Prywatyzując Polskę Elizabeth Dunn to książka o tym, jak zmieniał się współczesny kapitalizm. Autorka zatrudniła w się w fabryce Alima-Gerber, gdzie z bliska obserwowała pracowników sprywatyzowanego przedsiębiorstwa w Rzeszowie. W książce opisuje, jak zmieniały się ich koncepcje własnej tożsamości, wizje miejsca w zmieniającej się rzeczywistości ekonomicznej i społecznej. Dunn pokazuje konsekwencje swoistej „inżynierii dusz” przeprowadzonej na mieszkańcach krajów postkomunistycznych po to, by ich system wartości współgrał z wprowadzanym tam neoliberalnym modelem gospodarki. W 2005 roku publikacja została wyróżniona nagrodą Orbis za najlepszą książkę o Polsce oraz nagrodą Eda A. Hewetta za najlepszą książkę o ekonomii politycznej postsocjalizmu. Elizabeth Dunn napisała przełomową książkę. To najbardziej wnikliwe studium zmian w zawodowym życiu Polaków po upadku komunizmu. David Ost, fragment wstępu
Jak do tej pory najlepsza pozycja opisująca przemiany gospodarcze na początku lat 90. Bardziej akademicka niż reportażowa, ale większość teorii oparta jest na przykładach i pracy z robotnikami.
"Artykułowana przez polskich robotników koncepcja zintegrowanej i zanurzonej społecznie podmiotowości nie jest tylko wyrazem nostalgii za socjalizmem lub mityczną przeszłością przedkapitalistyczną, lecz alternatywą wobec całkowitej fragmentaryzacji podmiotu demokracji rynkowej. Od amerykańskich firm technologicznych po brytyjskie uczelnie i niemieckie fabryki samochodów zatrudnieni znajdują się pod presją rosnących oczekiwań w pracy i w domu. Zdają sobie sprawę, że ich indywidualna i kolektywna pozycja ulega osłabieniu, i odkrywają, że korporacyjne wymagania zaczynają dotykać ich życia emocjonalnego i psychicznego, jednocześnie przynosząc coraz mniej korzyści. W demokracjach rynkowych ludzie stają się coraz bardziej wyobcowani ze swoich rodzin oraz wspólnot sąsiedzkich i zawodowych. Status osoby i stosunki społeczne odnajdywane u polskich robotników stają się dla nich szansą na przemyślenie praktyk, które pociąga za sobą izolacja i prywatyzacja; nabywania produktów, ciągłego przeprowadzania kontroli samych siebie, rodzaju sporządzanych bilansów moralnych, zasobów, w które inwestują pieniądze, relacji, na które poświęcają czas. Nauka wyniesiona z doświadczeń polskich robotników, którym w odrzucaniu podporządkowania pomagają wyjątkowe zasoby historyczne, kulturowe i religijne, daje perspektywę służącą krytyce, a nawet zmianie nowych struktur dominacji."
Pewnie się powtórzę, ale jak lubię pozycje o ludziach, przez ludzi, z ludźmi. I tutaj chociaż o rodzeniu się kapitalizmu, to właśnie tak jest. Nie wszystkie rozdziały interesowały mnie równie mocno, ale generalnie jest wiedza, są obserwacje i są też historie. Jakbym kiedyś chciała pisać o kobietach w fabrykach, o prywatnym i publicznym, o matce pracującej i macierzyństwie to rozdział 5 się poleca. I mam notatki w telefonie ku pamięci.
Pomimo akademickiej formy, bardzo przystępna analiza i dekonstrukcja zmian oraz skutków procesu prywatyzacji w Polsce. Pokazuje realia polskich robotników w obliczu gwałtownych przeobrażeń na poziomie ustrojowym, ekonomicznym i jednostkowym dodając do tego analizę i interpretację antropologiczną. Sprawiła też że sama zaczęłam zastanawiać się nad własnym miejscem w systemie i na rynku pracowniczym.
A story about Polish post-communist transformation, women, new generation of neo-liberal managers and the new Polish way of doing business. A bitter and not very happy story, I must add, but definitely worth reading.
This qualitative anthropological book almost read like a novel. The author got into her subjects' professional and personal lives, while giving the reader interesting portraits.
Very impressive work describing nuances of changes in Polish workplaces and businesses after the fall of communism. Clashes of western post modern capitalism and socialist/fordian workplace relationships. Introduction of capitalist metaphysics of consumption new for the Polish society based on the example of the Frugo drink - the new "elastic" young "western" consumer, a "cool", "modern" person as opposed to homo sovieticus - a conservative, archaic old grump. An analysis of relics of soviet block thinking in Polish worker attitudes: The role of women and their work as housewives as an opposite of "systemic" work grounded in Polish catholicism, the role of communities and "znajomi" - organizing and getting resources and goods based on social networks, the role of workers in the workplace surprisingly losing their autonomy and individuality in contemporary factory work.
Bardzo chciałabym znaleźć więcej książek takich jak ta. Balans między naukowym językiem, a lekkością stylu bardzo trafił w moje osobiste potrzeby.
Fragment transformacji ustrojowej w Polsce, oglądany przez okulary amerykańskiej socjolożki budzi we mnie tą specyficzną fascynację oglądania samej siebie w gabinecie luster.
Co mnie poruszyło: * jak model neoliberalny wpływa na nasze postrzeganie świata - co w modelu neoliberalnym wydaje się przeźroczyste - np. kontrola jakości i rachunkowość * zastanowiłam się nad własnym pędem do rozwoju, kategoryzowania samej siebie i rozwijanie kolejnych "cech" * teorie autorki o tym kim był człowiek w społeczeństwie realnego socjalizmu - jednostką zanurzoną w sieci społecznej
This is among my favorite books about postsocialist social change - how it feels to an everyday person, the many contradictions a worker confronts now.
Z doświadczeń z pracy widzę jak Dunn świetnie opisała mentalność i pracę w realiach prlu. Mimo że z pewnymi tezami się nie zgadzam, to wciąż jest to moim zdaniem świetna lektura. / 21 zakładek