What do you think?
Rate this book
La Formation de l'esprit scientifique : Contribution à une psychanalyse de la connaissance objective
First published in 1938, this ubiquitously taught French-text translation expounds on the theory of knowledge and its development—a key element of Gaston Bachelard's notion of "the epistemological obstacle"—and the unavoidable presence in the thinking individual's mind of preconceived and misleading ideas derived from the very nature of language and culture.
Paperback
First published January 1, 1938
44 people are currently reading
988 people want to read
About the author
Gaston Bachelard
87 books747 followersGaston Bachelard was a French philosopher who rose to some of the most prestigious positions in the French academy. His most important work is on poetics and on the philosophy of science. To the latter he introduced the concepts of epistemological obstacle and epistemological break (obstacle épistémologique et rupture épistémologique). He influenced many subsequent French philosophers, among them Michel Foucault and Louis Althusser.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 23 of 23 reviews
September 23, 2025
On peut peut-être se contenter de lire le premier chapitre et le titre des autres pour comprendre le gros du propos mais ce serait se priver de découvrir des théories scientifiques très rigolotes
September 19, 2025
pas facile à noter étant donné que j’ai rien compris aux 3/4 du livre… ct intéressant tho mais je vais plutôt retourner voir friedrich
January 16, 2013
An interesting book, and a surprisingly readable one (which testifies to the excellent translation by Mary MacAllester Jones), but one which seems in some places a bit superficial.
Bachelard spends a lot of time illustrating the "pre-scientific" approach to what we would now think of as science, and is generally dismissive of it. He notes, for example, the way that "simples" (components for remedies) are often anything but, since they are associated with large numbers of claimed curative properties. He complains that these properties have accreted onto the substances in question through psychoanalytic mechanisms. Yet despite noting the lack of properly thought-through evidence in support of the curative claims, he does not provide any supporting evidence to *invalidate* them either! Ergo, by his own argument, his own reasoning is just as faulty as the reasoning he disputes.
Similarly, he quotes statements in old books as evidence for claims he is making, as though it is somehow obvious that the old authors mean what he claims they do. While it may seem odd these days to read about the "phlegm that oozes out of magnets", for example, we cannot simply assume that the author means the same by the word "phlegm" as we do today. Bachelard claims (without evidence) that the original author is obviously thinking of magnetism as some sort of glue that oozes from the magnet in the same way that sticky phlegm does. But why is this any less scientific than descriptions of "fields that emanate from magnets", such as appear in today's text books? As contemporaries, we know that the word "field" has been given a technical meaning in the modern texts; what Bachelard fails to show is that similarly technical meanings were absent in earlier centuries. Indeed, the wide ranging references to substances like "phlegm" and "sponge" in situations we would consider peculiar suggests that these terms did indeed have a more general meaning than is currently the case.
Having said this, the book is full of interesting examples of pre-scientific thought, and many of Bachelard's ideas are certainly worth considering in more detail. This is the first English translation of this book, and my own first exposure to Bachelard's ideas. It will be interesting to examine other texts by the same author.
Bachelard spends a lot of time illustrating the "pre-scientific" approach to what we would now think of as science, and is generally dismissive of it. He notes, for example, the way that "simples" (components for remedies) are often anything but, since they are associated with large numbers of claimed curative properties. He complains that these properties have accreted onto the substances in question through psychoanalytic mechanisms. Yet despite noting the lack of properly thought-through evidence in support of the curative claims, he does not provide any supporting evidence to *invalidate* them either! Ergo, by his own argument, his own reasoning is just as faulty as the reasoning he disputes.
Similarly, he quotes statements in old books as evidence for claims he is making, as though it is somehow obvious that the old authors mean what he claims they do. While it may seem odd these days to read about the "phlegm that oozes out of magnets", for example, we cannot simply assume that the author means the same by the word "phlegm" as we do today. Bachelard claims (without evidence) that the original author is obviously thinking of magnetism as some sort of glue that oozes from the magnet in the same way that sticky phlegm does. But why is this any less scientific than descriptions of "fields that emanate from magnets", such as appear in today's text books? As contemporaries, we know that the word "field" has been given a technical meaning in the modern texts; what Bachelard fails to show is that similarly technical meanings were absent in earlier centuries. Indeed, the wide ranging references to substances like "phlegm" and "sponge" in situations we would consider peculiar suggests that these terms did indeed have a more general meaning than is currently the case.
Having said this, the book is full of interesting examples of pre-scientific thought, and many of Bachelard's ideas are certainly worth considering in more detail. This is the first English translation of this book, and my own first exposure to Bachelard's ideas. It will be interesting to examine other texts by the same author.
December 13, 2021
Hay thật ấy, 4* không phải vì nó không hoàn hảo mà vì mình chưa hấp thụ trọn vẹn được em nó, vì khó quá.
Cuốn sách trình bày sự hình thành khoa học bằng cách chỉ ra những kiểu tư duy phản khoa học, chương cuối là hay nhất khi tổng kết lại tinh thần khoa học từ việc phủ định lại các dạng thức đã trình bày, và đưa ra những phương pháp giáo dục thúc đẩy con người học tập theo tinh thần khoa học. " Để cho khoa học khách quan có được tính sư phạm đầy đủ, việc dạy học phải năng động trên khía cạnh xã hội" ," Khi tôi nghe, tôi chỉ vểnh tai nghe. Khi tôi nói, đó là trí óc tôi nói"
Đòi hỏi tư duy nhiều khi đọc, và phải đọc chậm cũng như đọc đi đọc lại để chuyển hóa ngôn ngữ thành ý tưởng. " Ta tự tìm lại mình qua một cuộc tái sinh của vật chất", cảm nhận sâu sắc điều này, căn phòng mình ở là không gian mở với view nhìn thẳng ra khu vườn đầy cây xanh, ở đó suốt mùa hè và mùa thứ, nhìn ngắm sự thay đổi của thời tiết, của cây cỏ một cách rõ rệt, cảm thấy bản thân cũng thay đổi hòa hợp với sự sống bên ngoài.
" Nếu sự vật cho tôi hiểu một điều gì đó,nó cũng làm tôi thay đổi. Lợi ích lớn nhất tôi đòi hỏi ở sự vật là một biến đổi trong tinh thần"
Với cuốn sách này, mình không quy định được phải đọc bao nhiêu phút hay bao nhiêu chương, vì nó khó ấy, nên mình đọc đến khi nào hết hiểu nỗi thì ngừng, hôm sau đọc tiếp. " Hiểu biết khách quan đầu tiên là sai lầm đầu tiên" vì những gì ta biết điều là bề nổi, mang tính cá nhân. Nửa đầu cuốn sách trình bày những kiểu tư duy phản khoa học trong thời kì tiền khoa học, giúp mình có cái nhìn khách quan hơn vì những tác giả phê bình có cơ sở rõ ràng, đúng sai phân biệt và một cách không ngờ tới, mình đã nói chuyện thẳng thắn hơn, những điều cần nói thì mình nói, không còn kiểu vòng vo và nói bạn nên làm điều này trong khi mình biết đó là điều phải làm hơn là nên làm, thay vào đó là trình bày thẳng thắn quan điểm cá nhân.
" Cái phục vụ cho đời sống làm cho đời sống thành bất động. Cái phục vụ cho tinh thần thúc đẩy tinh thần chuyển động"
Cuốn sách trình bày sự hình thành khoa học bằng cách chỉ ra những kiểu tư duy phản khoa học, chương cuối là hay nhất khi tổng kết lại tinh thần khoa học từ việc phủ định lại các dạng thức đã trình bày, và đưa ra những phương pháp giáo dục thúc đẩy con người học tập theo tinh thần khoa học. " Để cho khoa học khách quan có được tính sư phạm đầy đủ, việc dạy học phải năng động trên khía cạnh xã hội" ," Khi tôi nghe, tôi chỉ vểnh tai nghe. Khi tôi nói, đó là trí óc tôi nói"
Đòi hỏi tư duy nhiều khi đọc, và phải đọc chậm cũng như đọc đi đọc lại để chuyển hóa ngôn ngữ thành ý tưởng. " Ta tự tìm lại mình qua một cuộc tái sinh của vật chất", cảm nhận sâu sắc điều này, căn phòng mình ở là không gian mở với view nhìn thẳng ra khu vườn đầy cây xanh, ở đó suốt mùa hè và mùa thứ, nhìn ngắm sự thay đổi của thời tiết, của cây cỏ một cách rõ rệt, cảm thấy bản thân cũng thay đổi hòa hợp với sự sống bên ngoài.
" Nếu sự vật cho tôi hiểu một điều gì đó,nó cũng làm tôi thay đổi. Lợi ích lớn nhất tôi đòi hỏi ở sự vật là một biến đổi trong tinh thần"
Với cuốn sách này, mình không quy định được phải đọc bao nhiêu phút hay bao nhiêu chương, vì nó khó ấy, nên mình đọc đến khi nào hết hiểu nỗi thì ngừng, hôm sau đọc tiếp. " Hiểu biết khách quan đầu tiên là sai lầm đầu tiên" vì những gì ta biết điều là bề nổi, mang tính cá nhân. Nửa đầu cuốn sách trình bày những kiểu tư duy phản khoa học trong thời kì tiền khoa học, giúp mình có cái nhìn khách quan hơn vì những tác giả phê bình có cơ sở rõ ràng, đúng sai phân biệt và một cách không ngờ tới, mình đã nói chuyện thẳng thắn hơn, những điều cần nói thì mình nói, không còn kiểu vòng vo và nói bạn nên làm điều này trong khi mình biết đó là điều phải làm hơn là nên làm, thay vào đó là trình bày thẳng thắn quan điểm cá nhân.
" Cái phục vụ cho đời sống làm cho đời sống thành bất động. Cái phục vụ cho tinh thần thúc đẩy tinh thần chuyển động"
April 13, 2024
"Para o espírito científico, todo conhecimento é resposta a uma pergunta. Se não há pergunta, não pode haver conhecimento cientifico. Nada é evidente. Nada é gratuito. Tudo é construído."
May 14, 2014
Este libro es, literalmente, un psicoanálisis aplicado y por lo tanto acarrea todas las dificultades inherentes a esta práctica. No obstante lo anterior, no cabe duda que el autor saca el máximo provecho de sus conocimientos psicoanalíticos y filosófico-científicos para hacer un "psicoanálisis" completo a la ciencia (al pensamiento científico). Como metáfora es indudable que conceptos como "ideas inconcientes", "resistencia", "represión", "pensamiento subversivo" y crítico, "sublimación", "fantasías", "realidad psíquica", "realidad factica" y muchos más encuentran una aplicación adecuada al ver a la ciencia como un producto humano y como tal, con síntomas que habría que erradicar o por lo menos hacer conscientes (esto según el autor). De lo contrario esos síntomas que sólo el psicoanálisis puede descubrir, seguirán siendo un obstáculo para el pensamiento científico. En términos generales, para este autor existe la ciencia objetiva enferma y la ciencia objetiva sana; la primera es clásica del siglo XVIII pero con restos hasta nuestro tiempo y la segunda es el ideal al que esperamos llegar y que, a decir de Bachelard, no estamos lejos (!)
Read
December 6, 2016Refreshing!
May 19, 2017
A major book for every scientific mind, every researcher, about the way we should think, make science and teach it.
January 3, 2020
أعتبره كتاب مهم جدًا جدًا لأي باحث ومهتم بطريقة التفكير العلمية المنهجية الصحيحة وصناعة العلوم وتعليمها.
March 16, 2025
A formação do espirito científico é, na minha opinião, um mau livro. Talvez por não o entender e necessitar de livros mais introdutórios, não consegui sequer terminá-lo. Está cheio de exemplos das ciências exatas, sobretudo da física, mencionando nomes e estudos que o leitor não familiarizado com a física, química ou com a própria filosofia do pensamento científico não conhece - e não sei sequer se seria suposto conhecer. Tratam-se de exemplos específicos que o autor expõe exaustivamente, sem chegar a uma conclusão concreta, muitas das vezes; a escrita é circular, com páginas e páginas de exemplos que no fundo não conseguem ilustrar o ponto pretendido por serem excessivamente técnicos e restritos às ciências exatas.
Nas partes do livro em que efetivamente há uma explicação teórica sobre o que é e o que vai contra o pensamento científico, consegui gostar, apreciar e entender os argumentos. No entanto, na sua maioria, o texto é construído com exemplos da física e química, o que não seria problema se estes não ocupassem a maior parte do livro e fossem mais bem explicados e contextualizados.
De forma sumária, este livro é circular e aborrecido, não apresenta ideias concretas e diretas, exigindo do leitor um esforço constante de leitura "nas entrelinhas" para tentar perceber o que o autor quer transmitir. Pessoalmente, não aprecio este estilo de escrita e confesso que não estou numa altura em que tenho tempo para dedicar ao estudo profundo que este livro exige.
Nas partes do livro em que efetivamente há uma explicação teórica sobre o que é e o que vai contra o pensamento científico, consegui gostar, apreciar e entender os argumentos. No entanto, na sua maioria, o texto é construído com exemplos da física e química, o que não seria problema se estes não ocupassem a maior parte do livro e fossem mais bem explicados e contextualizados.
De forma sumária, este livro é circular e aborrecido, não apresenta ideias concretas e diretas, exigindo do leitor um esforço constante de leitura "nas entrelinhas" para tentar perceber o que o autor quer transmitir. Pessoalmente, não aprecio este estilo de escrita e confesso que não estou numa altura em que tenho tempo para dedicar ao estudo profundo que este livro exige.
June 28, 2019
A formação do espírito científico parte de uma revisão do espírito pré-científico (da Antiguidade até parte do século XVIII). Bachelard diferencia observação de experiência e demonstra essa fase como uma construção repleta de subjetividades, ideias de um mundo coeso, identidade, além de supor que os fenômenos nos seres animados podem ser usados para explicar os seres inanimados. Essa ideia de utilitarismo é condenada pelo filósofo, para quem a construção do conhecimento a partir da sala de aula, bem como do incentivo do interesse pela ciência devem fazer parte da vida escolar.
Ele não fala nada a respeito, mas creio que todos os pensamentos "científicos" absurdos elencados aqui têm relação com uma herança da filosofia aristotélica tardia (as traduções para outras línguas chegaram por volta do século XIII), além de uma sociedade pautada em dogmas religiosos - daí uma mentalidade voltada para a ideia de pureza, perfeição, unidade.
Ele não fala nada a respeito, mas creio que todos os pensamentos "científicos" absurdos elencados aqui têm relação com uma herança da filosofia aristotélica tardia (as traduções para outras línguas chegaram por volta do século XIII), além de uma sociedade pautada em dogmas religiosos - daí uma mentalidade voltada para a ideia de pureza, perfeição, unidade.
November 23, 2024
It is a very interesting analysis of the formation of scientific thinking and all that. A good rebuttal to a lot of the often crude empiricism that permeates a lot of scientific discourses and shows the social barriers that are present in the teaching of science across history but in our own pattern-seeking brain (Bachelard uses examples both from history and his time as a science teacher). Some of the examples were very repetitive and not very fun, but they served to illustrate his point. Not sure as to the historical veracity of some of them, but even so, in our daily lives we often try to understand phenomena via poorly-constructed analogies, through the lenses of accepted value systems which make us vulnerable to not comprehending them or making false judgments. Lots of resonance with how Althusser talks about the theories of Karl Marx (which makes sense given how important Bachelard was to French philosophy at the time).
October 15, 2025
"Se ha dicho frecuentemente que una hipótesis científica que no levanta ninguna contradicción no está lejos de ser una hipótesis inútil. Lo mismo, una experiencia que no rectifica ningún error, que es meramente verdadera, que no provoca debates, ¿a qué sirve? una experiencia científica es, pues, una experiencia que contradice a la experiencia común".
Read
January 31, 20253.5*
April 7, 2025
كتاب رائع، والترجمة أروع
June 2, 2025
Un libro que desmiente esa presunciónd e la ciencia de ser objetiva y neutral. Alara uno por uno todos los obstaculos epistemológicos en los que puede caer un saber.
August 20, 2025
imagine aller en prépa littéraire pour te taper de la science au programme
October 30, 2025
En vrai très jolie partie conclusive sur l'apprentissage du savoir et l'école
Read
November 2, 2025Lu à moitié #pastoutdanslecontrole
January 9, 2025
Bachelard's *Formation* is more specific than *The New Scientific Spirit*, to its credit. Unfortunately, I don't necessarily like those specifics. This book focuses mostly on Bachelard's opinions on science education, where he was apparently most influential. However, I found it to be overly negative of treating science education as fun, which has been more accepted in modern teaching. I have further thoughts on this one in particular, but that's a draft of a longer essay for another day.
September 22, 2013
Li apenas a parte da "Noção do Obstáculo Epistemológico" que faz parte da bibliografia obrigatória de uma cadeira e gostei, mostra-nos como devemos fazer a análise do real e como é importante saber quais são os obstáculos que enfrentamos na pesquisa científica/pesquisa sociológica. Li o capítulo em português do Brasil, foi bastante acessível.
October 6, 2016
Gaston Bachelard (1884-1962) fut professeur de philosophie à la Sorbonne après avoir enseigné avec passion la physique et la chimie au lycée. Directeur de l’Institut d’histoire des sciences et membre de l’Institut, figure emblématique majeure de l’épistémologie française, il s’est affirmé par un pan entier de son œuvre « poétique » comme un grand « rêveur de mots »
April 6, 2017
La démarche psychanalysante est archaïque mais préfigure les efforts d'analyse de penseurs postérieurs. De nombreuses remarques restent pertinentes (notamment l'idée d'un enseignement actif de la science pour éviter de tomber dans la routine intellectuelle), et nombre d'anecdotes et de citations témoignant de la mentalité "préscientifique" sont assez drôles. Sans doute l'ensemble est un peu disparate et laisse le sentiment d'une pensée inachevée, mais l'oeuvre a le mérite de poser des questions intéressantes.
Displaying 1 - 23 of 23 reviews