Vroeg in de morgen van donderdag 24 februari wordt schrijfster Oksana Zaboezjko wakker gebeld. In een hotelkamer in Polen, waar ze is om haar nieuwe boek te presenteren, krijgt ze te horen dat Russische raketten haar woonplaats Kiev hebben geraakt. Direct weet ze dat ze in onvrijwillige ballingschap verkeert, dat naar huis gaan geen optie is. Vanaf dat moment volgen nog vele telefoontjes Ð vaak van familie, maar nog vaker van westerse journalisten. Ze vragen haar goedbedoeld maar naef naar de Russisch-Oekraense Had deze voorkomen kunnen worden? Is Poetin de eenzame architect van deze gekte en hebben wij gefaald hem te herkennen als een nieuwe Hitler, een nieuwe Stalin? En wat betekent de oorlog voor de rest van de wereld? In Mijn langste boektournee geeft Zaboezjko een hartstochtelijk antwoord op die vragen. Ze vertelt haar eigen familieverhaal en beschrijft hoe de oorlog Ð die al veel eerder begon, maar niet echt werd opgemerkt door het Westen Ð alle afzonderlijke Oekraense levens verwoest. Door deze mengeling van persoonlijke verhalen en maatschappelijke beschouwing, biedt ze een onverwacht inzicht in de gebeurtenissen die de toekomst van Europa lijken te bepalen.
In een beknopte beschrijving van de ontwikkelingen in Oekraïne over de laatste twee jaar, maar met een duidelijke link met het recente (8 tot 40 jaar geleden) en verre (paar honderd jaar) verleden, schetst Oksana Zaboezjko de positie van Oekraïne in het huidige wereldbeeld. Ze spaart daarbij de westerling niet, die volgens haar keer op keer weg heeft gekeken bij iets wat een lokaal conflict werd genoemd, terwijl het volgens haar alles met de stabiliteit in de wereld te maken heeft. Oksana heeft al diverse boeken op haar naam staan, maar heeft dit boek in het buitenland moeten schrijven omdat ze, na 2 jaar ‘thuis’ te hebben moeten blijven wegens de covid-pandemie, net voor een boekbespreking in Polen was toen de februari 2022 inval van Rusland plaatsvond. Ze is op dit moment nog niet teruggekeerd…
Oksana is erg talig, d.w.z. ze gebruikt mooie woorden (de term ‘elitocide’ had ik niet eerder gehoord) en mooie zinnen. Dat zijn regelmatig erg lange zinnen, met komma’s, haakjes en gedachtestreepjes; een zin kan soms een halve pagina beslaan! Dat maakt dat je je goed moet concentreren bij het lezen. Complimenten aan de vertaler!
Ze toont veel inzicht over de manier waarop Rusland de omringende landen benadert, met o.a. het gebruik van onconventionele middelen: “daarom kijkt niemand in het huidige Rusland op van nieuwbakken rituelen als de ‘inzegening’ van raketinstallaties of van geestelijken die dreigen om ongehoorzamen te ‘vervloeken’ met ‘plagen’, of van de in 2018 geopende kathedraal der Strijdkrachten in Moskou met haar pontificaal antichristelijke esthetiek, die niet de hemelse maar de aardse macht verheerlijkt, en ga zo maar door”. Een andere interessante quote: “… bleek telkens weer dat de Russen in werkelijkheid geen volk zijn, maar […] een gevangenis der volkeren” en een wrange beschrijving van de huidige situatie in Oekraïne, zoals “… kinderen die ‘keldertje’ spelen: eentje loeit als een sirene, de rest rent weg en verstopt zich”.
Een vlot geschreven boek, wat je in een paar dagen uitleest en dat je veel inzicht geeft over hoe er vanuit de Oekraïne naar de situatie met Rusland wordt gekeken. Aanrader!
Ik vond het een heel interessant boek. Ik had een interview met de schrijver gelezen en was wel benieuwd naar haar werk en haar visie en uitspraken.
Wat ik wel lastig vind is de voortdurend beschuldigende toon naar het westen en feitelijk naar mij, de westerse lezer. Ik geef toe dat ik weinig van de geschiedenis van Oekraine weet, maar het feit dat ik dit boek lees, geeft aan dat ik meer wil weten en dan is haar uitdagende - ik wist dit al lang maar jullie wilden niet luisteren houding - gaat tegenstaan.
Ik vond het nawoord van de vertaler heel verhelderend om te lezen
Een heel waardevol en belangwekkend boek, waarin Zaboezjko eerst vertelt hoe zij 1 dag voor de invasie van Oekraïne in Warschau belandde (en wat zij onderweg en in de dagen hierna allemaal meemaakte) en vervolgens verdergaat met drie hoofdstukken over de recente en langere geschiedenis van Oekraïne en de lange aanloop naar de huidige oorlog. Dit is zeer leerzaam, want je word je bewust van de door Rusland gestuurde blik die het Westen lang op Oekraïne had. In het laatste hoofdstuk gaat Zaboezjko wel erg kort door de bocht en ontneemt ze Rusland bijna alle bestaansrecht, maar gelukkig wordt juist dit hoofdstuk goed genuanceerd door het nawoord van vertaler Tobias Wals, die het boek verder in hele heldere bewoordingen vertaalde en het ook nog eens af en toe van goede context voorzag. Een prima uitgave dus van Cossee!
Prachtig begin, waarin Oksana naar Warschau gaat om een boek van haar te promoten, maar net op de dag de Russen haar land binnenvallen. Ze heeft weinig bij zich omdat ze veronderstelde dat ze met een paar dagen weer terug zou zijn in Kyiv maar het werd dus haar laatste boektournee. De volgende hoofdstukken betreffen de geschiedenis die aan de inval voorafging en de tactieken van KGB en FSB, maar die zijn brokkeliger omdat Oksana veel tussen haakjes zet en de noten van vertaler Tobias Wals door de lichte sterretjes moeilijk te vinden zijn. Desondanks geeft het essay veel inzicht in de lompe en wrede manier waarop het Kremlin in politiek opzicht te werk gaat, hetgeen een groot gevaar betekent voor de wereldvrede. We mogen de Oekraïners dankbaar zijn voor hun niet aflatende verzet tegen hun opdringerige buurman.
Je krijgt een dieper inzicht in wat er allemaal meespeelt in het Russisch-Oekraïne conflict. De eeuwenlange strijd, overheersing en conflicten. Tevens krijgen wij, het Westen, een duidelijk verwijt dat we te weinig aan de kant van Oekraïne staan, maar altijd maar trachten Rusland niet te bruskeren. Dat gaat op termijn ook voor het Westen een probleem vormen.