Drie zakken dameskleding, twee cakes Kyiv en een sniper

by Jaap Scholten

Als op 24 februari 2022 Russische tanks Oekraïne binnen rollen, begeeft Jaap Scholten zich vanuit Hongarije naar de grens om een jong gezin uit Kyiv te helpen. In de weken die volgen raakt hij meer en meer betrokken bij de strijd. Scholten zamelt geld in voor drones, reist in zijn pick-up door het land in oorlog en bezoekt een begrafenis in Irpin met de directrice van een Kyivse cake-fabriek. Van een Amerikaanse sniper hoort Scholten over het leven aan het front en over de reddingsactie van een zes dagen oude baby uit een ondergronds zieken huis in Marioepol.

Genres: Nonfiction

320 pages, Paperback

Published January 1, 2022

About the author

Jaap Scholten (1963, Enschede) woont sinds 2003 in Hongarije, afwisselend in Boedapest en op het platteland omringd door wilde zwijnen en jakhalzen.

Scholten debuteerde in 1995 met de roman Tachtig, die prompt op de longlist voor de AKO Literatuurprijs belandde, evenals Morgenster (2000). De wet van Spengler (2008) werd door Selexyz uitgeroepen tot Boek van het Jaar. Met Kameraad Baron kwam hij op de shortlist voor de Bob den Uyl-prijs en won hij de Libris Geschiedenis Prijs 2011.

Zijn boeken en verhalen zijn vertaald in het Engels, Duits, Frans, Hongaars, Kroatisch en Roemeens. In 2014 publiceerde Scholten Horizon City bij AFdH Uitgevers. Zijn nieuwste roman Suikerbastaard, waarin Frederik Spengler, het hoofdpersonage uit De wet van Spengler, weer zijn opwachting maakt, verscheen in april 2020.

Reviews

[Sibrich van Baalen · Rating 4 out of 5]

Jaap Scholten lijkt op mijn favoriet Jan Brokken. Fijne schrijfstijl en altijd dat heerlijke Oostblok in de hoofdrol. Vind het fijn dat hij gewoon toegeeft bij de oorlog betrokken te willen zijn: ik was hier, heb geholpen en dat voelt verdomde goed. Het boek, of zo u wilt, verslag is snel uitgebracht alsof hij haast had en als eerste wilde zijn. Dat maakt dat het verhaal je niet bij de keel grijpt en dat je niet écht met een persoon meevoelt. Scholten maakt het verhaal op het einde keurig rond, maar deze literaire techniek voelt hier toch een beetje goedkoop aan. Als oorlogsverslag een dikke voldoende, maar qua verhaalopbouw kan het beter. Al met al genoten dus ik klaag verder niet.

[Danny Jacobs · Rating 5 out of 5]

Jaap Scholten is een auteur die ik enorm waardeer. Vele jaren geleden las ik van hem Kameraad Baron, een onthutsend relaas van hoe de oude adel van het toneel verdween in Galicië na de communistische revolutie van 1918. In mijn reeks boeken over Oekraïne die ik nu aan het verslinden ben kwam ik Scholten terug tegen met het boek “Drie zakken dameskleding, twee cakes Kyiv en een sniper: naar de grens van Oekraïne, en verder”. Het is een turbulente roadtrip door Oekraïne tijdens de eerste honderd dagen van de oorlog, een uniek verslag van de moed, veerkracht en eensgezindheid die de invasie bij de bevolking heeft losgemaakt. Scholten is absolute top. Ik heb enorm genoten (ongepast woord, ik weet het) van dit boek. Een geweldig verhaal, gebaseerd op briljant en origineel onderzoek en bronnenmateriaal. Het brengt zoveel verhalen samen, het is tragisch, boeiend en zeer leesbaar.

[Lauri van Oosterom · Rating 4 out of 5]

Pfoe. Dit is geen boek dat je zomaar op een middagje uitleest. De verhalen komen hard binnen en je wordt je nog meer bewust van de ellende aan het front in Oekraïne. Maar juist daarom is het wel een heel sterk boek. En ondanks dat Jaap Scholten dit verhaal al ruim 2,5 jaar geleden opschreef, is het eigenlijk nog steeds actueel.

Ik ben erg benieuwd waar alle mensen terecht zijn gekomen die hij heeft leren kennen in Oekraïne. En hoe het ondertussen met hun gaat.

[Wemmie · Rating 5 out of 5]

De oorlog tussen Oekraïne en Rusland is nog maar net begonnen als de schrijver Jaap Scholten door zijn nichtje in Nieuw Zeeland wordt benaderd. Haar schoonzus en zwager willen uit Oekraïne vluchten en of Jaap ze bij de grens kan oppikken. Jaap woont sinds 2003 in Hongarije met zijn gezin en geeft gehoor aan de oproep.
Het ophalen van dit gezin wordt het startsein om spullen naar Oekraïne te brengen, hij zamelt geld in en rijdt diverse malen de grens over. In zijn auto vervoert hij jerrycans met diesel, koffers en dozen met haakse slijpers, kettingzagen en waterpompen. Ook wordt er eten rondgebracht en zakken vol meel voor de broodbaksters van Tsjernihiv. Op zijn tochten door Oekraïne ontmoet hij veel mensen, op de vlucht voor het buitensporige geweld van de Russen.
Scholten ziet met eigen ogen wat de oorlog aanricht in Oekraïne. Sommige verhalen zijn hartverscheurend. Hij ontmoet een veelvoud aan bijzonder moedige mensen die standvastig en vastberaden zijn de Russen te verslaan.
Hij bezoekt een begrafenis in Irpin met de directrice van een cakefabriek. Hij heeft ook contact met een Amerikaanse sniper, Neal ging als vrijwilliger naar Oekraïne en heeft al heel wat Russische kopstukken omgebracht. Een huzarenstukje waarbij Neal is betrokken is de reddingsactie van een zes dagen oude baby uit een ondergronds ziekenhuis in Marioepol.
Drie zakken dameskleding, twee cakes Kyiv en een sniper is als een logboek geschreven. Het verhaal wordt beeldend gemaakt door het toevoegen van zwart-wit foto’s. De schrijfstijl van Jaap Scholten is overigens persoonlijk en realistisch. In het boek wordt het ook duidelijk hoe Scholten denkt over de brute Russische inval in Oekraïne.
Het is een bij vlagen erg heftig boek maar ook een document die de moed en de kracht van een onderdrukt land toont waarbij er soms ook iets ontroerends beschreven wordt. Beelden die nog wel even nasudderen na het lezen van dit boek, beelden die je niet op TV ziet. Ook is Scholten goed in het beschrijven van de zinloosheid van deze aanval en de bedoeling achter de daden van Poetin.
Indrukwekkend verhaal.
Uitgeverij Atlas Contact, hartelijk bedankt voor dit recensie-exemplaar

[Pauline Gingnagel · Rating 4 out of 5]

Mooi en goed geschreven. Interessante ontmoetingen met Oekrainers en niet-Oekraniers. En ook indringend verslag van de oorlog met de Russen en over wat zich afspeelt in Oekraine.

[Pieter · Rating 4 out of 5]

Jaap Scholten ten voeten uit. Indrukwekkend en heel actueel verslag.

[Mehsi · Rating 4 out of 5]

Interessant, soms gruwelijk en schokkend, en goed geschreven.

[Marieke Scheers · Rating 4 out of 5]

De van oorsprong Nederlandse Jaap Scholten woont in Hongarije met zijn vrouw en kinderen, dichtbij de grens van Oekraïne. Als er op hem een beroep wordt gedaan om na het begin van de oorlog in februari 2022 een gezin op te halen bij de grens en ze een tijd onderdak te geven, twijfelt hij niet en reist erheen. Het is koud en de rijen zijn lang. De tijd dat hij wacht doet hem inzien dat er nog veel hulp nodig is.

In dit boek dat in drie stukken is opgedeeld, lezen we mee hoe het verder gaat met Scholten en de voortgang van de oorlog in Oekraïne gedurende een paar maanden. In korte hoofdstukken die veelvuldig zijn voorzien van foto's, krijgen we als lezer een beeld van het gebeuren in Oekraïne.

Scholten heeft veel contacten en komt zo te weten waar behoefte aan is. Hij zorgt voor spullen en gaat het zelf brengen.Hij gaat zo deel uitmaken van de hulpverlening en reist door het land, samen met anderen die ook onderdeel zijn van de hulpverlening, maar daarnaast reist hij terug naar Hongarije met een Amerikaan die deel uitmaakte van het vreemdelingenlegioen.

Wat volgt is een soort logboek, waarin hij vertelt wat hij ziet, wat hij meemaakt en wie hij spreekt. Het zijn een soort columns die variëren van bemoedigende verhalen van Oekraïners tot heftige verhalen van ooggetuigen. De verhalen die hij hoort van sniper Neal laten het leven en de strijd van de burgers zien, en Scholte krijgt zo mee hoe het is voor de mannen aan het front. Ook zijn sommige hoofdstukken gevuld met politiek en geschiedenis, waardoor het een compleet plaatje wordt.

Door de korte hoofdstukken is het een afwisselend geheel en wordt het nergens te zwaar. Bij een hoofdstuk is een waarschuwing geplaatst om hetgeen wat hij schrijft te heftig kan zijn. Scholten geeft zo een realistisch beeld van de oorlog in een land, dat moedig stand houdt tegen Rusland.

Het geheel is een indrukwekkend boek over een vreselijke oorlog, met moedige mensen in een verscheurd land..

[Paul · Rating 4 out of 5]

Woonachtig in Hongarije op een paar uur rijden van de grens met Oekraïne, wordt schrijver Jaap Scholten door zijn nicht gevraagd of hij haar schoonfamilie wil opvangen die op de vlucht zijn vanuit Kiev na de inval door de Russen. Alle mensen die hij bij de grens aantreft en wat hij in de media ziet over de oorlog zorgt meteen voor een groot respect voor de onverzettelijkheid van het gewone Oekraïense volk. Aangestoken door deze wilskracht en moed raakt hij verder betrokken, wat hij als schrijver uiteraard gaat documenteren. Wat als een logboek begint mondt uit in een uitvoeriger verslag of zoals de auteur het zelf omschrijft: “Het gaat over wat ik om mij heen waarnam, over een tocht door een belaagd land, over de mensen die ik door de oorlog ontmoette; dappere vrouwen en ontheemden, schrijvers en violisten, soldaten en een Amerikaanse sniper; de verhalen die ze mij vertelden en de alledaagsheid van een oorlog om de hoek.”
Het boek is opgedeeld in drie delen. ‘Deel I: Naar de grens van Oekraïne’ omschrijft het ophalen van het gevluchte gezin en de opvang en hulp die hij gaat bieden aan meerdere vluchtelingen in en rond zijn woonplaats. Via de verhalen van de vluchtelingen maar ook digitaal via Telegram en besloten WhatsApp-groepen krijgt hij steeds meer een beeld wat zich daadwerkelijk afspeelt aan gruwelijkheden maar gelukkig ook bemoedigende berichten o.a. van vrijwilliger ‘Sniper’ Neal uit Amerika. Dit mondt uit in ‘Deel II: En verder...” waar hij Oekraïne in reist om spullen voor het leger te brengen en Neal op te halen (‘Deel III: De sniper’). Onderwijl alles wat hij ziet en hoort optekenend.
Knap verweeft met de nodige (Oost-Europese) historie die de huidige situatie nog beter duidt (wat je wel aan Scholten over kunt laten; lees vooral ‘Kameraad Baron’), en zijn vlotte pen, levert dit een indrukwekkend en zeer lezenswaardig dagboek op van een (deels digitale) oorlog om de hoek.

[Anneke de Bundel · Rating 4 out of 5]

Ik vond dit een fascinerend verslag. Ondanks dat de oorlog helaas haar 3e jaar ingaat, vond ik het ook nu nog bijzonder om te lezen.
Ik voelde de adrenaline van Scholten die oorlog kennelijk bij mannen losmaakt. Bij Scholten maar ook bij de mannen waarover hij vertelt zoals de Amerikaan Neil. Het verslag js een mooie mix van geschiedenis, wonderlijke verhalen zoals dat van een Amerikaanse baby in Marioepol en interviews met mensen over hun beweegredenen.

[Geertje · Rating 4 out of 5]

Neem de waarschuwingen bij gruwelijke stukjes serieus. Desalniettemin een zeer interessante inkijk.

[Jaap Meindersma · Rating 3 out of 5]

Beetje gek boek wel. Soort avontuur, dagboek, tegen de oorlog aan maar er niet echt in. Met veel belangstelling gelezen.

[Pieter · Rating 4 out of 5]

Gaat meehelpen in Oekraïne

[Evy Siemerink · Rating 5 out of 5]

Nastya in Charkiv

[Els Klem · Rating 4 out of 5]

We lezen het boek met de leesclub.
Ik heb het niet uitgelezen. Ik kan en wil (momenteel) (misschien wel nooit)geen boek lezen over oorlog of over martelen.
Begin juli, ik ben toch weer verder aan het lezen.
Nooit gedacht dat ik een oorlogsboek zou lezen. Heel raar, maar ik heb er wel van genoten. Je wordt bijna meegenomen op zijn reis door Oekraine, Hongarije, Nederland. Het brengt heel veel verhalen samen...

[Scarlett Hamers · Rating 4 out of 5]

Goed geschreven persoonlijk verslag