Książka polskiego specjalisty w zakresie psychologicznych, socjologicznych i naukowoznawczych zastosowań cybernetyki. W rozdziałach wstępnych autor omawia podstawowe pojęcia i metody badawcze oraz interdyscyplinarny charakter tej nauki. Zasadnicza część pracy poświęcona jest wykorzystaniu metod cybernetycznych w rozwiązywaniu problemów psycho-socjologicznych ze szczególnym uwzględnieniem zagadnienia źródeł motywacji i czynników kształtujących charakter człowieka. Eseistyczna forma pracy oraz naukowa ścisłość wywodu ilustrowanego przykładami z życia codziennego i dzieł literackich decydują o jej walorach poznawczych i popularyzatorskich. Indeks przedmiotowy. Spis oznaczeń. Dla czytelnika znającego podstawowe zagadnienia psychologii i teorii informacji.
Marian Mazur (Radom, December 7, 1909 – Warsaw, January 21, 1983) was an expert in cybernetics, and author of: The Cybernetic Theory of Autonomous Systems, 1966; and The Qualitative Theory of Information, 1970.
Główne prace Mariana Mazura, które do dziś wywierają wpływ na działalność części naukowców, to "teoria systemów autonomicznych" oraz "jakościowa teoria informacji". Powstanie jakościowej teorii informacji było niezbędne do wyjaśnienia funkcjonowania systemów autonomicznych. Jej nazwa jest nieco myląca, gdyż po opublikowaniu w 1948 roku przez Shannona "Matematycznej teorii komunikacji", utożsamianej przez większość autorów z teorią informacji, podejmowano próby uzupełnienia jej braków, w tym określenia wartości, jakości informacji. Marian Mazur podszedł do zagadnienia w odmienny sposób. Przeanalizował uogólniony tor sterowniczy, jego elementy składowe i ich transformacje. Dopiero tak powstałym pojęciom przypisał w dalszym toku pracy terminy naukowe zgodne z określonymi wcześniej przez siebie zasadami teminologiczymi. Wyniki swoich dociekań opublikował w książce "Jakościowa teoria informacji" (1970). Książka ta zastała również wydana po rosyjsku w Związku Radzieckim (1974) oraz po francusku w Belgii (1976). Wykazał w niej, że możliwych jest sześć sposobów informowania wiernego, przeanalizował wszelkie możliwe rodzaje zniekształceń informacji. Wyjaśnił również, na czym polega "rozumienie informacji", "znaczenie informacji", "treść" itp., co dotychczas pozostawało poza zasięgiem teorii informacji. Nie wyjaśniał jednak zagadnień dotyczących "jakości" informacji w znaczeniu jej wartości (cenności). Poza tym wprowadził rozróżnienie między "informacjami opisującymi" a "informacjami identyfikującymi" i wykazał, że tylko liczba informacji identyfikujących jest tym samym co ilość informacji wyrażona wzorem Shannona – wbrew panującemu dotychczas przeświadczeniu, że odnosi się on do wszelkich informacji. W "jakościowej teorii informacji" naukowo wyjaśnione zostało zagadnienie przenoszenia wszelkich "informacji energomaterialnych". Wyjaśnienie zagadnienia przenoszenia "informacji abstrakcyjnych", czyli dotyczących relacji między obiektami, którym nie przypisuje się masy, energii ani położenia w fizykalnej czasoprzestrzeni dokonał Józef Kossecki, tworząc "ogólną jakościową teorię informacji". Opisał ją w książce Metacybernetyka (2005). Jakościowa teoria informacji i ogólna jakościowa teoria informacji tworzą razem kompletną teorię wszelkiej informacji.
Jakiś czas temu wpadła mi w ręce książka profesora Mariana Mazura Cybernetyka i charakter. Jedyne, czego do dziś żałuję, to że nie miałem okazji przeczytać jej wcześniej. Choć nazwisko tego najwybitniejszego polskiego cybernetyka, a śmiem powiedzieć, że i psychologa, choć psychologiem jako takim nie był, nie jest znane szerszemu polskiemu ogółowi, to moim zdaniem jego teorie więcej wniosły do poznania działania ludzkiego umysłu niż Freud i cała reszta psychologów, psychiatrów i uczonych z innych pokrewnych dziedzin. Nie neguję tu wcale ich możliwości intelektualnych, osiągnięć ani wkładu w rozwój poznania człowieka, jednak teorię systemów autonomicznych Mazura postrzegam wśród reszty traktatów o charakterze tak jak dzieło Kopernika na tle innych osiągnięć astronomii. To jest coś, co zrzuca człowieka z piedestału wyjątkowości, zarazem nie poniżając go wcale. Po prostu pokazuje jakie jest naprawdę jego miejsce w świecie.
Cybernetyka i charakter wiele zmieniła w moim życiu i w moim spojrzeniu na wiele spraw. Nie jest to żadne objawienie – co to, to nie. Po prostu jest to narzędzie do zrozumienia mechanizmów, które wcześniej pojmowano na wyczucie, albo w ogóle ich nie rozumiano. Myślę, że każdy, kto chce uniknąć wielu rozczarowań w życiu, powinien tę książkę przeczytać. Lektura to dość przyjemna i łatwa pod warunkiem, że się na niej skoncentrujemy. Da nam potem wiele, gdy przyjdzie do rozwiązywania różnych problemów.
Dlaczego psycholodzy nie rzucili się na teorię Mazura jak psy na wielką kość? Bo uporał się on z wieloma zagadkami, których klasycznymi metodami psychologii, a więc bez wsparcia cybernetyki, rozwiązać się nie da. Środowisko kolegów niecybernetyków zachowuje się trochę jak zazdrosne dzieci w piaskownicy.
Nie bójcie się, że ta książka obedrze umysł ludzki, sprawy charakteru i miłości z romantyzmu, nimbu tajemnicy i zagadki. Przecież niebo gwiaździste nie jest mniej piękne od tego, że już wiemy, iż gwiazdy to gazowe kule ognia rozgrzane do temperatury milionów stopni, a nie świetliki het, gdzieś tam w górze. Na pewno nie pożałujecie czasu poświęconego książce Mariana Mazura o czym szczerze was zapewniam.
recenzja pierwotnie opublikowana na blogu klub-aa.blogspot.com dokąd zapraszam na wymianę wrażeń z lektury i nie tylko
Pierwsze sześćdziesiąt stron wspaniale wprowadza w świat cybernetyki. Mazur był jednym z niewielu naukowców, którzy w sposób krytyczny i naukowy analizowali pracę samych siebie i swych kolegów. Do zrozumienia świata potrzebne są trzy następujące po sobie elementy: logika, matematyka i cybernetyka (nauka o dzianiu się) - "Cybernetyka i charakter" (do rozdziału 9) stanowi doskonały podręcznik podstaw tej nauki.
Inne, warte polecenia, książki tego autora: "Cybernetyka i zarządzanie"