Los van de wereld

by Hella de Jonge

Als ontheemde mensen komen de ouders
van Hella de Jonge uit de Tweede
Wereldoorlog. Ze hebben bijna niets en
niemand meer over. Kinderen krijgen wordt
hun manier om de gaten in hun
familieleven te dichten, en om de
buitenwereld duidelijk te maken dat ze niet
klein te krijgen zijn. Hella groeit op in het
Amsterdamse artiestenmilieu waar haarvader, de tekstschrijver Eli Asser, successen viert, maar achter de voordeur regeert de
oorlog en beheerst de dood het gezinsleven,
belichaamd door het schilderij van oma in
de woonkamer. Als Hella jaren later een
kind verliest, merkt ze dat in de ogen van
haar ouders niets tegen het leed van de
oorlog op kan. Op de begrafenis van haar
moeder komen de spanningen die al die
jaren in het gezin Asser hebben gesluimerd
tot een uitbarsting.

Los van de wereld is een even rauw als
hartverscheurend verhaal van liefde en
onmacht, van oorlog, overleven en
verwaarlozing. Het is het verhaal van twee
beschadigde mensen die hun kinderen, die
alles goed moesten maken, uiteindelijk niet
konden liefhebben.

171 pages, Paperback

First published January 1, 2006

About the author

Hella Elisabeth (Hella) de Jonge-Asser (Den Haag, 21 april 1949) is een Nederlandse kunstenares. Zij is de echtgenote van Freek de Jonge en dochter van Eli Asser en Eva Croiset.

De Jonge is beeldhouwster en schrijfster. Zij volgde haar kunstopleiding aan de Gerrit Rietveld Academie te Amsterdam. Na het basisjaar volgde ze de studierichting edelsmeden. Later voegde zij daar de specialisatie keramiek aan toe. Ze kreeg privéles van Madeleen Brinkman en exposeerde haar werk in diverse galeries en op de kunstbeurs pAn te Amsterdam. Ze is verantwoordelijk voor veel van de grafische aankleding, de decor- en kostuumontwerpen en voor de muzikale omlijsting van de solovoorstellingen van haar man, de cabaretier Freek de Jonge. Zij was op jonge leeftijd professioneel danseres en had kortstondig een modewinkeltje in Amsterdam.

Hella de Jonge publiceerde in 2006 het autobiografische boek Los van de Wereld. In dit boek wordt het leven van een tweede generatie Joods kind en de daarmee gepaard gaande problemen op openhartige wijze beschreven. De tegenstelling tussen de uiterlijk zo vrolijke tekstschrijver en scenarist Eli Asser en de werkelijke gezinssituatie van twee ouders met een onderduikverleden is groot. In 2012 verscheen het vervolg, Spring.

Reviews

[José Van Rosmalen · Rating 3 out of 5]

Hella de Jonge is de dochter van Eli en Eefje Asser, die de tweede wereldoorlog overleefden door te vluchten uit het sanatorium in Apeldoorn, waar zij werkzaam waren. Vele Joodse patiënten werden vermoord. Eli en Eefje ontsprongen de dans, maar hielden er een schuldgevoel aan over. Na de oorlog werd Asser een bekende tekstschrijver van vooral humoristische teksten, terwijl het van binnen bij hem bleef huilen. Hella, haar oudere zus en jongere broer kregen te maken met het oorlogstrauma van hun ouders. Die pijn was bijna niet te torsen. De beide ouders deden in materieel opzicht veel voor hun kinderen, maar emotioneel kwamen zij te kort. Het boek gaat vooral over de rouwperiode bij Hella na het overlijden van haar moeder. Haar vader zou nog geruime tijd leven. Ze heeft geen warme gevoelens voor haar moeder, maar ze herken wel dingen van haar in zichzelf, bijvoorbeeld het zich storten op het maken van kostuums.
Hella trouwde zelf ook met een man die bekend zou worden, de cabaretier Freek de Jonge, met wie zij een liefdevolle relatie opbouwde. Hij kwam als domineeszoon uit een protestant milieu, zij uit een joods milieu.
Zij verloren een van hun drie kinderen op jonge leeftijd en werden zelf ook met rouw geconfronteerd. Als Eli weduwnaar is, volgt er een toenadering tussen vader en dochter. Zij zoekt hem op. De trauma’s van de haat worden door liefde toch enigszins overwonnen. Enigszins, want je voelt de wonden tussen Hella en haar moeder en tussen Hella en haar zus. Ze schrijft veel van zich af, het verhaal zou van die zus uit gezien wel eens heel anders kunnen zijn. Dat vind ik een beetje een minpunt. Op de achterflap wordt het boek een biografische roman genoemd, het is mijn inziens vooral een biografie vanuit het perspectief van Hella, niet een poging om ook andere perspectieven uit te werken.

[Diana Willemsen · Rating 4 out of 5]

Intens, gefragmenteerd levensverhaal waaruit nog steeds hoop spreekt. Dat is knap, want wat een verdriet en ellende.

[Eline · Rating 3 out of 5]

Aangrijpend, dit boek van Hella de Jonge, vrouw van Freek de Jonge. Haar ouders, ondergedoken in de oorlog, zijn beiden beschadigd en niet in staat hun kinderen lief te hebben. Dat levert heel veel spanningen op in het gezin, die tot uitbarsting komen op de begrafenis van Hella's moeder. Ik vind het knap hoe Hella de Jonge de dynamiek in haar gezin van herkomst beschrijft, in een sfeer die gekenmerkt wordt door trauma, herinneringen aan dode familieleden, wantrouwen en afkeer van lichtvoetigheid.

De roman maakt duidelijk hoe De Jonge getekend is door het verleden van haar ouders. Wat ik graag had willen weten, is of dit verleden ook heeft doorgewerkt in haar relatie met haar eigen kinderen. Daar vertelt ze eigenlijk niets over, en dat vind ik jammer.

[Klaas Bisschop · Rating 1 out of 5]

Een boek vol geëxalteerd zelfmedelijden. Van (vader) Eli Asser, van (moeder) Eva Croiset én van (dochter) Hella de Jonge. Op pagina 129 schrijft ze: 'Heel langzaam begon het tot me door te dringen dat je je niet op leed kan laten voorstaan'. Precies. Doe dat dan ook niet.

Voor wie geïnteresseerd is in het tweede-generatie holocaust-slachtofferthema die leze:
Carl Friedman - Tralievader.

[Agnita Veld · Rating 4 out of 5]

Indrukwekkend boek, autobiografisch. Over de invloed van haar Joodse ouders (met diepe oorlogstrauma’s) op haar leven. En hoe ze zich daaraan weet te ontworstelen. Het is anekdotisch geschreven, leest vlot. Interessant onderwerp.

A&T: hij is te leen voor jullie :)