λόγος που δεν έβαλα δύο αστέρια.
Πάντως, ακόμη και έτσι πιστεύω ότι είναι ένα μυθιστόρημα που αξίζει να διαβαστεί καθώς έχει ως φόντο μια περίοδο της Ελληνικής ιστορίας(Φραγκοκρατία) ελάχιστα γνωστή, μα πάρα πολύ ενδιαφέρουσα, για την οποία θα ήθελα να διαβάσω και άλλα βιβλία. Με αφορμή το βιβλίο θα ήθελα ,τέλος, να επισημάνω ότι είναι κρίμα οι Έλληνες συγγραφείς να καταπιάνονται συνεχώς με την Μικρασιατική Καταστροφή και την Κατοχή, ενώ υπάρχουν τόσες ανεξερεύνητες ακόμη ιστορικές περίοδοι.
Οι κεντρικοί χαρακτήρες είχαν μεγάλη προοπτική, ωστόσο δεν αναπτύχθηκαν,όσο έπρεπε κατά τη γνώμη μου. Επίσης, στα αρνητικά βάζω την ύπαρξη πολλών δευτερευόντων χαρακτήρων,στους οποίους είχαν αφιερωθεί πολλές σελίδες(Ζερβοχέρης, Φεντόρ, Δανιήλ κ.α.) χωρίς παίζουν και σπουδαίο ρόλο στην πλοκή. Επιπλέον, πιστεύω ότι ο Ιωάννης ντε Τουρναι θα έπρεπε να είναι ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου και όχι ο Σγουρός, ο οποιος ήταν σχετικά επίπεδος και μονοδιάστατος, σε αντίθεση με τον ιππότη. Ο Ιωάννης είναι και ο λόγος που δεν έβαλα δύο αστέρια.
Πάντως, ακόμη και έτσι πιστεύω ότι είναι ένα μυθιστόρημα που αξίζει να διαβαστεί καθώς έχει ως φόντο μια περίοδο της Ελληνικής ιστορίας(Φραγκοκρατία) ελάχιστα γνωστή, μα πάρα πολύ ενδιαφέρουσα, για την οποία θα ήθελα να διαβάσω και άλλα βιβλία. Με αφορμή το βιβλίο θα ήθελα ,τέλος, να επισημάνω ότι είναι κρίμα οι Έλληνες συγγραφείς να καταπιάνονται συνεχώς με την Μικρασιατική Καταστροφή και την Κατοχή, ενώ υπάρχουν τόσες ανεξερεύνητες ακόμη ιστορικές περίοδοι.
March 3, 2017
Επικό!
Διαβάζεις ένα παραμύθι,σε γλώσσα αέρινη και μαγική...
Όμως ένα πικρό παραμύθι- η μοίρα,οι αγώνες της Ελλάδας,το ριζικό και τα πάθη του Έλληνα ατόφια στο κάδρο....
Τι ράτσα ο Έλληνας...τι πολέμησε...τι τείχη γκρέμισε.... και πόσα ο ίδιος έχτισε....
**Φευ-κάποια βιβλία χρειάζονται την ωριμότητα του χρόνου για να τα εκτιμήσεις-πρωτο ξεκίνησα να το διαβάσω στα 15 μου και το πέταξα πέρα, στις πρώτες 100 σελίδες,ως εντελώς βαρετό!
Διαβάζεις ένα παραμύθι,σε γλώσσα αέρινη και μαγική...
Όμως ένα πικρό παραμύθι- η μοίρα,οι αγώνες της Ελλάδας,το ριζικό και τα πάθη του Έλληνα ατόφια στο κάδρο....
Τι ράτσα ο Έλληνας...τι πολέμησε...τι τείχη γκρέμισε.... και πόσα ο ίδιος έχτισε....
**Φευ-κάποια βιβλία χρειάζονται την ωριμότητα του χρόνου για να τα εκτιμήσεις-πρωτο ξεκίνησα να το διαβάσω στα 15 μου και το πέταξα πέρα, στις πρώτες 100 σελίδες,ως εντελώς βαρετό!
July 9, 2021
Την Πριγκηπέσσα Ιζαμπώ την βρήκα πριν μερικά χρόνια δίπλα σε έναν κάδο ανακύκλωσης παρέα με κάποια άλλα βιβλία. Ο προηγούμενος ιδιοκτήτης είχε σταματήσει την ανάγνωση περίπου στις 160 σελίδες. Οι σελίδες από εκεί και πέρα ήταν ακοπες. Και κάπου εκεί ήταν που κι εγώ άρχισα δυστυχώς να βαριέμαι.
Είχα διαβάσει παλιότερα την Μενεξεδένια Πολιτεία και είχα αγαπήσει την γλώσσα του Τερζάκη. Έτσι στη αρχή ενθουσιάστηκα και με την Ιζαμπώ. Απολάμβανα τις όμορφες, σχεδόν ποιητικές εκφράσεις του.
" Το φεγγάρι 🌙 που είχε ανατείλει, έλουζε το χαγιάτι με χνουδωτό γαλάζιο φώς."
"Γλυκομύριζαν οι φουντωμενοι βασιλικοί στις γλάστρες, ξεπλεκο από τα χαγιάτια κρεμόταν το γιασεμί, ψυχές λουλουδιών αγέννητων χαμοπετούσαν στον αέρα."
Κάπου προς το τέλος γράφει:
"Φίλε αναγνώστη, πολλά σου έχω ανιστορησει και λέω με το νου μου πως πρέπει να έχεις πια αποστάσει.Μπορει κιόλας να το έπαθες αυτό πολύ προτού το μαντέψω."
Εκεί άγγιξε την καρδιά μου.😂 Αχ, πολύ προτού το μαντέψεις απόστασα. Μέχρι τη μέση άντεξα, μετά έχασα κάθε ενδιαφέρον. Δεν με ενδιέφερε ο Σγουρός, ούτε την Πριγκηπέσσα συμπάθησα ιδιαίτερα. Θα ήθελα να διαβάσω περισσότερα για τον ιππότη Ιωάννη, περισσότερα για τον Ντελιουρια , περισσότερα για τις ναυτικές περιπέτειες του Σγουρου.Ενταξει, για να μην τα πολυλογω, θα ήθελα να είχα διαβάσει ένα άλλο βιβλίο με την ίδια γραφή. Γιατί σε αυτό το βιβλίο ο,τι μου φαινόταν ενδιαφέρον περνούσε σχεδόν επιγραμματικά, ενώ ο,τι βαριόμουν έμοιαζε να τραβάει ατελείωτα.
Προς το τέλος το έργο έχει μια κορύφωση αλλά για μένα ήταν πια πολύ αργά. Το βρήκα βαρετό, μονότονο και χωρίς συναίσθημα στο μεγαλύτερο μέρος του.
Θα κλείσω με άλλο ένα μικρό απόσπασμα που μου άρεσε.
"Παράξενο πράγμα που είναι ο θάνατος! Ένα μονάχα βήμα, λες πως κάποιο νήμα ψιλοκλωσμένο κόπηκε, μια κουβέντα αρχινισμενη σταμάτησε στη μέση, κι όσο κι αν καρτερεις, ό,τι κι αν κάνεις, ποτέ δεν θα μπορέσεις ν' ακούσεις τη συνέχεια. Η συνέχεια έγινε απόρρητο βαθύ."
Είχα διαβάσει παλιότερα την Μενεξεδένια Πολιτεία και είχα αγαπήσει την γλώσσα του Τερζάκη. Έτσι στη αρχή ενθουσιάστηκα και με την Ιζαμπώ. Απολάμβανα τις όμορφες, σχεδόν ποιητικές εκφράσεις του.
" Το φεγγάρι 🌙 που είχε ανατείλει, έλουζε το χαγιάτι με χνουδωτό γαλάζιο φώς."
"Γλυκομύριζαν οι φουντωμενοι βασιλικοί στις γλάστρες, ξεπλεκο από τα χαγιάτια κρεμόταν το γιασεμί, ψυχές λουλουδιών αγέννητων χαμοπετούσαν στον αέρα."
Κάπου προς το τέλος γράφει:
"Φίλε αναγνώστη, πολλά σου έχω ανιστορησει και λέω με το νου μου πως πρέπει να έχεις πια αποστάσει.Μπορει κιόλας να το έπαθες αυτό πολύ προτού το μαντέψω."
Εκεί άγγιξε την καρδιά μου.😂 Αχ, πολύ προτού το μαντέψεις απόστασα. Μέχρι τη μέση άντεξα, μετά έχασα κάθε ενδιαφέρον. Δεν με ενδιέφερε ο Σγουρός, ούτε την Πριγκηπέσσα συμπάθησα ιδιαίτερα. Θα ήθελα να διαβάσω περισσότερα για τον ιππότη Ιωάννη, περισσότερα για τον Ντελιουρια , περισσότερα για τις ναυτικές περιπέτειες του Σγουρου.Ενταξει, για να μην τα πολυλογω, θα ήθελα να είχα διαβάσει ένα άλλο βιβλίο με την ίδια γραφή. Γιατί σε αυτό το βιβλίο ο,τι μου φαινόταν ενδιαφέρον περνούσε σχεδόν επιγραμματικά, ενώ ο,τι βαριόμουν έμοιαζε να τραβάει ατελείωτα.
Προς το τέλος το έργο έχει μια κορύφωση αλλά για μένα ήταν πια πολύ αργά. Το βρήκα βαρετό, μονότονο και χωρίς συναίσθημα στο μεγαλύτερο μέρος του.
Θα κλείσω με άλλο ένα μικρό απόσπασμα που μου άρεσε.
"Παράξενο πράγμα που είναι ο θάνατος! Ένα μονάχα βήμα, λες πως κάποιο νήμα ψιλοκλωσμένο κόπηκε, μια κουβέντα αρχινισμενη σταμάτησε στη μέση, κι όσο κι αν καρτερεις, ό,τι κι αν κάνεις, ποτέ δεν θα μπορέσεις ν' ακούσεις τη συνέχεια. Η συνέχεια έγινε απόρρητο βαθύ."
February 13, 2018
Ένα ιστορικό μυθιστόρημα με μετρημένα στοιχεία φάνταζυ. Το λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί ο Τερζάκης δεν είναι απλώς πλούσιο, είναι πάμπλουτο. Οι τεχνικές αφήγησεις τόσες πολλές και τόσο εντυπωσιακές που απλώς διαβάζεις και σκέφτεσαι "τι είπε τώρα ο συγγραφέας". Εντυπωσιακό ανάγνωσμα και must read για όσους θέλουν να περιγράψουν πρόσωπα, φύση, καταστάσεις, να φιλοσοφήσουν, να μιλήσουν για τις ανθρώπινες σχέσεις και φυσικά για την αγάπη και τον έρωτα που αποτελεί το κύριο μοτίβο του μεγαλύτερου έργου του Τερζάκη. Από ιστορικής άποψης το βιβλίο είναι πιστό κατά 90% πράγμα πολύ δύσκολο για την εποχή που γράφτηκε, καθώς δείχνει ότι ο συγγραφέας έκανε τεράστια μελέτη στην ιστορία της Φραγκοκρατούμενης Πελοποννήσου. Ένα δύο λαθάκια, για το γεύμα με τις πατάτες (δεν είχαν ανακαλυφθεί τον 13 αιώνα αλλά πολύ αργότερα τον 18 ή 19ο αίωνα αν δεν κάνω λάθος) και κάποιες περιγραφές στα όπλα των Φράγκων της εποχής όπου περιγράφονται όπλα του 15ου αιώνα, δείχνουν τις μόνες ιστορικές αστοχίες. Παρόλα αυτά φαίνεται ότι αυτά τα μικρά ψεγάδια δεν μπορούν για κανένα λόγο να συσχετιστούν με τη συνολική εικόνα του έργου που είναι εντυπωσιακή. 5 αστεράκια γεμάτα.
August 5, 2016
Αριστούργημα!ο ορισμός της λογοτεχνίας από έναν εξαιρετικό λογοτέχνη.
August 31, 2020
Πριν ο όρος "ρομάντζο" γίνει σχεδόν ταυτόσημο του αρλεκιν, σήμαινε το ιστορικό μυθιστόρημα που εξιστορεί ρομαντικές (όχι απαραίτητα ερωτικές) και μυστηριώδεις περιπετειες. Το συγκεκριμένο βιβλίο είναι ένα αξιόλογο δείγμα του είδους με καθαρά ελληνική φωνή και άριστα σκιαγραφημένους χαρακτήρες, με μοναδική εξαίρεση ισως τον πρωταγωνιστή, που δεν καταφέρνει να κερδίσει τη συμπάθεια. Προσωπικά δεν ενθουσιάστηκα, αλλά αυτό μάλλον είναι θέμα γούστου, γιατί αντικειμενικά το έργο είναι άρτιο και καλογραμμένο.
November 13, 2021
Ένα βιβλίο με ρέουσα δημοτική γλώσσα, υπέροχες Εικόνες, αξέχαστους χαρακτήρες, και μία πλοκή περίπλοκη και πολύ δυνατή. Ο Τερζάκης με αυτό το βιβλίο μας παίρνει από το χέρι και μας τριγυρνά στην Ελλάδα που δεν ξέρουμε στην Ελλάδα του μεσαίωνα και του Βυζαντίου σε μια σπαραγμένη και χωρισμένοι στα δυο Ελλάδα. Σε μια Ελλάδα που κατά κάποιον τρόπο δεν είναι πια Η Ελλάδα του παρελθόντος δεν είναι καν η Ελλάδα θα έλεγε κάποιος. Αυτό που είναι η χώρα αυτή αυτό που ήταν μάλλον εκείνες τις εποχές ήταν μια επαρχία τόσο για το Βυζάντιο όσο και για τους ξένους. Οι ξένοι αυτή η μάστιγα. Αυτοί που πάτησα το πόδι τους και θεώρησαν πως είναι άρχοντες των Πάντων. Κι όμως σε ένα τέτοιο περιβάλλον ο ηρωισμός και η αγάπη για την πατρίδα ξεχειλίζει. Αγάπη ανιδιοτελής. Αγάπη που δεν έχει σχέση με τους άρχοντες αλλά με τους απλούς ανθρώπους, τους ανθρώπους του λαού, αυτούς που ξεσηκώνονται εναντίον σε τι; Μας στην καταπίεση βεβαίως. Οι άρχοντες έχουν τα παιχνίδια τους οι πλούσιοι έχουν τις μαριονέτες τους και ο λαός πρέπει να δει τι θα κάνει ώστε να μη γίνει ούτε το ένα ούτε το άλλο. Ένας άνθρωπος λοιπόν τους ξεσηκώνει. Ένας άνθρωπος κάνει την υπέρβαση. Σε αυτήν την διχασμένη χώρα υπάρχουν οι πάντες Ενετοί, Φράγκοι, βυζαντινή, εβραίοι, πλούσιοι, φτωχοί. Αγρότες και άστη ας το πούμε όλοι μαζί παλεύουν. Αλλά αυτά τα πράγματα κερδίζει πάντα το δίκιο. Και το δίκιο δεν το έχει παντού ισχυρόςΈνα βιβλίο που μιλάει για την ελευθερία και το τίμημα που πρέπει να πληρώσεις για αυτήν.
November 23, 2023
Αριστουργηματικό, υποδειγματικό για το είδος. Από τη γλώσσα και την πλοκή, μέχρι τους χαρακτήρες και τη δομή. Του συγχωρούμε κάποιες μικροπαραβλέψεις και όλοι εμείς που αποφασίσαμε να γράψουμε έργα, που ανήκουν στο είδος του ιστορικού μυθιστορήματος, ακολουθούμε ταπεινά τα βήματά του.
September 2, 2013
First great historical novel I ever read as a teenager. Part of my life!
August 2, 2022
Είναι η τρίτη φορά που γράφω κριτική στο συγκεκριμένο βιβλίο, και αυτή θα είναι κι η τελευταία--εντούτοις αυτό το βιβλίο το αγαπώ τόσο πολύ που νιώθω ότι μια απλή κριτική είναι τόσο τιποτένια και ανάξια αυτού του god-tier βιβλίου.
Ένιγουεϊ.
Αυτό το βιβλίο πρωτο-εμφανίστηκε στη ζωή μου ως πρόταση από μια καθηγήτριά μου. Πήγαινα Γυμνάσιο, είχα μόλις αρχίσει να διαβάζω για Σταυροφορίες, και άρχισα να ψάχνω βιβλία στη βιβλιοθήκη του σχολείου, οπότε και μου το πρότεινε.
Δεν το διάβασα τότε, γιατί ήμουν πολύ σκεπτική απέναντι στη νεοελληνική λογοτεχνία (την συνέκρινα με την κλασική ξένη λογοτεχνία και τη θεωρούσα κατώτερη, παρόλο που είμαι άπειρη και στις 2 θεματικές).
Ξανα-εμφανίστηκε όμως στο Λύκειο, όταν είχα μια συζήτηση με μια φιλόλογο, που λατρεύει το βιβλίο. Τότε ήταν που το διάβασα, και το εκτίμησα, και έκλαψα, και το αγάπησα όσο κανένα άλλο βιβλίο στη ζωή μου, και ακόμα το αγαπώ με την ίδια λατρεία, 4 χρόνια μετά.
Το ξανα-διάβασα για δεύτερη φορά τον περασμένο Γενάρη νομίζω, και έχω να πω πως η δεύτερη φορά είναι ακόμα πιο ωραία, γιατί βρίσκω πράγματα και καταλαβαίνω κάποια άλλα, που δεν μπορούσα να δω στην πρώτη φορά.
Πάμε τώρα στο ίδιο το βιβλίο.
Αυτό το βιβλίο εκδόθηκε το 1945 (κρατήστε την ημερομηνία), ως αναθεωρημένη έκδοση του ίδιου βιβλίου, που είχε εκδοθεί το 1938 στην Καθημερινή σε συνέχειες.
Εντούτοις, το χρονικό πλαίσιο είναι ακόμα παλιότερο-- διαδραματίζεται το 1291-94, στην εποχή της Λατινοκρατίας, όπου διάφορα λατινικά κρατίδια ιδρύθηκαν στα ερείπια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μετά το 1204.
Ουσιαστικά είναι ιστορικό μυθιστόρημα με στοιχεία φανταστικού. Πραγματεύεται τις περιπέτειες ενός Ρωμιού νεαρού, του Νικηφόρου Σγουρού, στο φραγκικό πριγκηπάτο της Αχαΐας, που ισχυρίζεται ότι είναι ευγενής(αν και ο Τερζάκης δεν βάζει και το χέρι του στη φωτιά γι' αυτό λολ). Ο Νικηφόρος είναι ένα σπαζάρχιδο και ξεροκέφαλο παλικάρι που νομίζει ότι όλα λύνονται με μπουνιές και βία, και θεωρεί πολύ γυναικεία τη μόρφωση.
Εντούτοις,
Γίνονται διάφορα ευτράπελα και ο Νικηφόρος αναγκάζεται να παρατήσει το σπίτι του και να πάει σε μια περιπέτεια που περιλαμβάνει ιππότες, ξύλο, κι άλλο ξύλο, κονέ με απλούς ανθρώπους και μια πριγκίπισσα, μέχρι να δει ότι η πριγκίπισσα δεν διοικεί και πολύ καλά το πριγκηπάτο της, και της κάνει επανάσταση.
Αυτή η πριγκίπισσα είναι η Ιζαμπώ, τελευταία (πρακτικά) απόγονος ενός φραγκικού οίκου, την οποία ο Νικηφόρος βλέπει μια (1) φορά στην πατρίδα του και γίνεται αυτόματα crush του.
Εντωμεταξύ η τύπισσα παίζει να του ρίχνει 10 χρόνια(οποιαδήποτε σύνδεση με γνωστό Έλληνα σκηνοθέτη είναι συμπτωματική) αλλά παρολαυτά θεωρείται η πιο ωραία του πριγκηπάτου.
Μέχρι κι απ' το δρόμο που είχε ξεστρατίζει για να της δώσει μιαν επιστολή, κι αυτή τον φιλοξενεί στο κάστρο της.
Η Ιζαμπώ επίσης, έχει--πέρα από ένα πραγματικά σκατένιο παρελθόν--και ένα σημάδι εκ γενετής στο μελίγγι της, που θεωρούσε η ίδια ως σημάδι κατάρας.
Γενικά σε αυτό το βιβλίο περιπλέκεται μια σωρεία από χαρακτήρες και ο ένας μπαίνει στο στόρι του άλλου.
Αφού ο καλός μας ο Νικηφόρος παίξει ξύλο με πειρατές και γνωρίσει τον έξω κόσμο, θα ξαναγυρίσει στο πριγκηπάτο, θα δει ότι οι συντοπίτες του ζουν καταστάσεις που άνετα θυμίζουν Γερμανική Κατοχή και θα προσπαθήσει να κάνει yeet την Ιζαμπώ. Πάνε και τα crush, πάνε όλα.
Έχω να πω εντούτοις πως πέρα απ' τις μαλακίες το βιβλίο με έσκισε και με έριξε κάτω αλύπητα, ακόμη δε περισσότερο τη δεύτερη φορά που το διάβασα, ξέροντας όλο το στόρι και από ιστορικής άποψης ακόμα.
Έχει απίστευτες περιγραφές και η γραφή του Τερζάκη είναι τόσο μαγευτική, που πολλές φορές έπιανα τον εαυτό μου να σταματάει το βιβλίο και να 'μαι σε φάση "αυτό το βιβλίο είναι τόσο γαμάτο ρε φίλε".
Έχει κάποια ιστορικά λαθάκια, αλλά τον δικαιολογώ δεδομένου ότι το 1945 δεν έχεις και ιδιαίτερες πηγές για ένα τέτοιο θέμα όπως η Λατινοκρατία.
Οι χαρακτήρες απλά είναι τόσοι πολλοί--οπότε έχεις απ' όλα τα πεδία, απ' τον πιο βαρετό ως τον πιο ενδιαφέροντα.
Ο Νικηφόρος μου έσπασε το νευρικό μου σύστημα σε όλο το βιβλίο και η Ιζαμπώ είχε ενδιαφέρον, αλλά όχι σε βαθμό σούπερ ουάου.
Ο Ιωάννης ντε Τουρναί είναι ίσως ο πιο καλογραμμένος χαρακτήρας του βιβλίου, άξιζε πολύ, πολύ καλύτερα και τον λατρεύω.
Τελεία.
Ο τύπος κυριολεκτικά έχει ίσως ένα απ' τα πιο βασικά spoilers του βιβλίου, character depth, το πιο γαμάτο backstory που είναι κυριολεκτικά παρμένο από μεσαιωνικό έπος, ένα απ' τα πιο συγκινητικά κεφάλαια του βιβλίου είναι αποκλειστικά δικό του και είναι και γαμώ τους γκόμενους.
Και δεν δίνει δικαιώματα σε κοπέλες να πέσουν στον έρωτά του και να τις παρατήσει, όπως έκαναν κάποιοι άλλοι, ονόματα δε λέμε.
Ο τύπος με έσκισε αλύπητα και τις 2 φορές που διάβαζα το βιβλίο (την δε πρώτη φορά απλά έκλαιγα σαν την ηλίθια για ένα ολόκληρο κεφάλαιο) και έκανε την ψυχολογία μου να θυμίζει βρεγμένο πετσετάκι που το πετάνε με βία στον πάγκο της κουζίνας.
Ειλικρινά είναι δραματικά underrated.
Συνεχίζοντας όμως να μιλάω για underrated χαρακτήρες, η Μπιάνκα Γκαφφόρε ήταν ακόμα ένας χαρακτήρας που με έσκισε, αλλά εντέλει τα έβγαλε πέρα στη ζωή. Η Βάρια με έσκισε σκέτο--φαντάζομαι και όχι μόνο εμένα.
Επίσης, τελειώνοντας, έχω να πω πως κάτι ακόμα που είναι γαμάτο με αυτό το βιβλίο είναι οι βινιέτες του, που δίνουν όλη την αίσθηση του παραμυθιού, γιατί για παραμύθι πρόκειται--απλά ένα πικρό παραμύθι.
Αλλά ειλικρινά όπου το βρείτε μπροστά σας κάντε έναν κόπο να το ξεφυλλίσετε μονάχα για να δείτε τις πανέμορφες βινιέτες.
Προσωπικά δίνω ένα God-Tier/5 σε αυτό το βιβλίο, είναι κρίμα που είναι underrated και άγνωστο.
Μη σας ξεγελάει το μέγεθός του. Αξίζει ειλικρινά κάθε σελίδα.
Ένιγουεϊ.
Αυτό το βιβλίο πρωτο-εμφανίστηκε στη ζωή μου ως πρόταση από μια καθηγήτριά μου. Πήγαινα Γυμνάσιο, είχα μόλις αρχίσει να διαβάζω για Σταυροφορίες, και άρχισα να ψάχνω βιβλία στη βιβλιοθήκη του σχολείου, οπότε και μου το πρότεινε.
Δεν το διάβασα τότε, γιατί ήμουν πολύ σκεπτική απέναντι στη νεοελληνική λογοτεχνία (την συνέκρινα με την κλασική ξένη λογοτεχνία και τη θεωρούσα κατώτερη, παρόλο που είμαι άπειρη και στις 2 θεματικές).
Ξανα-εμφανίστηκε όμως στο Λύκειο, όταν είχα μια συζήτηση με μια φιλόλογο, που λατρεύει το βιβλίο. Τότε ήταν που το διάβασα, και το εκτίμησα, και έκλαψα, και το αγάπησα όσο κανένα άλλο βιβλίο στη ζωή μου, και ακόμα το αγαπώ με την ίδια λατρεία, 4 χρόνια μετά.
Το ξανα-διάβασα για δεύτερη φορά τον περασμένο Γενάρη νομίζω, και έχω να πω πως η δεύτερη φορά είναι ακόμα πιο ωραία, γιατί βρίσκω πράγματα και καταλαβαίνω κάποια άλλα, που δεν μπορούσα να δω στην πρώτη φορά.
Πάμε τώρα στο ίδιο το βιβλίο.
Αυτό το βιβλίο εκδόθηκε το 1945 (κρατήστε την ημερομηνία), ως αναθεωρημένη έκδοση του ίδιου βιβλίου, που είχε εκδοθεί το 1938 στην Καθημερινή σε συνέχειες.
Εντούτοις, το χρονικό πλαίσιο είναι ακόμα παλιότερο-- διαδραματίζεται το 1291-94, στην εποχή της Λατινοκρατίας, όπου διάφορα λατινικά κρατίδια ιδρύθηκαν στα ερείπια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μετά το 1204.
Ουσιαστικά είναι ιστορικό μυθιστόρημα με στοιχεία φανταστικού. Πραγματεύεται τις περιπέτειες ενός Ρωμιού νεαρού, του Νικηφόρου Σγουρού, στο φραγκικό πριγκηπάτο της Αχαΐας, που ισχυρίζεται ότι είναι ευγενής(αν και ο Τερζάκης δεν βάζει και το χέρι του στη φωτιά γι' αυτό λολ). Ο Νικηφόρος είναι ένα σπαζάρχιδο και ξεροκέφαλο παλικάρι που νομίζει ότι όλα λύνονται με μπουνιές και βία, και θεωρεί πολύ γυναικεία τη μόρφωση.
Εντούτοις,
(Ιλαρίωνας στον Νικηφόρο)"Κι όμως, για να το ξέρεις, θα 'ρθει ένας καιρός που πιο πολύ θα λογαριάζονται αυτοί που θα ξέρουνε να φτιάνουνε στρογγυλά κι ωραία γράμματα, από κείνους που θ' ανοίγουνε, καταπώς το λές, το δρόμο τους με το σπαθί τους. "
Γίνονται διάφορα ευτράπελα και ο Νικηφόρος αναγκάζεται να παρατήσει το σπίτι του και να πάει σε μια περιπέτεια που περιλαμβάνει ιππότες, ξύλο, κι άλλο ξύλο, κονέ με απλούς ανθρώπους και μια πριγκίπισσα, μέχρι να δει ότι η πριγκίπισσα δεν διοικεί και πολύ καλά το πριγκηπάτο της, και της κάνει επανάσταση.
Αυτή η πριγκίπισσα είναι η Ιζαμπώ, τελευταία (πρακτικά) απόγονος ενός φραγκικού οίκου, την οποία ο Νικηφόρος βλέπει μια (1) φορά στην πατρίδα του και γίνεται αυτόματα crush του.
Εντωμεταξύ η τύπισσα παίζει να του ρίχνει 10 χρόνια
Μέχρι κι απ' το δρόμο που είχε ξεστρατίζει για να της δώσει μιαν επιστολή, κι αυτή τον φιλοξενεί στο κάστρο της.
Η Ιζαμπώ επίσης, έχει--πέρα από ένα πραγματικά σκατένιο παρελθόν--και ένα σημάδι εκ γενετής στο μελίγγι της, που θεωρούσε η ίδια ως σημάδι κατάρας.
Γενικά σε αυτό το βιβλίο περιπλέκεται μια σωρεία από χαρακτήρες και ο ένας μπαίνει στο στόρι του άλλου.
Αφού ο καλός μας ο Νικηφόρος παίξει ξύλο με πειρατές και γνωρίσει τον έξω κόσμο, θα ξαναγυρίσει στο πριγκηπάτο, θα δει ότι οι συντοπίτες του ζουν καταστάσεις που άνετα θυμίζουν Γερμανική Κατοχή και θα προσπαθήσει να κάνει yeet την Ιζαμπώ. Πάνε και τα crush, πάνε όλα.
Έχω να πω εντούτοις πως πέρα απ' τις μαλακίες το βιβλίο με έσκισε και με έριξε κάτω αλύπητα, ακόμη δε περισσότερο τη δεύτερη φορά που το διάβασα, ξέροντας όλο το στόρι και από ιστορικής άποψης ακόμα.
Έχει απίστευτες περιγραφές και η γραφή του Τερζάκη είναι τόσο μαγευτική, που πολλές φορές έπιανα τον εαυτό μου να σταματάει το βιβλίο και να 'μαι σε φάση "αυτό το βιβλίο είναι τόσο γαμάτο ρε φίλε".
"....Έτσι την είχε ακούσει και τότε την άγνωστη φωνή, να ψέλνει πίσω από μια πόρτα. Κι ήτανε τότε η νύχτα προς το τέλος της, χάραζε έξω, γαλατερός, ο βαθύς όρθρος. Στο νού του ανάτειλε η ίδια καθώς και τότε εικόνα, ενός ιππότη νεαρού, με μαλακά ξανθά μαλλιά και σφαλιστά μάτια. Ποιός είναι ο μακρινός θεός που η ψαλμωδία τούτη τον επικαλιέται μ' έτσι βαθύ καημό; Θλίψη ατέρμονη μελλούμενης ευδαιμονίας, όχι. Είναι θρήνος τραγουδιστός, καρτερικός, παράπονο ζωής που χάθηκε κι ούτε πια θα ανατείλει."
Έχει κάποια ιστορικά λαθάκια, αλλά τον δικαιολογώ δεδομένου ότι το 1945 δεν έχεις και ιδιαίτερες πηγές για ένα τέτοιο θέμα όπως η Λατινοκρατία.
Οι χαρακτήρες απλά είναι τόσοι πολλοί--οπότε έχεις απ' όλα τα πεδία, απ' τον πιο βαρετό ως τον πιο ενδιαφέροντα.
Ο Νικηφόρος μου έσπασε το νευρικό μου σύστημα σε όλο το βιβλίο και η Ιζαμπώ είχε ενδιαφέρον, αλλά όχι σε βαθμό σούπερ ουάου.
Ο Ιωάννης ντε Τουρναί είναι ίσως ο πιο καλογραμμένος χαρακτήρας του βιβλίου, άξιζε πολύ, πολύ καλύτερα και τον λατρεύω.
Τελεία.
Ο τύπος κυριολεκτικά έχει ίσως ένα απ' τα πιο βασικά spoilers του βιβλίου, character depth, το πιο γαμάτο backstory που είναι κυριολεκτικά παρμένο από μεσαιωνικό έπος, ένα απ' τα πιο συγκινητικά κεφάλαια του βιβλίου είναι αποκλειστικά δικό του και είναι και γαμώ τους γκόμενους.
Και δεν δίνει δικαιώματα σε κοπέλες να πέσουν στον έρωτά του και να τις παρατήσει, όπως έκαναν κάποιοι άλλοι, ονόματα δε λέμε.
Ο τύπος με έσκισε αλύπητα και τις 2 φορές που διάβαζα το βιβλίο (την δε πρώτη φορά απλά έκλαιγα σαν την ηλίθια για ένα ολόκληρο κεφάλαιο) και έκανε την ψυχολογία μου να θυμίζει βρεγμένο πετσετάκι που το πετάνε με βία στον πάγκο της κουζίνας.
Ειλικρινά είναι δραματικά underrated.
Συνεχίζοντας όμως να μιλάω για underrated χαρακτήρες, η Μπιάνκα Γκαφφόρε ήταν ακόμα ένας χαρακτήρας που με έσκισε, αλλά εντέλει τα έβγαλε πέρα στη ζωή. Η Βάρια με έσκισε σκέτο--φαντάζομαι και όχι μόνο εμένα.
Επίσης, τελειώνοντας, έχω να πω πως κάτι ακόμα που είναι γαμάτο με αυτό το βιβλίο είναι οι βινιέτες του, που δίνουν όλη την αίσθηση του παραμυθιού, γιατί για παραμύθι πρόκειται--απλά ένα πικρό παραμύθι.
Αλλά ειλικρινά όπου το βρείτε μπροστά σας κάντε έναν κόπο να το ξεφυλλίσετε μονάχα για να δείτε τις πανέμορφες βινιέτες.
Προσωπικά δίνω ένα God-Tier/5 σε αυτό το βιβλίο, είναι κρίμα που είναι underrated και άγνωστο.
Μη σας ξεγελάει το μέγεθός του. Αξίζει ειλικρινά κάθε σελίδα.
August 31, 2019
Τούτο το βιβλίο ανήκει στα αριστούργηματα της Ελληνικής λογοτεχνίας.Εδώ,η ποίηση συναντά τη λογοτεχνία και μαζί συνυπάρχουν αρμονικά μέσα σ’αυτό το μυθιστόρημα που περιγράφει τόσο κατατοπιστικά τη ζωή της μεσαιωνικής εποχής,(κάστρα,ιππότες κτλ).
Μου αρέσει τόσο πολύ να διαβάζω τον συγκεκριμένο συγγραφέα,να διαβάζω παραμύθια,αλλά θαυμάζω τον άνθρωπο Άγγελο Τερζάκη που μπορούσε και τα έγραφε με παραμυθένια γλώσσα.Αν μου έλεγαν να διαλέξω πέντε λόγους για τους οποίους μου άρεσε αυτή η ιστορία (σίγουρα δε θα έφθαναν) και θα τους έβρισκα άνετα...θέλεις ατμόσφαιρα,ναι,θέλεις παράδοξο,ναι,θέλεις συγκίνηση και αγάπη,ναι,θέλεις πόνο,ναι.
Εδώ θα βρεις αυτό που γεμίζει τη ψυχή σου,που σε κρατάει ζωντανό...και σε τρέχει,ζώντας τη θλίψη,το φόβο,το θυμό,την τρέλα όπως και τη χαρά.
Οι άνθρωποι που έχουν τόση ανάγκη ο έν��ς τον άλλον.Ένα άγγιγμα,μια λέξη,μια αγκαλιά,να μοιραστούν το συναίσθημα τους και αντί γιαυτό δημιουργούν τείχη,ψηλά τείχη.Μη τυχόν και τους δουν,μη τυχόν και τους νιώσουν.Αρκετοί από τους ήρωες δε ζουν τα όνειρα τους,γιατί ζουν τους φόβους τους.Και έτσι λοιπόν κλειδώνουν το πιο όμορφο,το πιο τρυφερό κομμάτι τους σε ένα κλουβί....ενίοτε χρυσό κλουβί για να πείσουν τους φόβους τους πως κάνουν το σωστό.Κρυβονται πίσω από λέξεις..πολλές..κενές..πίσω από γενικότητες που δεν τους ενδιαφέρουν,πίσω από μάσκες,να μην φανεί ούτε ένα δάκρυ.
Και μαζί με αυτά να προσθέσω ότι,αυτή η καταπληκτική ιστορία με την γλύκα του παραμυθιού,την αγνότητα,τη γλυκύτητα που δεν έφθασαν σε μένα μόνο από τα γραφόμενα,αλλά και από την διάθεση πίσω από τις λέξεις,ένιωσα ότι γράφηκε με αγάπη και τρυφερότητα και αυτό το κάνει σπουδαίο.
Αν και στις πρώτες σελίδες (κεφάλαια) τρως ένα κόλλημα και χάνεσαι λίγο στους χαρακτήρες/πληροφορίες (μη μασησετε).Είναι άψογο από οποία σκοπιά και να δείτε...φθάνει να μη θέλεις ο συγγραφέας να στα εξηγεί όλα.Παρολό αυτά δίνει ρέστα στις περιγραφές χαρακτήρων/καταστάσεων αλλά ακόμα πιο φοβερά,αριστοτεχνικά είναι και τα δίλληματα στα οποία βάζει στους χαρακτήρες του (κάτι που μου άρεσει ιδιαίτερα).
Μου αρέσει τόσο πολύ να διαβάζω τον συγκεκριμένο συγγραφέα,να διαβάζω παραμύθια,αλλά θαυμάζω τον άνθρωπο Άγγελο Τερζάκη που μπορούσε και τα έγραφε με παραμυθένια γλώσσα.Αν μου έλεγαν να διαλέξω πέντε λόγους για τους οποίους μου άρεσε αυτή η ιστορία (σίγουρα δε θα έφθαναν) και θα τους έβρισκα άνετα...θέλεις ατμόσφαιρα,ναι,θέλεις παράδοξο,ναι,θέλεις συγκίνηση και αγάπη,ναι,θέλεις πόνο,ναι.
Εδώ θα βρεις αυτό που γεμίζει τη ψυχή σου,που σε κρατάει ζωντανό...και σε τρέχει,ζώντας τη θλίψη,το φόβο,το θυμό,την τρέλα όπως και τη χαρά.
Οι άνθρωποι που έχουν τόση ανάγκη ο έν��ς τον άλλον.Ένα άγγιγμα,μια λέξη,μια αγκαλιά,να μοιραστούν το συναίσθημα τους και αντί γιαυτό δημιουργούν τείχη,ψηλά τείχη.Μη τυχόν και τους δουν,μη τυχόν και τους νιώσουν.Αρκετοί από τους ήρωες δε ζουν τα όνειρα τους,γιατί ζουν τους φόβους τους.Και έτσι λοιπόν κλειδώνουν το πιο όμορφο,το πιο τρυφερό κομμάτι τους σε ένα κλουβί....ενίοτε χρυσό κλουβί για να πείσουν τους φόβους τους πως κάνουν το σωστό.Κρυβονται πίσω από λέξεις..πολλές..κενές..πίσω από γενικότητες που δεν τους ενδιαφέρουν,πίσω από μάσκες,να μην φανεί ούτε ένα δάκρυ.
Και μαζί με αυτά να προσθέσω ότι,αυτή η καταπληκτική ιστορία με την γλύκα του παραμυθιού,την αγνότητα,τη γλυκύτητα που δεν έφθασαν σε μένα μόνο από τα γραφόμενα,αλλά και από την διάθεση πίσω από τις λέξεις,ένιωσα ότι γράφηκε με αγάπη και τρυφερότητα και αυτό το κάνει σπουδαίο.
Αν και στις πρώτες σελίδες (κεφάλαια) τρως ένα κόλλημα και χάνεσαι λίγο στους χαρακτήρες/πληροφορίες (μη μασησετε).Είναι άψογο από οποία σκοπιά και να δείτε...φθάνει να μη θέλεις ο συγγραφέας να στα εξηγεί όλα.Παρολό αυτά δίνει ρέστα στις περιγραφές χαρακτήρων/καταστάσεων αλλά ακόμα πιο φοβερά,αριστοτεχνικά είναι και τα δίλληματα στα οποία βάζει στους χαρακτήρες του (κάτι που μου άρεσει ιδιαίτερα).
September 5, 2024
Ήταν πολύ καλό και δεν θα πω ψέματα δεν το περίμενα ΚΑΘΟΛΟΥ💛
Είχα τόσο καιρό να διαβάσω βιβλίο στην καθαρεύουσα που πραγματικά είχα ξεχάσει πόσο ωραία χρήση της γλώσσας είναι. Ενώ δίνει έναν αέρα από άλλη εποχή, κάτι που ταίριαζε άμεσα στο βιβλίο.
Ακόμα, οι περιγραφές του Τερζάκη για την καθημερινή ζωή των ανθρώπων του μεσαίωνα ήταν το λιγότερο συγκλονιστικές.
Συνεχίζοντας με την συγγραφή, δεν βιάστηκε καθόλου την εισαγωγή μέχρι να μπει στο <<ζουμί>> της ιστορίας χωρίς όμως να γίνεται κουραστικός, έτσι καταφέραμε να γνωρίσουμε διεξοδικά τους χαρακτήρες κάτι πολύ κρίσιμο για τις αποφάσεις τους στο μέλλον. Ενώ είχε και δυο - τρία μικρά πλοτ -τουιστ κάτι που δεν ήταν καν αναγκαίο κατά την γνώμη μου καθώς ήταν μια διήγηση και όχι κάποιο μυθιστόρημα με κύριο στόχο την αποκάλυψη μιας κατάστασης ή ενός προσώπου . Τέλος ,οι τελευταίες 100 σελίδες ήταν ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΕΣ με την δράση να κορυφώνεται κλείνοντας πολύ όμορφα το βιβλίο.
4⭐
Είχα τόσο καιρό να διαβάσω βιβλίο στην καθαρεύουσα που πραγματικά είχα ξεχάσει πόσο ωραία χρήση της γλώσσας είναι. Ενώ δίνει έναν αέρα από άλλη εποχή, κάτι που ταίριαζε άμεσα στο βιβλίο.
Ακόμα, οι περιγραφές του Τερζάκη για την καθημερινή ζωή των ανθρώπων του μεσαίωνα ήταν το λιγότερο συγκλονιστικές.
Συνεχίζοντας με την συγγραφή, δεν βιάστηκε καθόλου την εισαγωγή μέχρι να μπει στο <<ζουμί>> της ιστορίας χωρίς όμως να γίνεται κουραστικός, έτσι καταφέραμε να γνωρίσουμε διεξοδικά τους χαρακτήρες κάτι πολύ κρίσιμο για τις αποφάσεις τους στο μέλλον. Ενώ είχε και δυο - τρία μικρά πλοτ -τουιστ κάτι που δεν ήταν καν αναγκαίο κατά την γνώμη μου καθώς ήταν μια διήγηση και όχι κάποιο μυθιστόρημα με κύριο στόχο την αποκάλυψη μιας κατάστασης ή ενός προσώπου . Τέλος ,οι τελευταίες 100 σελίδες ήταν ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΕΣ με την δράση να κορυφώνεται κλείνοντας πολύ όμορφα το βιβλίο.
4⭐
April 18, 2020
Πραγματικά αυτό το βιβλίο πιστεύω πως είναι μαγικό. Σε ταξιδεύει τόσο όμορφα σε όλα αυτά τα γεγονότα και αυτές τις μάχες που του αξίζουν 5 αστέρια και με το παραπάνω. Σίγουρα το καινούργιο μου αγαπημένο βιβλίο
February 26, 2023
Υπέροχη γλώσσα, χαρακτήρες και εικονοποιία σ' αυτό το ιστορικό - ρομαντικό μυθιστόρημα περιπέτειαςτου Τερζάκη, πραγματικά το απόλαυσα!
May 29, 2021
Трохи історичного лікнепу на нашому каналі, а потім про книжку.
Після взяття Константинополя в четвертому хрестовому поході деякі особливо метикуваті барони вирішили, що не однією Латинською імперією, треба б і собі відвоювати якийсь візантійський шматок і там незалежно покерувати. Одним з таких був шампанський лицар Гійом де Вілардуен, і він відхопив собі Морею – власне Пелопоннеський півострів, і заходився там порядкувати з непоганим на той час результатом. Однак вже його внук весь час сварився з сусідами, сидів у тюрмі, втратив стратегічні фортеці і врешті пішов шукати милості в неаполітанського короля з Анжуйської династії. Той був завжди радий допомогти, але за повну васальну клятву, шлюб доньки і спадкоємиці Вілардуенів Ізабо з молодшим сином Філіпом Анжуйським, і прекрасною засторогою у договорі, що віднині всі шлюби Ізабо і її дітей тільки з королівського відома, а якщо Філіп помре раніше батька, то вся Морея переходить під руку анжуйського дому, а Ізабо хай так, збоку посидить.
Звичайно, Філіп помер раніше батька. Ізабо маринували в Неаполі років десять, поки морейські барони сказали: досить нам ваших тимчасових менеджерів, воліємо принца. Ізабо швиденько видали заміж за Флорана Генегаузького і відправили додому, наказавши не забувати, хто насправді хазяїн.
Флоран зробив майже неймовірне – домовився про мир в регіоні, і його полюбили навіть купці. Ізабо народила доньку. Але щастя тривало недовго, Флоран помер, знову почалися війни, Ізабо без дозволу пошлюбилася втретє, і наступні років сорок в Мореї коїлося казна-що, а спадкоємицями були жінки (донька Ізабо, сестра Ізабо, донька сестри Ізабо), і жодній це не принесло щастя, а швидше недовге життя і наглу смерть (Ізабо врешті плюнула на все та поїхала спокійно жити на батьківщину Флорана). Кінцем Морея перестала існувати як князівство, і ми переходимо до книжки.
Класика грецького романтизму, в якій головний герой, як водиться, палкий Робін Гуд. Але спочатку він досить тупий юнак Нікіфор Сгурос, в якого радості в житті – об’їдати стару няньку, пишатися древнім родом, зневажаючи чернь, і мріяти про кохання до незнайомки, яку він колись набачив чи то в маренні, а чи то в реальності. В такому стані він проводить пів книжки, ображаючи всіх оточуючих, крутить таємний роман з донькою банкіра і прибивається до ймовірного родича – важливої людини в місцевому олігархаті, а той його використовує у своїх зловісних планах. Звичайно ж, його переслідує мужик у чорному плащі, але зрештою через ті плани родича він зустрічається з дамою своїх мрій, а то Ізабо.
Ізабо жити не хочеться вже змалку, і насправді тут вона найсамотніша в усьому романі. Шкода її страшенно, бо ніхто навіть не вчив її любити себе чи хоч вважати себе важливою, майже для всіх вона тільки спадкоємиця, яку треба використати. З першим шлюбом їй конкретно так не пощастило (marital rape detected), а у другому були варіанти, та це епос і пафос, тут щастя для героїнь не прописують. Але тут входить мій особистий краш в цій книзі, а саме Флоран Генегаузський – в людини є почуття гумору, самоіронії і розуміння, як працює держбюджет, рідкісні якості, хапати й тримати, і не тільки в тринадцятому столітті. Та як водиться, коли в Ізабо щось таке ворухнулось, він вже кашляв кров’ю і про це жартував.
Головний же герой перековується на піратському кораблі, знаходить в собі любов до вітчизни і простих людей, стратегічні таланти, а потім повертається до кохання свого життя, дивиться на неї і подумки висловлює претензії на кшталт «чого від чоловіка доньку народила, тепер ти мене недостойна». Ізабо від самотності вже теж в нього трохи закохалась, але як годиться не приймає чесну пропозицію втекти в гори, а там він їй якийсь замок відвоює, будем жити вічно. І знову запалало повстання, привидом справедливості заширяв Сгурос по Мореї, грабуючи баронів, а Ізабо з горя та в жалобі поїхала до Риму. Кінець.
Що цікаво, всі оці ніби стандартні романтичні прийоми тут працюють, книжка дуже захоплива. Автор пише з тим розмахом, якого й очікуєш від боротьби за волю трудящого класу (тм), але з щирим талантом і любов’ю до всіх героїв, від Сгуроса (хоча йому так і кортить натовкти по голові всю книжку) і до Ізабо з Флораном, та всіх другорядних персонажів, шевців, корчмарів, священників і блазнів. Не забуває він і про кровіщу, бо як без цього (слов’янка Варя, пришпилена стрілою до воріт фортеці, дивиться на нас), і про історичні факти – голод в Мореї під кінець роману справді стався, і від деяких сцен мене прямо пересмикнуло, якось близько лягло. Тому якщо хочеться старомодного історичного роману, рекомендую. А мінус одна зірочка за Сгуроса, бо не можна ж бути таким тупим пів книжки, особливо коли з людьми розмовляєш, а не з фантазіями!
Після взяття Константинополя в четвертому хрестовому поході деякі особливо метикуваті барони вирішили, що не однією Латинською імперією, треба б і собі відвоювати якийсь візантійський шматок і там незалежно покерувати. Одним з таких був шампанський лицар Гійом де Вілардуен, і він відхопив собі Морею – власне Пелопоннеський півострів, і заходився там порядкувати з непоганим на той час результатом. Однак вже його внук весь час сварився з сусідами, сидів у тюрмі, втратив стратегічні фортеці і врешті пішов шукати милості в неаполітанського короля з Анжуйської династії. Той був завжди радий допомогти, але за повну васальну клятву, шлюб доньки і спадкоємиці Вілардуенів Ізабо з молодшим сином Філіпом Анжуйським, і прекрасною засторогою у договорі, що віднині всі шлюби Ізабо і її дітей тільки з королівського відома, а якщо Філіп помре раніше батька, то вся Морея переходить під руку анжуйського дому, а Ізабо хай так, збоку посидить.
Звичайно, Філіп помер раніше батька. Ізабо маринували в Неаполі років десять, поки морейські барони сказали: досить нам ваших тимчасових менеджерів, воліємо принца. Ізабо швиденько видали заміж за Флорана Генегаузького і відправили додому, наказавши не забувати, хто насправді хазяїн.
Флоран зробив майже неймовірне – домовився про мир в регіоні, і його полюбили навіть купці. Ізабо народила доньку. Але щастя тривало недовго, Флоран помер, знову почалися війни, Ізабо без дозволу пошлюбилася втретє, і наступні років сорок в Мореї коїлося казна-що, а спадкоємицями були жінки (донька Ізабо, сестра Ізабо, донька сестри Ізабо), і жодній це не принесло щастя, а швидше недовге життя і наглу смерть (Ізабо врешті плюнула на все та поїхала спокійно жити на батьківщину Флорана). Кінцем Морея перестала існувати як князівство, і ми переходимо до книжки.
Класика грецького романтизму, в якій головний герой, як водиться, палкий Робін Гуд. Але спочатку він досить тупий юнак Нікіфор Сгурос, в якого радості в житті – об’їдати стару няньку, пишатися древнім родом, зневажаючи чернь, і мріяти про кохання до незнайомки, яку він колись набачив чи то в маренні, а чи то в реальності. В такому стані він проводить пів книжки, ображаючи всіх оточуючих, крутить таємний роман з донькою банкіра і прибивається до ймовірного родича – важливої людини в місцевому олігархаті, а той його використовує у своїх зловісних планах. Звичайно ж, його переслідує мужик у чорному плащі, але зрештою через ті плани родича він зустрічається з дамою своїх мрій, а то Ізабо.
Ізабо жити не хочеться вже змалку, і насправді тут вона найсамотніша в усьому романі. Шкода її страшенно, бо ніхто навіть не вчив її любити себе чи хоч вважати себе важливою, майже для всіх вона тільки спадкоємиця, яку треба використати. З першим шлюбом їй конкретно так не пощастило (marital rape detected), а у другому були варіанти, та це епос і пафос, тут щастя для героїнь не прописують. Але тут входить мій особистий краш в цій книзі, а саме Флоран Генегаузський – в людини є почуття гумору, самоіронії і розуміння, як працює держбюджет, рідкісні якості, хапати й тримати, і не тільки в тринадцятому столітті. Та як водиться, коли в Ізабо щось таке ворухнулось, він вже кашляв кров’ю і про це жартував.
Головний же герой перековується на піратському кораблі, знаходить в собі любов до вітчизни і простих людей, стратегічні таланти, а потім повертається до кохання свого життя, дивиться на неї і подумки висловлює претензії на кшталт «чого від чоловіка доньку народила, тепер ти мене недостойна». Ізабо від самотності вже теж в нього трохи закохалась, але як годиться не приймає чесну пропозицію втекти в гори, а там він їй якийсь замок відвоює, будем жити вічно. І знову запалало повстання, привидом справедливості заширяв Сгурос по Мореї, грабуючи баронів, а Ізабо з горя та в жалобі поїхала до Риму. Кінець.
Що цікаво, всі оці ніби стандартні романтичні прийоми тут працюють, книжка дуже захоплива. Автор пише з тим розмахом, якого й очікуєш від боротьби за волю трудящого класу (тм), але з щирим талантом і любов’ю до всіх героїв, від Сгуроса (хоча йому так і кортить натовкти по голові всю книжку) і до Ізабо з Флораном, та всіх другорядних персонажів, шевців, корчмарів, священників і блазнів. Не забуває він і про кровіщу, бо як без цього (слов’янка Варя, пришпилена стрілою до воріт фортеці, дивиться на нас), і про історичні факти – голод в Мореї під кінець роману справді стався, і від деяких сцен мене прямо пересмикнуло, якось близько лягло. Тому якщо хочеться старомодного історичного роману, рекомендую. А мінус одна зірочка за Сгуроса, бо не можна ж бути таким тупим пів книжки, особливо коли з людьми розмовляєш, а не з фантазіями!
April 6, 2021
Ήταν ένα πολυ ωραίο παραμυθι για μεγάλους.. Είδα έναν και όχι τόσο συνηθισμένο τρόπο γραφής, που ενώ με δυσκόλεψε λιγάκι, μου αρέσε γιατί έγινα ένα με την ιστορία -ταίριαζε και στην τότε εποχή. Η αλήθεια είναι ότι το βιβλίο αναφέρεται περισσοτερο στον πρωταγωνιστή μας Σγουρό παρά στην Ιζαμπω. Είναι ένα βιβλίο που σου βγάζει πλήθος συναισθημάτων σίγουρα γέλιο, στεναχώρια, άγχος, δικαίωση ... Μου αρέσε ο ρόλος του Σγουρου μου θυμησε λιγάκι ένα σύγχρονο αγόρι περισσότερο γεμάτο όνειρα για τον εαυτό του την ζωή του λιγάκι ελαφρομυαλό ελπιδοφορο που τον βλέπουμε ωστόσο να ωριμαζει στο περασμα των σελίδων. Ακόμα πολυ ωραίος χαρακτήρας ήταν ο Ιωάννης ντε Τουρναί δουλος της αγαπης, μου αρέσε αυτή η θνητή αδυναμία που είχε. Ειναι το σύγχρονο δίλλημα: καρδιά ή μυαλό. Ωστόσο από παλιά η καρδιά υπερτερεί αφού πέθανε για αυτή.
This entire review has been hidden because of spoilers.
May 27, 2022
Ο Άγγελος Τερζάκης με τόση μαεστρία δημιούργησε μία ιστορία που περιέχει έρωτα, περιπέτεια, δολοπλοκίες, σοφία, μάχες, υπέροχες σκηνές με πρίγκιπες/ πριγκιποπούλες, πανέμορφες συναισθηματικές αποδόσεις κι όλα αυτά και άλλα τόσα αναμειγμένα με ιστορικά γεγονότα επί Φραγκοκρατίας.
Το απόλαυσα και με ταξίδεψε τόσο πολύ!
Το απόλαυσα και με ταξίδεψε τόσο πολύ!
May 18, 2025
2,5/5...
Très belle édition avec une traduction agréable et digeste, l'intérêt principal du roman lui-même est de faire explorer une partie de l'histoire grecque méconnue (l'occupation de la Grèce par les chevaliers français au lendemain de la 4ème Croisade), les personnages sont malheureusement inintéressants au possible - on sent vraiment que l'auteur les utilise pour exposer la grande histoire ce qui a le don de m'insupporter.
Très belle édition avec une traduction agréable et digeste, l'intérêt principal du roman lui-même est de faire explorer une partie de l'histoire grecque méconnue (l'occupation de la Grèce par les chevaliers français au lendemain de la 4ème Croisade), les personnages sont malheureusement inintéressants au possible - on sent vraiment que l'auteur les utilise pour exposer la grande histoire ce qui a le don de m'insupporter.
October 26, 2018
Άκουσα την έκδοση του βιβλίου σε θεατρική εκδοχή του ραδιοφώνου. Αν και είμαι επιφυλακτικός για το κατά πόσο έχουν αλλάξει τη μορφή του βιβλίου, οι σχεδόν 7 ώρες διάρκειάς του με κάνουν να πιστεύω πως είναι αρκετά πιστό στο πρωτότυπο.
Η αρχή του ομολογώ με κούρασε. Σπαστικός πρωταγωνιστής, γεγονότα που γίνονται πολύ απότομα (η φυγή του Νικηφόρου απ'το Ανάπλι). Αλλά όσο προχωρά, και γνωρίζεις τους χαρακτήρες και αυτοί ωριμάζουν (ειδικά ο Νικηφόρος), γίνεται όλο και πιο όμορφο. Σαν ένα πικρό παραμύθι. Και όσο πιο πολύ πλησιάζει στο τέλος, τόσο πιο ωραίο γίνεται. Κλασικό, θα το πρότεινα ανεπιφύλακτα, απλά χάνει το ένα αστέρι ξεκάθαρα γιατί δεν μπορώ να διαγράψω την πρώτη μου αντίδραση στην αρχή που απλά ο Νικηφόρος ήθελε φάπες. Μετά έφτιαξε (ή τον συνήθισα, δεν ξέρω).
Στα πλαίσια του θεατρικού, αυτή ήταν πιθανώς καλύτερη παραγωγή απ'το "Στα χρόνια του Βουλγαροκτόνου". Αν και έχουν τον ίδιο αφηγητή, συν τον Σταύρο Ξενίδη, οι άλλοι ηθοποιοί είναι διαφορετικοί, αλλά δίνουν μια πολύ πιο πομπώδη ερμηνεία. Επίσης έχει πολύ περισσότερη μουσική και ηχητικά εφέ, όπως άλογα, κλαγκές όπλων κλπ.
Η αρχή του ομολογώ με κούρασε. Σπαστικός πρωταγωνιστής, γεγονότα που γίνονται πολύ απότομα (η φυγή του Νικηφόρου απ'το Ανάπλι). Αλλά όσο προχωρά, και γνωρίζεις τους χαρακτήρες και αυτοί ωριμάζουν (ειδικά ο Νικηφόρος), γίνεται όλο και πιο όμορφο. Σαν ένα πικρό παραμύθι. Και όσο πιο πολύ πλησιάζει στο τέλος, τόσο πιο ωραίο γίνεται. Κλασικό, θα το πρότεινα ανεπιφύλακτα, απλά χάνει το ένα αστέρι ξεκάθαρα γιατί δεν μπορώ να διαγράψω την πρώτη μου αντίδραση στην αρχή που απλά ο Νικηφόρος ήθελε φάπες. Μετά έφτιαξε (ή τον συνήθισα, δεν ξέρω).
Στα πλαίσια του θεατρικού, αυτή ήταν πιθανώς καλύτερη παραγωγή απ'το "Στα χρόνια του Βουλγαροκτόνου". Αν και έχουν τον ίδιο αφηγητή, συν τον Σταύρο Ξενίδη, οι άλλοι ηθοποιοί είναι διαφορετικοί, αλλά δίνουν μια πολύ πιο πομπώδη ερμηνεία. Επίσης έχει πολύ περισσότερη μουσική και ηχητικά εφέ, όπως άλογα, κλαγκές όπλων κλπ.
August 17, 2024
Σπουδαίο!!!
April 24, 2025
το 'χετε παρατηρήσει ότι η ΕΡΤ (συμπεριλαμβανομένης της Βουλής TV) παίζει αριστουργήματα τη Μεγάλη Βδομάδα, επειδή θεωρούνται μελαγχολικά, πληκτικά, Κύριος οίδε (αν και busy) τι άλλο..κι έτσι βλέπουμε κανά Tarkovsky, καθώς και τον Λόγο του Dreyer. ταιριαστός και ο Τερζάκης στο όλο κλίμα, ως απαισιόδοξος (κατά τον γιο του, Δημήτρη, σοβαρός και συνεπής μεθερμηνευόμενον) και άριστος χειριστής του Λόγου του ελληνικού, υπέροχος αφηγητής. σε αυτό το ιστορικό μεσαιωνικό παραμύθι, μη αντιπροσωπευτικό του έργου του συγγραφέα, αλλά ορμητικά απολαυστικό, προαιώνιες λυρικές εικόνες πλάθονται από σύνθετους νεολογισμούς. χρησιμοποιεί επίσης ένα περιορισμένο λεξιλόγιο (200 περίπου λέξεων) εκλαϊκευμένης και εξελληνισμένης μεσαιωνικής ορολογίας. για τις οποίες είχα καρφιτσώσει μια σελίδα εξηγήσεων από το blog του Νίκου Σαραντάκου, διαπιστώνοντας εκ των υστέρων (του βιβλίου) την παράθεση σχετικού γλωσσαρίου, πριν το επίμετρο. (τα είκοσι τέσσερα κεφάλαια παραπέμπουν στις είκοσι τέσσερις ομηρικές ραψωδίες?)
είναι, πάντως, ένα μικρό έπος. και το ιστορικό κομμάτι έχει μεγάλο ενδιαφέρον, τοποθετημένο στην Πελοπόννησο του 1293, με τον κακό χαμό των ρωμιών (βυζαντινών), φράγκων, βενετών, γενοβέζων και άλλων δημοκρατικών δυνάμεων, να μαίνονται και να λυμαίνονται.
βιομηχανική-στρατιωτική-πολιτική συνωμοσία εναντίον των λαών.
Πόλεμος και Έρωτας (με όλους χαμένους), με (την) Τιμή και (την) Ιπποσύνη (να πάνε περίπατο.)
είναι, πάντως, ένα μικρό έπος. και το ιστορικό κομμάτι έχει μεγάλο ενδιαφέρον, τοποθετημένο στην Πελοπόννησο του 1293, με τον κακό χαμό των ρωμιών (βυζαντινών), φράγκων, βενετών, γενοβέζων και άλλων δημοκρατικών δυνάμεων, να μαίνονται και να λυμαίνονται.
βιομηχανική-στρατιωτική-πολιτική συνωμοσία εναντίον των λαών.
Πόλεμος και Έρωτας (με όλους χαμένους), με (την) Τιμή και (την) Ιπποσύνη (να πάνε περίπατο.)
September 9, 2018
4/5. Υπέροχη γλώσσα και γραφή. Ο Τερζάκης ανασταίνει μοναδικά την άγνωστη σε μεγάλο βαθμό εποχή του Μεσαίωνα και ειδικά στην περιοχή της Πελοποννήσου. Ενδεχομένως να το προτιμούσα λιγο μικρότερο σε έκταση, και το ειδύλλιο λιγο πιο πειστικό. Αγαπημένη μορφή ο Ιωάννης ντε Τουρνέ.
March 20, 2013
εξελισεται...
March 1, 2017
Amazing book!!! Review : http://joantsblog.blogspot.gr/2017/01...
Read
November 9, 2019Този следобед си препрочитах странички от нея след като приспах племенницата с "Малката Русалка" Бях я позабравила доста и я почвах и зарязвях толкова пъти откакто бях на 12 насам....
Displaying 1 - 30 of 43 reviews