Louis Marie-Anne Couperus (June 10, 1863 – July 16, 1923) was a Dutch novelist and poet of the late 19th and early 20th century. He is usually considered one of the foremost figures in Dutch literature.
Ik heb dit boek gelezen voor de welbekende literatuurlijst toen ik 16 was. Destijds maakte het weinig indruk op me, en nu ik het opnieuw heb gelezen, begrijp ik waarom. Ik herinnerde me alleen dat het over oude mensen ging, maar dat gegeven alleen zegt weinig. De titel dekt de lading.
Het boek heeft een koortsachtige, licht hysterische sfeer, die wordt versterkt door de schrijfstijl: veel herhalingen, afgebroken zinnen en onvoltooide gedachten. Het leest soms als een stroom van indrukken. 'Hysterie' lijkt ook een terugkerend begrip in het boek, vaak gebruikt om losbandigheid of non-conformisme te beschrijven.
Het thema dat voor mij het meest naar voren komt, is angst. Angst voor het verleden, angst voor de toekomst, en angst voor ouderdom. De oudere generatie gelooft dat hun geheimen veilig zijn, terwijl de jongere generatie wordt belast en getraumatiseerd door diezelfde geheimen. Familiebanden zijn onontkoombaar. Er is een gevoel van opluchting wanneer de oudere generatie sterft, en de dingen eindelijk voorbijgaan.
Waarschijnlijk vereist dit boek enige levenservaring of rijpheid om echt op waarde geschat te worden. Ik neem het mijn zestienjarige zelf niet kwalijk dat het destijds geen indruk maakte. Maar nu? Wat een verschil! Terecht een klassieker in de Nederlandse literatuur.
“Haar droge, oude ogen weenden niet, maar haar gebarsten stem weende.”
Louis Couperus, Nederlandse auteur die leefde van 1863-1923, heeft een rijk oeuvre nagelaten, en ik waagde me aan “Van oude mensen, de dingen, die voorbijgaan…”
Deze roman vertelt enerzijds het verhaal van een duister familiegeheim, en hoe hiermee door de verschillende generaties omgegaan wordt. Daarnaast is er ook een sterke filosofische insteek aangaande het verstrijken van de tijd. Hoe vluchtig die soms is, maar hoe die ook soms lang kan duren.
Ik vond deze thema’s beiden zeer fijn uitgewerkt, door de verschillende personages heen Hoewel er heel wat ten tonele worden opgevoerd, vond ik geen enkel personage echtsympathiek, allemaal hadden ze wel een irritant kantje. Maar langs de andere kant maakt dat ze misschien net realistisch? Daardoor was het soms moeilijk om te connecteren, maar de stijl, structuur en verhaal van dit boek maakten dit wel goed.
De stijl van Couperus voelt zeer archaïsch aan, en moest ik wel even aan wennen. Toch heeft deze zeker zijn charme, en past die bij het verhaal.
? Maandboek van de Goodreads leeskring De boekenwurm 🤔Ik heb zeker genoten van dit mooie boek van de schrijver, die nu 100 jaar geleden overleden is. De schrijfstijl boeide mij vooral omdat het vaak poëtisch was met symboliek vanuit de natuur: zon, regen, sneeuw(dood) , vruchten plukken (Carpe diem), maar ook het verhaal was boeiend: het geheim werd via verschillende personen ontraadseld. Daarbij hadden de familieleden duidelijk verschillende karakters die mooi en duidelijk omschreven werden. Ik had een speciale uitgave van LJ Veen klassiekers en daarin was ook een interessant naschrift van maar liefst 30 pagina's opgenomen, waar een interessante toelichting gegeven werd bij het verhaal. =>Eene illuzie, Psyche en een mooie uitgave van Eline Vere liggen in mijn boekenkast te wachten om gelezen te worden. Het laatste boek heb ik alleen in een leeslichtversie gelezen, maar wellicht ga ik toch eerst nog de novelle Noodlot lezen, want die heb ik al wel vaker bij mijn bieb geleend, maar tot nu toe nog niet gelezen. MW 9/11/23
Er zijn 2 boeken van Couperus waaruit ik geregeld stukken herlees. Dat zijn Eline Vere en De stille kracht. Dat ga ik met "Van oude mensen..." niet doen. De mooie taal is er natuurlijk wel. Maar spannend vond ik het verhaal niet. Ik had gehoopt dat "het voorval" naar het einde toe tot in de puntjes beschreven zou worden, in een flashback. Maar nee, het verhaal dooft stilletjes uit, ... net zoals het leven van de zeer oude mensen. Toch heb ik nog enkele mooie citaten aangekruist:
Blz.118: "Het was oktober: de ramen stonden open, en in een hevige lichtstroom der zon metaalkleurde donker de zee en rimpelde onder de brutale vegen van een opdriftigende mistral."
Blz.207: "Voor zich zag hij de daverregenende noodlotnacht..."
Blz.231: "Door de kamer braken de snikken van Ottilie Steyn, en steunde de adem der oude vrouw... Buiten weende de dooi aan de ramen."
Wat een loodzwaar thema: het oud worden en het geheim dat maar een half geheim meer is. Centraal staat de gebrekkige menselijke communicatie en het drukkende noodlot (in Lot wordt de wraak van wat de ouden hebben uitgespookt inderdaad weer zichtbaar). In de marge schetst Couperus wel heel mooi de Haagse burgerlijkheid en hypocrisie. De stijl is heel realistisch, met nauwkeurige beschrijvingen zonder veel franje, zeker niet zo barok en impressionistisch alsDe stille kracht.
Echt een prachtig boek, dat ik las vanwege een cursus en een toneelstuk. Taalgebruik, opbouw en sfeer zijn van een andere tijd en toch werd ik meegesleept. Ik zág die oude mensen zitten en de dingen voorbijgaan. Ontroerend einde, de afsluiting van een tijdperk en de overstap naar modernere tijden.
Ik wou een leuk citaat kiezen voor deze review maar ik kan gewoon niet kiezen!!!! Maar oké, de titel alleen al, ✨van oude mensen, de dingen, die voorbij gaan✨!!!
De laatste zin pakte mij ook echt, maar die zal ik nog niet verklappen want jullie moeten dit boek ook lezen!!! Kleine tip: begin er niet aan zonder een stylo bij de hand. Je gaat onderlijnen!!! Sorry maar alleen al de beschrijving: “Anna was terug naar de keuken gegaan, ✨struikelstrompelend over de poes✨”. Spectacular, give me 14 of them right now.
Los van de mooie zinnen was er ook legit een plot, ongebruikelijk nochtans voor een eind 19e eeuwse naturalistische roman maar kijk, Couperus doet het!!!
Langzaam en gedateerd. Leuk om weer eens mee in aanraking te komen. Ook wel blij dat het uit is.
Ik vond het een familie met veel gedoe, scheidingen, buitenechtelijke liefdes en kinderen, roddel en achterklap. Zaken zijn waarschijnlijk vooral geld wat vanzelf binnenstroomt beheren, want ze doen niet echt veel (behalve gissen en overpeinzen). Het ding/geheim staat centraal, maar blijft onuitgesproken. Een goede familie opstelling zou geen kwaad kunnen
Zo mooi! Elke zin is een klein gedicht. De kwesties van determinisme, noodlot, spanning tussen het eigen leven en dat wat de andere/ de beschaafde maatschappij wil zijn nog altijd meer dan relevant. Haagse Roman, Couperus laatste roman met zo mooi als de eerste (Eline Vere).
Schrijven over intergenerationele trauma’s is misschien hip, maar niet nieuw! Mooi om te zien hoe iedereen toch vast zit in eigen ervaringen en hoe eerlijkheid het langst duurt. Ook vind ik t heerlijk hoe een soap-opera van een verhaal verteld wordt in heel net en statig Nederlandsch.
Ik snap ergens wel wat anderen hier mooi aan vinden, maar voor mij... wat een gezeur. Ik heb Pride and Prejudice (ik denk in een tweet van SparkNotes) weleens samengevat gezien als "people going to each other's houses" en dat is ook wat dit is. Wat Het Grote Geheim betreft: je komt er als lezer vrij vroeg achter wat het is, drie kwart van de personages weet het, en wat er op het spel staat als het uitkomt? Vooral dat mensen zeggen: jemig. Verder niet echt iets. Misschien dat er wel een soort broeierige spanning heerst omdat de personages van elkaar niet weten dat ze het weten (er wordt steeds een soort score bijgehouden: A weet al zijn hele leven! B weet pas sinds kort, die heeft het van A gehoord! C weet ook, en weet dat A weet, maar niet dat B weet! enzovoort) maar die spanning ging aan mij dus voorbij. Dat was misschien ook omdat ik het als audioboek heb geluisterd, ingesproken door, denk ik, de volwassengeworden stemactrice van Annika uit Pippi Langkous, die nogal teemde en steeds op, verkeerde momenten in de zin. Een pauze liet vallen. Waarmee ik me niet ondankbaar wil betuigen voor de uren die ze hier vrijwillig in heeft gestoken — ik ben blij dat ik het heb kunnen luisteren. Tot slot moet ik Couperus nageven: die eindzin is heel goed, en een eervolle vermelding voor de zinsnede "hij voelde de knaging aan zich knabbelen".
Couperus! Bij wie anders vind je zinnen als: "Het was oktober: de ramen stonden open, en in een hevige lichtstroom der zon metaalkleurde donker de zee en rimpelde onder de brutale vegen van een opdriftigende mistral." Exotische zinswendingen zijn hem niet vreemd, wat het in de 21e eeuw soms lastig maakt de zinnen te volgen. Maar de schoonheid van zijn schrijven maakt alles goed. Dat gezegd, de vele herhalingen van onnozele details (er wordt veel gestookt in de voorkamers en de pruimen op brandewijn zijn niet aan te slepen) zijn soms hinderlijk. Uiteindelijk is het allemaal een bevredigend drama.
Iedereen had hier last van het Peter Pan-syndroom - och och och nee toch oud worden... MAAR als Couperus de ouderdom als volgt beschrijft, dan zou ik er helemaal geen probleem mee hebben:
"Daar het somber was, werd de porceleinige, vlak, rimpelgecraqueleerd, van het gelaat der oude vrouw náuwlijks aangegeven in de wijnrode schemering van gordijnen en hoge tochtlap. Zij zat er op haar stoel, in het cachemiren geplooi van haar wijde japon, stijfrecht als op een troon, en in de schoot sidderden staafjes-slank de broze vingers in zwarte mitaines."
Ik wil dit nog eens lezen als ik oud ben. Tot dan Louis!!
Read in Dutch In an attempt to start reading more of my mother tongue's classics, I've made a list of the Dutch literary canon. As one of the most recognisable authors and one I know my mother appreciated reading, I've started with Louis Couperus. I first read his "Psyche", which is purposefully written in a very archaic language, which had me wonder just how bad my grasp of the Dutch language had become as I frequently found myself in need of a dictionary/the internet. This affirmed my need for reading more books in Dutch, I felt.
Van oude menschen, however, wasn't written in the same tone. Despite being over a hundred years old, this work has withstood time well and I thoroughly enjoyed being able to see the changes the Dutch language has undergone. Syntax that has fallen out of use in contemporary Dutch, which, to a modern reader, more closely resembles modern English. As well as the collapse of words being emphasised through spelling, e.g. the use of "weêr", rather than modern "weer" to denote the omission of the "d": "weder"; which you normally don't realize are the same words.
I won't give away much of the story. The allure of this book is in it's subtle character development and the language used. As one of the best works of Dutch literature, I can but only recommend you read this.
Ondanks de leeftijd van het boek vond ik de beschrijving van knellende familiebanden en stereotype maar nog steeds zeer herkenbare familieleden zeer goed getroffen. De steeds uitbreidende speculaties over het familiegeheim enerzijds, en de aftakelende romance van de pasgetrouwden anderzijds, boeiden me ondanks dat ik het taalgebruik eerst best hermetisch en bloemig vond.
Wat een diversiteit aan karakters en motieven, die door prachtige dialogen een verschrikkelijk verhaal openbaren. Het boek leert je over hoe gebeurtenissen je hele leven zullen blijven beïnvloeden, ze zullen blijven voorbij gaan.
Het is een aparte familie, met veel onuitgesproken gedoe. Misschien komt het door de veelheid aan personen dat ik me voor niemand echt interesseer. De vele herhalingen gaan me vervelen, zowel de gedachten die in kringetjes gaan en de gesprekken waarin steeds hetzelfde wordt gezegd, als de uitspraken die door het boek heen telkens terugkomen. Hoe het precies zit met die moord kan me ook weinig schelen. Kortom, dit viel me tegen.
Ik moet bekennen dat ik aarzelde om Couperus te lezen, bang voor oversentimentele passages en lange beschrijvingen. Praktisch niets daarvan in 'Van oude menschen...'! Dit is een opvallend dialoogrijke, vlotte roman, van iedere omgevingsbeschrijving verstoken. De roman gaat inderdaad vooral om oude mensen (de meeste personages variëren van 60-97 jaar) en het woord 'oud' komt veelvuldig voor (de jongste hoofdpersoon, Lot, is 38 en vooral heel bang om oud te worden). De roman draait om een familiegeheim dat de lezer vrij snel komt te weten, maar de meeste personages niet. Veel meer echter is het een sterk familieportret, vol levensechte personages en doordrenkt van de absurdheid van het leven en hoe belangrijk het is om hierin keuzes te durven maken. De vele hoofdpersonen en de ingewikkelde familierelaties maken het de lezer soms moeilijk (ik heb maar even zelf een stamboom gemaakt om te onthouden wie wie was), maar Couperus trekt de lezer verder met gemak deze nogal disfunctionele en deels hypocriete familie vol uiteenlopende karakters in. Zelfs het onbeduidendste personage wordt levensecht neergezet. Een sterk en opvallend modern boek en dus een terechte klassieker.
Prachtig en niet gedateerd. Als audioboek beluisterd, werkelijk geniaal voorgelezen door Henk van Ulsen. Bijzondere quotes op bijna elke pagina, zoals
‘Altijd, altijd maar werken; dan dacht je zo niet aan je eigen en aan al die angstige dingen. En al werkende, verdorde en verwelkte je wel, maar je verdorde en verwelkte zonder veel tijd te hebben er over te tobben...’
Het boek bouwt heel rustig op en neemt de tijd om de karakters neer te zetten. Zet uiteen hoe een familiedrama soms generaties lang invloed kan hebben.
In heerlijk ouderwetsche taal wordt een periode uit het leven van de families van de oude meneer Takma en de oude mevrouw Dercksz, die door een groot geheim met elkaar verbonden zijn, beschreven. Hoewel Couperus niet de meest toegankelijke schrijver is, ervoer ik het boek bij vlagen hilarisch. Zoals wanneer de angst om oud te worden van Lot beschreven wordt, of de onmogelijke nieuwsgierigheid van Ina.
Schitterend boek. Opvallend modern qua taal en zeden. Couperus schrijft zeer poetisch, het ritme van het Nederlands is steeds perfect. Mooie beeldspraken. Subtiele ontleding van de gevoelens van de personages.
If I had to choose one book that distinguishes Dutch literature, this would be it. I don't know that there is a modern English translation, but there should be.
Een heel aangename eerste kennismaking met Couperus (op de televisieserie De Stille Kracht uit de jaren 1970 na). Ik heb het boek onlangs tweedehands gekocht in boekhandel Dekker v.d. Vegt in Nijmegen. Ik begrijp nu ook waarom ik nooit iets gelezen/gevonden heb in die katholieke bibliotheek van dat provinciestadje waar ik opgegroeid ben van deze schrijver in die tijd. Als je vergelijkt met “Van de koele Meren des Doods” van Frederik Van Eeden, mijn vorige boek, dat uit dezelfde tijd dateert (1900-1904), dan schrijft Couperus heel wat minder angstvallig over seks. Hij heeft het zelfs over ‘cerebraal onanisme’. Ik lees dan ook dat men hem tot het naturalisme rekent. Dat zie ik niet zo direct op basis van dit ene boek. Het speelt zich af in de burgerij, niet in de arbeidersklasse. Geen miserabilisme, geen alcoholisme of determinisme. Niet echt een “tranche de vie”. Toch niet hetzelfde als Zola dus.
Heel knappe roman! Ook ooit op tv geweest als serie, maar die heb ik nooit gezien. Toch is de roman heel filmisch. Je ziet die twee oude mensen met hun vreselijk geheim zo zitten in hun Haags interieur, al dan niet voor het raam. Ook stilistisch is het boek hoogstaand en verrijkend. Nu en dan heb ik een woord moeten opzoeken omdat ik het niet kende.’Septentrionaal’, bijvoorbeeld. Misschien heeft Thierry Baudet hier wel de mosterd gehaald?
Had het boek jaren ik de kast staan, en nu uiteindelijk gelezen: een druk uit 1979 met (neem ik aan), veelal het oudere taalgebruik met vele Franse uitdrukkingen die niet meer “courant” zijn in het huidige Nederlands. Dat hielp wel een bepaalde sfeer van toen op te roepen. Geen vrolijk boek, met duidelijk thematiek van het vroege begin van de 20st eeuw. Het determinisme van toen is nu anathema. Een complex boek met een veelvoud van karakters die veelal familie van elkaar (blijken) te zijn.
Duidelijk te langzaam voor de huidige tijd, toch is het spannend hoe het grote geheim van toen uit Indië langzaam maar zeker duidelijk wordt voor de lezer. Ook kan je je met weinig moeite in de karakters van toen inleven; een internationale familie die niet alleen op de Mauritskade in Den Haag woont (waar Couperus zelf is geboren), maar ook in London, Brussel, Parijs of Nice.
Het ‘Grote Geheim’ is helemaal geen geheim dus alles was een anticlimax.
Edit: Oké oké, uiteindelijk gaat het ook niet om ‘het geheim’, maar draait het boek om motieven als Tijd en Ouderdom. Alle karakters staan volledig in dienst van deze motieven en de thematiek van het verhaal, waardoor zij allemaal tot stereotypen verworden. Vind ik erg jammer, want juist Couperus’ vermogen om personages tot leven te wekken (zoals in Eline Vere) miste ik hierdoor volledig.
(Door alle thema’s, motieven en spiegelingen is het dus wel een perfect boek voor de leeslijst op de middelbare)