What do you think?
Rate this book
Hocus Bogus
By the early 1970s, Romain Gary had established himself as one of France’s most popular and prolific novelists, journalists, and memoirists. Feeling that he had been typecast as “Romain Gary,” however, he wrote his next novel under the pseudonym Émile Ajar. His second novel written as Ajar, Life Before Us, was an instant runaway success, winning the Prix Goncourt and becoming the best-selling French novel of the twentieth century.
The Prix Goncourt made people all the keener to identify the real “Émile Ajar,” and stressed by the furor he had created, Gary fled to Geneva. There, Pseudo, a hoax confession and one of the most alarmingly effective mystifications in all literature, was written at high speed. Writing under double cover, Gary simulated schizophrenia and paranoid delusions while pretending to be Paul Pawlovitch confessing to being Émile Ajar—the author of books Gary himself had written.
In Pseudo, brilliantly translated by David Bellos as Hocus Bogus, the struggle to assert and deny authorship is part of a wider protest against suffering and universal hypocrisy. Playing with novelistic categories and authorial voice, this work is a powerful testimony to the power of language—to express, to amuse, to deceive, and ultimately to speak difficult personal truths.
The Prix Goncourt made people all the keener to identify the real “Émile Ajar,” and stressed by the furor he had created, Gary fled to Geneva. There, Pseudo, a hoax confession and one of the most alarmingly effective mystifications in all literature, was written at high speed. Writing under double cover, Gary simulated schizophrenia and paranoid delusions while pretending to be Paul Pawlovitch confessing to being Émile Ajar—the author of books Gary himself had written.
In Pseudo, brilliantly translated by David Bellos as Hocus Bogus, the struggle to assert and deny authorship is part of a wider protest against suffering and universal hypocrisy. Playing with novelistic categories and authorial voice, this work is a powerful testimony to the power of language—to express, to amuse, to deceive, and ultimately to speak difficult personal truths.
224 pages, Hardcover
First published November 26, 1976
20 people are currently reading
734 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 64 reviews
December 18, 2025
This book is like watching a genius argue with his own reflection and somehow both sides win. Romain Gary fakes his own identity, then writes this wild, witty confession as his alter ego, and it’s equal parts hilarious and brilliant.
A masterpiece of madness proof that sometimes the best way to find yourself is to pretend to be someone else.
A masterpiece of madness proof that sometimes the best way to find yourself is to pretend to be someone else.
December 15, 2021
Çok zor kitap, çok güzel kitap. Kesinlikle Romain Gary’e başlangıç kitabı olmamalı, ondan eminim. Gary’nin birkaç kitabında kullandığı mahlası olan Emile Ajar’ın kendini tımarhaneye kapatmasının öyküsünü okuyoruz. Yazarın tüm kitaplarında gördüğümüz toplumsal eleştirileri en açık biçimde yaptığı eseri diyebiliriz sanıyorum. Ve yine diğer eserlerine serpiştirdiği türlü delilikleri, absürtlükleri bu kitapta üzerimize boca etmiş – kitabın tamamı koca bir şaka gibi. Modernitenin insana ne yaptığını anlatan bir şaka; kelime oyunlarıyla dolu, hatta belki kitabın tamamı bir kelime oyunu. “Normal”i, normal olma zorunluluğunu, yazma dürtüsünü, görünürlüğü, gerçekliği, ikiyüzlülüğü, adaleti sorguluyor yazar. Bildiğimiz her şeyi allak bullak eden bir acayip metin. Gary’nin 20’lerinde yazmaya başlayıp yaklaşık 45 senede tamamladığı bu kitabı anlamak ve sevmek için kendisini tanımak; kafa karışıklıklarına ve dünyayla derdine dair bir ön fikir sahibi olmak gerekir diye düşünüyorum. “İskemlelerden özellikle korkuyorum, çünkü biçimleri bir insan yokluğunu çağrıştırıyor.”
December 1, 2015
Super-brilliant use of irony - the best I've ever read. Super-sophisticated, wild and completely wacky, with many, many irreverent and anarchistic one-liners I'll never forget. Romain Gary's real masterpiece was the invention of his alter-ego, Emile Ajar, and this fake autobiography of his. I'm not at all surprised it brought on his early and tragic death by suicide - he gave this invention everything he had - all of his disappointments, angers, bitterness, depressions and his very soul. The result is, ironically of course, funny, deeply thought-provoking satire about anything you can think of. One of my new favorites, which has given me hours of intellectual pleasure.
November 2, 2021
Açlıktan, sefaletten, soykırımdan, savaşlardan, acı veren tüm olaylardan uzakta olmanız sizi masum mu yapar? Sorumluluk, bu eylemleri gerçekleştiren kişilerde mi, yoksa toplumun bütün bireylerinde mi? İşte Emile Ajar bu kitabında dünyada yaşanan tüm acılardan kendini de sorumlu tutuyor.
Böyle bir dünyada yaşamak istemiyor. Bu yüzden 'aidiyet duygusu'la büyük bir derdi var. Bir 'hiç' olamayı başarabilirse tüm bunlardan kurtulabileceğini düşünüyor. Hiç olmak ve bilinçten kurtulmanın yolunu da tabi ki delirmekten geçiyor. Oysa kensine göre normal olduğu için tedavi görüyor.
"Tedavi görüyorum da denebilir, ama normal olduğum için. Dışarıdayken normal davranışlarım dikkati çekiyor. Uyum sağlamayı öğrenmek için delillerin yanındayım."
Ona göre gördüğümüz dünya tamamen sahte.
"Biraz rahatladım, artık halüsinojen değildim, gerçeği görmüyordum artık; gördüklerim bir masa, bir iskemle, her gün hikâyelerdi, hepsi sahteydi, işler yolundaydı yani."
Onun için iyileşmek bilinçsizleşmek demek ve bu noktada sağlam bir tokat geliyor.
"Artık bilinçli olma tehlikesiyle karşı karşıya değildim ve seve seve yaşıyordum (...) kimse evime gelmiyordu. telefon eden de olmuyordu artık. Dünyanın hiçbir yerinde acı çekilmiyordu. İyileşmiştim basbayağı iyileşmiştim."
Tüm bu toplumsal eleştiriler bir yana 'Ne için yazıyoruz?' sorusuna da cevaplar arıyor. Kendisi dünyanın acılarınlarından kurtulmak, bir noktada iyileşmek, içini boşaltmak için yazıyor. Aynı zamanda "acının sanatsal bir amaç uğruna kullanılmasını" da kabul edemiyor. Hatta kelimelerden para kazanılmasını rezilce buluyor.
"Güzeller güzeli kelimeler gördüm, herkesin sırtından geçinir, utanma nedir bilmeden öyle ücretleri alırlardı ki..."
Ama yazmaktan da vazgeçemiyor hem kendini rahatlatmak hemde 'hiç' olma çabası yüzünden.
"Dediklerine göre edebiyatı reddederek hiçbir şey yazmayabilir, hiçbir şey yayınlamayabilirmişim, ama bunda da bir şiirsellik, gizli bir şiirin itirafı bulunurmuş. Bu davranışım, belirgin biçimde edebi tutum ve pozlar olan romantizm, yalancı duyarlılık ve özlemler içerirmiş. İlke olarak, öz saygı gereği, vicdanı izin vermediği için yazmamak, en kitabi, en ağlamaklı lirik anlatım biçimi ve inanç eylemiymiş."
Kitapta işlenen diğer bir konu bireysel çelişkiler. Kendisi tanınmak istemiyor, ödülleri reddediyor. Çünkü dünyayı ve insanları küçümsüyor onların yarattığı bu düzenden iğreniyor. Ama bir yandan da hepimizin içinde olan o 'bilinme' isteğine de karşı koyamıyor.
"Var olmamaya çalıştıkça daha çok var oluyordum. Gizlenmeye çalıştıkça iyice reklam oluyordum. Bütün gizli çarpıklıklarım çıplak gözle görülür oluyordu."
Tüm bunların dışında kitabı okumadan önce yazarın hayatını araştırmanızı öneririm. O dönemki kendisi ile ilgili tartışmalara çok iyi göndermeler yapmış. Takma adla yayınladığı 'Onca Yoksulluk Varken' ve 'Koca Tembel' kitaplarından da sık sık söz ediyor. Önce onları da okumak isteyebilirsiniz. Ayrıca Romain Gary'i Emile Ajar olduğunu açıklayıp "Çok eğlendim" demesini bu kitabı okuduğumda anlayabildim. Edebiyat dünyasını nasıl karıştığının ip uçlarını da bu kitapta bulabilirsiniz.
Ben çok etkilenerek okudum. Yazara tekrar hayran kaldım. En kısa zaman da diğer kitaplarını da okuyacağım.
Böyle bir dünyada yaşamak istemiyor. Bu yüzden 'aidiyet duygusu'la büyük bir derdi var. Bir 'hiç' olamayı başarabilirse tüm bunlardan kurtulabileceğini düşünüyor. Hiç olmak ve bilinçten kurtulmanın yolunu da tabi ki delirmekten geçiyor. Oysa kensine göre normal olduğu için tedavi görüyor.
"Tedavi görüyorum da denebilir, ama normal olduğum için. Dışarıdayken normal davranışlarım dikkati çekiyor. Uyum sağlamayı öğrenmek için delillerin yanındayım."
Ona göre gördüğümüz dünya tamamen sahte.
"Biraz rahatladım, artık halüsinojen değildim, gerçeği görmüyordum artık; gördüklerim bir masa, bir iskemle, her gün hikâyelerdi, hepsi sahteydi, işler yolundaydı yani."
Onun için iyileşmek bilinçsizleşmek demek ve bu noktada sağlam bir tokat geliyor.
"Artık bilinçli olma tehlikesiyle karşı karşıya değildim ve seve seve yaşıyordum (...) kimse evime gelmiyordu. telefon eden de olmuyordu artık. Dünyanın hiçbir yerinde acı çekilmiyordu. İyileşmiştim basbayağı iyileşmiştim."
Tüm bu toplumsal eleştiriler bir yana 'Ne için yazıyoruz?' sorusuna da cevaplar arıyor. Kendisi dünyanın acılarınlarından kurtulmak, bir noktada iyileşmek, içini boşaltmak için yazıyor. Aynı zamanda "acının sanatsal bir amaç uğruna kullanılmasını" da kabul edemiyor. Hatta kelimelerden para kazanılmasını rezilce buluyor.
"Güzeller güzeli kelimeler gördüm, herkesin sırtından geçinir, utanma nedir bilmeden öyle ücretleri alırlardı ki..."
Ama yazmaktan da vazgeçemiyor hem kendini rahatlatmak hemde 'hiç' olma çabası yüzünden.
"Dediklerine göre edebiyatı reddederek hiçbir şey yazmayabilir, hiçbir şey yayınlamayabilirmişim, ama bunda da bir şiirsellik, gizli bir şiirin itirafı bulunurmuş. Bu davranışım, belirgin biçimde edebi tutum ve pozlar olan romantizm, yalancı duyarlılık ve özlemler içerirmiş. İlke olarak, öz saygı gereği, vicdanı izin vermediği için yazmamak, en kitabi, en ağlamaklı lirik anlatım biçimi ve inanç eylemiymiş."
Kitapta işlenen diğer bir konu bireysel çelişkiler. Kendisi tanınmak istemiyor, ödülleri reddediyor. Çünkü dünyayı ve insanları küçümsüyor onların yarattığı bu düzenden iğreniyor. Ama bir yandan da hepimizin içinde olan o 'bilinme' isteğine de karşı koyamıyor.
"Var olmamaya çalıştıkça daha çok var oluyordum. Gizlenmeye çalıştıkça iyice reklam oluyordum. Bütün gizli çarpıklıklarım çıplak gözle görülür oluyordu."
Tüm bunların dışında kitabı okumadan önce yazarın hayatını araştırmanızı öneririm. O dönemki kendisi ile ilgili tartışmalara çok iyi göndermeler yapmış. Takma adla yayınladığı 'Onca Yoksulluk Varken' ve 'Koca Tembel' kitaplarından da sık sık söz ediyor. Önce onları da okumak isteyebilirsiniz. Ayrıca Romain Gary'i Emile Ajar olduğunu açıklayıp "Çok eğlendim" demesini bu kitabı okuduğumda anlayabildim. Edebiyat dünyasını nasıl karıştığının ip uçlarını da bu kitapta bulabilirsiniz.
Ben çok etkilenerek okudum. Yazara tekrar hayran kaldım. En kısa zaman da diğer kitaplarını da okuyacağım.
February 9, 2020
informacije o romainu garyju (=émile ajaru) nije baš lako pronaći... čovjek je, dokazano, živio više identiteta i vjerojatno kompletna istina o njegovom životu nije ni dostupna. nedavno sam pisala o njemu vezano za knjigu "život je pred tobom" (="momo, zašto plačeš?") i zaintrigirana njegovim životom, krenula sam s ovom autobiografskom prozom.
koliko ovdje ima istine, a koliko je fikcija, teško mi je reći. s jedne strane, nigdje nisam našla informacije o njegovom boravku na psihijatrijskim klinikama, o dijagnozama šizofrenije, o halucinacijama i paranojama, a s druge strane toliko je uvjerljiv da je nemoguće ne misliti da je to doista bio njegov život. piše govornim stilom, uvlači te u svoj svijet ludila i pokušaja liječenja istog s osjećajem da je napokon dočekao priliku skinuti maske, ne mariti tko će što misliti i pustiti pero da odradi svoje. tekst je pisan strelovitim tempom, juri kroz njega, nestrpljiv da pohvata sve misli koje mu prolaze kroz glavu.
makar drugi za ovaj tekst uglavnom kažu da je parodija, da je njegova vlastita zajebancija i da se ludo zabavljaju dok ju čitaju, meni više vuče na to da je ovaj ekscentrični dobitnik dvije goncourtove nagrade jednostavno želio izbaciti pravog sebe, ne obazirući se na očekivanja literarnih krugova. i ne, nije mi bilo zabavno. bilo mi je tragično, da ti se srce stisne.
a četiri godine poslije ovog teksta, ubio se.
koliko ovdje ima istine, a koliko je fikcija, teško mi je reći. s jedne strane, nigdje nisam našla informacije o njegovom boravku na psihijatrijskim klinikama, o dijagnozama šizofrenije, o halucinacijama i paranojama, a s druge strane toliko je uvjerljiv da je nemoguće ne misliti da je to doista bio njegov život. piše govornim stilom, uvlači te u svoj svijet ludila i pokušaja liječenja istog s osjećajem da je napokon dočekao priliku skinuti maske, ne mariti tko će što misliti i pustiti pero da odradi svoje. tekst je pisan strelovitim tempom, juri kroz njega, nestrpljiv da pohvata sve misli koje mu prolaze kroz glavu.
makar drugi za ovaj tekst uglavnom kažu da je parodija, da je njegova vlastita zajebancija i da se ludo zabavljaju dok ju čitaju, meni više vuče na to da je ovaj ekscentrični dobitnik dvije goncourtove nagrade jednostavno želio izbaciti pravog sebe, ne obazirući se na očekivanja literarnih krugova. i ne, nije mi bilo zabavno. bilo mi je tragično, da ti se srce stisne.
a četiri godine poslije ovog teksta, ubio se.
April 15, 2022
Bolca delilik ve ironi dolu bir romandır.
Kısalığına aldanıp hemen okumamak gerekir, yazarın külliyatında sonraya bırakmak daha uygundur. Yazarın, bunalıma olan eğilimini bolca hissettirir, otobiyografiktir. O yüzden yazarın hayatına ilgili kimselerin daha çok hoşuna gidebilir. ''... rol yapmazsanız asosyal, uyumsuz ya da sinir hastası damgası yersiniz.'' Sosyal medyada bolca gezinen bu söz yine bu kitaptan alınmadır.
İkinci kez okunduğunda daha çok verim alınabilecek bir romana benziyor.
Kısalığına aldanıp hemen okumamak gerekir, yazarın külliyatında sonraya bırakmak daha uygundur. Yazarın, bunalıma olan eğilimini bolca hissettirir, otobiyografiktir. O yüzden yazarın hayatına ilgili kimselerin daha çok hoşuna gidebilir. ''... rol yapmazsanız asosyal, uyumsuz ya da sinir hastası damgası yersiniz.'' Sosyal medyada bolca gezinen bu söz yine bu kitaptan alınmadır.
İkinci kez okunduğunda daha çok verim alınabilecek bir romana benziyor.
October 3, 2015
Romain Gary, Emile Ajar oluşunu, yani hayatını Yalan-Roman'da anlatıyor. Yaşamına son verişine dair, iki ayrı yazar olarak Goncourt Ödülü alışına dair, savaşa ve insana dair ipuçları içeren otobiyografil roman. Anlamak için okumak gerek. Ve bu romanla bir kez daha gördüm ki Emile Ajar Romain Gary'den daha iyi bir edebiyatçı.
March 30, 2011
On a line-by-line basis this book is pretty incredible, but it's the hoax behind it that first drew me in. David Bellos’s introduction does a brillant job of setting this all up and providing a context for this novel/faux autobiography, but here’s the basic outline:
In the 1950s and 60s, Romain Gary was one of France’s most popular writers. He’d won a number of prizes, including the Goncourt for Les Racines du ciel (The Roots of Heaven), his books were best-sellers, had been translated into English, made into movies, etc., etc. By the 1970s he had achieved the improbably goal of being a rich and famous writer. But according to Bellos’s intro, he “felt board with being ‘Romain Gary.’”
"In 1972 he began drafting a new novel vaguely indebted to Nikolai Gogol’s Diary of a Madman about a lonely statistician living with a pet python in a Paris apartment. As the language of this first-person narration reflected the unbalanced and tortured mind that was its fictional source, it occurred to Gary to allow himself even greater liberties as a writer by adopting another name. After all, “Romain Gary” wasn’t his real name anyway. [Ed. Note: He was originally born as Roman Kacew.] The manuscript, La Solitude du python à Paris, was eventually handed to a Paris publisher under the false name Émile Ajar, in an envelope that made it seem it had come from Brazil." (Bellos)
So, the book gets published under the title Câlin (Cuddles) and is short-listed for the Renaudot prize, which is awarded to a first novel by a new writer. Well. Gary’s not entirely comfortable with screwing a new writer out of the career boost that can come from winning this, so he withdrew the book from consideration.
"The book sold widely nonetheless; journalists and editors wanted to meet the mystery author. Gary contracted his cousin’s son, Paul Pavlowitch, to act the part, with strict constraints on what he should and should not say. He also got down to using his new identity to write what would become his most successful novel by far." (Bellos)
Few years later La Vie devant soi (Life Before Us) comes out and, as mentioned above, goes on to be the highest-selling French novel of the last century. Readers go crazy, critics heap praise, the book wins the Goncourt. Which is problematic, since one of the rules is that no author can win the Goncourt twice. Everyone starts searching for Ajar throughout France. (I envision this as a nationwide Pynchonian treasure hunt.)
At this point, one “half-face photograph” of Paul Pavlowitch playing “Émile Ajar” has appeared in the press. A reporter who happened to go to school with Pavlowitch (when Pavlowitch went by the nickname “Alex,” which I mention only because the multiplicity of names is a running bit in Hocus Bogus) recognizes him and tracks him down. Then shit hits fan:
"Within days, the family relationship between Pavlowitch and Romain Gary was revealed in the press. Gary was besieged by journalists demanding to know wheter he had in fact written these works of genius that his younger relative had signed under a false name. One fib leads to another . . . and Gary lied outright, in speech and in writing, on radio and on television. He had cornered himself, and felt that he had to find a way of maintaining the deception forever or else suffer ignominy and dishonor." (Bellos)
And what better way to clear his name than to have Ajar write a book about his life as the pseudonym for Paul Pavlowitch.
"Written at high speed and completed in January 1976, Hocus Bogus (Pseudo in French) is one of the most alarmingly effective mystifications in all literature. It simulates schizophrenia so as to delude its reader into believing her or she has really understood what the novels of Émile Ajar are about. It must have been quite funny when read in its original context, that is, without knowing that it was written by Romain Gary, but also quite sad, for it bares the suffering soul of a man in great mental and moral distress. Yet it is absolutely hilarious when read with knowledge of its true authorship and intention. Almost every sentence of the book is a double take." (Bellos)
And it is a truly brilliant novel. It is fairly sad—Émile/Paul, who refers to himself by dozens of names, a sort of running gag on pseudonyms—since it revolves around Paul going in and out of the mental hospital, feeling besieged by journalists and the like, trying to deal with his “Uncle Bogey” (an obvious stand-in for Gary), trying to avoid talking to anyone, hallucinating that he’s a python (and hallucinating pythons), and raising a ruckus wherever he goes. So, yes, on one level it’s a bit sad . . . but the writing is brilliantly entertaining, and knowing the hoax within a hoax, it’s pretty damn funny. From the very beginning when he’s talking about getting out of Dr. Christianssen’s psychiatric clinic in Copenhagen:
"I managed to filch some of the cards from my medical file to see if they were any use for literature or recuperation.
"Simulation taken to such an extreme and pursued without interruption or slip over such a long period of time clearly constitutes obsessive-compulsive behavior and betokens an authentic personality disorder.
"Sure, I know that—but everyone else goes in for simulation to an amazing extent. I know a guy from North Africa who’s been behaving like a garbage collector for forty years and a ticket inspector who performs the same action three thousand times a day, because if you don’t fake it, they call you asocial, or not integrated, or perturbed. I could go further and assert that life itself is just a simulation in a hocus bogus world, but that would be seen as lacking in maturity on my part.
"Subject is an orphan who since childhood has nursed hatred for a distant relative; typical of father fixation.
"Uncle Bogey is a bastard, but that doesn’t have to mean he’s my dad. I never said he was, I just hoped so at various times, out of despair. After the appearance of my book Life Before Us, it was my detectives, not I, who insinuated he was my only begetter.
"Subject makes a complete muddle of his shoelaces when he tried to undo them. Then he tears or cuts them off to get his feet out. Transfer to shoelaces of psychological knots that he only manages to intensify when he tries to sort them out.
"The part about the laces is true, but the rest is crap."
There are so many levels of fun and games going on here . . .
In the 1950s and 60s, Romain Gary was one of France’s most popular writers. He’d won a number of prizes, including the Goncourt for Les Racines du ciel (The Roots of Heaven), his books were best-sellers, had been translated into English, made into movies, etc., etc. By the 1970s he had achieved the improbably goal of being a rich and famous writer. But according to Bellos’s intro, he “felt board with being ‘Romain Gary.’”
"In 1972 he began drafting a new novel vaguely indebted to Nikolai Gogol’s Diary of a Madman about a lonely statistician living with a pet python in a Paris apartment. As the language of this first-person narration reflected the unbalanced and tortured mind that was its fictional source, it occurred to Gary to allow himself even greater liberties as a writer by adopting another name. After all, “Romain Gary” wasn’t his real name anyway. [Ed. Note: He was originally born as Roman Kacew.] The manuscript, La Solitude du python à Paris, was eventually handed to a Paris publisher under the false name Émile Ajar, in an envelope that made it seem it had come from Brazil." (Bellos)
So, the book gets published under the title Câlin (Cuddles) and is short-listed for the Renaudot prize, which is awarded to a first novel by a new writer. Well. Gary’s not entirely comfortable with screwing a new writer out of the career boost that can come from winning this, so he withdrew the book from consideration.
"The book sold widely nonetheless; journalists and editors wanted to meet the mystery author. Gary contracted his cousin’s son, Paul Pavlowitch, to act the part, with strict constraints on what he should and should not say. He also got down to using his new identity to write what would become his most successful novel by far." (Bellos)
Few years later La Vie devant soi (Life Before Us) comes out and, as mentioned above, goes on to be the highest-selling French novel of the last century. Readers go crazy, critics heap praise, the book wins the Goncourt. Which is problematic, since one of the rules is that no author can win the Goncourt twice. Everyone starts searching for Ajar throughout France. (I envision this as a nationwide Pynchonian treasure hunt.)
At this point, one “half-face photograph” of Paul Pavlowitch playing “Émile Ajar” has appeared in the press. A reporter who happened to go to school with Pavlowitch (when Pavlowitch went by the nickname “Alex,” which I mention only because the multiplicity of names is a running bit in Hocus Bogus) recognizes him and tracks him down. Then shit hits fan:
"Within days, the family relationship between Pavlowitch and Romain Gary was revealed in the press. Gary was besieged by journalists demanding to know wheter he had in fact written these works of genius that his younger relative had signed under a false name. One fib leads to another . . . and Gary lied outright, in speech and in writing, on radio and on television. He had cornered himself, and felt that he had to find a way of maintaining the deception forever or else suffer ignominy and dishonor." (Bellos)
And what better way to clear his name than to have Ajar write a book about his life as the pseudonym for Paul Pavlowitch.
"Written at high speed and completed in January 1976, Hocus Bogus (Pseudo in French) is one of the most alarmingly effective mystifications in all literature. It simulates schizophrenia so as to delude its reader into believing her or she has really understood what the novels of Émile Ajar are about. It must have been quite funny when read in its original context, that is, without knowing that it was written by Romain Gary, but also quite sad, for it bares the suffering soul of a man in great mental and moral distress. Yet it is absolutely hilarious when read with knowledge of its true authorship and intention. Almost every sentence of the book is a double take." (Bellos)
And it is a truly brilliant novel. It is fairly sad—Émile/Paul, who refers to himself by dozens of names, a sort of running gag on pseudonyms—since it revolves around Paul going in and out of the mental hospital, feeling besieged by journalists and the like, trying to deal with his “Uncle Bogey” (an obvious stand-in for Gary), trying to avoid talking to anyone, hallucinating that he’s a python (and hallucinating pythons), and raising a ruckus wherever he goes. So, yes, on one level it’s a bit sad . . . but the writing is brilliantly entertaining, and knowing the hoax within a hoax, it’s pretty damn funny. From the very beginning when he’s talking about getting out of Dr. Christianssen’s psychiatric clinic in Copenhagen:
"I managed to filch some of the cards from my medical file to see if they were any use for literature or recuperation.
"Simulation taken to such an extreme and pursued without interruption or slip over such a long period of time clearly constitutes obsessive-compulsive behavior and betokens an authentic personality disorder.
"Sure, I know that—but everyone else goes in for simulation to an amazing extent. I know a guy from North Africa who’s been behaving like a garbage collector for forty years and a ticket inspector who performs the same action three thousand times a day, because if you don’t fake it, they call you asocial, or not integrated, or perturbed. I could go further and assert that life itself is just a simulation in a hocus bogus world, but that would be seen as lacking in maturity on my part.
"Subject is an orphan who since childhood has nursed hatred for a distant relative; typical of father fixation.
"Uncle Bogey is a bastard, but that doesn’t have to mean he’s my dad. I never said he was, I just hoped so at various times, out of despair. After the appearance of my book Life Before Us, it was my detectives, not I, who insinuated he was my only begetter.
"Subject makes a complete muddle of his shoelaces when he tried to undo them. Then he tears or cuts them off to get his feet out. Transfer to shoelaces of psychological knots that he only manages to intensify when he tries to sort them out.
"The part about the laces is true, but the rest is crap."
There are so many levels of fun and games going on here . . .
September 5, 2021
Yazarın okuduğum kitapları arasında en çarpıcı diyalogları içeren romanı. Zaman zaman cümleleri beynimde şimşekler çaktırdı, hiç düşünmeden kabullendiğimi fark ettiğim düşüncelerimde yeni bakış açıları oluşturdu, hatta dönüşümler yarattı.
Yazarın sanrılarının ardında derin bir birikim ve şaşırtıcı bir mizah anlayışı gördüm. Hatta birkaç kez kahkahalarım beni mutlu etti. Şimdi söylemesi kolay tabii ama, aslında Emile Ajar kimliğinin ipuçlarının yer aldığı bir metin.
Çok etkileyici bir roman. Yazarın mutlaka okunması gerektiğini düşündüğüm kitaplarından biri.
Yazarın sanrılarının ardında derin bir birikim ve şaşırtıcı bir mizah anlayışı gördüm. Hatta birkaç kez kahkahalarım beni mutlu etti. Şimdi söylemesi kolay tabii ama, aslında Emile Ajar kimliğinin ipuçlarının yer aldığı bir metin.
Çok etkileyici bir roman. Yazarın mutlaka okunması gerektiğini düşündüğüm kitaplarından biri.
August 2, 2019
Zor bir kitap Yalan-Roman. Sanrılar, nöbetler ve çelişkiler altında yaşamını sürdüren bir yazarın hikayesi. Romain Gary'in Emile Ajar ile hesaplaşması. Belki de yarattığı ikinci kişilik vasıtasıyla kendini arama hikayesi. Onca Yoksulluk Varken'in nasıl yazıldığını, Emile Ajar'ın kim olduğunu anlatıyor biraz da. Zor kitap dememin nedeni anlatıcı yazarın kafasının karışıklığını takip etmede zorlanmam. Olayları anlamak güç. Onca Yoksulluk Varken'i çok severek okumuştum. Bu kitap ona yaptığı gönderme ve açıklamalarla daha iyi anlamamı sağladı. Otobiyografik romanı diyorlar Yalan-Roman için. 20 yıl gibi uzun bir sürede yazmış. Sanki biraz günah çıkarma metni gibi. Okuyucuyu değil de kendini düşünerek yazmış gibi.
January 20, 2019
"Onca Yoksulluk Varken" yazarin ilk okudugum eseri.Yazar hakkinda fazla bir bilgim yoktu okudugumda. Daha sonra ki arastirmalarimda oldukca övgu aldigini gördum,diger kitaplarindan bazilarini da okuyunca sanki biraz abartilmis gibi geldi.Gerci dogru kitabi dogru zamanda okumak fikrine cok inaniyorum bu yuzden tekrardan okurum sanirim kitaplarini.
Read
January 19, 2022Ajar'dan okudugum ilk kitap ve sanirim Onca Yoksulluk Varken daha iyi bir baslangic olabilir.
May 24, 2024
J'adore Romain Gary mais c'est loin d'être mon livre préféré de lui. J'ai accroché à l'humour et l'ironie au début mais plus j'avançais, plus c'était trop 😬
Ça restait intéressant de découvrir l'histoire autour de son pseudo Émile Ajar mais je m'attendais à aimer davantage, comme j'ai aimé La Vie devant soi ou Les Mangeurs d'étoiles
Ça restait intéressant de découvrir l'histoire autour de son pseudo Émile Ajar mais je m'attendais à aimer davantage, comme j'ai aimé La Vie devant soi ou Les Mangeurs d'étoiles
December 14, 2019
Dopo aver visto il film "La promessa dell'alba" e letto "La vita davanti a sé", mi sono tuffata in questa autobiografia, uscita postuma, che racconta dell'ultimo periodo della vita di Gary quando decide di pubblicare "La vita davanti a sé" con lo pseudonimo di Émile Ajar, ma scritto da un tale Paul Pavlovitch. Per questo motivo, in questo libro l'autore parla di se stesso come pseudo-pseudo.
L'imbroglio, sia verso critici e lettori, sia verso se stesso in preda ad atteggiamenti schizofrenici, viene svelato dalla pubblicazione di questo libro che spiazza tutti, anche perché aveva ricevuto un premio importante quando Gary era già stato definito come autore finito.
Non di facile lettura, proprio per l'alternarsi continuo tra le tre identità, non certo scorrevole come i suoi romanzi, ma sintomatico della sua personalità complessa, estremamente lucida, problematica, forgiata da una vita difficile con pressioni molto forti da parte della madre e alla ricerca continua di un padre.
L'imbroglio, sia verso critici e lettori, sia verso se stesso in preda ad atteggiamenti schizofrenici, viene svelato dalla pubblicazione di questo libro che spiazza tutti, anche perché aveva ricevuto un premio importante quando Gary era già stato definito come autore finito.
Non di facile lettura, proprio per l'alternarsi continuo tra le tre identità, non certo scorrevole come i suoi romanzi, ma sintomatico della sua personalità complessa, estremamente lucida, problematica, forgiata da una vita difficile con pressioni molto forti da parte della madre e alla ricerca continua di un padre.
February 1, 2011
Гари е измамил целия свят. Прави си каквото си иска със своя гений. Тази книга доказва не само огромния му талант, ами и способността му да гледа отгоре на нещата, да усмива тесногръдието, да бъде Той. Книгата е много особена и не може да се разкаже като сюжет или поне не така, че да стане особено ясно. Написана е по повод това, че обвиняват Ажар, че е Гари, а той не се предава приживе и пише тази книга от името на един шизофреник, който не иска да стане нормален и даже го е страх от това. Защитава се по безмилостен начин. Наистина е измамил всички и ги е направил луди, повярвайте ми :)
Всъщност той е най-нормалният от всички заспали мозъци, които живеят и мислят наизуст. Нещо такова. Няма особена конкретика, но са засегнати доста неща от живота му под формата на безобразно описани наблюдения. Това е книга за всеки, който има проблем с реалността, за всеки, който смята реалността за свой враг. Реалността като враг на сбъдването мечтите, враг на въображение като творец. Много тънък хумор, много премерена ирония. Успява да завърти така нещата, че да се чудиш как е възможно изобщо някой толкова много да успее само с думи.
Гари е не просто майстор, той е уникален.
Първоначално ми ставаше жал и чувството ми за справедливост се бунтуваше затова, че Ромен Гари няма Нобелова награда за литература. Сега обаче мисля, че Акаденмията на Нобел могат спокойно да си дадат Нобелова награда за недостатъчна прозорливост и за даване на награда основно по политически причини. Особено напоследък. С това спасяват Ромен Гари от позора да бъде в едни редици с автори като Орхан Памук, Памук Буркан и разни други подобни писачи, които успяват да напишат толкова много нечитаеми книги, че им давата награда за литература, която всъщност трябва да бъде награда за политическа нелитература.
Всъщност той е най-нормалният от всички заспали мозъци, които живеят и мислят наизуст. Нещо такова. Няма особена конкретика, но са засегнати доста неща от живота му под формата на безобразно описани наблюдения. Това е книга за всеки, който има проблем с реалността, за всеки, който смята реалността за свой враг. Реалността като враг на сбъдването мечтите, враг на въображение като творец. Много тънък хумор, много премерена ирония. Успява да завърти така нещата, че да се чудиш как е възможно изобщо някой толкова много да успее само с думи.
Гари е не просто майстор, той е уникален.
Тази нощ отново имах халюцинации: виждах действителността, която е най-мощният от халюциногениете. Беше непоносимо. В клиниката имам приятел, който е късметлия, защото когато халюцинира, вижда змии, плъхове, ларви, симпатични роботи. Докато аз виждам действителността. Станах, запалих надеждата, за да стане малко по-светло и малко по-истинско. Една кибритена клечка, искам да кажа. Никога не принизявайте. Не запалих електричеството, защото стои запалено непрекъснато, а кибритената клечка бързо угасва и веднага вземам друга, това всеки път вдъхва надежда и облекчава. В една кибритена кутия има петдесет цивилизации, това ви дава петдесет пъти повече надежда, от колкото само едно електричество.
Забравих да ви кажа, че Алиет е много хубава, но знам, че не съм господар на въображението си и ми се случва да видя красотата там, където другите виждат само физически форми. Мъча се да го скрия, защото изпитвам разбираемо вълнение пред изискванията на грозотата.
От момента, когато са ви обявили за луд, към вас се отнасят с добронамереност, защото това не е политическо.
Един ден ще говоря за жените. Но за това трябва да се изчака за да събера в себе си повече нищо и да има наистина място. Един ден ще успея да създам в себе си огромен вакуум и тогава ще мога да дам цялото място. Но книгите имат начало и край, а не бих искал да говоря за жените в нещо, което има начало и край, не бих бил справедлив спрямо тях.
Всички живеят с нож на гърлото и от нож на гърлото - така стои въпросът с храненето.
Най-странното с нихилизма е, че живее от надеждата.
Бях много спокоен. Винаги съм много спокоен, когато изгубя разсъдъка си. Защото тъкмо разсъдъкът ми пречи да бъда спокоен.
Все пак междувременно търся някой, който да не ме разбира и когото аз да не разбирам, защото имам страхотна нужда от братство.
Адвокатът ме гледаше между моите четири очи. Сега имам само две: едно, за да се скрия, и едно за да гледам. Когато съм зле , имам петдесет чифта очи, виждам навсякъде всекидневното и съм тревожен.
Иронията е добра гаранция за умствена хигиена.
Моят изследовател ме погледна с уважение, защото знаеше, че съм решил да взема влака в 8 и 47 - друг нямаше-, който чакаше на гарата, защото Христос беше закъснял, а всеки трябва да знае да чака.
"Тук" е и ще си остане завинаги развенчаната карикатура на едно "другаде".
Първоначално ми ставаше жал и чувството ми за справедливост се бунтуваше затова, че Ромен Гари няма Нобелова награда за литература. Сега обаче мисля, че Акаденмията на Нобел могат спокойно да си дадат Нобелова награда за недостатъчна прозорливост и за даване на награда основно по политически причини. Особено напоследък. С това спасяват Ромен Гари от позора да бъде в едни редици с автори като Орхан Памук, Памук Буркан и разни други подобни писачи, които успяват да напишат толкова много нечитаеми книги, че им давата награда за литература, която всъщност трябва да бъде награда за политическа нелитература.
September 22, 2018
בלתי קריא, לא סיימתי
February 10, 2025
"Pseudo" nije ostavio neki poseban dojam. Roman se često smatra eksperimentalnim i igra se sa višestrukim identitetima i narativnom glasovima, ali ta vrsta introspekrivne fragmentacije i identiteske igre nisu mi ovaj put legle. Valjda neki zamora od djela slične strukture i tematskih preokupacija.
August 23, 2023
A highly original and often very funny book but I tired of its experimental tone about half way through.
February 15, 2015
kendime not: kitapları yazılış sırasına göre okumak daha mantıklı bir eylem.
February 23, 2018
Knyga apie talentingą pasakotoją, keliaujantį ir ieškantį gyvenimo prasmės. Gyvenimo prasmės susijusios su savityra, naujos šalies pažinimu.
February 2, 2025
Neden daha önce tanışmadık dediğim yazarlardan oldu Emile Ajar/Romain Gary. Bana kalırsa oldukça ilginç bir hikayesi var, bilmeyenler için Romain Gary ‘Cennetin Kökleri’ eseriyle Goncourt Ödülü kazanıyor. Fransız eleştirmenlerin kendini tekrar ettiği iddiası üzerine ise Emile Ajar mahlasıyla yeni bir persona oluşturarak yazmaya başlıyor.
Yalan Roman işte bu yeniden doğuşun, yok olmanın aslında nasıl da var olmak olduğunun hikayesi. Otobiyografik izler taşıyor oluşuyla da oldukça etkileyici.
Yazarın çok sevdiğim nefis bir dili ve bakış açısı var. Hiç zorlama olmayan bir yerden kendine has üslubu beni çok etkiledi. Külliyatını okumak için sabırsızım🤩
Yalan Roman işte bu yeniden doğuşun, yok olmanın aslında nasıl da var olmak olduğunun hikayesi. Otobiyografik izler taşıyor oluşuyla da oldukça etkileyici.
Yazarın çok sevdiğim nefis bir dili ve bakış açısı var. Hiç zorlama olmayan bir yerden kendine has üslubu beni çok etkiledi. Külliyatını okumak için sabırsızım🤩
June 6, 2025
„ - Pameni, kai mane ištiko „atstūmimo“ priepuolis? Kai jaučiausi, kad visi mane atstūmė, o visų pirma - tu?
- Nepamenu visų tavo priepuolių, neturiu abonemento. “
Įstabi, trumpa, tačiau smegenis persmelkianti istorija „Pseudo“, kurioje persipina kelios dešimtys būsenų, o tu, kaip skaitytojas, turi nuspręsti, kaip gi yra iš tiesų.
Maloniai nustebino, jog Vilniaus paminėjimas (šeimos šaknų detalė) yra vienintelis tikras faktas visoje istorijoje, tą rašytojas patvirtina paskutiniuose puslapiuose.
- Nepamenu visų tavo priepuolių, neturiu abonemento. “
Įstabi, trumpa, tačiau smegenis persmelkianti istorija „Pseudo“, kurioje persipina kelios dešimtys būsenų, o tu, kaip skaitytojas, turi nuspręsti, kaip gi yra iš tiesų.
Maloniai nustebino, jog Vilniaus paminėjimas (šeimos šaknų detalė) yra vienintelis tikras faktas visoje istorijoje, tą rašytojas patvirtina paskutiniuose puslapiuose.
May 21, 2020
"Non appena i mostri vedono qualcuno di diverso, gridano al mostro." (p. 55)
"Ho un compagno in clinica molto fortunato, quando ha le allucinazioni vede serpenti, ratti, larve, cose simpatiche. Io vedo la realtà." (p. 63)
"Sono sempre molto calmo quando perdo la testa. Perché è appunto la mia testa a impedirmi di stare calmo." (p. 145)
"Ho un compagno in clinica molto fortunato, quando ha le allucinazioni vede serpenti, ratti, larve, cose simpatiche. Io vedo la realtà." (p. 63)
"Sono sempre molto calmo quando perdo la testa. Perché è appunto la mia testa a impedirmi di stare calmo." (p. 145)
Read
January 6, 2024« Jusqu'à présent, les savants croyaient savoir pourquoi le soleil brille. Mais de récentes découvertes ont tout remis en question. La cause demeure inconnue mais selon les rapports des savants anglais et soviétiques LE SOLEIL BAT ET PALPITE COMME UN CEUR GIGANTESQUE…»
November 2, 2025
Complètement crazy mais j’aime
February 26, 2011
I am not respecting the chronology or any order or rules in this document, because I've read enough detective fiction to know that a proper structure can bring the cops right to your door--and let me leave you in no doubt, that is not why I've holed up in Dr. Christianssen's clinic in Copenhagen.
This is a typical passage from Emile Ajar's Hocus Bogus--irony, humor, and authorial antics abound. Out of all the books on the longlist, this is surely the one shrouded in the most spectacular life of mythic proportions. Romain Gary was born in Russia in 1914, he become a polyglot, earned a law degree, became an airman, French diplomat, before going on to become a novelist and ultimately winning the Prix Goncourt--twice--once as Romain Gary and once as Emile Ajar. Adding to that list, he was also a filmmaker and celebrity managing to snag the love of Jean Seberg of Breathless fame for a decade. The success of Romain Gary as a writer and international star grew oppressive and boring, decided that creating an alter ego, Emile Ajar would provide him with enough amusement for awhile. As Emile Ajar, he pens Life before us which ends up winning the Prix Goncourt. The public clamored for the identity of Emile Ajar and Gary runs to Geneva and writes Pseudo (translated as Hocus Bogus) as a response, a mock confessional memoir which presents Emile Ajar as Paul Pawlovich, an author in search of mental stability:
As soon as my first mythical book appeared people began to observe that I did not really exist and that I was therefor probably a fiction. The even assumed I was a collective.
It's true. I am a collective work, but I can't tell you whether it was premeditated. On the face of it, I don't consider I have enough talent to imagine that there could have been syphilis aforethought or anything of that kind solely in order to squeeze a literary trifle out of me. There could have been, of course, because you don't look a gift horse, but I can't be sure
Subject writes under the pen name of Ajar, pronounced "Azher," meaning "most brilliant" in Arabic, revealing masochistic vulnerability which the subject probably cultivates on purpose as a potent source of literary inspiration.
That's wrong. They're all bastards. I wrote my books in various hospitals on doctor's advice. They said it would be therapeutic. They suggested painting first, but that was a bummer.
Since I knew I was fictional, I thought I might have a talent for fiction.
Throughout the book, the author asserts himself as Paul, as Emile, as a python, and plays with the concept of authorship. Hocus Bogus is filled with psychological expressions of paranoia and self-delusion as he refuses to own any of his authorial voices. Uncle Bogey is the one constant in the novel that withstands the contempt of of the various invectives. Although Ajar manipulates voice and experiments with structure, there is a fevered, maniacal flow to the novel that is compelling, dazzling, dizzying and impossible not to enjoy. It feels like the work of a writer's writer, creating passages that can be read several ways producing several meanings. At times, I was convinced that Ajar had learned to put into words all the reflections of an author's identity, which in his case, was no easy task. There are the aspects of the surreal and the fantastical as when he claims he has turned into a python. And even when he is spinning all these plates in the air, he still manages to slip in some literary rhetoric:
"I am not ambiguous. I am congenital and that means heave and heave-ho to get away from my authors. Genetics is quite enough as far as the ineluctable is concerned. Didn't you see in the papers that I'm a collective work.?"
Within the novel, Ajar references that many thought his book was written by Perec or Queneau. And Hocus Bogus has the definite Oulipian feel of both of them. In the end, it is pure Romain Gary. A game with himself and his own talent cure himself of his own image, only to create another that is just as good, just as sought after. Just as with Perec, in order to encapsulate the tone and essence of the novel, a translator must be up to the challenge. David Bellos does a superb translation which I can only imagine was mind-numbing with choices in order to honor the text. This is not a novel that will tug on the heartstrings, but it will mystify with its masterful, humorous pathos.
September 6, 2023
Je suis fan de Romain Gary, j'aime sa plume, sa fausse innocence, ses histoires. Mais là ça va juste trop loin et c'est incompréhensible. J'ai abandonné 50 pages avant la fin.
April 2, 2014
Энергичный, заводной текст, хулигански стилизованный под речь умалишенного. Автор пытается разорвать привычную систему знаков, словно хочется выбраться из собственного языка. Русский перевод А. Беляка, по-моему, хорошо передал это. Роман писался, когда автору было 62 года (это я только что посмотрела) а производит впечатление, как будто написан очень умным, но каким-то "болезненно-молодым" (?) человеком.
А вообще, он кажется был классным парнем, этот Ромэн Гари (Эмиль Ажар - псевдоним). Не смотря на то, что в предсмертной записке он написал, что самоубийство обусловлено нервной депрессией, которая, однако сопровождает его всю жизнь и является также причиной всего его творчества (рискну заметить, довольно пошловатый ход мысли для наших дней). Короче, несмотря на это, в тексте присутствует вкус, этой, как её, жизни.
А вообще, он кажется был классным парнем, этот Ромэн Гари (Эмиль Ажар - псевдоним). Не смотря на то, что в предсмертной записке он написал, что самоубийство обусловлено нервной депрессией, которая, однако сопровождает его всю жизнь и является также причиной всего его творчества (рискну заметить, довольно пошловатый ход мысли для наших дней). Короче, несмотря на это, в тексте присутствует вкус, этой, как её, жизни.
June 19, 2019
Onca Yoksulluk Varken ile hayran olmuştum Romain Gary ya da Emile Ajar'a.
Yalan-Roman'da otobiyografik öğeler çok baskın: Depresyon süreci, yazarlık serüveni, takma isim kullanma evreleri, içinde yaşadığı topluma dair izlenimleri ve daha pek çok kişisel unsurlar bulabilirsiniz bu kitapta.
Yer yer kopuk anlatımlar olduğu kanısındayım ama bunu da yazarın "bilinçakışı" ile romanlarını inşa ettiğine bağlıyorum.
Ajar, en çok da Koca Tembel ve Onca Yoksulluk Varken'in yazım sürecine selam gönderiyor bu romanda. Bu nedenle Yalan-Roman'dan evvel diğer kitapların okunması, bu kitapta yapılan atıfların yakalanması açısından mühim olduğu kanısındayım.
Yalan-Roman'da otobiyografik öğeler çok baskın: Depresyon süreci, yazarlık serüveni, takma isim kullanma evreleri, içinde yaşadığı topluma dair izlenimleri ve daha pek çok kişisel unsurlar bulabilirsiniz bu kitapta.
Yer yer kopuk anlatımlar olduğu kanısındayım ama bunu da yazarın "bilinçakışı" ile romanlarını inşa ettiğine bağlıyorum.
Ajar, en çok da Koca Tembel ve Onca Yoksulluk Varken'in yazım sürecine selam gönderiyor bu romanda. Bu nedenle Yalan-Roman'dan evvel diğer kitapların okunması, bu kitapta yapılan atıfların yakalanması açısından mühim olduğu kanısındayım.
May 6, 2013
Basically this book is a running joke, one, long continuous paronomasia about the tragedy of modernity. Every paragraph is funny but at the very time disturbing.
Displaying 1 - 30 of 64 reviews