آذری غریب

by صادق زیباکلام

48 pages, Paperback

First published January 1, 2008

About the author

صادق زیباكلام مفرد در سال ۱۳۲۷ درمحله بازارچه آب منگول تهران متولد شد. وی استاد علوم سیاسی، نگارنده و دانشور ایرانی با گرایش‌های اصلاح‌گرایانه و نوآزادی‌خواهانه است. او دکترای علوم سیاسی از دانشگاه برادفورد دارد و هم‌اکنون استاد تمام دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد است.


تألیفات:
ما چگونه، ما شدیم: ریشه‌یابی علل عقب ماندگی در ایران، صادق زیبا کلام، تهران: روزنه
غرب چگونه غرب شد؟ (چاپ اول: ۱۳۹۵)
هاشمی بدون رتوش: پنج سال گفتگو با هاشمی رفسنجانی، صادق زیبا کلام، فرشته سادات اتفاق فر، تهران: روزنه
جامعه‌شناسی به زبان ساده، صادق زیبا کلام، تهران: روزنه
مقدمه‌ای بر انقلاب اسلامی، صادق زیبا کلام، تهران: روزنه
فرهنگ خاص علوم سیاسی (دربرگیرنده کلیه اصطلاحاتی که به «ایسم» ختم می‌شوند)، حسن علیزاده، صادق زیبا کلام (مقدمه)، تهران: روزنه
سنت و مدرنیته: ریشه یابی علل ناکامی اصلاحات و نوسازی سیاسی در ایران عصر قاجار، صادق زیبا کلام، تهران: روزنه
از دموکراسی تا مردم سالاری دینی: نگرشی بر اندیشه سیاسی شریعتی و زمانه او، صادق زیبا کلام، تهران: روزنه
تحولات سیاسی و اجتماعی ایران ۱۳۲۰–۱۳۲۲، صادق زیبا کلام، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)
قربانیان، وقایع نگاری فرازها و فرودهای جنبش نوخاسته اصلاحات، صادق زیبا کلام، امیرهوشنگ شهلا، تهران: قطره
آذری غریب، صادق زیبا کلام، نصیر عبادپور (به اهتمام)، تهران: بیدگل
نهادها و اندیشه‌های سیاسی در ایران و اسلام، حمید عنایت، صادق زیبا کلام (مصحح)، تهران: روزنه
از هانتینگتون و خاتمی تا بن لادن: برخورد یا گفتگو میان تمدن ها؟، صادق زیبا کلام، تهران: روزنه
مبانی علم و سیاست، مرتضی صادقی، جواد شفیع‌پور، حسین عنایت مهدی، صادق زیبا کلام (زیرنظر)، تهران: رهپویان شریف
افلاطون، توماس هابز، جان لاک، جان استوارت میل و کارل مارکس: پنج گفتار در باب حکومت، صادق زیباکلام، تهران: روزنه
ایران در عصر نادر، مایکل اکسورتی، صادق زیباکلام (مترجم)، سیدامیر نیاکویی (مترجم)، تهران: روزنه
گفتن یا نگفتن
کتاب توهم توطئه
هاشمی رفسنجانی و دوم خرداد
عکسهای یادگاری با جامعه مدنی
یادداشت‌های انقلاب

Reviews

[Solmaz]

"من کاری به مسائل سیاسی ندارم، اما جامعه ای که "افضل" آن برود و کمک ممیز دارایی تبریز شود، به نحو حزن انگیز و احمقانه ای اولویت هایش را گم کرده است."


همیشه برایمان از اراده ی آدم ها، از زندگی سخت اندیشمندان، از جادوی تلاش گفته اند، همه ما قصه ی کسانی را شنیده ایم که زیر نور تیر چراغ برق درس خوانده اند، کسانی که روزها کار کرده اند و شب ها درس خوانده اند، با فقر و فلاکت جنگیده اند تا رشد کنند، با وجود پدری معتاد و مادری گریان هدف چیده اند برای خودشان و بسیار قصه های دیگری از این دست.
و در واقع همیشه به ما دروغ گفته اند!
نه به خاطر اینکه چنین آدم هایی وجود خارجی نداشته باشند ( هرچند که هیچوقت در محیط پیرامونمان این اشخاص را نمی بینیم ولی اجازه بدهید باز درصدی برای وجودشان قائل شویم )، به خاطر اینکه هیچوقت آدم های شکست خورده بولد نمی شوند، به خاطر اینکه هیچوقت استعداد تلف شده ی هیچکس بر سر زبان ها نمی افتد، هیچ کس نمی گوید شرایط محیطی و روانی بد چن هزار نفر را به زیر خاکِ جان کندن هرروزه فقط برای بقا میبرد و درمقابل چند نفر می توانند در این شرایط رشد کنند و بر سر زبان ها بیفتند؟
گفتن یک در هزار حقیقت، یک دروغ است.

حالا این کتاب را برای چه دوست می دارم؟ برای اینکه روایتی است از شکست ساده و معمولی یک استعداد که اتفاقا اگر با دقت محیط پیرامونمان را رصد کنیم احتمالا موارد مشابه بسیاری را ببینیم، روایتی است از آن روی سکه قهرمانی ها.
روایت فرد با استعدادی که مجبور شده کارمند بشود! به اندازه ی داستان های پر سوز و گداز قهرمان های موفقیت ارزش قصه گویی ندارد، هان؟ حتی این برای ما یک شکست هم تعریف نشده! اما برای "افضل" ها می تواند باشد، مثل شکستی که اگر فردی مثل "مصدق" صرفا یک کارمند میشد به وجود می آمد، چرا اصلا از چهره ها بگوییم، مثل شکستی که یک مهندس بالقوه ی خودروسازی مشغول در اداره ی گاز فلان شهرستان هرروز تجربه میکند!
حتی فکر میکنم تنها شانس زندگی "افضل" این بوده که زودتر از موعد میمیرد، قبل از اینکه فرصت این را داشته باشد که رخت سیاه عزای استعدادش را بپوشد و به سر کار برود، قبل از اینکه در همان رخت با پدرش صحبت کند، مادرش را ببوسد، شاید به تکالیف خواهرش برسد، هرروز اسنادی را امضا کند و با همکارانش خوش و بش کند، و شب ها در همان رخت سیاه به آرزوهایش، به بیهودگی و به شکست فکر کند و سعی کند که صبور و راضی باشد.

[Fereshteh · Rating 5 out of 5]

اصن شبیه داستان نیست و یه خاطره ی نویسنده س !درست
ارزش ادبی نداره!درست
ولی همین که قصه افضل داستان دوری نیست..اشناست و ملموس و خیلی نزدیک...و همین که افضل های سیستم اموزشی دانشگاهی این مملکت بسیارند
به خوندنش می ارزید
...

[Sara Alaee · Rating 2 out of 5]

یه کلیشه به سبک کلیشه های معمول!
دغدغه استاد رو درک می کنم (با این که جاهایی اغراق آمیز به نظر میاد)، ناراحتی های شاگرد رو هم همینطور. اما قصه مایه و محتوای چندانی نداره.

[صان · Rating 4 out of 5]

نمی‌شه گفت که داستان کوتاه خوبیه. اما گزارش جالبی درباره زندگی یکی از شاگردان خوب زیباکلامه. زندگی شاگردی که تلف می‌شه توی سیستم دانشگاهی و درنهایت به شکل تراژیکی جون‌شو از دست می‌ده. ماجرای مستندی داره.

[Amir · Rating 3 out of 5]

یه قصه‌ي کوتاه در مورد یکی از دانشجوهای محبوب صادق زیباکلام. طبیعتا نباید از زیباکلام انتظار داشت که یه اثر بی‌نقص و حتی کم‌نقص داستانی بنویسه. دو سه پاراگراف اول داستان سر و شکل یه شروع خوب رو داره. اما رفته رفته زیباکلام با حلاوت راوی رو کنار می‌زنه و خودش رو می‌شونه جاش. ایرادهای ویرایشی و نگارشی کار حتی برای من که زیاد توی ویرایش وارد نیستم عذاب‌آور بود
. به همه‌ی این‌ها اضافه کنید نقل قول استاد رو از برشت! بله برشت گفته در انتظار گودو

اما
...
اما این قصه رو باید خوند. به چند دلیل. اولا اینکه خیلی کوتاه هست و بیشتر از نیم ساعت وقتتون رو نمی گیره. دیگه اینکه کمتر استادی هست که حاضر بشه ریسک حرف زدن در مورد نقایص نظام دانشگاهی رو بپذیره و طبیعتا خوندن این کار فرصت خوبی برای ماست. دیگه این که به جای خوندن این همه از ریویوی من می تونستید برید تو لینک پایینی و حداقل نصف قصه رو خونده باشید
:

آذری غریب

[Hamid Reza · Rating 4 out of 5]

داستانی واقعی و غم انگیز از زیباکلام که در مورد یکی از دانشجوهاش که نخبه کشی جامعه رو به صورت عریان به نمایش در میاره

[Hamed Mazlaghani · Rating 5 out of 5]

درد مشترک همه دردمندان واقعی جامعه دانشگاهی ما ...

[Amirmahna · Rating 3 out of 5]

کتاب دغدغۀ خوبی دارد و درد خوبی را نشان می‌دهد، دردِ نخبگانی که در که دانشگاه خرج اَعطینا می‌شوند
اما خب کار داستانیِ محکمی نیست و قصۀ چندانی ندارد و در فرم لنگ می‌زند

[Ehsan Zarin Rad · Rating 4 out of 5]

آذری غریب داستان خیلی از ادمای دهه پنجاه به بعد در ایرانه ، هنوز که هنوز وقتی صحنه تصادف و برخورد اتوبوس با افضل رو به یاد میارم تمام مو های بدنم سیخ می‌شند و هربار که دوباره این داستان رو میخونم و به آخرش میرسم غم تمام وجودم رو میگیره .
کاش بدور از همه‌ی بازی های سیاسی و جناحی به این کتاب نگاه کنیم و یکبار دیگه کتاب رو بخونیم ...

[Mehmet Koç · Rating 3 out of 5]

<مطالعه موردی و خلاصه خوبی از «ما چگونه، ما شدیم؟

[Sedmorteza · Rating 2 out of 5]

روایت یک شکستِ معمولی.
افضل یزدان‌پناه! روحت شاد.

[Faraz Samapoor · Rating 4 out of 5]

بیش از داستان تلخ نخبه‌هایی که به سرنوشت افضل دچار می‌شوند آنچه در این کتاب توجه مرا جلب کرد، نحوهٔ یاد بازماندگان یا اطرافیان از نخبه‌هایی است که روزی ذهنی درخشان داشتند و مشاهدهٔ زوال‌شان مجموعه‌ای از خشم و نفرت و حسرت را در نزدیکان‌شان برانگیخته است. آدم‌هایی که نه فراموش می‌کنند و نه کنار می‌آیند. آدم‌هایی که به تعبیر نویسنده «سروته زندگی‌شان خلاصه می‌شود در مشتی قاب عکس‌های کهنه و انبوهی از خاطرات رنگ و رورفته‌ی گذشته. خاطراتی نیمه‌محو، نیمه‌مبهم، نیمه‌تاریک، نیمه‌واقعی، که در کنار پنجره‌ی دیوار بلندِ میان رویا و واقعیت‌هایشان تلنبار شده‌اند. آدم‌هایی که شخصیت‌های جالب زندگی‌شان یا رفته‌اند، یا در سینه‌ی قبرستان خفته‌اند، یا دیگر نیستند، یا اساسا معلوم نیست که از اول وجود داشته‌اند یا نه؟ آدم‌هایی که به تعبیری با یادها و آدم‌هایی که نیستند، زندگی می‌کنند و فقط صدای گذشته‌ها را می‌شنوند.»

[Mahdi · Rating 5 out of 5]

زیباکلام هم میتواند داستان بنویسد...حتمن بخوانیدش

[SMehdi Razavi · Rating 1 out of 5]

مثل این بود که بخوای یه دانشجوی خوب رو با نوشتن یه کتاب، به نفع خودت مصادره کنی.اون وسطاش هم کلی از محاسن و خصایص اخلاقی و علمی خودت بگی.همین

[Ahmad · Rating 5 out of 5]

دکتر زیبا کلام با قلم زیبای خودش داستان رو به زیبایی تمام جلو می بره.

[Peyman Haghighattalab · Rating 3 out of 5]

بعضي روايت ها بايد ماندگار شوند. بعضي روايت ها برشي از زمانه هستند كه بسياري از ويژگي هاي آن زمانه را در خود دارند. اين روايت ها ممكن است در يك وبلاگ كم خواننده, در ستون يك روزنامه كم تيراژ, در يك شبكه اجتماعي يا در مقدمه ي يك كتاب دانشگاهي منتشر شوند. خودشان به تنهايي شايد آن قدر درخشش ادبي نداشته باشند. اما به طرز درخشاني نماينده ي زمانه ي خودشان هستند. اين كتاب زيباكلام هم در زمره ي همين آثار است. آن پست وبلاگي و آن يادداشت كوتاه و پيام شبكه هاي اجتماعي ممكن است به فراموشي سپرده شوند و تاريخ از دستشان بدهد. ولي زيباكلام كار خوبي كرد و مقدمه ي يكي از كتاب هايش را به كتابي جداگانه تبديل كرد تا روايت منتخبش از زمانه را ماندگار كند. از اين منظر خوشم آمد.
ولي خب اين كتاب به تنهايي درخشان نيست... اگر مجموعه اي از روايت هاي اينچنيني مي بود درخشان مي شد...
روايت هايي از هرز رفتن دانشجويان بااستعداد اين بوم و بر...

[Zahra · Rating 1 out of 5]

من نفهمیدم داستان چه ربطی به نتیجه گیری نویسنده داشت!!!

[Mohammad Mollanoori · Rating 3 out of 5]

کتاب درباره‌ی مرگ یکی از دانشجویان معلول زیباکلام است.
نویسنده دوست دارد کتاب را بدون هیچ تحلیل و ...، اثری حول محور «جامعه شناسی نخبه‌کشی در ایران» معرفی کند.

[Mohammad Alijani Baee]

974 ☺